meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg 2014 2016 flits jeugdwerk limburg 2
Inhoud Voorwoord 3 Belangrijke rol jeugdwerk in leefbaarheid dorpen en wijken 4 Missie en visie 5 Uitdagende thema s voor de toekomst 6 Samenwerking met andere organisaties 10 De financiële eindjes aan elkaar 11 2 meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg
Voorwoord Jeugdwerk Limburg, voorheen Verenigde Jeugdclubs Limburg, is een vereniging van jeugd- en jongerenwerkorganisaties in Limburg. Het is een serviceorganisatie voor alle vrijwilligers werkzaam in het jeugd- en jongerenwerk. Jeugdwerk Limburg werkt zowel voor lidorganisaties als voor niet-lidorganisaties. Jeugdwerk Limburg beschikt daarmee over een groot netwerk van jeugd- en jongerenwerkorganisaties in Limburg. Samenwerken en van elkaar leren zijn belangrijke uitgangspunten. Zo worden de best practices uitvergroot en gekopieerd naar andere organisaties. Projecten worden gecoördineerd door deskundige en daartoe opgeleide professionals en samen met de betrokken vrijwilligers opgezet en uitgevoerd. Jeugdwerk Limburg vindt het van groot belang dat er in alle Limburgse dorpen en wijken jeugd- en jongerenwerk- én kindervakantiewerkactiviteiten worden aangeboden. Aan deze activiteiten moet alle jeugd in de betreffende leeftijdsgroep mee kunnen doen. In het voorliggende Meerjarenbeleidsplan 2014-2016 heeft Jeugdwerk Limburg haar ambities voor de komende jaren vastgelegd. Met deze bouwstenen wil Jeugdwerk Limburg bijdragen aan een leefbaar Limburg, waarin iedereen mee kan doen! Het activiteitenaanbod van Jeugdwerk Limburg wordt voor het merendeel mogelijk gemaakt met subsidie van de Provincie Limburg. meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg 3
Belangrijke rol jeugdwerk in leefbaarheid dorpen en wijken Jeugdwerk Limburg heeft haar toekomstplannen voor de komende jaren vastgelegd in dit Beleidsplan 2014 2016. Dat is ook wat de Provincie Limburg vraagt van de provinciale maatschappelijke organisaties. Op basis van dit beleidsplan besluit de Provincie of de erkenning als Maatschappelijke organisatie voor deze periode wordt verlengd. Met die erkenning maakt Jeugdwerk Limburg aanspraak op de benodigde subsidie van de Provincie om haar werk de komende jaren te kunnen voortzetten. Naast de reguliere ondersteuning op het gebied van onder andere scholing, advies, informatieverstrekking en ledenactiviteiten, gaat Jeugdwerk Limburg zich richten op een aantal specifieke thema s, waarmee jeugdwerkorganisaties in de dagelijkse praktijk worden geconfronteerd. Op basis van deze thema s wil Jeugdwerk Limburg de komende jaren een palet van activiteiten ontwikkelen en aanbieden, waarmee lokale organisaties kunnen worden ondersteund. Het doel is het in stand houden en versterken van het lokale jeugdwerk, dat een belangrijke bijdrage levert aan de leefbaarheid in de Limburgse dorpen en wijken. Het jeugdwerk is van oudsher een plek waar elk kind terecht kan en aan de meest uiteenlopende activiteiten kan meedoen samen met andere kinderen. De aangeboden activiteiten zijn laagdrempelig. Je hoeft niet persé de beste te zijn om uit te blinken, zoals bijvoorbeeld wel vaak in de sport of muziek het geval is. Samen met leeftijdsgenootjes leuke dingen doen onder deskundige leiding van bevlogen vrijwilligers én met respect voor elkaar. En iedereen kan en mag meedoen! Ook kinderen met een beperking. Dat is waar het om gaat binnen het jeugdwerk. Daarbij worden de activiteiten tegen een zo laag mogelijk tarief aangeboden. Dat kan door gemeentelijke subsidie én de inzet van talloze vrijwilligers die deze activiteiten tegen lage kosten en vaak met hulp van sponsors organiseren. Zo vindt jaarlijks in de zomervakantie in bijna alle Limburgse dorpen en wijken het kindervakantiewerk plaats. Voor veel kinderen hét vakantiemoment, omdat er thuis geen geld is voor een dure vakantiereis. Andere gezinnen stemmen hun eigen vakantie op het kindervakantiewerk af, omdat kinderen deze week samen met andere kinderen niet willen missen! Het samen met andere kinderen aan activiteiten meedoen gebeurt in het reguliere jeugdwerk het hele jaar rond. Vooral ook voor tieners is het jeugdwerk een belangrijke ontmoetingsplek, waar niets moet, maar waar wat 4 meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg
betreft activiteiten veel kan. Ook een plek waar tieners ervaren hoe leuk het is om samen zelf activiteiten voor hun eigen groep te organiseren. Maar ook kunnen zij binnen het jeugdwerk ervaren hoe dankbaar en leerzaam het is om als vrijwilliger activiteiten voor groepen kinderen te organiseren en te begeleiden. Hier zetten zij de eerste stappen in hopelijk een levenslange carrière in het vrijwilligerswerk. Op die wijze leren zij hun belangrijke sociale bijdrage aan een leefbare samenleving te leveren. Naast deze jonge aankomende vrijwilligers zijn er nog legio andere potentiële vrijwilligers, die binnen het jeugdwerk een zinvolle vrijetijdsbesteding zouden kunnen vinden. Denk bijvoorbeeld aan vitale senioren die na hun (vroegtijdige) pensionering zoeken naar een nieuwe dag invulling. Met goed vrijwilligersbeleid kom je als organisatie een heel eind! Daarom gaat Jeugdwerk Limburg jeugdwerkorganisaties de komende jaren met haar programma-aanbod hierbij ondersteunen. Zo ook bij het creëren van een (sociaal-) veilige omgeving waarin voor alle kinderen een plek is, evenals voor gemotiveerde vrijwilligers. Voor deze vrijwilligers is het van belang dat zij zijn toegerust op hun taak en dat zij de activiteiten ook leuk en aantrekkelijk kunnen maken voor kinderen met een beperking. Of dat zij kunnen omgaan met kinderen die qua sociaal gedrag wat uit de toon vallen. Dat is waar Jeugdwerk Limburg samen met haar lidorganisaties voor wil staan: Een netwerk van goed functionerende jeugd- en kindervakantiewerkorganisaties, die op deskundige wijze in hun dorp of wijk activiteiten aanbieden waaraan alle kinderen kunnen meedoen en vooral ook veel plezier aan beleven. Organisaties die niet kunnen bestaan zonder alle vrijwilligers, die dit werk met veel plezier doen en daarmee van onschatbare waarde zijn voor hun dorp of wijk. Missie en visie Missie Jeugdwerk Limburg is dé ondersteuningsorganisatie voor jeugdwerkorganisaties in Limburg. Zij ondersteunt besturen en uitvoerende vrijwilligers bij hun werk in breedste zin. Jeugdwerk Limburg staat voor een groot netwerk van goed functionerende jeugd- en kindervakantiewerkorganisaties in Limburgse dorpen en wijken, die op deskundige en verantwoorde wijze activiteiten aanbieden, waaraan alle jeugd die in Limburg opgroeit kan meedoen en vooral ook veel plezier beleeft. Daarbij worden jongeren en volwassenen gestimuleerd om als vrijwilliger belangrijke stappen te zetten tot maatschappelijke participatie. Dit werpt zijn vruchten af voor de leefbaarheid van hun dorp of wijk, maar ook voor de personen in kwestie. Visie Het lokale jeugd- en jongerenwerk vervult van oudsher een belangrijke functie in de wijken en dorpen als ontmoetingsplek voor jeugd en jongeren. Enthousiaste vrijwilligers bieden hier vanuit hun organisatie in een (sociaal-) veilige omgeving activiteiten aan, waaraan iedereen kan deelnemen. Door allerhande maatschappelijke ontwikkelingen komt dit werk echter steeds meer onder druk te staan: Individualisering, minder vrijwilligers, professionalisering vrijwilligerswerk, krimp, teruglopend aantal deelnemers, concurrentie van met name televisie, computer en internet. Jeugdwerk Limburg ondersteunt vanuit haar provinciale rol deze jeugdwerkorganisaties en haar vrijwilligers bij hun belangrijke werk middels scholing, advies en informatieverstrekking. meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg 5
Uitdagende thema s voor de toekomst De rol van het lokale jeugd- en jongerenwerk is onmiskenbaar. Sinds jaar en dag vervullen deze organisaties een belangrijke functies in hun dorpen en wijken. Het zijn de plekken waar de jeugd samenkomt en onder deskundige en bezielende leiding hun ding kan doen. Deze organisaties vullen vaak de hiaten in het lokale activiteitenaanbod en hebben al vele stormen doorstaan. Of het nu de voetbalclub was die ook op kamp ging, of de slechte accommodatie die moest worden vernieuwd. Anno 2013 zijn er weer heel andere problemen (of laten we liever zeggen uitdagingen) waar het jeugd- en jongerenwerk mee te maken krijgt, als gevolg van bijvoorbeeld krimp en individualisering. Het is van groot belang dat ook de jeugd een volwaardige plek blijft houden in de Limburgse samenleving en dat iedereen mee kan (blijven) doen. Om ook deze uitdagingen op te kunnen pakken en te overleven, wil Jeugdwerk Limburg voor deze organisaties een steun in de rug zijn. Daarvoor zet Jeugdwerk Limburg de komende jaren een aantal belangrijke thema s op de agenda. Jeugdwerk Limburg als serviceorganisatie Jeugdwerkorganisaties sluiten zich aan bij een koepelorganisatie (of anders gezegd vakorganisatie) om verzekerd te zijn van professionele ondersteuning op het moment dat dit gewenst is. Hun behoefte ligt met name op het gebied van vakgerichte scholing, advies en informatieverstrekking. Daarbij is Jeugdwerk Limburg de plek waar jeugdwerkorganisaties uit alle windstreken van de provincie elkaar ontmoeten en kennis en ervaring delen. Deze belangrijke functies worden ook door de Limburgse gemeenten onderschreven, die vaak in hun subsidieverordening een aansluiting bij een vakgerichte koepelorganisatie eisen. Jeugdwerk Limburg zal deze servicefunctie voor het jeugd- en jongerenwerk verder gestalte geven door zich te profileren als kenniscentrum en het laagdrempelig ondersteunen van jeugdwerkorganisaties. Deze servicefunctie wordt ook (zij het aan een hoger tarief) aangeboden aan niet-lidorganisaties. Deze organisaties worden gestimuleerd zich bij Jeugdwerk Limburg aan te sluiten. Goed vrijwilligersbeleid loont Het vrijwilligerswerk blijft ook de komende jaren in beweging. Geen jeugdwerkorganisatie zonder vrijwilligers! Trends vragen om een nieuwe benaderingen. Flexibiliteit en maatwerk zijn hierbij de sleutelwoorden. Jeugdwerk Limburg ontwikkelt nieuwe methodieken en ondersteunt organisaties bij de ontwikkeling en implementatie van hun eigen specifieke vrijwilligersbeleid. Het doel is jeugdwerkorganisaties zodanig in te richten dat vrijwilligers er graag bij willen horen en ervoor willen werken. Vrijwilligers informeren én inspireren Vrijwilligers worden voortdurend voorzien van relevante informatie die direct betrekking heeft op het beter functioneren van een jeugdwerkorganisaties, zowel op bestuurlijk als uitvoerend niveau. Het betreft onder andere informatie over maatschappelijke ontwikkelingen, veranderingen in wet- en regelgeving, maar ook best practices van andere organisaties. Informatieverstrekking gebeurt via de actuele eigen website met digitale bibliotheek, het kwartaalblad Flits en digitale nieuwsbrieven. Naast het gestructureerd aanbieden van informatie is ook een nog groter bereik onder jeugdwerkorganisaties en hun vrijwilligers een belangrijk doel. Ledenactiviteiten: kennismaken met andere organisaties Uitwisselingsactiviteiten worden door vrijwilligers erg belangrijk gevonden. Met collega-vrijwilligers kennis en er- 6 meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg
varing uitwisselen geeft nieuwe ideeën en inzichten. Daarvoor biedt Jeugdwerk Limburg regionale uitwisselingsactiviteiten aan rondom actuele thema s. Daarnaast stimuleert en faciliteert Jeugdwerk Limburg regionale activiteiten voor deelnemers, die door vrijwilligers van de deelnemende organisaties worden georganiseerd. In de regio Noord vindt zo jaarlijks de activiteitendag Rollebol plaats, waaraan zo n 400 kinderen en 100 vrijwilligers deelnemen. Ook in de regio Zuid zal Jeugdwerk Limburg samen met een aantal organisaties zo n activiteitendag proberen op te zetten. Deskundigheidsbevordering voor vrijwilligers noodzaak?! Vrijwilligers hebben basiskennis en -vaardigheden nodig om jeugdactiviteiten te kunnen voorbereiden en uitvoeren. Een deel hebben zij al van thuis of via school meegekregen. Ook leren zij uit praktijkervaring met hulp van meer ervaren vrijwilligers. Ter ondersteuning biedt Jeugdwerk Limburg een gevarieerd aanbod van workshops en thema-activiteiten aan, waarbij praktijkervaringen in een theoretisch kader worden geplaatst en zo mogelijk praktisch worden geoefend. Vrijwilligers krijgen daarmee een aantal handvatten, waarmee zij binnen hun eigen organisatie aan de slag kunnen. Dit scholingsaanbod wordt zoveel mogelijk als maatwerk geleverd en steeds kwalitatief bijgesteld. Jeugdwerk Limburg ontwikkelt voortdurend nieuwe scholingsactiviteiten die aansluiten op de behoefte van vrijwilligers in het jeugdwerk. Laagdrempeligheid activiteiten voor iedereen Jeugdwerk Limburg vindt het belangrijk dat iedereen mee moet kunnen (blijven) doen aan de activiteiten, die jeugdwerkorganisaties aanbieden. Ook jeugdigen en vrijwilligers met een beperking of met een andere culturele achtergrond moeten mee kunnen doen. Maar ook kinderen van ouders/verzorgers die met veel minder geld moeten zien rond te komen. Zo leven in Nederland 400.000 kinderen in een armoedesituatie. Ook zij moeten mee kunnen doen! Het ontwikkelen van ieders eigen talenten staat binnen het jeugdwerk hoog in het vaandel. Het kennis maken met een zo breed mogelijk scala aan activiteiten wordt gestimuleerd met een divers aanbod van onder andere sport en spel, muziek, techniek, handvaardigheid en drama. Dit is de kracht van het jeugdwerk, waarmee het zich onderscheidt van bijvoorbeeld de sport- en muziekwereld. Deze zijn met name op één facet gericht van de ontwikkeling van het kind, tiener en jong adolescent. Kindervakantiewerk voor alle kinderen Het kindervakantiewerk heeft van oudsher belangrijke functies. Zo was het vroeger een activiteitenweek om de lange zomervakantie te overbruggen, maar ook een belangrijke activiteit voor kinderen die om welke reden dan ook niet met hun ouders of verzorgers op vakantie (kunnen) gaan. Een hele week lang samen met andere kinderen uit de wijk of het dorp leuke activiteiten doen. Deze belangrijke functies zijn nog altijd de succesformule van het kindervakantiewerk. meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg 7
Vooral laagdrempelige activiteiten, zodat iedereen mee kan doen. Daarvoor gaat Jeugdwerk Limburg zich de komende jaren extra sterk maken. Met een handicap ook mee kunnen doen Jeugdwerk Limburg wil ertoe bijdragen dat ook jeugd en jongeren met een beperking aan activiteiten kunnen deelnemen. Hiertoe wil Jeugdwerk Limburg samen met gespecialiseerde organisaties projectmatig informatie, advies en scholing aan vrijwilligers aanbieden. Zo ook concrete activiteitentips. Activiteiten in een (sociaal) veilige omgeving Vooral jeugdwerkorganisaties moeten zowel sociale als fysieke veiligheid kunnen garanderen vóór, tijdens en na activiteiten. Aansluitend op het eerdere project Veiligheid in het Jeugden Jongerenwerk zal Jeugdwerk Limburg concrete handvatten zo nodig verder ontwikkelen en (opnieuw) aanbieden aan de jeugdwerkorganisaties. Grenzen verleggen met nieuwe allianties Jeugdwerk Limburg speelt een actieve rol in een aantal netwerken. Dit levert een meerwaarde op voor de dienstverlening van Jeugdwerk Limburg, maar ook voor andere organisaties in deze netwerken. Vanuit die optiek zal waar mogelijk het netwerk verder worden uitgebreid. Uitgangspunt is een toename van efficiency en effectiviteit, evenals de vergroting van het bereik van Jeugdwerk Limburg. Daarnaast zullen ook jeugdwerkorganisaties worden gestimuleerd om in netwerken te investeren. Krimp als uitdaging Bevolkingskrimp wordt met het teruglopend aantal jeugdigen vooral gezien als bedreiging. Het is de kunst om van dit probleem een uitdaging te maken en samenwerking met andere organisaties te zoeken om samen (nieuwe) activiteiten op te starten. Dit kan op lokaal maar ook op regionaal niveau. Op die manier kan met succes worden gewerkt aan de leefbaarheid van dorpen en kernen. Jeugdwerk Limburg gaat met name jeugdwerkorganisaties in de kleine kernen stimuleren en projectmatig hierbij ondersteunen. Activering vrijwilligers van alle leeftijden Veel jeugdwerkorganisaties kampen met een tekort aan vrijwilligers, terwijl er toch best veel mensen bereid zijn om vrijwilligerswerk te doen. Het is de kunst om de juiste match te maken. Daarbij is niet alleen de behoefte van de organisatie van belang maar zeker ook die van de potentiële vrijwilliger. Bijzondere doelgroepen zijn jongeren, die nauwelijks ervaring hebben in het vrijwilligerswerk en ouderen die al dan niet gedwongen buiten het arbeidsproces staan, waardoor zij op zoek zijn naar een zinvolle tijdsbesteding. Jeugdwerk Limburg biedt jeugdwerkorganisaties concrete tools aan om nieuwe vrijwilligers aan zich te binden. 8 meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg
Het dichten van de generatiekloof Regelmatig dreigt er een generatiekloof te ontstaan tussen jongere en oudere vrijwilligers. Jongere vrijwilligers voelen zich niet serieus genomen door oudere vrijwilligers, die in hun ogen voortdurend blijven hangen in oude structuren: Zo hebben we het altijd gedaan of dat hebben we al eens geprobeerd. En oudere vrijwilligers die vinden dat alles aan de vergadertafel moeten worden geregeld tegenover jongere vrijwilligers, die veel via social media communiceren. Deze strijd komt jeugdwerkorganisaties niet ten goede, omdat een deel van de vrijwilligers op den duur afhaakt. Jeugdwerk Limburg gaat samen met een groep vrijwilligers zoeken naar de mogelijkheden om deze generatiekloof te dichten. Hoe belangrijk is tienerwerk voor deze immer vergeten doelgroep? Tieners vallen qua activiteitenaanbod vaak tussen wal en schip, terwijl zij in hun ontwikkeling grote behoefte hebben aan een eigen plek, waar zij leeftijdsgenoten kunnen treffen en hun ding kunnen doen. Vaak is er binnen het plaatselijke jeugdwerk geen tienerwerk, waar kinderen na de basisschoolleeftijd naar kunnen doorstromen. En om als leiding te kunnen gaan functioneren zijn zij nog te jong. Daarmee is de kans groot dat deze groep grotendeels voor het vrijwilligerswerk verloren gaat. Jeugdwerk Limburg gaat methodieken aanreiken voor het opzetten van tienerwerk én het motiveren van tieners voor vrijwilligerswerk. Omgaan met ongewenst en/of onaangepast gedrag Soms kunnen jeugdigen moeilijk functioneren in een groep door achterstand in ontwikkeling of door een psychische stoornis. Het is van groot belang dat ook deze jeugd en jongeren met de aangeboden activiteiten mee kunnen doen, zonder dat de groep er veel last van heeft. Doch vrijwilligers vinden het vaak moeilijk om op hun afwijkend gedrag te reageren, zodat het vermindert of verdwijnt. Jeugdwerk Limburg zal met haar activiteitenaanbod vrijwilligers(organisaties) ondersteunen in het omgaan met ongewenst en/of onaangepast gedrag. Aan pesten doen wij niet mee! Pestgedrag berokkent bij slachtoffers levenslange schade. Dit vaak zonder dat pesters dit beseffen. Pesten gebeurt op bijna alle plekken door mensen van alle leeftijden. Zo ook binnen het jeugd- en jongerenwerk. Door vrijwilligers het goede voorbeeld te laten geven en de jeugd te leren hoe je pestgedrag tegen kunt gaan, wil Jeugdwerk Limburg een belangrijke bijdrage leveren aan de oplossing van dit maatschappelijk probleem. Jeugdwerk Limburg reikt Jeugdwerkorganisaties (nieuwe) programma s aan om het pestgedrag te lijf te gaan! Meer bewegen is gezonder leven Kinderen worden steeds dikker. Dit komt omdat ze te weinig bewegen, ongezond eten en te weinig buiten spelen. Jeugdwerk Limburg gaat jeugdwerkorganisaties concrete uitnodigende activiteiten aanbieden rondom gezond eten, bewegen en buiten spelen. De bijzonderheid van de natuur om ons heen De jeugd komt steeds minder in aanraking met de natuur, terwijl de natuur in de directe nabijheid zoveel te bieden heeft. Spelen doen we op speeltoestellen en appels komen uit de supermarkt.?! Jeugdwerk Limburg wil het natuurlijk buitenspelen meer gaan bevorderen en ertoe bijdragen dat jeugdwerkorganisaties meer natuur-educatieve activiteiten gaan aanbieden. meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg 9
Samenwerking met andere organisaties Jeugdwerk Limburg werkt al op een aantal fronten constructief samen met erkende Maatschappelijke Organisaties. Er worden gezamenlijke activiteiten georganiseerd, zoals LimburgLabdagen en presentaties voor het bedrijfsleven. Ook worden gezamenlijk projecten opgezet en uitgevoerd. Daarnaast werkt Jeugdwerk Limburg samen met onderwijsinstellingen en hulp- en adviesorganisaties. De samenwerking met andere organisaties zal op basis van een win-win situatie de komende jaren verder worden geïntensiveerd en uitgebouwd. Nieuwe samenwerkingspartners worden ook over de provincie- en landsgrenzen gezocht. 10 meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg
De financiële eindjes aan elkaar In dit Meerjarenbeleidsplan 2014-2016 heeft Jeugdwerk Limburg haar ambities voor de komende jaren vastgelegd. Met deze bouwstenen wil Jeugdwerk Limburg bijdragen aan een leefbaar Limburg, waarin iedereen mee kan doen! Deze ambities kan Jeugdwerk Limburg echter uitsluitend waarmaken met (financiële) medewerking van de Provincie Limburg. Jeugdwerk Limburg dient daarom een verzoek in bij de Provincie Limburg om de nu geldende erkenning vanaf 1 januari 2014 te continueren. Daarnaast genereert Jeugdwerk Limburg inkomsten uit contributie en deelnemersbijdrage aan activiteiten. Deze kosten worden voor organisaties bewust laag gehouden om de financiële drempel tot deelname aan activiteiten voor jeugdwerkorganisaties zo laag mogelijk te houden. Ook wordt geld binnengehaald uit sponsoring en fondsenwerving. Deze inkomsten probeert Jeugdwerk Limburg de komende jaren te gaan verhogen. Jeugdwerk Limburg bezoekadres Gerrit Verhoevenstraat 14, 6043 EW Roermond postadres postbus 1048, 6040 KA Roermond telefoon 0475 31 51 51 telefax 0475 33 70 33 website www.jeugdwerklimburg.nl e-mail info@jeugdwerklimburg.nl meerjarenbeleidsplan jeugdwerk limburg 11