INFOFICHE STAPPEN MET HULPMIDDELEN

INFOFICHE STAPPEN MET HULPMIDDELEN

INHOUD INLEIDING Verschillende types loophulpmiddelen...4 Stok...4 (Elleboog)krukken...5 Okselkrukken...6 Vierpikkel...7 Rollator...8 Deltarollator...8 4-wielrollator...9 Rollator met twee wielen...9 Loopkader (vier poten)...10 In beweging blijven is belangrijk. Wanneer je ouder wordt of ziek bent is dat vaak niet meer zo evident. Gaat het stappen moeilijker en heb je nood aan extra steun om vallen te vermijden? Dan is het misschien tijd om gebruik te maken van een loophulpmiddel zoals een stok, kruk of rollator. Zij zorgen er immers voor dat je je benen minder belast en/of helpen mee je evenwicht verbeteren. In deze infofiche geven we een overzicht van de verschillende types loophulpmiddelen. Je komt ook te weten of je deze kan ontlenen of aankopen met een tussenkomst van het Riziv. Tenslotte overlopen we enkele belangrijke aandachtspunten. Ontlenen, kopen of terugbetaling door Riziv...11 De juiste hoogte bepalen...12 Wat bij een te hoog loophulpmiddel...12 Wat bij een te laag loophulpmiddel...12 Wat met een niet-verstelbare stok of kruk...12 Gebruik van een kruk, stok of vierpikkel...13 Een kruk, stok of vierpikkel...13 Twee krukken...14 Trappen lopen...16 Algemene adviezen...18 Overzicht infofiches... 18 Adressen OZ Shop en OZ Uitleendienst...19 2 3

VERSCHILLENDE TYPES LOOPHULPMIDDELEN Niet elk loophulpmiddel geeft evenveel ondersteuning aan het lichaam. We bespreken ze in volgorde van weinig ondersteuning (stok) naar de meeste ondersteuning (looprek). STOK Een stok is de lichtste vorm van ondersteuning en wordt voornamelijk gebruikt in één of meerdere van volgende situaties: Als er een probleem is aan één zijde van het lichaam. Als er problemen zijn op vlak van evenwicht. Als er een gevoel van onzekerheid is bij het stappen. Een stok bestaat uit: een handvat een poot uit hout, aluminium of kunststof een antislip dop De vorm van het handvat is erg belangrijk, deze moet immers goed in de hand liggen. Hoe groter het steunoppervlak van het handvat, hoe meer de druk over het handvat verdeeld wordt en hoe meer steun je hebt van de stok. Je gebruikt best een stok waar je je zelf goed bij voelt en die goed in je hand ligt. Bij een stok komt de kracht en steunname vanuit de pols. (ELLEBOOG)KRUKKEN Er bestaan ook opvouwbare wandelstokken die in enkele seconden uitgevouwen zijn. Ze zijn even sterk en betrouwbaar als de gewone wandelstok. Bovendien kan je de wandelstok meenemen in je tas en gebruiken wanneer dit nodig is. Ideaal dus als je je stok niet voortdurend nodig hebt! Een kruk of elleboogkruk is vergelijkbaar met een stok, maar biedt meer ondersteuning door de manchette rond de onderarm. Een kruk bestaat uit: een handvat een poot uit hout, aluminium of kunststof een antislip dop De manchette rond de onderarm geeft niet alleen meer steun, maar zorgt er vaak ook voor dat de kruk aan de arm blijft hangen als je de kruk loslaat. Krukken worden meestal gebruikt tijdens de revalidatie van een aandoening van één van beide benen (voet, knie, heup). Het gebruik kan tijdelijk zijn, maar ook permanent. Afhankelijk van de problematiek of het verloop van het revalidatieproces worden er één of twee krukken gebruikt. Bij een kruk komt de kracht en steunname zowel uit de pols als uit de onderarm. 4 5

OKSELKRUKKEN Een okselkruk is vergelijkbaar met een gewone kruk. De bijkomende ondersteuning komt niet van de onderarm, maar van de bovenarm en schouderregio. Een kruk bestaat uit: een okselsteun een handvat een poot uit hout, aluminium of kunststof een antislip dop De okselkruk is aangewezen wanneer er problemen zijn in de handen of armen waardoor een gewone kruk of stok moeilijk kan worden vastgehouden. Het is echter niet de bedoeling om met de oksels helemaal in deze krukken te hangen. Dit kan leiden tot een ontsteking van de oksels door overbelasting. De okselsteun moet daarom tussen de bovenarm en de romp worden geklemd. Okselkrukken gebruik je steeds per twee. Deze eerder Amerikaanse krukken zie je in België niet veel. VIERPIKKEL Een vierpikkel is een stok met vier steunpunten waardoor hij stabieler is en heel wat meer steun geeft dan een gewone stok of kruk. Hij wordt vaak gebruikt voor mensen die éénhandig zijn door bijvoorbeeld een halfzijdige verlamming en daardoor geen gebruik kunnen maken van een rollator. De vier poten staan niet rondom de stok, maar langs één zijde. Je kan dus niet over de poten vallen. Door het handvat te draaien kan je de vierpikkel zowel aan de linkerkant als de rechterkant gebruiken. Een bijkomend voordeel van de vier poten is dat de stok gewoon kan blijven staan als je hem loslaat. Bij een vierpikkel komt de kracht en steunname vanuit de pols. Bij een okselkruk komt de kracht en steunname beperkt vanuit de pols, maar voornamelijk vanuit de arm en schouder. 6 7

ROLLATOR Een rollator is een loopwagen en bestaat in drie verschillende types: deltarollator 4-wiel rollator rollator met twee wielen en twee pootjes Een rollator biedt veel steun tijdens het stappen. Je moet de rollator steeds met twee handen gebruiken. Een rollator hindert je niet tijdens het stappen, maar geeft stabiliteit en houvast. Door het gebruik van de remmen kan je de rollator tijdens het stappen voortdurend onder controle houden. Bij stilstand kunnen de remmen ook volledig worden geblokkeerd (parkeerstand). DELTAROLLATOR Een deltarollator is een loopwagen met drie wielen bestaande uit: remmen een mandje een dienblad een boodschappentas Deze rollator geeft steun bij het stappen. Als je het mandje of het dienblad gebruikt blijven de handen steeds vrij om de rollator vast te houden. Dit type rollator is geschikt voor binnen- en buitenshuis. Hij is licht van gewicht en dus makkelijk mee te nemen. 4-WIEL ROLLATOR Een 4-wiel rollator is een loopwagen met vier wielen bestaande uit: remmen een mandje een zitbankje waarop ook een dienblad kan gemonteerd worden een krukkenhouder ROLLATOR MET TWEE WIELEN Het bankje kan je gebruiken om te zitten en om iets te vervoeren tijdens het verplaatsen. Het mandje zorgt ervoor dat de handen vrij blijven om de rollator correct te blijven gebruiken. Dit type rollator is geschikt voor binnen- en buitenshuis. Het is ook opklapbaar, maar minder compact dan een rollator met drie wielen (deltarollator). Deze rollator is veel stabieler dan een deltarollator. Een rollator met twee wielen en twee pootjes geeft nog meer stabiliteit en ondersteuning dan een rollator met vier wielen. Er is ook een zitbankje voorzien, maar geen remmen. De pootjes achteraan deze rollator zorgen ervoor dat de rollator niet zomaar wegrijdt. De wielen vooraan zorgen ervoor dat de rollator naar voor kan glijden en je hem niet moet opheffen. Het bankje is geschikt om te zitten, maar ook om iets mee te vervoeren tijdens het verplaatsen, bijvoorbeeld een boek. Dit type rollator is enkel geschikt voor binnen. Tip: de doppen achteraan laten op sommige ondergronden zwarte strepen achter. Door een tennisbal bovenaan open te snijden en over de pootjes te trekken, kan je zwarte strepen vermijden. 8 9

LOOPKADER (VIER POTEN) Een loopkader bestaat uit een rek met vier poten en twee handvaten om op te steunen. Het heeft de vorm van een hoefijzer. Geen enkel loophulpmiddel geeft zoveel ondersteuning als een loopkader. Bij het stappen til je eerst het loopkader op en plaats je het naar voren. Vervolgens stap je zelf vooruit. Het voortdurend moeten optillen kan een nadeel zijn voor mensen met weinig kracht. Er bestaan ook opvouwbare loopkaders. ONTLENEN, KOPEN OF TERUGBETALING DOOR RIZIV Alle besproken loophulpmiddelen kan je kopen in de OZ Shop. De meeste kan je ook ontlenen. Dit is vooral interessant wanneer je het loophulpmiddel slechts tijdelijk nodig hebt of als je het eerst eens wil testen voor je het koopt. Ben je OZ501 klant in orde met de bijdragen aanvullende diensten? Dan krijg je een tussenkomst van 10% op elke aankoop in de OZ Shop. Op pagina 19 lees je hoe je producten kan bestellen in de OZ Shop! Voor een aantal hulpmiddelen bestaan er ook tussenkomsten vanuit het Riziv. Dit is echter gebonden aan bepaalde voorwaarden en moet steeds op advies van een arts zijn. LOOPMIDDEL ONTLENEN KOPEN RIZIV Stok X (Elleboog)kruk X** Okselkruk X* X Vierpikkel X* X Rollator met 4 wielen X* X X*** Rollator met 4 wielen X* X X*** Loopkader X* X X*** OZ SHOP ANTWERPEN Boomsesteenweg 5-2610 Wilrijk Antwerpen tel. 03 201 84 97 shop.antwerpen@oz.be OZ SHOP BRUGGE Gistelsesteenweg 294 bus 1-8200 Sint-Andries Brugge tel. 050 40 54 97 shop.brugge@oz.be * Informeer naar de voorwaarden in de uitleendienst en de OZ Shop of kijk op www.oz.be/gezondheid. ** OZ501 klanten in regel met de bijdragen aanvullende diensten krijgen van hun ziekenfonds een terugbetaling 10 voor de aankoop van krukken van 50% met een maximum van één paar krukken per twee jaar. *** Gebonden aan bepaalde voorwaarden, zie www.riziv.be of informeer bij je rolstoelverstrekker. 11

DE JUISTE HOOGTE BEPALEN Om klachten in handen, pols, schouder of rug te vermijden is het belangrijk dat het loophulpmiddel op de juiste hoogte staat. Of je nu gebruik maakt van een stok, kruk of rollator, onderstaande richtlijnen helpen de juiste hoogte van alle hulpmiddelen te bepalen. STAP 1 Sta rechtop met gestrekte knieën en verdeel je gewicht op beide benen. STAP 2 Hou je armen ontspannen naast het lichaam. STAP 3 Meet de afstand van de grond tot het polsgewricht. Dit komt overeen met de lengte van de stok van op de grond tot aan de bovenkant van het handvat. WAT BIJ EEN TE HOOG LOOPHULPMIDDEL? GEBRUIK VAN EEN KRUK, STOK OF VIERPIKKEL EEN KRUK, STOK OF VIERPIKKEL Neem de stok of kruk steeds vast aan de gezonde zijde. Een stok of kruk is geen vervanging van het slechte been. Voorbeeld: Als je je rechterbeen gebroken hebt, houd je de stok of kruk links in je linkerhand. Als je het loophulpmiddel toch aan de aangedane zijde vasthoudt, belast je het aangedane been teveel. Er is dan kans op overbelasting in het been en/of de pols doordat de stok het hele lichaamsgewicht moet overnemen. Als je helemaal niet mag steunen op het aangedane been, gebruik je best twee krukken. Bij een te lange stok of een te hoge rollator word je schouder omhoog geduwd of moet je je elleboog teveel buigen waardoor je te weinig steun kan nemen. WAT BIJ EEN TE LAAG LOOPHULPMIDDEL? Bij een te korte stok of een te lage rollator buig je voorover en belast je je gezonde zijde en/of rug teveel. WAT MET EEN NIET-VERSTELBARE STOK OF KRUK? Alle loophulpmiddelen zijn eenvoudig verstelbaar in de hoogte. Houten stokken kunnen een uitzondering zijn. Deze kan je ook inkorten door de antislipdop onderaan de stok te verwijderen en hem daarna op de juiste lengte af te zagen. Let er echter op dat de juiste lengte bepaald wordt mét de dop erop. Anders zaag je er een te kort stuk af en blijft de stok nog te lang. 12 13

TWEE KRUKKEN GEEN BELASTING VAN HET AANGEDANE BEEN STAP 1 Beginpositie: voeten en krukken naast elkaar. STAP 2 Beide krukken vooruit zetten tot voor de tenen. STAP 3 Het aangedane been tussen de krukken laten hangen (gebogen knie). STAP 4 De voet van het gezonde been tussen of voorbij de krukken op de grond plaatsen. BEPERKTE BELASTING VAN HET AANGEDANE BEEN STAP 1 Beginpositie: voeten en krukken naast elkaar. STAP 2 Beide krukken vooruit zetten tot voor de tenen. STAP 3 De voet van het aangedane been tussen de krukken op de grond plaatsen. STAP 4 De voet van het gezonde been voorbij de krukken op de grond plaatsen. 14 15

TRAPPEN LOPEN TRAP OP GAAN MET KRUKKEN (NAAR BOVEN GAAN) STAP 1 Ga zo dicht mogelijk bij de trapleuning staan. STAP 2 Neem met een hand de trapleuning vast en neem de beide krukken in de andere hand. STAP 3 Plaats eerst het gezonde been op de volgende trede. STAP 4 Plaats er vervolgens het aangedane been en de kruk bij. TRAP AF GAAN MET KRUKKEN (NAAR BENEDEN GAAN) STAP 1 Neem met een hand de trapleuning vast en neem de beide krukken in de andere hand. STAP 2 Plaats als eerste het aangedane been samen met de kruk een trede lager. STAP 3 Zet nu het gezonde been erbij. 16 17

ALGEMENE ADVIEZEN Controleer de stokken regelmatig op mankementen aan bijvoorbeeld de dop en de handvaten. Begin met kleine veilige stappen en let op dat de vloer slipvrij is. Wanneer iemand je helpt tijdens het lopen, moet diegene aan de zijde van het gezonde been staan. Probeer het normale looppatroon zoveel mogelijk te benaderen. WAAR VIND JE DE OZ SHOP? OZ SHOP ANTWERPEN Boomsesteenweg 5 2610 Wilrijk Antwerpen tel. 03 201 84 97 shop.antwerpen@oz.be OZ SHOP BRUGGE Gistelsesteenweg 294 bus 1 8200 Sint-Andries Brugge tel. 050 40 54 97 shop.brugge@oz.be Openingsuren: Kijk voor de meest recente openingsuren op www.oz.be/kantoren Producten kopen in de OZ Shop kan op drie manieren Je winkelt in alle rust in de OZ Shop. Je bestelt online via shop.oz.be Je geeft je bestelling door aan een plaatselijk OZ kantoor. OVERZICHT ANDERE INFOFICHES MET DE ROLSTOEL IN HET VERKEER Vanaf 125 leveren we gratis aan huis. Bij lagere bedragen betaal je 25 leveringskosten. Haal je de bestelling zelf af in een OZ kantoor, dan betaal je uiteraard geen extra kosten. IN EN UIT DE AUTO STAPPEN STAAN, LIGGEN EN ZITTEN MET KLEINE HULPMIDDELEN DE WONING AANPASSEN: HET TOILETBEZOEK 18 19

De ergotherapeuten van OZ Sociale Dienst geven gratis en vrijblijvend advies aan hun klanten. Ergotherapeuten gaan samen met jou op zoek naar hulpmiddelen die dagelijkse handelingen kunnen vereenvoudigen en ervoor zorgen dat je langer op een veilige én zelfstandige manier thuis kan wonen. Het kan gaan om kleine hulpmiddelen, maar ook om advies om de woning aan te passen. Via deze infofiche vind je alvast heel wat meer informatie. Voor een advies op maat neem je contact met de ergotherapeuten van OZ Sociale Dienst. Deze infofiche werd gerealiseerd door de ergotherapeuten van OZ Sociale Dienst. Voor meer informatie kan je steeds bij hen terecht: 03 201 84 80 of via ergo@oz.be OZ is de overkoepelende naam van een aantal entiteiten die elk hun eigen activiteiten organiseren, zoals o.a.: Onafhankelijk Ziekenfonds 501/OZ501: ziekteverzekering en aanvullende diensten OZ Vitaliteit vzw: beweeg- en voedingsadvies, info- en doesessies en gezondheidscheck-up OZ reizen nv: reisbureau en organisator van groepsreizen (erkenningsnummer 1245) OZhulp@home vzw: huishoud- en strijkhulp via dienstencheques OZ Kinderopvang vzw: kinderopvang Kriebels & Kuren vzw: jeugdvakanties (erkend door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap als landelijke jeugdvereniging) en gezinsvakanties Via OZ vzw: vrijwilligerswerking OZ Vakantieverblijven vzw: verhuur OZ Vakantieverblijven OZ Shop vzw en OZ Shop nv: thuiszorgwinkel Informatie, tarieven en voorwaarden zijn steeds onder voorbehoud van wijzigingen. Kijk voor de meest recente informatie op www.oz.be/gezondheid Ondernemingsnummer: 0411.760.941 V.U.: Rik Selleslaghs - Boomsesteenweg 5-2610 Wilrijk Antwerpen 06-2015 www.oz.be