'Duitse spotstroom naar recorddiepte als producenten niet afschakelen' 8 januari 2015 Olie Het nieuwe jaar is over de hele linie van de energiehandel begonnen met dalende prijzen, en olie neemt daarin de leiding. De olieprijs ondervindt al maanden neerwaartse druk, als gevolg van wat in het Engels een supply glut genoemd wordt, misschien het beste vertaald als overvoering van de markt. Die overvoering is vooral te wijten aan groeiende olieproductie uit onconventionele bronnen als teerzand en schaliegesteente. In een slag om marktaandeel weigert het Opec-kartel om daar de productie op aan te passen, wat het prijseffect kwadrateert. De prijs voor een vat Brent-olie kwam woensdag uit op USD 51,15 voor levering in februari. Dat is 10,8% lager dan een week eerder, en over het afgelopen half jaar bekeken is sprake van een ruime halvering van de prijs. WTI sloot op USD 48,65 per vat, een min van 8,7% week op week. De enorme daling van de olieprijs heeft ook voordelen: volgens de Wereldbank kan het ontwikkelingslanden helpen hun buffers te versterken. Op die manier kunnen zij zich beter wapenen tegen economisch mindere tijden, zo stelt de Wereldbank in een woensdag gepresenteerd rapport. Opkomende economieën dienen volgens de ontwikkelingsbank hun reserves te vergroten, om een nieuwe achteruitgang van de internationale economie te kunnen doorstaan. Stimuleringsmaatregelen zoals die na de financiële crisis van 2008 werden doorgevoerd hebben nu minder effect, omdat de landen minder ruimte hebben op hun begroting dan voorheen.
Een periode met goedkope olie kan daarom het beste worden aangegrepen om energiesubsidies te verlagen of te schrappen, vindt de Wereldbank. Op die manier wordt ruimte gecreëerd om in de toekomst weer stimuleringsmaatregelen door te kunnen voeren. Op dat vlak kan volgens de bank het beste worden gedacht aan investeringen in infrastructuur en in sociale voorzieningen die armoede bestrijden. Het Nigeriaanse dochterbedrijf van Shell betaalt EUR 70,2 mln om de schade te vergoeden die ontstond door olielekkages bij het Nigeriaanse dorp Bodo. Dat maakte het olieconcern woensdag bekend. Shell erkende in augustus 2011 al verantwoordelijk te zijn voor twee olielekkages bij Bodo in 2008. Het geld wordt betaald door Shell Petroleum Development Company of Nigeria (SPDC), waarin Shell een belang heeft van 30%. Milieu- en mensenrechtenorganisaties reageerden verheugd op het nieuws, dat zij zien als een overwinning en mogelijk als een precedent: Milieudefensie liet weten met vertrouwen te kijken naar het hoger beroep in de rechtszaak die Milieudefensie met andere Nigeriaanse dorpen aanspande tegen Shell. Dat hoger beroep speelt in maart in Nederland. Milieudefensie hoopt dat Shell kan worden gedwongen documenten openbaar te maken die mogelijk nalatigheid van het oliebedrijf aantonen.
Steenkool In navolging van olie zitten alle energiecommodities in een neergaande lijn. Kolenhandel zit al geruime tijd in een situatie van overaanbod en met de dalende olieprijs is er weinig dat de prijsdalingen kan remmen. Sinds het begin van 2015 zijn steenkoolprijzen al zo'n 10% gedaald, een beweging die behalve door olie ook door een zwakkere euro wordt gedreven. Het Cal 16- contract bij EEX kwam woensdag uit op USD 61,43 per ton, een min van 8,8% week op week. Het Q2-contract daalde week op week gezien met 9,7% naar een slot van USD 59,23 per ton, en het voorste maandcontract voor kolenlevering in de Ara-hub (Amsterdam, Rotterdam en Antwerpen) kwam uit op USD 60,18 per ton (min 10,2%).
CO2 CO2 zit ook weer in een dalende lijn na een kleine opleving aan het eind van vorig jaar, die volgens handelaren enigszins overdreven was en mogelijk te maken had met verhoogde koop- en verkoopinteresse om het jaar met winst af te sluiten. De prijs nestelt zich na een week in het nieuwe jaar rond de EUR 7. Het Dec 15-contract sloot woensdag op EUR 6,87 per ton, het Dec 16 kwam uit op EUR 7 precies. Week op week betekent dat prijsdalingen van rond de 5%.
Aardgas Gasprijzen voelen eveneens de drukkende invloed van de dalende olieprijzen. TTF-prijzen zakten in de eerste dagen van 2015 onder de EUR 20 per MWh. Het voorste maandcontract sloot bij Ice-Endex woensdag op EUR 19,59 per MWh, ruim 9% verlies week op week. Q2 verloor een dikke 8% van zijn waarde en kwam uit op EUR 19,06 per MWh, en Cal 16 leverde bijna 7% in en sloot op EUR 19,95 per MWh.
Hetzelfde beeld bij de gashandel voor de korte termijn: de prijs voor deze donderdag geleverd gas kwam woensdag in de dagvooruithandel uit op EUR 19,15 per MWh, een ruime 9% lager dan een week eerder. Behalve de algemene berige stemming speelt het relatief milde winterweer hierbij ook een rol.
Elektriciteit Het beeld wordt eentonig, maar ook de stroomprijzen gingen de afgelopen week onderuit. Het Cal 16-contract sloot op EUR 37,21 per MWh (-6,9% week op week), het Q2-contract op EUR 36,25 per MWh (-7,4%) en het februari-contract op EUR 40,71 per MWh (-7,1%).
In Duitsland wordt komend weekend stormachtig weer verwacht en dat betekent tegenwoordig angst voor negatieve stroomprijzen. Nieuwsbureau Montel meldt dat ondanks die verwachting er nog geen aankondigingen gedaan zijn door conventionele stroomproducenten dat zij hun centrales op een laag pitje gaan zetten, wat onder handelaren voor enige ongerustheid zorgt. "Misschien wordt dit wel het weekend van de blackout", zegt een van die handelaren tegen Montel. Een ander zegt dat producenten wel zullen moeten reageren, tenzij ze er op gokken dat de wind juist zo sterk is dat windturbines stilgezet moeten worden. "Anders zullen we in bepaalde uren prijzen van EUR -100 per MWh of lager zien", aldus de handelaar. De windcapaciteit voor zaterdag ligt in de piekuren gemiddeld op 34,3 GW en voor zondag op gemiddeld 30,2 GW, meldt Montel. Voor deze donderdag ligt de Duitse basislastprijs op een gemiddelde van EUR 28,48 per MWh. De Nederlandse APX-prijs ligt met EUR 42,43 per MWh een stuk hoger.
Clean spreads Ondanks de lagere brandstofprijzen zijn de kale winstmarges voor conventionele stroomproductie in 2016 er niet op vooruit gegaan, wat verklaard kan worden doordat ook de stroomprijs flink meedaalde. Voor Nederlandse gascentrales kwam de clean spark spread woensdag uit op EUR -2,90 per MWh, een daling van 5,9% week op week. Voor kolencentrales kwam de clean dark spreak uit op EUR 6,77 per MWh, 7,7% lager dan een week eerder. De clean spark spread (CSS) en de clean dark spread (CDS) zijn een maatstaf voor de rentabiliteit van respectievelijk gas- en kolencentrales. De hier weergegeven cijfers hebben betrekking op Nederland in 2015. Voor gascentrales is een gemiddeld rendement van 53% genomen (bovenwaarde) en een emissiefactor van 0,187. Voor kolencentrales is gerekend met een gemiddeld rendement van 39% (bovenwaarde) en een emissiefactor van 0,34. Als verbrandingswaarde is gerekend met 25,12 MJ/kg steenkool. De kolenbelasting is EUR 5,35 per MWh. De wisselkoers: 1 USD = EUR 0,84362. De weergegeven spreads zijn afgeleid uit de Cal 15- prijzen voor stroom (Ice-Endex), gas (Ice-Endex) en steenkool (Ara; EEX) en het Dec 15-contract voor CO2-emissierechten op Ice-ECX. Onderhoudskosten zijn niet meegenomen., Energeia/ANP/Montel, 2015