EVALUATIE 2012 Stichting Week van de Chronisch Zieken Postbus 23328 3001 KH ROTTERDAM telefoon 010.43 66 799 e-mail info@chronischziek.nl www.chronischziek.nl
INHOUD 1. SAMEN WERKEN... 3 2. INSPIRERENDE START... 4 3. REGIONALE ACTIVITEITEN UWV... 8 3.1 WERKBEDRIJVEN UWV... 8 3.2 ROND-DE-TAFELGESPREKKEN MET WERKGEVERS... 9 3.3 WERKBEDRIJF NIJMEGEN... 9 3.4 WERKBEDRIJF ALKMAAR... 12 3.5 COMMUNITY BREAKFAST MISSION ON WHEELS... 13 5. INVITATIONAL VRIJWILLIGERSWERK... 15 6. LANDELIJKE VERWENZORGDAG... 20 7. OVERIGE ACTIVITEITEN... 21 8. COMMUNICATIE... 22 8.1 WEBSITE... 22 8.2 FACEBOOK... 22 8.3 TWITTER... 22 8.4 NIEUWSBRIEF... 22 8.5 CONCLUSIE... 23 8.6 REACTIES OP ARTIKELEN WEBSITE... 23 9. PUBLICITEIT... 26 9.1 KATERN IN METRO EN SPITS... 26 9.2 FREE PUBLICITY... 26 9.3 CONCLUSIE... 26 10. ORGANISATIE EN FINANCIERS... 27 10.1 AMBASSADEURS... 27 10.2 BESTUUR... 27 10.3 COMITÉ VAN AANBEVELING... 27 10.4 BUREAU... 27 10.5 SUBSIDIEGEVERS... 28 10.6 SPONSORS EN ADVERTEERDERS... 28 BIJLAGE 1 REACTIES... 29 BIJLAGE 2 AANGEMELDE ACTIVITEITEN... 32 BIJLAGE 3 WEEK 2012 IN DE PERS... 37 BIJLAGE 4 EVALUATIE DEELNEMERS OPENINGSDAG... 40 BIJLAGE 5 WEEKPROGRAMMA UWV 9-16 NOVEMBER 2012... 49 2
1. Samen Werken De Week Chronisch Zieken 2012 stond in het teken van werken met een beperking. De Week startte met twee symposia georganiseerd in samenwerking met UWV en ZonMw. Deze symposia besteedden veel aandacht aan de samenwerking van alle betrokken partijen en in het bijzonder projecten van patiëntenorganisaties die arbeidsparticipatie bevorderen. Op 17 werkpleinen van het UWV in het land zijn uiteenlopende activiteiten voor mensen met een beperking georganiseerd. Mensen met een chronische beperking zijn zo beter bereikt dan met één grote landelijke bijeenkomst. Met sollicitatietrainingen, werkmarkten en het leggen van directe contacten met werkgevers zijn concrete tools aangereikt om werk te vinden. In samenwerking met Disability Studies is een conferentie gewijd aan vrijwilligerswerk als alternatief voor betaald werk. Daarnaast waren er weer veel andere activiteiten die overal in het land in het kader van de Week zijn georganiseerd. Het aantal op de website aangemelde activiteiten was lager dan voorheen. Belangrijke oorzaak hiervan is waarschijnlijk dat het magazine niet verschenen is waardoor geen gratis vermelding van de activiteiten meer aangeboden kon worden. Groot is onze waardering weer voor de vele honderden vrijwilligers, patiënten, hulp- en dienstverleners die activiteiten hebben georganiseerd. Wij danken hen graag bij deze en ook onze subsidiegevers, sponsors en adverteerders dit alles mogelijk hebben gemaakt. Er is veel meer gebruik gemaakt van het internet. Het bezoek aan de website is in 2012 aanzienlijk toegenomen. Er is een zestal nieuwsbrieven verstuurd en actief getwitterd en op Facebook gecommuniceerd. Nieuw was dit jaar de uitgave van een katern over de Week in Metro. Dit als alternatief voor het magazine Chronisch dat in voorgaande jaren verscheen en om financiële redenen niet meer uitgebracht kon worden. Met dit katern is een breed en nieuw publiek bereikt. Tabel 1 Samenvatting 2010 2011 2012 ACTIVITEITEN Aantal activiteiten 900 700 350 Waarderingscijfer van participanten voor de Week 7,7 7,7 7,5 OPENING Aantal bezoekers landelijke opening/symposia 726 600 300 Bezoekers die opening /symposia waarderen als (zeer) goed 82% 60% 62% MAGAZINE/KATERN METRO Oplage 300.000 300.000 520.000 Participanten die magazine waarderen als (zeer) goed 70% 80% - WEBSITES Aantal bezoekers www.chronischziek.nl 122.683 112.106 141.605 PUBLICITEIT Aantal artikelen gedrukte media 250 128 137 Mediawaarde persartikelen in 192.721 73.774 190.735 Oplage gedrukte media met artikelen over Week 7.535.974 6.318.656 7.218.222 Kijkcijfers TV-uitzendingen 1.188.000 5.200.000 - Internetsites die melding maken van de Week Week (van de) Chronisch Zieken zonder vermelding jaarthema 76 438 Week (van de) Chronisch Zieken met vermelding jaarthema 371 186 Totaal aantal sites 447 624 3
2. Inspirerende start Tekst: Ester van der Leeuw, Unlimited magazine Fotografie: Guus Pauka Werken Werken: voor de gemiddelde Nederlander is het heel normaal. Maar het is wel duidelijk dat dat niet altijd geldt voor de 2,7 miljoen Nederlanders die een of meer chronische aandoeningen hebben. Voor hen is werken niet vanzelfsprekend, maar ze willen het wel. Hoe komen ze dan toch aan een baan? Op de openingsdag van de Week Chronisch Zieken, die als thema Samen Werken heeft, werd er druk over gediscussieerd. Het gaat niet om wat je hebt, maar om wat je ermee wordt. Hugo Heymans, Emma At Work In Schouwburg De Meerse in Hoofddorp waren bij elk panel bijna alle rode stoeltjes gevuld. Het was gezellig druk met een ambiance die je alleen in een theaterzaal vindt. Onder leiding van dagvoorzitter Harry Starren discussieerden panelleden over uiteenlopende onderwerpen, natuurlijk gelinkt aan het thema Samen Werken. Tussen de panels door lieten verschillende bedrijven met inspirerende video s zien aan wat voor projecten zij werken. Zo kregen toeschouwers een compleet beeld van wat er nu al allemaal gedaan wordt om mensen met een chronische aandoening aan het werk te krijgen. Maar hoeveel er nu ook al wordt gedaan, het kan altijd beter. En daar waren de panels voor bedoeld. Want hoe kunnen we er samen aan werken dat meer mensen met een chronische aandoening aan werk kunnen komen? Dagvoorzitter Harry Starren Voorkom dat je uit je werk valt en trek op tijd aan de bel als het mis gaat. Blijf werknemer! Ankie Koning, UWV Onbegrip en dialoog Openheid op je werk en de eeuwige dialoog met de werkgever; in het eerste panel bleken het de gemene delers te zijn in de problemen die mensen met een chronische aandoening tegenkomen in hun werk. Ook onbegrip werd regelmatig genoemd. Net als hiv wordt kanker meer en meer een chronische ziekte, zei Laurence Maes van de Nederlandse Federatie Kankerpatiëntenorganisaties. Die switch is voor patiënten niet makkelijk omdat ze bij de diagnose vaak gelijk denken dat ze dood zullen gaan. Dat blijkt gelukkig vaak niet zo te zijn, maar betrokkenen begrijpen dat niet altijd. Wees blij dat je nog leeft, wordt vaak gezegd terwijl er niet wordt nagedacht over het feit dat 4
mensen vaak klachten overhouden aan hun ziekte, zoals vermoeidheid. Dat geldt natuurlijk niet alleen voor kanker, maar ook voor veel andere chronische ziektes waarbij in eerste instantie niets aan iemand te zien is. Zo bleek bijvoorbeeld ook uit de reactie van Ronald Brands van Hiv Vereniging Nederland. Wie ben je, waar kom je vandaan en, nog belangrijker, waar ga je naartoe? Funda Müjde, cabaretière Tussen alle informatieve gesprekken door, bracht cabaretière Funda Müjde schwung in de dag door het middagprogramma te beginnen met een eigenzinnig stukje cabaret. Ze kreeg de lachers op haar hand en Funda, die zelf in een rolstoel zit, bleek duidelijk gemaakt voor het podium. Joan Leemhuis-Stout, voorzitter van de Week Chronisch Zieken, verzorgde daarna het welkomstwoord voor het middagsymposium waarin ze haar licht liet schijnen op de nieuwe Participatiewet, de opvolger van de Wet Werken naar Vermogen. Ze is het oneens met de quotumregeling die het kabinet wil introduceren voor het aannemen van mensen met een arbeidsbeperking. Bovendien, zegt ze, het woord quotum hang je niet aan mensen! Zie www.cedris.nl voor meer informatie over de Participatiewet en de quotumregeling. Langer doorwerken Volgens dr. Irene Houtman van TNO/SEO heeft 38 procent van de werknemers een of meer chronische aandoeningen. Ze liet met een aantal interessante grafieken zien hoe die werknemers er tegenover staan om door te werken tot hun vijfenzestigste. De uitkomsten waren verrassend: zo blijken chronisch zieke werknemers vaker te willen doorwerken tot hun vijfenzestigste, dan gezonde werknemers. Ze sloot haar informatieve presentatie af met een heldere boodschap: met elkaar moeten we moeten zelfredzaamheid stimuleren. Pamperen, daar doen we dus niet aan! Werken is niet alleen een recht, maar ook een plicht. Reni de Boer, auteur van het boek Stuk! 5
Marjolein ten Hoonte, Randstad en Heino van Essen, Revalidatie Nederland Uitdaging In de visie van UWV is de maatschappij op zijn best als alle mensen kunnen werken. Ook mensen met een chronische aandoening. Een belangrijk punt voor UWV wordt om hen aan het werk te houden. Dat zei Elmer van den Berghaage, directeur Innovatie en professionalisering sociaal medische zaken bij UWV. Met elkaar moeten we ervoor zorgen dat mensen met een beperking een zo goed mogelijke kans krijgen op de arbeidsmarkt. Net als iedereen. Ook Hugo Heymans en Reni de Boer denken er zo over. Gezondheid is dat je mee kunt doen, wat je ook hebt, aldus Heymans. De Boer kan zich juist wel vinden in de quotumregeling waar Joan Leemhuis-Stout zo tegen is. Werknemers hebben koudwatervrees wat betreft het aannemen van mensen met een beperking. De quotumregeling zie ik juist als kans voor hun om van die angst af te komen. Je moet ook laten zien hoe leuk het kan zijn om te werken met mensen waar iets mee is Hugo Heymans, Emma At Work Eerlijke kans Het slotwoord van de dag werd uitgesproken door Mario Stam, wethouder Werk en Inkomen van de gemeente Schiedam. De participatiewet geeft gemeenten de mogelijkheid om maatwerk te leveren. Maar je moet werkgevers niet verplichten met een quotum, je moet ze verleiden. Dat kan bijvoorbeeld door zogeheten social return. Een werkgever laten zien wat voor hem het voordeel is als hij iemand met een chronische arbeidsbeperking aanneemt. Dat is belangrijk, want we doen dit voor al die mensen die een eerlijke kans op de arbeidsmarkt verdienen. 6
Mario Stam, wethouder Werk en Inkomen Vertel aan een werkgever wat je wél kunt. Bedenk wat jij kunt bijdragen aan het succes van een onderneming. Mario van Mierlo, MKB Nederland 7
3. Regionale activiteiten UWV 3.1 Werkbedrijven UWV Op 17 werkpleinen in het land zijn door de regionale werkbedrijven van het UWV een of meer activiteiten georganiseerd voor mensen met een arbeidshandicap. De samenwerking met de regionale werkbedrijven maakte het mogelijk om naast de landelijke bijeenkomst een groter deel van de doelgroep direct te bereiken. De activiteiten kenmerkten zich door een grote diversiteit. Zo waren er Wajong Werkt Markten, sollicitatietrainingen, community breakfast, rondetafelgesprekken met werkgevers, workshops zoals jezelf presenteren en omgaan met ADHD (zie bijlage 4). Het beoogde aantal van 30 participerende werkpleinen is niet gerealiseerd waardoor op veel plaatsen in het land geen activiteitenaanbod was. Als reden voor het niet meedoen van UWV werkbedrijven in bepaalde regio s was het veranderingsproces waarin het UWV verkeert. Op korte termijn moeten vele duizenden arbeidsplaatsen in de organisatie verdwijnen waardoor extra activiteiten zoals meedoen met de Week Chronisch Zieken in het gedrang komen. Immers de organisatie van een activiteit vraagt veel inzet van medewerkers naast het reguliere werk en vaak ook buiten werktijd. Des te meer is het enthousiasme te waarderen van de medewerkers. De activiteiten bij de Werkbedrijven zijn alle goed bezocht. In Nijmegen was deze zo groot dat op het laatste moment naar een grotere locatie uitgeweken moest worden. Slechts in Tiel was de belangstelling voor een ontmoetingsbijeenkomst tussen werkgevers en werkzoekenden zo gering dat besloten is de activiteit geen doorgang te laten vinden. Ter voorbereiding zijn in augustus en september vier landelijke bijeenkomsten belegd met medewerkers van de UWV. Het projectmanagement van de stichting heeft daarbij een zogenaamde menukaart gepresenteerd met de mogelijkheden om andere organisaties en patiënten bij de activiteiten te betrekken. Patiëntenorganisaties spelen immers een belangrijke rol in voorlichting en steun aan hun achterban. Enkele hebben speciale projecten over werken met een beperking. Ook zijn er initiatieven van individuele mensen met een chronische aandoening die lotgenoten steunen bij het vinden en behouden van werk. Sommigen hadden laten weten in de regio graag te willen samenwerken met het UWV in het kader van de Week Chronisch Zieken. Ook re-integratiebedrijven hebben belangstelling getoond. Voor het UWV was dit interessant omdat het: - mogelijk maakt ervaringen van de doelgroep te laten zien; - de kans geeft meerdere en diverse activiteiten aan te bieden; - de netwerken in de regio versterkt; - de impact van alle activiteiten in het kader van Week Chronisch Zieken te versterken. De menukaart bestond uit zeven mogelijkheden. Afhankelijk van de lokale behoefte en de ruimte op de vestiging kon hieruit een keuze gemaakt worden. A. Presentaties van werkprojecten van organisaties van chronisch zieken B. Rolmodellen (de stichting heeft jonge- ambassadeurs die bereid zijn hun verhaal te vertellen) C. Community breakfast 1 D. Schoolverlaters VSO 2 E. Informatiestands van patiëntenorganisaties, re-integratie, opleidingen etc. en de werkprojecten van patiëntenorganisaties. F. Uitzendbureau Emma at Work G. Rond-de-tafelgesprekken TNO In de volgende paragrafen staan enkele ervaringen die zijn opgedaan in de regio. 1 Het Community Breakfast is een succesvol concept van het Revalidatiefonds. Jongeren met een lichamelijke beperking of chronische ziekte en managers uit bedrijfsleven en overheid ontmoeten elkaar tijdens een informeel ontbijt. Samen wisselen zij ideeën uit over arbeidsparticipatie en wordt voor beide partijen duidelijk wat er nodig is om werken met een handicap mogelijk te maken. Voorafgaand aan het ontbijt krijgen de jongeren een training en leren zij hoe zij zichzelf kunnen presenteren tijdens bijvoorbeeld een sollicitatie. 2 Leerlingen uit de laatste klassen van VSO zijn de aankomende klanten van het UWV. Op regionaal niveau zou deze groep actief benaderd moeten worden. Onderzocht is door Juliette Barzilaij in het kader van haar afstuderen bij Hogeschool InHolland waaraan zij behoefte hebben. Daaruit bleek dat zij vooral belangstelling hebben voor: (1) sollicitatietrainingen; (2) workshops over vervolg opleidingsmogelijkheden, en (3) voorlichting over uitkeringen. 8
3.2 Rond-de-tafelgesprekken met werkgevers TNO heeft bij vier werkbedrijven in het land in zg. rond-de-tafel-gesprekken regionale werkgevers met elkaar laten praten over hun ervaringen met chronisch zieke werknemers. - Waar heeft de werkgever behoefte aan? - Wat betekenen chronisch zieke werknemers voor de dagelijkse bedrijfspraktijk? - Welke mogelijkheden heb je als werkgever (regelingen, of..) - Welke behoefte heb je als werkgever (kennis, voorbeelden, financieel etc..) - Wat moet er gebeuren om in de (nabije) toekomst werk voor chronisch zieke werknemers een vanzelfsprekend onderdeel te laten zijn van de dagelijkse bedrijfsvoering? Het verslag dat TNO van de inhoud van de gesprekken zal maken, is nog niet beschikbaar. 3.3 Werkbedrijf Nijmegen 3 Conferentie In goede banen Dinsdag 13 november 2012, organiseerde UWV WERKbedrijf in Nijmegen samen met de gemeente een conferentie in het kader van de Week van de Chronisch Zieken. Met maar liefst 130 deelnemers en vier inspirerende sprekers die hebben aangezet tot denken, kan de organisatie tevreden terugkijken op een zeer goed georganiseerde bijeenkomst in de Lindenberg: huis voor de Kunsten. Er waren veel verschillende organisaties vertegenwoordigd, maar allen met hetzelfde doel voor ogen: mensen met een arbeidsbeperking begeleiden naar een zelfstandige en werkzame toekomst. De reacties van de deelnemers waren positief. Tijdens de lunch en Werkmarkt die in de middag plaatsvond, werd dan ook naarstig met elkaar nabesproken, werden contacten gelegd en informatie uitgewisseld. Alles bij elkaar mag geconcludeerd worden dat deze opzet van de conferentie een schot in de roos is. Het dogma van de startkwalificatie Na een korte inleiding van Marian Eijkemans (regiomanager UWV WERKbedrijf), gaf dagvoorzitter Jan Vlaanderen het woord aan de eerste spreker. Selle van der Woude, onderzoeker, stelde ter discussie dat alle jongeren minimaal moeten beschikken over een startkwalificatie (Havo, VWO of MBO 2 diploma). Is dit voor iedereen wel de juiste weg naar werk? Hij zette uiteen dat er vanuit de maatschappij een druk ligt op presteren. Het behalen van een diploma is daar onderdeel van. In zijn optiek zijn er echter jongeren voor wie praktijkonderwijs en goede begeleiding een veel betere optie is om aan het werk te komen, dan via het behalen van een MBO-diploma. Op het MBO valt minimaal 1 op de 3 uit en behaalt geen diploma. Deze jongeren raken geregeld uit beeld. Bij het praktijkonderwijs is er ook uitval. Daar is echter altijd nog een vangnet om jongeren te blijven volgen en begeleiden. Volgens Selle zit de oplossing in een viertal dingen: - jongeren laten inzien wat werk ze biedt - het goed in beeld brengen van deze jongeren bij werkgevers - mogelijkheden van jobcarving bekijken - samenwerking tussen arbeidsmarktpartijen De tweede spreker, Eric Bouwens van de Stichting Praktijkonderwijs Nijmegen, kon dit alleen maar beamen. De visie van de Stichting is dan ook veel meer op werk komen te liggen. Volgens Eric moet er een verschuiving plaatsvinden in het denken. Wanneer praktijkonderwijs het beste voor iemand is, dan moet dat geaccepteerd worden als een prima keuze. Te vaak nog voelt het bij de leerlingen alsof zij een loser zijn en op een domme school zitten, vult Eric aan. Jongeren moeten trots op zichzelf zijn en daar hebben ze niet per se een ROC bij nodig. Om dit te illustreren las hij een brief voor van een leerlinge die bij aanvang opzag tegen het praktijkonderwijs (dat is toch maar dom onderwijs). Maar het uiteindelijk een hele prettige school vond. Het praktijkonderwijs bestaat voor een groot deel uit leren door te doen. Daarbij vindt de Stichting het van belang dat de leerlingen hun algemene arbeidscompetenties goed ontwikkelen. Zodat zij breder inzetbaar zijn en dus minder kwetsbaar binnen een bepaald beroep. Hierop ontstond enige discussie omdat onder andere het Ambachtsplein aangaf juist ook de vakspecifieke competentie van belang te vinden. Een andere deelnemer vulde hierop aan dat het leerlingen echt kan motiveren als zij een vak leren, bijvoorbeeld het kunnen lassen. De vakspecifieke competenties kunnen in dat geval juist een vehikel zijn om algemene arbeidscompetenties te leren. Het gaat dan ook duidelijk om de wisselwerking tussen beiden. Waarbij het van belang is dat de jongeren hun competenties in de breedte kunnen inzetten en dus flexibeler inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt. Een eerste stelling werd geponeerd: We moeten niet rigide vasthouden aan de startkwalificatie. Scholen moeten gemotiveerde leerlingen afleveren met goede competenties en werkgevers moeten passende (leer)werkplekken beschikbaar stellen. Vrijwel iedereen was het hier roerend mee eens. Er ontstond dan ook weinig discussie. Wel werden er nog enkele punten aangehaald die soms belemmerend werken. Zo gaf een beleidsmedewerkster van ROC Nijmegen aan dat wet- en regelgeving hun beperkt in de mogelijkheden. De gemeente reageerde hierop met de reactie dat zij kijken naar wat nodig is voor de jongere en dus niet rigide vasthouden aan de regels en aan wat financieel gunstiger is voor de organisatie. Het Regionaal Meld en Coördinatiepunt (RMC) dat direct te maken heeft met schooluitval benadrukt nog eens dat de samenwerking tussen het Praktijkonderwijs, ROC en RMC een aandachtspunt blijft om de afstemming goed te laten blijven verlopen. 3 Tekst en foto s van dit verslag: Werkbedrijf Nijmegen 9
Eric Bouwens (links) en Jan Vlaanderen De Werkcorporatie Een korte film werd getoond over de Werkcorporatie. Bij de corporatie zijn werkgevers aangesloten die zich inzetten om, vaak langdurig, werklozen voor te bereiden op een werkzame toekomst. De werkzoekenden moeten hiervoor vaak vaste patronen doorbreken waar ze de laatste jaren aan gewend zijn geraakt. Dit gaat niet altijd zonder slag of stoot. Ze moeten wennen aan de nieuwe structuur en de voordelen gaan ervaren. De deelnemers die in de film aan bod kwamen zijn enthousiast over het werk en de mogelijkheid die ze wordt geboden. Een duidelijk voorbeeld is Rachid. Hij is via de corporatie inzicht gekregen in zijn mogelijkheden en ambities en is inmiddels aan de slag als taxichauffeur. De wethouder voor werk en inkomen in Nijmegen voegde nog toe dat uitstroom naar regulier werk in de huidige economische situatie soms niet eenvoudig is, maar dat de werkcorporatie zeker een goede investering is voor de toekomst. Persoonlijkheid werkt voorspellend Marianne Coenen, psychologe, heeft jarenlang onderzoek gedaan naar de succesfactoren bij het tot stand brengen van een goede match tussen vraag en aanbod. Haar verhaal leidde zij in door de visie op supported employment uiteen te zetten. Uit de visie blijkt dat pas in de jaren 60 de maatschappij anders is gaan kijken naar mensen met een handicap. Mensen met een handicap kregen meer de regie over zichzelf in plaats van dat een ander alles voor ze regelde. Ze werden vanaf toen zoveel mogelijk opgenomen in de reguliere samenleving, waarbij gelijkwaardigheid en respect de basisprincipes zijn. Deze kentering is van belang voor het tot stand brengen van een goede match. Gebleken is namelijk dat deze het meest succesvol is wanneer de zogenaamde kern en sfeer van werkzoekenden en werkgever zo goed mogelijk bij elkaar aansluiten. Kort gezegd, wie je bent en wat je drijfveren en competenties zijn moet aansluiten bij waar het bedrijf voor staat en gaat en bij de heersende normen en waarden. De laatste spreker, Albert Jan Vink, ook psycholoog, sloot hierop aan met zijn verhaal. Hij heeft zich gespecialiseerd in de begeleiding van cliënten met psychische problematiek. Daarnaast traint hij mensen in hoe zijn naar deze klanten kunnen kijken en een visie kunnen ontwikkelen. Veel kun je volgens hem namelijk voorspellen uit iemand persoonlijkheid. It s the person who houses the symptoms. Hierbij past hij de Roos van Leary toe. Dit model geeft het gedrag van mensen in relaties weer. Scheefgroei ontstaat wanneer je bepaald gedrag op alle terreinen terug ziet komen. Iemand gedraagt zich dan bijvoorbeeld niet alleen onderdanig t.o.v. ouders, maar ook bij vrienden en op werk. Door dit in de Roos van Leary toe te passen kun je mensen indelen in drie groepen die hij kortweg de niet kunners, niet willers en niet durvers noemt. Aan deze drie groepen kunnen vervolgens soorten werkzaamheden worden gekoppeld. De tweede stelling werd besproken: De huidige infrastructuur is toereikend om mensen succesvol toe te leiden, plaatsen en (job)coachen. Ook dit kon alleen maar worden beaamd door de aanwezigen. Alex Thomas, arbeidsdeskundige bij UWV WERKbedrijf, lichtte de stelling toe door de conclusie te benoemen uit het Boris onderzoek waaruit de stelling is afgeleid. Kwetsbare jongeren hebben vooral verbindingen nodig als zij de infrastructuur van het mbo willen betreden en gebruiken. Om die verbindingen goed te leggen is eerder lef, visie, regie en daadkracht nodig dan veel geld. De netwerken, programma's, leerbedrijven, praktijkopleiders, bedrijfstakregelingen, wetgeving en regionale focus: dat is er allemaal al. Goed en goedkoop gaan dus uitstekend samen. Hij voegde eraan toe dat WERKbedrijf Nijmegen de samenwerking tussen de stakeholders tracht te stimuleren en stelde dat dit in 2011 tot 204 plaatsingen van Wajongers in het werkgeversgebied van WERKbedrijf Nijmegen heeft geleid. De vraag werd gesteld of werkgevers wel voldoende openstaan voor het in dienst nemen van iemand met een beperking. Ook werd benoemd dat het voorgestelde quotum van de overheid voor het in dienst nemen van mensen met een beperking ook wel eens averechts kan gaan werkend. Over dit laatste waren de meningen verdeeld. Er werd geconcludeerd dat werkgevers in Nijmegen en omgeving aardig positief zijn over het in dienst nemen van werknemers met een handicap/beperking en dat verschillende partijen waaronder UWV flink investeren in de relatie met de werkgever. Wel hebben de partijen onderling nog last van schotten, waardoor niet altijd duidelijk is welke taak bij wie ligt. Waarop een jobcoach aanvulde dat je vooral ook moet kijken wat je zelf al kunt doen en in gang kan zetten, zonder daarbij steeds naar een ander te kijken. Het plaatsen van een kandidaat blijft in alle gevallen maatwerk. Dagvoorzitter, Jan Vlaanderen, concludeerde dat het adagium voor de partijen is om informatie goed over te blijven brengen, geen dingen dubbel te doen en de slotgrachten te overwinnen. 10
In goede banen Rond 11.30 werd de ochtend op zeer treffende manier en met een dosis humor afgesloten door cabaretier Jaap Bressers. In 2005 belandde hij na een onfortuinlijk ongeluk tijdens zijn vakantie in Portugal in een rolstoel. De periode van revalidatie was zwaar en confronterend. Toch bleef hij steeds de mogelijkheden zien en vond, zoals hij dat zelf zo mooi verwoord, de weg naar buiten. Hij liet de toehoorders kennis maken met de praktijk vanuit zijn eigen ervaringen. Daarbij benadrukte hij meerdere malen dat we er met zijn allen voor moeten zorgen dat we iedereen tot zijn recht laten komen. Iedereen beschikt over zijn eigen mogelijkheden. Soms hebben ze daarbij een zetje nodig. Creëer mogelijkheden door samenwerking. Het zijn de kleine dingen die er toe doen. En wat iedereen wil is er echt bijhoren. Jaap besloot zijn optreden met zijn persoonlijke motto: Waar een wiel is, is een weg. Tot slot mocht hij de eerste twee exemplaren van de rijk geïllustreerde brochure In goede banen uitreiken aan Ilse Rasing (Stichting Praktijkonderwijs Nijmegen e.o) en Frank Vervuurt (Jobcoachconnect). Hierin vertellen wajongers, scholen en jobcoachorganisaties en medewerkers van UWV uit de regio Zuid-Gelderland, hun verhaal over de succesformules bij het vinden en behouden van werk. Jaap Bressers 11
Frank Vervuurt en Ilse Ransing Wajongwerkt-markt In de middag vond op dezelfde locatie nog een werkmarkt plaats. Er waren 21 standhouders aanwezig om met de genodigde werkzoekenden in gesprek te gaan over beschikbare vacatures en werkervaringsplaatsen. Daarnaast werd er informatie geboden over allerhande zaken als een goed cv, een goede eerste indruk, arbeidsvoorzieningen en financiële regelingen. In totaal hebben 142 mensen de werkmarkt bezocht (117 Wajongers, 25 WWB-ers en enkelen met een WIA-indicatie). Na afloop van de werkmarkt heb ik alle standhouders gesproken, vertelt Denis van Hoof, adviseur werkgeversdiensten UWV WERKbedrijf. Ze waren stuk voor stuk erg positief. De meeste standhouders verwachten 1 tot 2 jongeren te kunnen plaatsen op een vacature. Maar dit zal natuurlijk nog in de praktijk moeten blijken. Daarnaast loopt er nog een onderzoekje naar de resultaten in termen van vervolgafspraken tussen werkgevers en kandidaten. Iedereen vond het in ieder geval voor herhaling vatbaar en ook prettig om op deze manier met elkaar te kunnen netwerken, vult Denise aan. 3.4 Werkbedrijf Alkmaar 4 Week Chronisch Zieken was een drukke week: op dinsdag was er een Wia dag van UWV in Egmond aan Zee met een heel programma voor Arbeidsdeskundigen, Bedrijfsadviseur, Wia coaches en staf voor de provincie Noord Holland. Nieuwe beleidsregels, doelstellingen, werkwijzen die er aan zitten te komen. Vooral een focus op de Wajong de komende jaren. Ik zet me het meest in voor Wia klanten, maar daar komt nu ook Wajong bij. Woensdagmiddag hadden we in het centrum een bijeenkomst met klanten in het kader van de Week Chronisch Zieken; 4 mensen uitgenodigd waarvan er ook 30 gekomen zijn. We hadden ons voorbereid om iets kleinschaligs te organiseren zodat we mensen ook echte aandacht konden geven. De reactie waren overwegend positief. Er zou een spreker komen van een patiëntenvereniging, die over zijn strijd met zijn ziekte en weer zou komen vertellen. Hij blies op het laatste moment af omdat hij ziek was! We hebben een collega die een chronische ziekte heeft (een arbeidsdeskundige!) bereid gevonden om te vertellen over haar chronische ziekte en werk. Een collega van mij gaf een workshop over kernkwaliteiten en mensen konden een competentietest doen met nabespreking en een Cv check up. We zijn wel met 10 collega s in de weer geweest maar het werd goed gewaardeerd. De volgende dag was er een bijeenkomst s avonds met werkgevers over participatie van mensen met chronische ziekte; een meneer van TNO gaf een presentatie en we hadden zelf iemand van de afdeling Voorzieningen die het over de in te zetten middelen vanuit UWV heeft. Het werd een interessante discussie over de Wia: eigenlijk willen werkgevers zo weinig mogelijk tijd en aandacht kwijt zijn en willen ze vooral ontzorgd worden. Heikel punt is dat veel Wia klanten maar gedeeltelijk beschikbaar zijn, dat blijkt toch een groot probleem. De bijeenkomst met werkgevers bevestigde het beeld van de dag ervoor dat veel mensen met WIA heel moeilijk met werkgevers in contact komen. Kortom er valt nog veel werk te verzetten. Vanaf 2013 is er een mobiliteitsbonus voor werkgevers wanneer ze een arbeidsgehandicapte in dienst nemen: deze nieuwe regeling is rianter dan de premieaftrek die ze nu kunnen krijgen. De nieuwe regering heeft ook het plan om bedrijven met meer dan 100 werknemers te verplichten om arbeidsgehandicapten in dienst te nemen (op straffe van boete) Daarvoor zijn de werkgevers beducht en weten ze nog niet hoe ze dat moeten gaan realiseren. Ik ben er ook benieuwd naar. De gedachte achter het nieuwe beleid is dat er in de komende jaren veel vervangingsvraag komt op de arbeidsmarkt vanwege de vergrijzing. We zullen het zien of dat ook werkelijk zo is. Op dit moment zien we iedere maand forse toename van werklozen en minder vacatures; en dan moeten Wia klanten concurreren met gezonde werkzoekenden. 4 Tekst Werkbedrijf Alkmaar 12
3.5 Community Breakfast Mission on Wheels Tijdens de week van de chronisch zieken organiseerde Stichting Mission on Wheels samen met het Revalidatiefonds het Community Breakfast. Daarnaast werkte de stichting hierbij ook samen met het UWV en de AWVN. Het ontbijt vond plaats in het Noorderpoort Hotel Euroborg te Groningen. Het Community Breakfast is een ontbijt waarbij werkgevers en jongeren met een beperking met elkaar in gesprek gaan over de arbeidsparticipatie van deze groep. Een zeer inspirerende ochtend en waarbij direct resultaten werden geboekt. Dankzij MPO Personeel uit Musselkanaal is de week erna de eerste jongere al gestart met een nieuwe baan! Naar aanleiding van het ontbijt zijn er ook diverse vervolgafspraken gemaakt. In 2013 organiseert Mission on Wheels daarom weer een ontbijt, dan in de provincie Drenthe en Friesland. In november nam Mission on Wheels ook de aftrap voor een serie wensvervullingen en vervulde droombaan wensen. Zo mocht Gerrit (69) een middag radiopresentator zijn bij RTV Noord en ontmoette hij daar zijn idool Jan Rietman, ging Harm (59) een middag meedraaien bij de dierenarts in Winschoten, was Anita (44) een dag fotomodel, trainde Wim (37) zijn favoriete club FC Groningen, beleefde Glenn (31) zijn dag als profvoetballer bij Ajax en werd Angelique (25) op haar verjaardag verrast met een dag op de brandweerkazerne te Rotterdam. 13
4. Samenwerking met UWV Startsymposium De samenwerking tussen de UWV landelijk en Stichting Week van de Chronisch Zieken rond het startsymposium van 9 november 2012 is zeer naar tevredenheid van beide partijen gelopen. De nieuwe aanpak van de opening van de Week met een breed, algemeen congres en veel stands naar een kenniscongres is goed gelukt. De sfeer was positief. De dagvoorzitter leidde het geheel goed. Opvallend zijn de vele initiatieven op het terrein van participatie. De beoogde bezoekersaantallen zijn gerealiseerd. Ook de aanwezigheid van studenten van zorgopleidingen en personeelswerk wordt als positief gezien. Jammer was dat mensen in de middagpauze vertrokken en niet het gehele symposium bijwonen. Dit is een veel voorkomend verschijnsel en ligt waarschijnlijk niet aan de inhoud van het programma. Het speelt vooral op vrijdag. Sommige organisaties organiseren daarom geen congressen op vrijdag. Regio Voor het projectmanagement van de Week was het erg prettig om dichtbij de activiteiten in de regio betrokken te zijn. De onderlinge communicatie is zonder problemen verlopen. Prettig was dat de Week goed op de hoogte was van wat in de regio gebeurde. Voorgaande jaren was de informatie over de regioactiviteiten pas op het laatst bekend. Doordat de site van de Week als centraal informatiepunt fungeerde, kon via de digitale nieuwsbrief van de Week CZ meer aandacht gegeven worden aan de activiteiten van het UWV. De ondersteuning door communicatieafdeling van het UWV hoofdkantoor was zwak. Er was alleen een administratieve kracht beschikbaar. Jammer was dat in de advertentie niet alle deelnemende werkpleinen in de advertentie in Metro vermeld mochten worden omdat dit niet bij de huisstijl van het UWV zou passen. Ook was de informatie over de regio enigszins verstopt op de site van UWV. De site van de Week heeft daardoor als centraal informatiepunt voor de regio-activiteiten gediend. De Week is graag bereid volgend jaar weer deze functie te vervullen. Er is waardering bij het UWV voor de mooie site van de Week. Een mooie score was dat de Leeuwarder Courant de advertentie van het UWV gratis heeft geplaatst. Leerpunt voor de regio is dat zij bij het maken van de plannen ook meteen de communicatiemedewerkers moeten betrekken. Het effect van het katern in Metro en in dat van Spits is moeilijk te meten. Wel is er op de site van de week een kleine verhoging van het aantal bezoekers op de site van de Week. De ervaring met het menu is voor de Week positief ook al is er misschien niet heel veel gebruik van gemaakt. Wellicht ook omdat veel werkpleinen zelf al veel ervaring hebben met het aanbieden van programmaonderdelen. Vanuit het menu zijn voor zover bekend overgenomen: de TNO-gesprekken met werkgevers, een community breakfast in Groningen, en het projectmanagement van de Week heeft enkele keren bemiddeld bij het vinden van een rolmodel. De vragen die de Week n.a.v. de publiciteit rond de UWV-activiteiten per email heeft ontvangen, zijn allemaal serieus opgepakt en beantwoord. Conclusie De verzamelde kennis en ervaringen in 2012 opgedaan in de regio en van het landelijk congres verdienen meer bekendheid. Nagegaan zal worden of in 2013 een uitgave van UWV Perspectief hieraan besteed kan worden. Dit geldt ook voor de resultaten van de gesprekken onder leiding van TNO. Taakstellend voor het UWV is dat per 2015 10.000 Wajongers geplaatst moeten zijn. Per 1 januari 2013 is er een bonusregeling van 7.000,- voor een werkplek op het niveau van het wettelijk minimum loon. Ook de no-risk polis blijft van kracht. Bij de TNO-gesprekken met werkgevers bleek wel dat het geld niet het enige probleem is. Werkgevers zijn bang voor uitval. Als iemand uitvalt, is er niet zomaar een vervanger en dreigt de productie te vertragen. Er ligt dus een grote uitdaging voor het UWV. Ankie Koning die activiteiten voor de Week Chronisch Zieken coördineert, gaat zich daarom hard maken bij de Raad van Bestuur om door te gaan met de Week. De Week leeft nog steeds te weinig bij de regiomanagers. Zij zijn meer enthousiast over de werk-driedaagse om het UWV te profileren. Dit is ten onrechte. De ww-klanten gaan immers in de e-dienstverlening. De core business van het UWV zijn nu de arbeidsgehandicapten geworden. Dit bewustzijn ontbreekt nog bij velen. Er is dus alle reden om door te gaan met de samenwerking tussen de stichting en het UWV. Het thema van de Week in 2013 is Mantelzorg en vrijwilligerswerk biedt goede aanknopingspunten voor verdere samenwerking. Het UWV kan bijvoorbeeld vrijstelling geven van sollicitatieplicht aan mantelzorgers. Vrijwilligerswerk draagt bij aan sociale activering dat is ook een taak voor het UWV en helpt mensen een netwerk te houden en een werkritme vast te houden. 14
5. Invitational vrijwilligerswerk Tekst: Cuno van Merwijk, Fotografie: Johan Lambregts De Week Chronisch 2012 stond met het thema Samen Werken in het teken van arbeidsparticipatie. Onderzoekers en vrijwilligersorganisaties stelden zich bij gastheer ZonMw de vraag: wat kunnen we doen om meer mensen met beperkingen aan het vrijwilligerswerk te krijgen? Online werken biedt goede kansen, maar er zijn er meer, zo bleek. Dagvoorzitter Alice Schipper 15
'De meeste mensen denken bij vrijwilligerswerk aan werk vóór, en niet dóór mensen met een beperking.' Dat beeld zullen ook veel mensen met een beperking hebben. Middagvoorzitter Alice Schippers van Disability Studies Nederland (DSiN) zegt dat beeldvorming erg belangrijk is. 'Hoe vroeger je begint met het beïnvloeden daarvan, hoe beter, want al met zes jaar begint het proces van binnen- en buitensluiten.' DSiN werkt aan participatie van mensen met beperkingen, door het ontwikkelen, delen en toepassen van kennis. Want ook voor de 11 tot 13 procent van de Nederlanders die een beperking heeft is werken een heel belangrijke factor voor kwaliteit van leven. Alice Schippers: 'We hebben al die mensen trouwens hard nodig, ook in het vrijwilligerswerk.' Met vrijwilligerswerk: - Participeer je - Geef je iets terug aan de maatschappij - Wordt jouw ervaringsdeskundigheid een voordeel voor anderen - Vergroot je je netwerk - Vergroot je je kans op betaald werk - Doorbreek je de eenzaamheid - Verhoog je je kwaliteit van leven - Vergroot je je zelfvertrouwen - Krijg je meer voldoening - Geef je een beter beeld van mensen met een beperking 19% mensen met een beperking doet vrijwilligerswerk Nivel-onderzoeker Tineke Meulenkamp presenteert de cijfers, die afkomstig zijn van de participatiemonitor. En inderdaad: van de mensen met beperkingen doet 19 procent vrijwilligerswerk, terwijl dat bij mensen zonder beperkingen op 39 procent ligt. Maar ook 'slechts' 19 procent betekent nog altijd dat in Nederland bijna 800.000 mensen met een beperking vrijwilligerswerk doen. Nivel definieert vrijwilligerswerk als 'werk dat in georganiseerd verband, onbetaald, wordt uitgevoerd.' Gemiddeld wordt zes uur per week aan vrijwilligerswerk besteed. Er is een groeipotentieel van vijf procent, dat zijn de mensen die geen vrijwilligerswerk doen, maar dat wel zouden willen. Dat moet dan wel dicht bij huis zijn en je moet je tijd flexibel kunnen inzetten. Het profiel van de vrijwilliger met een beperking wijkt niet af van dat van de vrijwilliger zonder beperking: gemiddeld hoger opgeleid en niet jong. Marina Kortekaas en Liesbeth Hoogendijk Bij Handjehelpen wijkt dat profiel af: van de duizend vrijwilligers die in 16 Utrechtse gemeentes worden ingezet bij praktische hulp aan mensen met een beperking is maar liefst 60 procent jonger dan 35 jaar. Wat is het geheim? Directeur Liesbeth Hoogendijk legt uit dat er studenten maatschappelijk werk bij zijn die dus eigenlijk ook stage lopen. Wel blijkt een groot percentage na afronding van de studie opnieuw vrijwilligerswerk te gaan doen. Verder ligt het succes van Handjehelpen vooral in het maatwerk dat geleverd wordt: een goed geformuleerde hulpvraag, tijdelijke zorgverlening, en goede training en begeleiding van de vrijwilligers en zorgontvangers. Handjehelpen werft niet speciaal onder mensen met een beperking, maar ze zijn welkom. Ze vormen nog geen tien procent van het vrijwilligersbestand. 16
Marina Kortekaas is een van hen. Ze zou het liefst betaald werken, en heeft dat ook gedaan, maar haar beperking (extreme allergie) staat in de weg. Bij Handjehelpen is ze 'mantelzorgmaatje' in een Marokkaans gezin. Haar eigen ervaring helpt haar bij het creëren van een vertrouwensrelatie. Marina's boodschap: 'Zet mensen niet buitenspel!' Cees Smit 17
Community building en solidariteit De rol van internet wordt nog steeds groter en leidt tot internationalisering van vrijwilligerswerk. Cees Smit, bestuurslid van de Week Chronisch Zieken en ervaringsdeskundige met een combinatie van chronische aandoeningen, kent de grote kansen die internet biedt. Niet alleen voor vrijwilligerswerk, maar ook om community s te vormen en belangenbehartiging. Bij de actuele discussies over 'dure geneesmiddelen', bijvoorbeeld: 'Via mijn blog krijg ik binnen de kortste keren uit de hele wereld adhesiebetuigingen en aanbiedingen om te helpen. Dat versterkt de solidariteit.' Individueel plan Maar natuurlijk gebeurt niet alle vrijwilligerswerk online. En er zijn ook projecten die zich exclusief op mensen met een beperking richten. Landstede Welzijn Raalte laat een film zien over Sterk door Vrijwilligerswerk. Jeroen van den Berg heeft een burn out gehad en is met intensieve begeleiding voor en tijdens vrijwilligerswerk bij RTV Raalte weer beschikbaar voor de arbeidsmarkt. Dolores kon na haar opleiding geen werk vinden en vertelt hoe zij aan het werk kon op een zorgboerderij. Paulien Zandbelt van Landstede Welzijn Raalte: 'We hebben zo'n 70 mensen met afstand tot de arbeidsmarkt geplaatst, allemaal op basis van een individueel plan waarbij je samen hebt bepaald wat de mogelijkheden zijn. Het stimuleren van je eigen kracht staat centraal.' Uit verveling Bij Het Luisterend Oog van Humanitas voeren zo'n honderd vrijwilligers - in leeftijd variërend van 19 tot 68 - per jaar zo'n 3000 chats met mensen die persoonlijk of maatschappelijk in de knel geraakt zijn, de deelnemers. De chats duren gemiddeld een tot twee uur. Edwin Herzberg van Humanitas: 'We kwamen erachter dat zo'n 20 procent van de vrijwilligers een beperking had.' De voordelen van online werken zijn evident: een rolstoel, een 'apart uiterlijk', zaken die in het dagelijkse leven vaak een hindernis vormen, spelen hier geen rol. De vrijwilligers worden grondig getraind en begeleid, waarbij steeds meer gebruik wordt gemaakt van e-learning. Maar niet alles gebeurt online, er zijn ook 'fysieke' bijeenkomsten, niet met de deelnemers uiteraard, want die blijven anoniem, maar wel tussen vrijwilligers en medewerkers van Humanitas. Intervisie via Skype maakt het mogelijk ook vrijwilligers die ver weg in te zetten. Er zit er zelfs een in Kazachstan. Luisterend Oog-vrijwilliger Jeannette Rotman woont in Enschede, zit in een rolstoel, en vertelt met veel humor hoe ze 'eigenlijk uit verveling' al surfend bij het project van Humanitas terecht kwam, waar ze inmiddels 'toch al weer drie jaar aan vast zit'. Dit is trouwens niet haar enige vrijwilligerswerk: ze geeft 'facebook- en twitter-les' op een activeringscentrum in Enschede. Samen met Edwin geeft ze ook regelmatig presentaties voor Het Luisterend Oog. De (fysieke) moeite die het vaak kost om met haar rolstoel op de plaats van bestemming te komen vormt een schril contrast met het gemak waarmee ze haar vrijwilligerswerk online doet. Het werk voor Het Luisterend Oog is emotioneel zwaar, maar levert erg veel op. Jeannette: 'De deelnemers hebben er echt iets aan, het is fijn iets terug te doen voor de maatschappij.' Edwin Herzberg en Jeannette Rotman Vooroordeel: Mensen met chronische aandoeningen moeten vaker verzuimen. Dat zou je denken. Maar het klopt niet. Cijfers van het Nivel tonen aan, dat mensen met een chronische beperking niet vaker verzuimen dan mensen zonder beperkingen. 18
De zappende vrijwilliger Uit een rondje langs de deelnemers aan de discussie blijkt dat er nog een wereld te winnen is. DSiN pleit voor 'mainstreaming', wat inhoudt dat je voor mensen met beperkingen niet aparte voorzieningen treft, maar hen in staat stelt binnen de gewone verbanden hun plek te vinden. Luisteren Oog is daar een goed voorbeeld van. Edwin Herzberg: 'Ik kende dat begrip niet, maar ben blij te horen dat we spontaan aan mainstreaming hebben gedaan.' Els Ranshuijsen van mantelzorg- en vrijwilligersorganisatie Mezzo denkt dat er nog heel wat kan gebeuren om de fysieke en mentale toegankelijkheid van vrijwilligersorganisaties te verbeteren. Vaak is er op papier wel een voorziening, maar in de praktijk niet. 'Dan is dat toilet voor gehandicapten er wel, maar wordt het gebruikt als opslagplaats.' Arie Ouwerkerk van Coalitie Erbij (die een vuist maakt tegen eenzaamheid) zegt dat zichtbare beperkingen een heel belangrijke factor zijn: mensen durven vaak letterlijk hun huis niet uit. De afgelopen jaren is veel bereikt op het punt van bewustmaking van het probleem, nu wordt het tijd maatregelen te nemen. Erik Verbart werkt bij GGZ Zeeland en helpt vrijwillig als ervaringsdeskundige ADHD-er anderen om hun ADHD-problemen op te lossen: 'Het is wel belangrijk dat je met je ervaring in het reine bent, tien jaar geleden zat ik er zelf nog middenin, toen had ik dit werk niet kunnen doen.' Miriam Majoor van de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenorganisaties FG wijst erop dat jongeren best vrijwilliger willen worden, maar dat zich vaak voor een korte periode met een afgerond doel willen inzetten, en daarna weer iets anders gaan doen. Dit type wordt wel de 'zappende vrijwilliger' genoemd. Daar moet je als organisatie rekening mee houden. Leerstoel Disability Studies Er moet nog veel onderzoek gedaan worden, naar kwaliteit van bestaan van mensen met beperkingen, mechanismen van uitsluiting, anti-discriminatiewetgeving, participatie en beeldvorming. Maar ook naar de effectiviteit van beleid en interventies. DSiN stelt daarom, samen met andere organisaties, volgend jaar een leerstoel Disability Studies in aan de Vrije Universiteit. Toekomst Een grotere participatie van mensen met een beperking aan vrijwilligerswerk zal nog veel inspanningen vragen, vooral waar het gaat om mensen met een zware beperking. Daarvoor is een actief beleid nodig. De Week Chronisch Zieken stelt dit onderwerp volgend jaar opnieuw aan de orde. Want in 2013 is het thema van de Week 'Mantelzorg en vrijwilligerswerk'. 19
6. Landelijke verwenzorgdag Verwenzorg heeft al een - weliswaar kleine - historie. Jan Bastiaanse was tot zijn overlijden, op 18 juli 1997, directeur van het Landelijk Centrum Verpleging en Verzorging. Hij droeg met verve de verwentheorie uit. Hij bracht het als tegenhanger van de alom beleden zelfzorgtheorie. "Niks zelfzorgen, vertroetel ze maar", zei hij. Na zijn dood heeft Joke Zwanikken-Leenders de fakkel overgenomen en de theorie concreet handen en voeten gegeven. Zo kregen chronisch-psychiatrische patiënten een high-tea in een kasteeltuin, daklozen kregen kerstpakketten en werden er nog veel meer 'verwenacties' georganiseerd. Al 12,5 jaar verzorgt en promoot Joke Zwanikken de verwenzorg. Sinds 2001 is er de Nationale Verwendag in de zorg. De dag valt in de Week van de Chronisch Zieken. In de hedendaagse gezondheidszorg wordt gehamerd op het belang van autonomie en zelfzorg. Het zijn mooie woorden, maar voor veel mensen met een chronische ziekte komen deze woorden neer op het gevoel van aan hun lot overgelaten te worden. Verwenzorg is praktisch begonnen met een kistje lekkere verse kersen voor patiënten. Sindsdien staat de kers symbool voor de verwenzorg. Tijdens de landelijke verwenzorgdag, donderdag 15 november 2012 zijn chronisch zieken in het hele land met allerlei activiteiten extra verwend. Zo zijn nierpatiënten namens de dialyseafdeling uitgenodigd voor een high-tea in Kasteel Maurick te Vught. Voor de elfde keer werd de high-tea hier gehouden. Er is genoten van muziek en cupcakes. Joke Zwanikken heeft deze middag vele mensen in het zonnetje gezet en blij gemaakt met haar onuitputtelijke energie. Vele werden bedankt voor hun bijdrage in het verwezenlijken van de verwenzorg. Ook ziekenhuis Bernhoven in Veghel had in het kader van de Landelijke Verwenzorgdag allerlei verwenactiviteiten in petto voor zieke kinderen en voor kinderen van zieke ouders, broertjes of zusjes en nierpatiënten in het dialysecentrum. Ze mochten hun nagels laten lakken in blitse kleuren, cupcakes versieren en knutselen. Voor de patiënten op de dialyse afdeling maakten vrijwilligers tijdens het lange wachten bloemboeketten. Het was het vierde jaar dat het ziekenhuis meedoet aan de verwendag, die valt in de week van de chronisch zieken. Het is de eerste keer dat medewerkers van ABN Amro Bank Oss-Uden-Veghel zich als vrijwilliger voor deze verwendag hadden aangemeld. Minisymposium UWV Eindhoven 15 november 2012 20