STATEN Lid Gedeputeerde Staten I.G.M. de Bondt Contact 070 441 71 12 igm.de.bondt@pzh.nl Postadres Provinciehuis Postbus 90602 2509 LP Den Haag T 070-441 66 11 www.zuid-holland.nl Provinciale Staten Datum Ons kenmerk Uwkenmerk Bijlsgen Onderwerp Toezegging statenvergadering overzicht incidenten OV Geachte statenleden, ln antwoord op mijn toezegging in de Statenvergadering van 9 november 2011, ontvangt u hierbij het overzicht van de incidenten in het openbaar vervoer voor dit jaar. Tevens zijn de overzichten toegevoegd van de incidenten in 2009 en 2010. Hoogachtend, levrouw I.G.M. de Bondt Bezoekadres Zuid-H ol! a ndpletn 1 2596 AW Den Haag Trams 8 en 9 en bussen 18, 22,65 stoppen dichtbij tiet provinciehuis Vanaf slation Den Haag CS is tiet tien minuten lopen. De parkeemjimte voor auto's IS beperkt. 1/9
p^^'^^j^jj HOLLAND Overzicht incidenten sociale veiligheid Openbaar Vervoer Zuid-Holland Naar aanleiding van de vergadering van Provinciale Staten van 9 november jl., treft u in de bijlage een overzicht aan van de incidenten per concessie op het gebied van sociale veiligheid. Deze incidenten worden door de vervoerders geregistreerd volgens de zogenaamde ABC incidentenregistratiemethodiek. Het betreft een landelijke systematiek voor het registreren van incidenten, waarbij het aantal incidenten wordt per kwartaal aan de concessieverlener wordt gerapporteerd. De methodiek bestaat uit drie categorieën incidenten: A. overtreding waarbij optreden van de politie is vereist: mishandeling, bedreiging, diefstal, drugsoveriast; B. overtreding waarbij handhaving door het vervoerbedrijf vereist is: schelden, beledigen, lastig vallen, betalingsproblemen, hinderlijk gedrag; C. overige overtredingen besluit personenvervoer en huisregels: voeten op de bank, roken, etc. Bijlage 1 bevat een volledig overzicht van de geregistreerde incidenten op het gebied van sociale veiligheid per concessie over de jaren 2009, 2010 en 2011 (voor zover deze binnen zijn). De incidenten zijn per hoofdcategorie hier weergeven. Voor de vergelijking met voorgaande jaren is naast het resultaat voor dit jaar. de kolom "2011"" toegevoegd. Het betreft hier een venwachting voor het eindresultaat voor 2011. De cijfers worden per kwartaal door de vervoerders aangeleverd en zijn vast onderdeel van het overleg met de veiligheidscoördinatoren dat ieder kwartaal plaats heeft. De conclusie die volgt uit de overzichten is dat er In de Provincie Zuid-Holland minder incidenten worden geregistreerd dan op landelijk niveau. Het landelijke gemiddelde voor incidenten op het gebied van sociale veiligheid in de bus is 42 incidenten per 100.000 Dienst Regelingsuren (DRU's). Het gemiddelde voor Provincie Zuid-Holland ligt daar in 2010 iets onder met 40,6 incidenten per 100.000 DRU's. Voor deze landelijke richtlijn worden alleen de A en B incidenten gemeten. Per concessie ziet het beeld per 100.000 DRU's er als volgt uit: Concessie Incidenten Incidenten 2010 2011 Duin- en Bollenstreek, Leiden / Rijnstreek 35 32 Hoeksche Waard / Goeree-Overflakkee 53 34 Drechtsteden/AlblassenwaardA/ijfherenlanden 43 37 Het aantal geregistreerde incidenten laat een duidelijke trend naar beneden zien. Het ligt voor de hand dat deze reductie het gevolg is van diverse maatregelen die zijn genomen ter vermindering van het aantal incidenten. In bijlage 1 wordt bij elke concessie vermeld welke maatregelen zijn genomen. In het Uitvoeringsprogramma Sociale Veiligheid 2010-2014 dat in juni 2010 door Provinciale Staten is vastgesteld, staan de doelstellingen van de provincie beschreven en de activiteiten waarop ingezet kan worden door de vervoerder. De door de vervoerders gekozen maatregelen in 2011 zijn in overeenstemming met het uitvoeringsprogramma. 2t9
P'^^^^^'j^jJ HOLLAND Bijlage 1. Overzicht incidenten per concessie 1. Overzicht incidenten concessie Connexxion Duin- en Bollenstreek, Leiden / Rijnstreek Incidenten concessie Duin- en Bollenstreek, Leiden / Rijnstreek Midden-Holland 200 A incidenten B incidenten,d C incidenten 2009 2010 2011* 2011 t/m aug A incidenten 121 133 98 65 B incidenten 137 137 146 97 C incidenten 44 53 71 47 In deze concessie zijn doorde vervoerder in 2010 767.796 DRU's gereden. Per 100.000 DRU's is er in 2010 sprake van 35 incidenten. Het overzicht laat zien dat er in 2011 sprake is van een daling van incidenten ten opzichte van 2010. De verwachting voor 2011 komt uit op een daling naar 32 incidenten per 100.000 DRU's. Connexxion heeft voor beide percelen in 2011 ingezet op de volgende maatregelen: Constructief meewerken aan landelijke uniforme registratie van incidenten (ABC-methodiek). Lijngebonden aanpak ter voorkoming van incidenten. Nieuwe communicatiecampagne over huis- en gedragsregels in voertuigen en over sociale veiligheidsmaatregelen. Vooriichting op scholen, Connexxion bezocht bijna 200 scholen in 2011. Ten gevolge van de lijngebonden aanpak van incidenten is het voor deze concessie mogelijk het aantal incidenten per perceel uit te splitsen op buslijnniveau. De volgende overzichten bevatten een toelichting op bustijnniveau voor het perceel Duin- en Bollenstreek, Leiden (DBL) en het perceel Rijnstreek Midden-Holland (RMH). At.;, 3/9
P^"^ 'ij HOLLAND la. Overzicht incidenten concessie Connexxion per lijn Overzicht perceel Bollenstreek, Leiden / Rijnstreek Op de lijnen 39, 40 en 90 de meeste incidenten plaatsvinden. Daarbij gaat het bij de lijnen 39. 40 en 44 om veel zware incidenten. De vervoerder wil door het inzetten van (extra toezichthouders, cameratoezicht en scholenbezoek) het aantal incidenten op deze lijnen terugdringen. Het meerijden van beveiligers op zaterdagavond op lijn 59 richting Noordwijk heeft als resultaat dat op deze incidentgevoettge lijn de incidenten zijn beperkt tot 2 incidenten in de lichtere categorie. Overzicht perceel Rijnstreek Midden-Holland Totalen per categorie (A/B/C) RMH Lijn A B C Totaal 1 1 0 1 2 3 3 3 4 10 6 4 0 0 4 56 2 7 1 10 75 0 0 1 1 77 0 1 0 1 147 0 2 0 2 165 2 0 0 2 169 5 6 0 11 175 0 1 0 1 177 0 1 0 1 178 1 1 2 4 182 0 3 0 3 187 2 1 3 6 190 2 0 0 2 195 0 5 6 196 1 2 4 197 0 3 4 256 1 0 2 370 1 3 5 Totaal 25 39 17 81 Totalen per categorie (A/B/C) DBL Lijn A B C Totaal 11 1 1 2 12 2 2 4 13 1 5 1 7 14 2 1 1 4 32 1 2 3 33 1 2 3 36 2 4 1 7 37 1 1 38 1 1 2 39 5 6 1 12 40 8 5 1 14 44 6 3 1 10 48 1 4 5 50 1 6 7 51 4 4 8 57 2 1 2 5 58 1 1 59 1 1 2 65 1 1 88 1 1 89 1 1 90 4 6 2 12 95 1 1 187 2 2 3 7 206 3 3 232 2 2 Totaal 40 55 30 125 Op de lijnen 3, 56 en 169 vinden de meeste incidenten plaats. De meeste zware incidenten vinden plaats op de {stads)lijnen van Gouda. De inzet van extra toezichthouders, cameratoezicht moeten leiden tot een daling van deze incidenten. Daamaast is er voor Gouda in 2010 een veiligheidsarrangement afgesloten tussen Connexxion, de gemeente Gouda, politie Hollands Midden en Provincie Zuid-Holland. De resultaten van dit arrangement worden door alle partners als positief beoordeeld. 4/9
2. Overzicht incidenten concessie Arriva Hoeksche Waard / Goeree-Overflakkee Concessie Hoeksche Waard /Goeree-Overflakkee 120 n 100 80 60 40 ^H ^K S ^ ^ * " M ^^Ê ^^H 20 "n 1 1 ' Ll _^M~LL^m~ïi 2009 2010 ' 2011* 1 2011 t/mnov Tolaai A 15 17 13 11 Totaal B 114 112 71 59 B Totaal C 19 27 16 13 j Totaal A : Totaal B D Totaal C In deze concessie zijn door de vervoerder in 2010 245.122 DRU's gereden. Per 100.000 DRU's is er in 2010 sprake van 53 incidenten. Het overzicht laat zien dat er in 2011 sprake is van een daling van incidenten ten opzichte van 2010. De verwachting voor 2011 komt uit op een forse daling naar 34 incidenten per 100.000 DRU's. Arriva heeft voor deze concessie ingezet op de volgende maatregelen: Gesloten in- en uitstap regime. Controle in de voertuigen. Opleidingen voor personeel. Stewards op nachtbussen. Technische hulpmiddelen zoals camera's op busstations en in bussen. Noodknoppen voor buschauffeurs. Aanpak van vandalisme, agressie en overiast via acties zoals: o Schoon en Heel, direct herstellen van schade zodat de bus er schoon en heel uitziet. o De meldkamer heeft een directe lijn met politie. Melding van sociale onveilige situatie door de buschauffeur wordt door de meldkamer doorgegeven zodat de politie indien gewenst passend kan optreden. 5/9
P^^^j^iJHOLLAND 3. Overzicht incidenten bus, concessie Drechtsteden/AlblasserwaardA/ijfherenlanden Drechtsteden Alblassenvaard Vijfheerenlanden bus ih 120 -m l l 60 40 ^ W ~M rs ^^^^^^^^^^^^^H i^^^^^^^^h ^ W: -faj ta m ïi 2009 2010 ^ 20ir 2011 t/m sepl Totaal A 19 27 28 23 Totaal B 159 166 140 117 Totaal C 23 26 34 26 1 Totaal A Totaal B ibtotaalc In deze concessie Zijn doorde vervoerder in 2010 451.530 DRU's gereden Per 100.000 DRU's is er in 2010 sprake van 43 incidenten. Het overzicht laat zien dat er in 2011 sprake is van een daling van incidenten ten opzichte van 2010. De venwachting voor 2011 komt uit op een forse daling naar 37 incidenten per 100.000 DRU's. Arriva heeft voor deze concessie ingezet op de volgende maatregelen: Voor de bus een gesloten in- en uitstap regime. Controle in de voertuigen. Technische hulpmiddelen zoals camera's op busstations en in bussen. Noodknoppen voor buschauffeurs. Vooriichting en bewustwordingsmiddelen worden ingezet gericht op jongeren. Aanpak van vandalisme, agressie en overiast via acties zoals: o Schoon en Heel, direct herstellen van schade zodat de bus er schoon en heel uitziet o De meldkamer heeft een directe lijn met politie. Melding van sociale onveilige situatie door de buschauffeur wordt door de meldkamer doorgegeven zodat de politie indien gewenst passend kan optreden. Arriva heeft voor DAV in 2011 ingezet op de volgende extra maatregelen: Een politiefunctionaris van de Politieregio Zuid-Holland Zuid is gedetacheerd bij Arriva om de aanpak van sociale veiligheid en de afhandeling van incidenten te verbeteren. 6/9
P^^'^^j'^^ HOLLAND 4. Overzicht incidenten concessie Drechtsteden/Alb lasserwaard/vijfheren la nden, onderdeel trein Merwedelingelijn Trein Merwede-Lingelijn concessiegebied DAV 140 - F^^^H^^^^^ 100 80 60 40 20 ^M ^M ^m 1 ^if ^ÊM J~L : - -j B^ B~! ft' 2009 1 2010 1 2011" 1 2011 t/m nov j Totaal A 24 16 11 9 Totaal B 120 54 36 30 Totaal C 29 33 i 28 23 Totaal A I Totaal B I Totaial C De landelijke richtlijn voor het aantal incidenten per 100.000 DRU's is niet van toepassing op vervoer per trein. De Merwedelingelijn kan daarom alleen worden beoordeeld aan de hand van de absolute incidenten. Het aantal incidenten in 2010 laat een dalende trend zien ten opzichte van 2009. Deze trend zet naar verwachting door voor het jaar 2010. Arriva heeft voor de trein gekozen voor de volgende extra maatregelen naast de maatregelen die gelden voor de concessie DAV: Op iedere trein is toezichthoudend personeel aanwezig. De inzet van een flexibel team aan toezichthouders op de treinstations van de Merwede- Lingelijn. Vanuit het Veiligheidsarrangement Merwede-Lingelijn wordt dit jaariijks met 1000 uur extra toezicht aangevuld. Arriva heeft voor DAV in 2011 ingezet op de volgende extra maatregelen: Een politiefunctionaris van de Politieregio Zuid-Holland Zuid is gedetacheerd bij Arriva om de aanpak van sociale veiligheid en de afhandeling van incidenten te verbeteren. Samenwerking van gemeenten, politie en vervoerder Arriva binnen het veiligheidsarrangement Platform Merwede-Lingelijn. 7/9
P'^^^YJJ HOLLAND 5. Overzicht incidenten contract NS treindienst Gouda - Alphen aan de Rijn Treindienst Gouda -Alphen aan de R^n 2009 2010 2011' 2011 Q1&Q2 I Totaal A Totaal B 23 42 70 35 D Totale Voor de treindienst Gouda-Alphen vindt door de NS. gemeenten en provincie afstemming plaats binnen het veiligheidsarrangement Treindienst Gouda-Alphen over de aanpak van sociale veiligheid op dit traject. Het traject Gouda - Alphen scoort ten opzichte van de andere lijnen van de NS in de randstad op het gebied van sociale veiligheid goed. Voor de aanpak van incidenten op een treinstel past de NS de "Betersystematiek" toe. Als er binnen een half jaar twee maal een incident voorkomt op een treinstel wordt een extra conducteur op de trein ingezet. Daamaast worden, als de maandelijkse incidentenrapportages daar aanleiding toe geven, flexibele teams van toezichthouders op de stations ingezet. Sinds 2009 is er bij de NS meer aandacht voor verbeterde registratie op incidenten. Dit kan een verklaring zijn voor de stijgende lijn in B incidenten. 6. Overzicht incidenten contract Waterbus Drechtsteden en Fast Ferry Rotterdam- Dordrecht Vanaf het derde kwartaal van dit jaar zijn de boten van de Waterbus aangesloten op de meldkamer van Arriva voor de incidentenregistratie. In 2010 tot en met het tweede kwartaal van 2011 is er geen sprake van een systematische registratie van de incidenten. Waterbus geeft aan dat er de afgelopen jaren geen A en B incidenten zijn geregistreerd met uitzondering van Koninginnedag. Voor de aanpak van incidenten met Koninginnedag is Waterbus in overieg met gemeenten en korpsbeheerder. 8/9
Bijlage 2: Definities ABC incidentenregistratiemethodiek Categorie A: Strafrecht en APV (voor optreden politie(bevoegdheden) vereist) Al. Mishandeling personeel /Alb. Mishandeling reiziger. Mishandeling: fysiek geweld, waarbij opzettelijk pijn of letsel toegebracht werd aan personeel/reiziger. A2. Bedreiging personeel met wapen / A2b. Bedreiging reiziger met wapen. Bedreiging met fysiek geweld van personeel, met (slag-/schiet-/steek-)wapen, maar zonder dat het daadwerkelijk tot fysiek geweld komt. A3. Bedreiging/intimidatie personeel (zonder wapen) / A3b. Bedreiging/intimidatie reiziger (zonder wapen). Bedreiging met fysiek geweld van personeel, zonder wapen, maar zonder dat het daadwerkelijk tot fysiek geweld komt. A4. Diefstal/beroving personeel / A4b. Diefstal/beroving reiziger. Diefstal, beroving of zakkenrollerij, waarvan personeel slachtoffer werd, zonder gebruik van geweld, het kan zowel betrekking hebben op werkmateriaal als persoonlijke bezittingen. A5. Optreden tegen drugsoveriast/gebruik verdovende middelen. Repressief optreden tegen overiast door (vermoedelijke) handel in en/of gebruik van verdovende middelen, bijvoorbeeld indien assistentie politie ingeroepen moet worden. A6. Optreden tegen vandalisme/graffiti/brandstichting. Repressief optreden tegen opzettelijk vernielen, bekladden (graffiti), bekrassen of onbnjikbaar maken, brandstichting et cetera, meldingen betreffen niet constateren schade. A7. Overige overtredingen tegen personeel / A7b. Overige overtredingen tegen reizigers. O.a.: agressief duwen/trekken, spugen, wederrechtelijk aanraken van persoon, lijf en goed, vechtende passagiers, geweld in het verkeer (zoais moedwillig aanrijden). Categorie B: Overtredingen Wet Personenvervoer (handhaving door vervoerbedrijf) BI. Schelden/beledigen personeel / Bib. Schelden/beledigen reiziger. Verbale agressie tegen personeel, inclusief schelden, beledigen, provocatie. B2. Lastigvallen personeel / B2b. Lastigvallen reiziger. Hinderiijk aanraken, aanspreken of aankijken van personeel, zonder dat daarbij sprake is van agressie. geweld of bedreiging (NIET duwen/trekken of aanranding: zie A7). B3. Optreden bij betalingsproblemen. Reiziger die niet wil (bij)betalen of (bij)stempelen en waarvoor assistentie moet worden ingeroepen. B4. Overige veretoringen. Waaronder: misbruik voorziening, misbruik noodrem, bedelen/muzikanten, baldadigheid, hinderiijk gedrag, onzedelijk gedrag, wildplassers, slapers, aanwijzing personeel niet opvolgen, onenigheid. Categorie C: Overtredingen Besluit Personenvervoer en huisregels C1. Overtreding BPV (bijvoorbeeld verstoring exploitatie, roken). Voeten op de bank, roken, geluidsoveriast, gevaariijk gedrag (NIET: surfen: zie B5), verstoring exploitatie, openhouden/trekken/trappen deuren. C2. Overtreding overige huisregels vervoerbedrijf. Overtreden huisregels (voor zover niet genoemd onder Cl), verontreiniging interieur, verontreiniging exterieur. 9/9