WORKSHOP en BSI ROM-Vragenlijstbijeenkomst NVVP (9 september 2014) Deel 1 en BSI > Door Sjoerd Pieters (Uitgeverij Pearson) Deel 2 Toepassing/ervaringen ROMMEN met de > Door Gerrie van der Heijdt (psycholoog en psychotherapeut) 1 & BSI
Symptom Checklist BSI Brief Symptom Inventory
Inhoud 1. Pearson 2. Introductie 3. Meetpretentie en subschalen 4. Psychometrische eigenschappen 5. Introductie BSI 6. Meetpretentie en subschalen BSI 7. Psychometrische eigenschappen BSI 8. BSI-18 9. Verschillen en BSI 10. Praktisch gebruik en BSI 4
Wat doet Pearson Assessment & Information BV? 5
PEARSON ASSESSMENT & INFORMATION BV Uitgever van wetenschappelijk onderbouwde instrumenten www.pearsonclinical.nl www.cogmed.nl www.talentlens.nl 6
- Trainingen en workshops (accreditatie): Testafname/-interpretatie en Maatschappelijke onderwerpen (bijv. hoogbegaafdheid) - Themadagen en colleges - Webinars: productpresentaties en algemene onderwerpen - Whitepapers en artikelen - Test Consultants: informatievoorziening op locatie - Testadvies: inhoudelijke testvragen (testadvies-nl@pearson.com) www.pearsonacademy.nl 7
Nieuwe producten - Wechsler Memory Scale IV-NL (WMS-IV-NL) - Comprehensive Aphasia Test (CAT-NL) - Automated Working Memory Assessment (AWMA) begin 2015 - Q-interactive, testafnames via de ipad (oa. WAIS-IV-NL): www.helloq.nl www.helloq.nl 8
Nieuwe producten: Innerview Helpt bij het vroegtijdig signaleren van (psychische) klachten binnen de huisartsenpraktijk - De patiënt vertelt zijn verhaal - Meer gespreksstof - Draagt bij aan adequate doorverwijzing - U bespaart tijd op uw intake - Laagdrempelig en vriendelijk in gebruik - Ook in te zetten voor ROM - Tot eind 2014 gratis in te zetten in uw praktijk! 9
Introductie 10
Introductie - J.H.M. Ettema & W.A. Arrindell, jaar van uitgave: 2003 - De meest gebruikte multidimensionale klachtenlijst - Doel: Meten van lichamelijke en psychische klachten - Doelgroep: Jongeren/volwassenen v.a. 12 jaar (normen v.a. 17 jaar) - Zelfrapportage - Afnametijd: ca. 20 minuten - Beschikbaar in Reflectum, het NVVP-portal en LVE-portal 11
Introductie - Bestrijkt een belangrijk deel van de klachten die men bij ambulante psychiatrische patiënten kan aantreffen - Zie handleiding voor o.a.: - Geschiedenis van de - Totstandkoming en ondezoek schalen - Hoe verhoudt de zich tot het DSM-IV-frame? - Geschikt als screeningsinstrument - Geschikt als meetmethode bij evaluatie van behandelingsresultaten 12
Opzet vragenlijst - 90 omschrijvingen van klachten - In welke mate werd u gehinderd door de volgende klacht? - Instructie: Het gaat er hierbij steeds om hoe u zich gedurende de afgelopen week, met vandaag erbij, voelde. - Vijfpuntsschaal. Antwoordmogelijkheden: 'helemaal niet', 'een beetje', 'nogal', 'tamelijk veel, 'heel erg'. 13
Meetpretentie en subschalen 14
Subschalen Angst (ANG) Agorafobie (AGO) Depressie (DEP) Somatische klachten (SOM) Insufficiëntie van denken en handelen (IN) Wantrouwen en interpersoonlijke sensitiviteit (SEN) Hostiliteit (HOS) Slaapproblemen (SLA) Niet geschaalde items (OVER) Totaalscore: Psychoneuroticisme (PSNEUR) 15
Subschaal ANGST - Voornamelijk op te vatten als aanduiding van generaliseerde angst - Verhoogde arousal - Zenuwachtigheid - Spanning - Paniekaanvallen - Rusteloosheid Voorbeelditems: - Zenuwachtigheid of van binnen trillen - Je bang voelen - Het gevoel dat je iets naars gaat overkomen 16
Subschaal AGORAFOBIE - Een alles doortrekkende en disproportionele reactie van vrees in open ruimten, openbare gelegenheden en bepaalde plaatsen - Waarbij men zich zwak voelt/bang is de beheersing over de aanwezigheid te verliezen Voorbeelditems: - Bang zijn om alleen uit huis te gaan - Bepaalde plaatsen of dingen moeten vermijden, omdat je er angstig van wordt - Bang zijn om in het openbaar flauw te vallen 17
Subschaal DEPRESSIE - Groot aantal symptomen klinische depressie - Neerslachtige stemming - Onvermogen om te genieten - Verlaagde zelfwaardering - Gedachten van schuld - Hopeloosheid, dood en zelfmoord - Verlies van eetlust, energie, seksuele interesse Voorbeelditems: - Gauw huilen - Jezelf van allerlei dingen de schuld geven 18
Subschaal SOMATISCHE KLACHTEN - Klachten die met algemeen gevoeld lichamelijk disf. samenhangen - Autonome systeem (adem, keel, misselijkheid, hart) - Spierstelsel (hoofdpijn, spieren, rug) - Somatische equivalenten van angst en paniek (een feitelijke lichamelijke afwijking is nooit uitgesloten) Voorbeelditems: - Hoofdpijn - Moeilijk adem kunnen krijgen - Je soms erg warm, dan weer erg koud voelen 19
Subschaal INSUFFICIËNTIE DENKEN EN HANDELEN - Overeenkomsten met obsessief-compulsief gedrag - Gedachten, impulsen en problemen bij het uitvoeren van gedragingen die men als dwingend en ondanks de eigen wil voorkomend ervaart - Problemen in cog. functioneren (meer passend bij depressie) Voorbeelditems: - Moeilijk iets kunnen onthouden - Steeds maar moeten controleren wat je doet - Moeilijk beslissingen kunnen nemen 20
Subschaal WANTR./INTERPERS. SENSITIVITEIT - Grondtoon van onvrede met het zelf in relatie met andere mensen - Paranoïd vijandig/ persoonlijke inadequatie - Hoge scores vragen om nader onderzoek naar de aard van de interpersoonlijke sensitiviteit Voorbeelditems: - Het idee dat iemand anders je gedachten kan beheersen - Het gevoel dat andere onvriendelijk zijn of je niet mogen - Je pijnlijk bewust zijn van de aanwezigheid bij anderen 21
Subschaal HOSTILITEIT - Negatieve gemoedstoestend van woede (gedachten, gevoelens, gedragingen - Agressie, geïrriteerdheid, woede en ressentiment Voorbeelditems: - Je gemakkelijk verveeld of geïrriteerd voelen - Aandrang voelen dingen te vernielen of stuk te gooien - Vaak in ruzies verzeild raken 22
Subschaal SLAAPPROBLEMEN - Bleek in onderzoek steeds als aparte factor op te treden - Slechts drie items Items: - Moeilijk in slaap kunnen komen - Te vroeg wakker worden - Een onrustige of gestoorde slaap 23
Meetpretentie en subschalen -R - Subschaal Overig Voorbeelditems: - De gedachte dat er iets erg verkeerds is met je lichaam - Stemmen horen die andere mensen niet horen - Te veel eten Totaalscore (Psycho-neuroticisme): Het algehele niveau van psychisch, danwel, verondersteld daarmee samenhangend lichamelijk, disfunctioneren over de recente tijdsperiode. 24
Psychometrische eigenschappen 25
COTAN-oordeel COTAN-beoordeling 2004 Uitgangspunten bij de testconstructie: Goed Kwaliteit van het testmateriaal: Goed Kwaliteit van de handleiding: Goed Normen: Voldoende Betrouwbaarheid: Goed 1) Begripsvaliditeit: Goed Criteriumvaliditeit: Goed 1) De betrouwbaarheid van de HOS-schaal is 'voldoende Zie handleiding voor meer informatie 26
Normen 6 normgroepen 1. Poliklinische psychiatrische patiënten (N=5521) 2. Algemene bevolking (N=2368) 3. Chronisch pijnpatiënten (N=2458) 4. Klinische verslaafden (N=1570) 5. Eerstelijnscliënten (N=598) 6. Cliënten uit huisartsenpraktijken (N=925) 27
Introductie BSI 28
Introductie BSI - E. De Beurs, jaar van uitgave: 2006, meest recente uitgave: 2011 - verkorte - Doel: Meten van symptomen van psychopathologie - Doelgroep: Volwassenen vanaf 18 jaar - Zelfrapportage - Afnametijd: 5-10 minuten - Beschikbaar in Reflectum, NVVP-portal, LVE-portal 29
Opzet vragenlijst - 53 omschrijvingen van klachten - Hoeveel last had u van: - Gedurende de afgelopen weken inclusief vandaag - Vijfpuntschaal: Helemaal geen, een beetje, nogal, tamelijk veel, heel veel 30
Meetpretentie en subschalen BSI 31
Subschalen - Somatische klachten (7 items) - Cognitieve problemen (6 items) - Interpersoonlijke gevoeligheid (4 items) - Depressieve stemming (6 items) - Angst (6 items) - Hostiliteit (5 items) - Fobische angst (5 items) - Paranoïde gedachten ( 5 items) - Psychoticisme (5 items) - Aanvullende items (4 items) - TOT-score Algemene maat voor psychopathologie - AAS-score Aantal aanwezige symptomen - EAS-score Ernst van de aanwezige symptomen 32
Subschalen Fobische angst = Agorafobie Cognitieve problemen = Insufficiëntie van denken en handelen Interpersoonlijke gevoeligheid Symptomen die typerdend zijn voor mensen met sociale angst Paranoïde gedachten Gevoelens die opkomen bij personen behept met overmatige achterdocht, vijandigheid en grootheidswaan Psychoticisme Gevoelens die horen bij de teruggetrokken levensstijl die veel voorkomt bij schizofrenie, of een waanachtige kwaliteit hebben 33
Scores - Omzetten ruwe schaalscores naar Normscores: 1. Zeer laag, 2. Laag, 3. Ben. Gem., 4. Gemiddeld, 5. Bov. Gem., 6. Hoog, 7. Zeer hoog - T-scores voor de totale ruwe score (M=50, SD=10) 34
Psychometrische eigenschappen BSI 35
COTAN-beoordeling BSI COTAN-beoordeling 2012 Uitgangspunten bij de testconstructie: Goed Kwaliteit van het testmateriaal: Goed 1) Kwaliteit van de handleiding: Goed 2) Normen: Onvoldoende 3) Betrouwbaarheid: Voldoende Begripsvaliditeit: Onvoldoende 4) Criteriumvaliditeit: Onvoldoende 5) 1) Deze beoordeling betreft de papier-en-potlood versie; de beoordeling van de computerversie is 'onvoldoende' wegens het ontbreken van gegevens. 2) Deze beoordeling betreft de papier-en-potlood versie; de beoordeling van de computerversie is 'onvoldoende' wegens het ontbreken van gegevens. 3) Normen niet representatief en/of de representativiteit is niet te beoordelen. 4) De oorspronkelijke Amerikaanse subschaalstructuur wordt gehandhaafd, hoewel geen bevestiging van deze structuur is gevonden. 5) Matige sensitiviteit en specificiteit 36
Normen Normen handleiding 2006 1. Normtabel (Poliklinische) Patiënten (N=245) 2. Normtabel Steekproef Algemene Bevolking Normalen (N=200) Normen Addendum 2009 1. Normtabel (Poliklinische) Patiënten Vrouwen (N=4291) 2. Normtabel (Poliklinische) Patiënten Mannen (N=2223) 3. Normtabel Steekproef Algemene Bevolking Normalen mannen (N=89) 4. Normtabel Steekproef Algemene Bevolking Normalen vrouwen (N=111) 37
Normen handleiding 2011 1. Patienten in ambulante zorg, mannen (N=1715) 2. Patienten in ambulante zorg, vrouwen (N=2935) 3. Bevolkingssteekproef, autochtone mannen 18-29 jaar (N=128) 4. Bevolkingssteekproef, autochtone vrouwen 18-29 jaar (N=138) 5. Bevolkingssteekproef, autochtone mannen 30+ jaar (N=535) 6. Bevolkingssteekproef, autochtone vrouwen 30+ jaar (N=512) 7. Bevolkingssteekproef, allochtone mannen (N=136) 8. Bevolkingssteekproef, allochtone vrouwen (N=151) 9. BSI TOT: T-scores voor patienten in de ambulante zorg mannen en vrouwen gecombineerd, mannen apart en vrouwen apart 10. BSI TOT: T-scores voor bevolking allen, bevolking uitgesplitst naar leeftijd (18-29 en 30+) en geslacht 38
BSI-18 39
BSI-18 - Verkorte versie van de BSI, 18 items - Screeningsinstrument - Somatische klachten, Depressie, Angst en Totaalscore - Hoge correlatie BSI-18 Totaalscore met BSI Totaalscore 40
Overeenkomst/verschillen en BSI 41
Overeenkomsten/verschillen - Nederlandse versies los van elkaar ontwikkeld, vertaling items verschilt soms in meer of mindere mate: Opvliegers of kouder rillingen Je soms er warm, dan weer erg koud voelen - BSI: Amerikaanse schaalindeling behouden vanwege internationale vergelijkbaarheid - : Op basis van factoranalyses met Nederlandse data een nieuwe schaalindeling 42
Overeenkomsten/verschillen schalen Angst Agorafobie Depressie Somatische klachten Insufficiëntie van denken en handelen Hostiliteit Wantrouwen en interpersoonlijke sensitiviteit Slaapproblemen Niet geschaalde items BSI schalen Angst Fobische angst Depressieve stemming Somatische klachten Cognitieve problemen Hostiliteit Interpersoonlijke gevoeligheid Paranoïde gedachten Psychoticisme Aanvullende items 43
Praktisch gebruik en BSI 44
Praktisch gebruik en BSI - Verkrijgbaar in verschillende onafhankelijke platforms - O.a. in platform Reflectum - NVVP-portal, LVE-portal - Aanmelding v.a. zomer 2013 vereenvoudigd - Volledig via platformaanbieder (ook facturering) - Uitsluitend accorderen gebruiksvoorwaarden Pearson - Digitale afname : 1,55 ex BTW - Digitale afname BSI: 1,35 ex BTW - ROM-prijs : 2,40 ex BTW - ROM-prijs BSI: 1,80 ex BTW 45
Toepassing Door Gerrie van der Heijdt (psycholoog en psychotherapeut) Toepassing/ervaringen ROMMEN met de 46