Het zorghandboek
1. Inleiding: A. Het zorghandboek: Naast het school ondersteuningsprofiel (SOP) is er een zorghandboek opgesteld. Dit zorghandboek geeft weer hoe het zorgtraject op de Veste geregeld is. Het zorghandboek geeft de uitvoerende kant van de zorgstructuur weer. Het SOP daarentegen is opgesteld om onze zorg voor goed onderwijs met passende ondersteuning en onze grenzen aan specifieke ondersteuningsbehoefte weer te geven. B. Wat is het doel: Om er voor te zorgen dat het zorgtraject goed toegepast wordt, hebben wij het zorghandboek samengesteld zodat elke leerkracht op de hoogte is van de zorgprocedures binnen de school en weet welke stappen hij of zij moet ondernemen. In december 2015 is dit document gemaakt en zal zo snel mogelijk aan het team worden uitgereikt. C. De inhoud: Hoofdstuk 1: Inleiding Hoofdstuk 2: HGW en OGW Hoofdstuk 3: Zorgleerlingen Hoofdstuk 4: Het zorgtraject t.a.v. zorgleerlingen Hoofdstuk 5: De verschillende instanties t.a.v. de leerlingenzorg Hoofdstuk 6: Leerlingenzorg en de formulieren
2. HGW en OGW A. Handelingsgericht werken (HGW) Elke leerkracht maakt op onze school drie keer per jaar (oktober, februari en juni), een groepsplan per leergebied om het onderwijs vorm en inhoud te geven. Daarbij wordt drie keer per jaar de cyclus HGW doorlopen: Waarnemen 1. Verzamelen van gegevens, evalueren vorig plan 2. Signaleren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften Begrijpen 3. Onderwijsbehoeften benoemen m.b.v. het didactisch groepsoverzicht. Plannen 4. Het clusteren van leerlingen 5. Opstellen of aanpassen van het groepsplan Realiseren 6. Uitvoeren van het groepsplan en het beschrijven in de weekplanning (doelen, activiteit en reflectie) Het clusteren van leerlingen Tijdens de OGW-gesprekken op groepsniveau bespreken de intern begeleider en de leerkracht(en) op basis van de toetsgegevens welke leerlingen de leerkracht in het groepsplan geclusterd heeft en welke maatregelen voor het leren van de leerlingen en het les geven van de leerkrachten daarvoor nodig zijn. De plannen 1. Het groepsplan Een groepsplan omvat een beschrijving van het onderwijsaanbod aan alle kinderen voor een bepaalde periode. In het groepsplan staan concrete en praktische aanwijzingen beschreven voor de manier waarop de leerkracht omgaat met de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen in de groep. Het groepsplan is doelgericht, ambitieus en met hoge verwachtingen ten aanzien van alle leerlingen, om te komen tot betere resultaten. 2. Individueel handelingsplan HGW-dossier Incidenteel kunnen er individuele handelingsplannen zijn, maar die vormen uitzonderingen. Het gebeurt alleen als een leerling herhaaldelijk onvoldoende profiteert van het aanbod zoals opgenomen in het groepsplan en de aanpak die de leerkracht daarbij hanteert.
Veel aspecten uit dit handelingsplan zijn ook verwerkt in het groepsplan, waardoor het handelingsplan een bijlage wordt. In het plan staat bijvoorbeeld een beschrijving van een specifieke aanpak of specifieke additionele voorzieningen die alleen voor deze leerling gelden. Voor leerlingen met een individueel handelingsplan kan in overleg met de ib-er besloten worden een HGW-dossier te starten. Nadat is gebleken dat de school zelf geen mogelijkheden (meer) ziet om de problemen op te lossen wordt er een aanvraag voor onderzoek ingediend bij het Kenniscentrum. Hieruit kan uiteindelijk na onderzoek, een verwijzing voor speciaal (basis)onderwijs volgen. Nb. er moeten wel plannen en evaluatie van de aangeboden zorg aanwezig zijn. Criteria tot het bieden van extra zorg inzet naast het groepsplan Inhoudelijk * De leerling scoort onder de 80% norm, D/E score of 10 maanden achterstand bij de niet methode gebonden toetsen. * De leerkracht constateert duidelijke problemen in de groep bijv. bij de afname van de methode gebonden toetsen. * De verwachting is dat het kind mogelijkheden tot ontwikkeling heeft en zal profiteren van deze aanpak. Aanvullende opmerkingen: * Voor kinderen die een groep overdoen moeten er aanpassingen in het groepsplan gemaakt worden. Groep overdoen en opnieuw de instructie volgen is niet voldoende. * Als leerkracht en ib er de indruk hebben dat ze vastlopen met de ontwikkeling van een kind, dan wordt dit meteen aangegeven bij de ouders. * Als er afspraken met de ouders zijn gemaakt t.a.v. huiswerk en deze worden niet nagekomen, dan wordt aan de ouders duidelijk gemaakt dat deze nalatigheid consequenties kan hebben voor de begeleiding. 3. Ontwikkelingsperspectief - HGW-dossier Leerlingen die de einddoelen van groep 8 niet gaan halen, krijgen een ontwikkelingsperspectief (OPP). Deze wordt vanaf groep 6 opgesteld door de ib er i.s.m. de leerkracht. Leerlingen met een OPP zijn ook besproken met de leerlingbegeleidster van het Kenniscentrum. Als een leerling geïndiceerd is voor een arrangement, stelt de school een ontwikkelingsperspectief / jaarhandelingsplan op eventueel in overleg met de begeleider van het Kenniscentrum. B. Opbrengstgericht werken (OGW) Vanaf schooljaar 2014-2015 voeren we per jaar verschillende opbrengstgerichte gesprekken om de resultaten van onze leerlingen op school-, groeps- en leerlingniveau te signaleren, te analyseren en te evalueren. (Zie ook de bijlage OGW schema.) 1. Schoolniveau: directie en daarna in een teamoverleg geagendeerd tijdens de studiedagen n.a.v. de CITO toetsen. 2. Groepsniveau: ib er en groepsleerkracht n.a.v. de CITO toetsen. 3. Groepsniveau: ib er en groepsleerkracht n.a.v. de methodetoetsen. 4. Leerlingniveau: groepsleerkracht en ib er n.a.v. de CITO toetsen, methodetoetsen en observaties.
3. Zorgleerlingen Een zorgleerling is een kind dat belemmeringen ondervindt in zijn / haar ontwikkeling. Hierbij kan gedacht worden aan belemmeringen op cognitief gebied, en op sociaal-emotioneel gebied of aan gedragsproblemen. Deze belemmeringen kunnen ook leiden tot onderpresteren. In alle gevallen zal extra hulp nodig zijn. Hoe deze extra hulp gerealiseerd wordt of aangevraagd kan worden en op welke manier deze hulp gegeven wordt, is te vinden in dit zorghandboek. Onder zorgleerlingen verstaan we op de Veste: - Leerlingen die regelmatig in de OGW-gesprekken besproken worden. - Leerlingen met een OPP of een jaarhandelingsplan (naast het groepsplan). - Leerlingen met gedragsproblemen en daarvoor een andere aanpak nodig hebben. - Leerlingen die uitvallen bij de sociaal-emotionele screening (d.w.z. ze scoren op de ZIEN observatielijst rood of oranje op meer dan 2 van 6 indicatie-uitspraken). - Leerlingen met dyslexie of vermoeden van dyslexie. - Leerlingen met dyscalculie of een vermoeden van dyscalculie. - Leerlingen die in het LVS op 1 (of meer) gebied(en) meerdere keren onder de 80% scoren, D/E score of 10 maanden achterstand hebben - Doublures - Leerlingen met een onderwijs arrangement - Leerlingen die advies SBO hebben maar waarvan ouders plaatsing SBO weigeren. - Leerlingen waarvan de ouders nader onderzoek weigeren. Het zij op IQ of op gedrag. Plusleerlingen Voor leerlingen die een duidelijke voorsprong hebben is er op de Veste een speciale plusklas gerealiseerd. Met een duidelijke voorsprong bedoelen we: leerlingen die op meerdere gebieden, vooral op het gebied van rekenen/wiskunde en begrijpend lezen gedurende minimaal 3 opvolgende toets momenten een A of een A+ gescoord hebben. Tevens is er voor leerlingen die een duidelijke voorsprong hebben ook de mogelijkheid om mee te doen met de digitale plusklas van Proo. Ze moeten wel 3 toets momenten achtereen A of A+ gescoord hebben op rekenen en begrijpend lezen. En over voldoende computervaardigheden beschikken. Ook moet er een intelligentie onderzoek afgenomen zijn waaruit blijkt dat de leerling meer begaafd is, als dit niet aanwezig is moet het DHH (Digitaal Handelingsprotocol Hoogbegaafdheid) ingevuld zijn. 3.1 Dossiervorming Naast de dossiervorming in Parnassys heeft elke leerkracht per groep 2 standaard mappen. - klassenmap en een zorgmap. Inhoud: - klassenmap: weekrooster, weekplanning, de laatste groepsplannen, leerlingenlijsten, overdacht, enz. - zorgmap: alle verzamelde gegevens van de leerlingen (indien die gegevens niet in ParnasSys staan). - dossiermap: Deze liggen in de metalen kast (op slot) boven in het magazijn. Hierin zitten persoonlijke en eventueel vertrouwelijke gegevens van leerlingen. Dit zijn onder andere kopieën van de rapporten, verslagen van onderzoeken enz. Er wordt vanaf 2015-2016 altijd een gescande versie van alle stukken in Parnassys gezet. De leerkracht is verantwoordelijk voor deze mappen en zorgt dat deze mappen in orde zijn. De klassenmap ligt standaard bij de leerkrachten op het bureau zodat bij ziekte of afwezigheid van de leerkracht, de invalleerkracht meteen kan zien wat hij/zij moet doen. 3.2 Groep in beeld: Eind januari en eind juni vult de leerkracht de toetsgegevens van de niet methode gebonden toetsen en zijn of haar observaties in op het formulier groepsoverzicht.
Dit formulier komt in de klassenmap en een kopie gaat naar de ib er. Het is tevens een document voor de overdracht naar de volgende groep. Naar aanleiding van de scores bij de cito-toetsen, de methode gebonden toetsen en de observaties van de leerkracht worden de leerlingen in het groepsplan geclusterd in de groepen verdiept, basis, intensief en extra intensief (OPP-HGWdossier). Van alle leerlingen worden de vaardigheidsscores in het groepsplan vermeld. Er worden per groep (verdiept, basis, intensief) doelen in de vorm van vaardigheidsscores gesteld. Na het afnemen van de toetsen wordt er gekeken of de doelen behaald zijn. Aan de hand van de evaluatie wordt een nieuw groepsplan opgesteld. Bij de extra intensieve groep worden de doelen individueel opgesteld en geëvalueerd. Hierover vinden drie keer per jaar groepsbesprekingen plaats. 3.3 Leerlingvolgsysteem: Vanaf schooljaar 2009-2010 werken wij met ParnasSys. De leerkrachten voeren zelf de methode en de niet-methode gebonden toetsgegevens in, maken notities en maken met ingang van 2015-2016 de groepsplannen in ParnasSys. De groepsplannen worden uitgeprint en komen in de klassenmap. De ib er krijgt een kopie van de toetsoverzichten en de groepsplannen. De resultaten van de methode gebonden toetsen en de niet methode gebonden toetsen worden tijdens de portfoliogesprekken met ouders en leerlingen besproken. De leerlingen vanaf groep 5 zijn bij deze gesprekken aanwezig zijn.
4. Het zorgtraject op de Veste t.a.v. zorgleerlingen De procedure binnen de school (zowel didactische als gedragsproblemen) - NB tijdens de gehele procedure betrekt de leerkracht de ouders! Signalering - kind valt op in de groep, notities in ParnasSys - kind valt op tijdens één van de screeningsmomenten (scoort onder de 80% norm, D/E score of heeft meer dan 10 maanden achterstand) - kind wordt besproken tijdens de OGW- gesprekken en wordt dan nogmaals uitvoeriger besproken op het OGW- gesprek op leerlingniveau (leerkracht/ib er) - kind valt op en bij grote of blijvende zorg kunnen er ook gesprekken tussendoor plaatsvinden. Nader onderzoek nodig? Ja Nee Diagnose en behandeling - er vindt formatieve toetsing plaats door de leerkracht + ib er - de leerkracht verandert zijn aanpak in het groepsplan t.a.v. deze leerling na het beschrijven van de onderwijsbehoefte. Evaluatie Doel is bereikt Aanpak stopt Doel niet bereikt Wel vooruitgang. Aanpak wordt voortgezet Doel niet bereikt Er worden andere maatregelen getroffen Tijdens OGW-gesprek op leerlingniveau wordt besloten of: Er nader intern onderzoek plaats vindt De leerling doubleert Aangemeld wordt bij het Kenniscentrum. School en de leerlingbegeleidster bekijken welke vervolgstappen er volgen. 4.1 Drempelonderzoek: In de groepen 7/8 is er de mogelijkheid om het Drempelonderzoek af te nemen. Dit onderzoek is bedoeld voor leerlingen die mogelijk naar PRO (het praktijkonderwijs) gaan of voor de aanvraag van zorg binnen het LWOO (leerwegondersteunend onderwijs). Het Drempelonderzoek wordt gebruikt als adviesinstrument. De ib er neemt de toetsen af in overleg met de leerkracht en de ouders. De gegevens worden verstuurd naar Stichting Leerlingenzorg NWV. Daar wordt bekeken of er al dan niet een plaatsing in het praktijkonderwijs nodig is of een LWOO-verwijzing. 4.2 Passend onderwijs: Sinds 1 augustus 2014 is de wet op het Passend onderwijs van kracht. Dit betekent dat de scholen ervoor moeten zorgen dat leerlingen zoveel mogelijk binnen het reguliere onderwijs blijven. Passend Onderwijs gaat uit van de behoeften en mogelijkheden van het kind. De scholen binnen de stichting Proo zijn aangesloten bij het steunpunt Zeeluwe. (dit is het
voormalige OZKNV = de Onderwijs Zorgkoepel Noord- Veluwe) Van daaruit wordt de zorg voor de zorgleerlingen gecoördineerd. Op die manier wordt er voorkomen dat: - Geen kind tussen de wal en het schip valt. - Er geen thuiszitters zijn. - Een passende plek voor elk kind zo thuisnabij mogelijk is. - Een optimale samenwerking BAO, SBO en SO is, waarin de leerkracht centraal staat. - Aansluiting bij de mogelijkheden van het kind is (HGW en OGW). Steunpunt Zeeluwe: Contactpersoon Marianne van Malestein De school heeft een zorgplicht. Dat houdt in dat de school (samen met de ouders) een passend onderwijsprogramma voor het kind maakt. Scholen moeten met de ingang van passend onderwijs duidelijk beschrijven welke ondersteuning zij zelf bieden of met hulp van anderen: het school ondersteuningsprofiel. De wijze waarop wij onze zorg hebben vorm gegeven staat in ons school ondersteuningsprofiel ( sop). Handelingsgericht arrangeren: De vraag Wat heeft dit kind nodig staat centraal bij het handelingsgericht arrangeren. Vroegtijdig (preventief) en adequaat ondersteuning bieden, zowel het kind als de ouders en de leerkracht, de ondersteuning naar het kind en de school brengen zonder administratieve overlast vormt de basis van de OZK (Onderwijs Zorg Koepel). Handelingsgericht arrangeren begint licht en klein bij de leerkracht, maar waar nodig wordt ondersteuning ingeschakeld. De school neemt hierbij in goed overleg met de ouders het voortouw. Uiteindelijk kan het handelingsgericht arrangeren inhouden dat een kind aanvullende ondersteuning nodig heeft. Deze worden door het schoolbestuur (bij ons Proo) betaald uit de ondersteuningsmiddelen, die zij vanuit het samenwerkingsverband heeft gekregen. Dit betekent voor de de oude rugzak / LGF leerlingen : Het rugzakje is verdwenen. De leerling die extra ondersteuning nodig heeft, krijgt een onderwijsarrangement toegewezen: licht, medium of intensief. De school en ouders melden de leerling aan bij het Kenniscentrum van Proo. De leerlingbegeleidster (Betteke Wittenberg / orthopedagoge) bepaalt op basis van de aanmelding wat de vervolgstappen gaan worden. Hetzij een onderzoek en /of aanvraag voor een onderwijsarrangement. Dat voert de school in nauwe samenwerking met de ouders uit. De Commissie van Onderzoek neemt het besluit over de toelating, het arrangement en de duur van de indicatie.
5. De verschillende instanties t.a.v. de leerlingenzorg 5.1 Kenniscentrum Proo: Onze school participeert in het onderwijs-advies-centrum van Proo het Kenniscentrum. Onze leerlingbegeleidster is Betteke Wittenberg. Wat doet het Kenniscentrum: - collegiale consultatie: advies over een twijfelleerling met ib er en/of leerkracht. - advies: - over een bepaalde handelswijze in de klas - onderzoek aanvragen voor een leerling - onderzoek: - intelligentie onderzoek t.a.v. cognitieve capaciteiten - observatie t.a.v. gedragsproblemen - dyslexie of discalculie - voorafgaand aan een onderzoek: - vult de leerkracht een aanmeldingsformulier in - ouders geven toestemming d.m.v. het ouderformulier - na het intake-gesprek met de ouders volgt het onderzoek. - na het onderzoek hebben de ouders, de leerkracht en de ib er het eindgesprek met de leerlingbegeleidster van het kenniscentrum. Tenslotte ontvangen de ouders en school een verslag van het onderzoek. In dat verslag kan een nieuwe aanpak voor het kind worden beschreven. 5.2 CJG (Centrum voor Jeugd en gezin) Met de oprichting van het CJG zijn er een aantal dingen anders geworden. Het schoolmaatschappelijkwerk en het de instanties die bij het ZAT (zorg advies team) aanwezig waren zijn opgegaan in het CJG. Met als doel een betere samenwerking en kortere lijnen zodat sneller en beter hulp geboden kan worden waar dat nodig is. Onze schoolmaatschappelijk werker is Annemarie van de Meen. Onze schoolverpleegkundige is Erika Luman. Zij komen 1x in de 6 á 8 weken overleggen met de ib er en/of leerkracht. Het overleg gaat over kinderen met zorgen over het sociaal-emotionele functioneren. Het CJG biedt op waar nodig kortdurende individuele ondersteuning aan ouders. Door het afleggen van een aantal huisbezoeken zo kan snel, kortdurend en laagdrempelig hulp geboden worden of er kan een goede doorverwijzing tot stand komen. Ouders moeten zich wel zelf bij het CJG aanmelden. De ib-er of schoolmaatschappelijk werker kan hierbij adviseren en of ondersteunen. Via het CJG kunnen kinderen ook aangemeld worden voor sociale vaardigheidstraining. Dit is voor leerlingen van groep 5-8. Ouders moeten zich hiervoor ook zelf bij het CJG melden, de schoolmaatschappelijk werker coördineert en helpt. Leerlingen waarbij school op sociaal emotioneel gebied, opvoedkundig gebied of om de thuissituatie zich zorgen blijft maken, kunnen aangemeld worden bij het CJG. Dit gebeurt altijd in samenwerking met ouders en vaak ook de schoolmaatschappelijk werker. 5.3 Verwijsindex Noord-Veluwe: In regio Noord-Veluwe zijn veel professionals (bijv. hulpverleners en ib ers) van verschillende organisaties die kinderen en hun ouders ondersteunen bij het opvoeden en opgroeien. Soms weten ze van elkaar niet dat ze bij de begeleiding van dezelfde jeugdige of gezin betrokken zijn. Als ze dat wel weten, werken ze nog beter samen om jeugdigen te helpen. Daarom wordt er in de regio Noord- Veluwe gebruik gemaakt van de verwijsindex, die Verino (VERwijsIndex NOord Veluwe) wordt genoemd. - Wanneer een leerkracht zich zorgen maakt over het opgroeien van een jeugdige, wordt dat met de ouders en de ib er besproken. Wanneer die zorg blijft, maakt de ib er
een registratie in Verino. Bij die registratie worden alleen naam en adresgegevens van de jeugdige vastgelegd. Er wordt geen inhoudelijke informatie opgeslagen. - Het is mogelijk dat al eerder door andere professionals een melding in Verino is gedaan. Als dit het geval is, dan worden zij via e-mail van elkaars betrokkenheid op de hoogte gesteld. In de e-mail staat alleen hoe de professionals elkaar kunnen bereiken zodat zij de hulp en begeleiding voor de jeugdige met elkaar kunnen afstemmen. Vanzelfsprekend worden ouders daarbij betrokken. 5.4 Jeugdsportfonds: Het jeugdsportfonds zorgt ervoor dat kinderen (tot en met 18 jaar) die graag willen sporten, maar dat niet kunnen omdat hun ouders de financiële middelen niet hebben (schuldsanering of inkomen onder het sociaal minimum), lid worden van een sportvereniging. Vanuit het fonds wordt de contributie betaald (tot een maximum van 250, - per jaar per kind). Ouders en kinderen kunnen geen aanvraag indienen. Dit kan alleen door een intermediair. De ib er de intermediair. Na goedkeuring van de aanvraag ontvangt zowel de intermediair als de penningmeester van de club een bevestiging. * Na ontvangst van de factuur van de club stort het Jeugdsportfonds binnen twee weken het bedrag van de contributie op rekening van de club.
6. De leerlingenzorg en de formulieren De volgende formulieren horen bij onze leerlingenzorg: 1. Toetskalender 2. Formulier groepsoverzicht 1-2 3. Formulier groepsoverzicht 3-8 4. Planning OGW per schooljaar 5. Analyseblad OGW groepsniveau Op de volgende pagina s volgt een exemplaar. De nieuwe toetskalender krijgt elke leerkracht begin van elk schooljaar. Het format van het groepsplan staat in ParnasSys. * Op dit moment (2016) werkt de ib-er aan: - Cyclus OGW - zorg in de groep optimaliseren d.m.v. observaties en gesprekken - veranderingen binnen Passend Onderwijs doorvoeren in de praktijk - ontwikkelingsperspectieven - het implementeren van de Kanjertraining mede door het volgen van de opleiding tot Kanjer coördinator * Op dit moment werken de leerkrachten aan: - het maken van notities en groepsplannen in ParnasSys - stellen van doelen en onderwijsbehoeftes - weekplanning en zorg van de plus- en D/E leerlingen - methodetoetsen (scores) invoeren in ParnasSys - digitaliseren rapport en het rapport bestand invoeren in ParnasSys (Mariska) - implementeren van de Kanjertraining
Toets kalender: groep 1 t/m 8 schooljaar: 2016 2017 sept okt nov dec jan feb. maart april mei juni Taal voor kleuters M1- M2 Rekenen voor M2 kleuters M1 Lichaam en kleur (M2) PI-dictee 4-8 3-8 Rekenen-Wiskunde M3- M8 DMT en AVI 4-8 M3- M8 Begrijpend lezen M4- M8 Begrijpend luisteren M3- M5 Spelling M3- M8 E1-E2 E1-E2 E3-E7 E3-E7 E3-E7 E3 E3-E7 Spelling Werkwoorden Eindtoets Basisonderwijs TTR 4-8 3-7 M8 8 E7 ZIEN 1 8 1-8 *Entreetoets E7