Cursus Anatomie, fysiologie en pathologie Deel 4
Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteurs: Christine Dirkse, Ditty Verveda Titel: Anatomie, fysiologie en pathologie Deel 4 ISBN: 978 90 3723 293 6 Edu Actief b.v. 2016 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoudsopgave Over deze cursus 4 Oriëntatie 7 Anatomie en fysiologie van het zenuwstelsel 8 Pathologie van het zenuwstelsel 12 Beenderstelsel 14 Spierstelsel 19 Pathologie van het bewegingsstelsel 21 Reflecteren 27 Theoriebron Het zenuwstelsel 29 Theoriebron Zenuwcellen 32 Theoriebron Anatomie van hersenen en ruggenmerg 35 Theoriebron Indeling van het zenuwstelsel 39 Theoriebron Pathologie van het zenuwstelsel 42 Theoriebron Het skelet 46 Theoriebron De bouw van botten 51 Theoriebron Verbindingen tussen botten 53 Theoriebron Anatomie en fysiologie van de spier 56 Theoriebron Pathologie van de botten en gewrichten 60 Theoriebron Pathologie van spieren 63 3
Over deze cursus Over deze cursus Inleiding Fatima is hulpverlener. Ze werkt in de thuiszorg en komt sinds twee maanden bij mevrouw Dalstra. Mevrouw Dalstra is weduwe en 75 jaar. Beide dames kunnen het altijd goed met elkaar vinden. Zoals gebruikelijk ondersteunt Fatima mevrouw Dalstra vandaag bij het douchen. Vandaag wil het niet zo met mevrouw Dalstra, ze praat onduidelijk en het is net of haar mondhoek een beetje naar beneden hangt. Fatima is meteen alert. Zij weet dat het vreemde spreken en een hangende mond tekenen kunnen zijn van een beroerte, ook wel een CVA genoemd. Fatima weet ook dat snel handelen nu erg belangrijk is voor het leven van mevrouw Dalstra. Ze waarschuwt direct een arts. Dankzij haar snelle optreden blijven de gevolgen van het CVA voor mevrouw Dalstra beperkt. Een CVA kan worden veroorzaakt door een bloeding of een bloedpropje in de hersenen. Deze module gaat over het zenuwstelsel en het bewegingsstelsel. Het zenuwstelsel en het bewegingsstelsel horen bij elkaar. Zonder zenuwstelsel kan het bewegingsstelsel niet tot bewegen komen. Het zenuwstelsel en het bewegingsstelsel zijn in aanleg aanwezig bij de geboorte en maken vooral in de eerste jaren van het leven een razendsnelle ontwikkeling door. Bij het toenemen van de leeftijd krijgen mensen te maken met veroudering. Dat is een normaal proces dat bij het leven hoort. Algemene dagelijkse verrichtingen (ADL) worden moeilijker om uit te voeren. De zorgvragers waar je als hulpverlener mee te maken krijgt zijn dan ook vaak van oudere leeftijd. Deze zorgvragers ondervinden de problemen van een verouderend zenuwstelsel en bewegingsstelsel. Leerdoelen Je kunt de anatomie en fysiologie van het zenuwstelsel beschrijven. Je kunt oorzaken, symptomen, beloop en behandeling van pathologie van het zenuwstelsel beschrijven en benoemen. Je kunt de anatomie en fysiologie van het beenderstelsel beschrijven. Je kunt de anatomie en fysiologie van het spierstelsel beschrijven. Je kunt oorzaken, symptomen, beloop en behandeling van pathologie van het bewegingsstelsel beschrijven en benoemen. 4
Over deze cursus Beoordeling Beoordelingsformulier < Aan het eind van de cursus wordt je parate kennis beoordeeld met een toets. Je praktische beheersing van de leerdoelen wordt getoetst aan de hand van twee beroepsproducten. Deze worden op verschillende punten beoordeeld: op inhoud (producteisen) en op uitvoering (processtappen). Andere belangrijke punten bij de beoordeling zijn actieve deelname aan de lessen en een nette uitwerking van de opdrachten in correct Nederlands. Je vindt ze bij elkaar in het beoordelingsformulier. Planning Planningsformulier < Een beroepsproduct maken kost tijd. Daarom moet je dit goed plannen. Lees eerst de opdracht van het beroepsproduct goed door en vul daarna het planningsformulier in. Neem ook de andere opdrachten van deze cursus op in je totale planning. Zo voorkom je dat je in tijdnood komt. Beroepsproduct: Ik herken wat ik zie In het verpleeghuis werken veel vrijwilligers. Voor deze vrijwilligers worden met enige regelmaat avonden georganiseerd waar zij informatie krijgen over het herkennen van signalen van aandoeningen van een zorgvrager. Om te herkennen wanneer er iets mis is, moet je eerst weten hoe iets werkt wanneer het gezond is. Hoe kun je bij iemand een goed werkend zenuwstelsel waarnemen? Binnenkort is er in het verpleeghuis waar je werkt een avond voor vrijwilligers. Je leidinggevende vraagt jou en je collega-hulpverlener een Prezi of PowerPoint te maken over het zenuwstelsel van de gezonde mens. Eisen aan de uitvoering 1. Je mag deze opdracht samen met een medestudent uitvoeren. 2. Lees nog eens de informatie over het zenuwstelsel in deze module. Gebruik ook informatie van internet of de mediatheek bij jou op school. 3. In de Prezi of PowerPoint verwerk je ten minste drie voorbeelden van de werking van het zenuwstelsel in het dagelijks leven. 4. Bespreek met je docent hoe je je Prezi of PowerPoint inlevert of presenteert. Laat elke processtap goedkeuren door je docent, voordat je begint aan de volgende processtap. 5
Over deze cursus Eisen aan het beroepsproduct Je beroepsproduct wordt beoordeeld op de volgende punten: De presentatie heeft een aantrekkelijke lay-out die aansluit bij de doelgroep. De presentatie geeft correcte informatie over het zenuwstelsel. In de presentatie geef je duidelijke uitleg over de (medische) termen zoals ze in de module beschreven worden. De informatie in de presentatie is door jullie zelf geschreven en niet rechtstreeks overgenomen uit de theoriebronnen van deze module. In de presentatie zijn ten minste drie voorbeelden van de werking van het zenuwstelsel opgenomen. In de presentatie wordt zichtbaar dat je de werking van het zenuwstelsel begrijpt. Plan voor jezelf een datum waarop je dit beroepsproduct inlevert. Doe dit door er een taak voor aan te maken. Laat elke processtap goedkeuren door je docent, voordat je begint aan de volgende processtap. 6