Implementatiebegeleiding Van jaarplanning tot lesplanner
Inhoudsopgave 1. Implementatiebegeleiding Rekenblokken 3 A. Jaarplanning 3 B. Periodeplanning 6 C. Lesplanner 8
Implementatiebegeleiding Rekenblokken U wilt snel kunnen starten met Rekenblokken. Daarvoor is een planning nodig. In deze implementatiebegeleiding doorloopt u een eenvoudig stappenplan om snel tot een concrete planning te komen. Een jaar-, periodeplanning en lesplanner Rekenblokken voor u en uw leerlingen. Aan de hand van de volgende vragen maakt u uw eigen planningsinstrument Een uitgewerkt praktijkvoorbeeld biedt u bovendien extra inzicht in de beslis- en uitgangspunten. We wensen u veel succes met het opstellen van uw jaar-, periodeplanning en lesplanner. Implementatiebegeleiding: A. Jaarplanning B. Periodeplanning C. Lesplanner A. Jaarplanning: Allereerst adviseren we u om de volgende vragen te beantwoorden. Na het invullen van de tabel zijn de eerste randvoorwaarden bekend en is het tijd om de uitgangspunten voor u (en uw docententeam) te verwerken tot een jaarplanning per opleiding. Deze jaarplanning vormt de koninklijke route door de opleiding. Uit ervaring weten we dat u geen homogene groep(en) heeft. We raden u aan om een reparatie -traject op te zetten voor de rekenzwakke leerlingen en voldoende uitdaging te bieden aan de betere rekenaars die sneller door de rekenstof gaan, maar bovenal eerst na te denken over een koninklijke route voor de grootste middengroep. Vooraf: Randvoorwaarden Omcirkel het juiste antwoord of vul in: Doelgroep Niveau 1 2 3 4 Leerjaar 1 2 3 4 BOL of BBL opleiding Groepsgrootte (gemiddeld) Eindniveau Eindniveau is 2F 3F Aantal contacturen per week (ook in minuten vermelden svp) Aantal zelfstudie-uren per week (ook in minuten vermelden svp) Mijn lessen zijn ingeroosterd in een theorielokaal en/of computerlokaal? Is er een planning welke rekenstof aan bod moet komen gedurende een periode? Implementatiebegeleiding Rekenblokken Malmberg s-hertogenbosch 3
Aan de slag met het stappenplan: 1. Voor welke opleiding gaat u een jaarplanning maken? 2. Wat moet het eindniveau zijn van mijn leerlingen (per opleiding)? 3. Wat is de opleidingsduur van de opleiding? 4. Wanneer wordt de leerling in de gelegenheid gesteld om aan de COE deel te nemen? 5. Wanneer zijn uw leerlingen niet op school? BPV, LLB, themaweken etc. 6. Hoeveel tijd heeft u dan om te komen tot het eindniveau, inclusief examenvoorbereiding? 7. Hoeveel tijd (in minuten) heeft u per lesweek per leerjaar volgens plan van inzet? 8. Wat is nu het gewenste eindniveau per leerjaar? 9. Welke periode indeling wordt er gehanteerd binnen deze opleiding? 10. Welke toets- en herkansingsmomenten wilt u klassikaal inplannen? 11. Hoe wilt u met deze toetsmomenten omgaan? Iedere leerling dezelfde toets of differentiëren in toetsing? 12. Welke volgorde van blokken wenst u dat uw leerlingen volgen binnen Rekenblokken? Jaarplanning Vul het antwoord in voor uw onderwijsinstelling: 1. Opleiding (eventueel crebo) 2. Eindniveau 3. Opleidingsduur 4. COE momenten 5. Leerlingen niet op school 6. Beschikbare tijd per opleiding 7. Beschikbare tijd per lesweek (minuten) 8. Gewenste eindniveau per leerjaar 9. Welke periode indeling hanteert uw onderwijsinstelling 10. Toets- en herkansingsmomenten 11. Differentiëren met toetsen of iedereen dezelfde toetsen 12. Volgorde van blokken binnen Rekenblokken Implementatiebegeleiding Rekenblokken Malmberg s-hertogenbosch 4
Uitgewerkt stappenplan (voorbeeld): 1. Voor welke opleiding gaat u een jaarplanning maken? Opleiding BOL, 3 jaar, niveau 4: Crebo: 2. Wat moet het eindniveau zijn van mijn leerlingen (per opleiding)? 3F (nauwelijks uitzonderingen in kwalificatiedossier) 3. Wat is de opleidingsduur van de opleiding? 3 jaar 4. Wanneer wordt de leerling in de gelegenheid gesteld om aan de COE deel te nemen? Mogelijkheid 1: leerjaar 2 omstreeks april, mogelijkheid 2: leerjaar omstreeks oktober en mogelijkheid 3: april 5. Wanneer zijn uw leerlingen niet op school? BPV, LLB, themaweken etc. Leerjaar 1: 13 weken (april, mei, juni en juli), Leerjaar 2: 13 weken (april, mei, juni en juli), Leerjaar 3: 13 weken (september, oktober, november en december). 6. Hoeveel tijd heeft u dan om te komen tot het eindniveau, inclusief examenvoorbereiding? Leerjaar 1: 26 weken, Leerjaar 2: 26 weken = einde leerjaar 2 = 3F. 7. Hoeveel tijd (in minuten) heeft u per lesweek per leerjaar volgens plan van inzet? Leerjaar 1: 26 weken * 120 minuten (3 * 40 minuten), Leerjaar 2: 26 weken * 120 minuten (3 * 40 minuten), Leerjaar 3: 40 minuten per week (voor 3F of 3S). 8. Wat is nu het gewenste eindniveau per leerjaar? Leerjaar 1: 2F niveau, Leerjaar 2: 3F niveau. 9. Welke periode indeling wordt er gehanteerd binnen deze opleiding? Driedeling. 10. Welke toets- en herkansingsmomenten wilt u klassikaal inplannen? Per periode 2 toetsmomenten, herkansing in de volgende toetsperiode. 11. Hoe wilt u met deze toetsmomenten omgaan? Iedere leerling dezelfde toets of differentiëren in toetsing? Per periode 2 toetsmomenten iedere leerling maakt dezelfde toets. 12. Welke volgorde van blokken wenst u dat uw leerlingen volgen binnen Rekenblokken? Meten en meetkunde (periode 1), Getallen en Verhoudingen (periode 2) en Verbanden (periode 2). N.B. Indien u kiest voor gedifferentieerd werken, dan betekent dat meerdere blokken en niveaus tijdens uw lessen en tevens een gedifferentieerd toets aanbod en eventueel ook een gedifferentieerd aantal toetsmomenten. Implementatiebegeleiding Rekenblokken Malmberg s-hertogenbosch 5
B. Periodeplanning Vervolgens adviseren we u om een doorvertaling te maken van jaarplanning naar periodeplanning. Een periodeplanning geeft u en uw leerlingen inzicht in de te behandelen blokken en rekenvaardigheden uit Rekenblokken. Deze informatie maakt het mogelijk om uiteindelijk te komen tot een gedegen lesvoorbereiding; lesplanner. Eerst aan de slag met de periodeplanning. Aan de slag met het stappenplan: 1. Hoe lang duurt de periode? 2. Hoeveel lestijd heeft u beschikbaar binnen deze periode? 3. Kiest u voor Rekenblokken online, werkboeken of een combinatie van beide? 4. Aan welke rekenvaardigheden uit Rekenblokken moet een leerling deze maand minimaal gewerkt hebben met goed gevolg (normscore is 75%)? 5. Hoe wenst u dit te meten op voortgang? 6. Gaat u gebruik maken van toetsvoorbereiding? 7. Wat zijn de mogelijkheden voor de zwakke rekenaars? 8. Welke rekenvaardigheden uit Rekenblokken komen op de planning voor de betere rekenaars? Periodeplanning Vul het antwoord in voor uw onderwijsinstelling: 1. Duur van de periode 2. Beschikbare lestijd in deze periode 3. Online werken, boeken of combinatie 4. Rekenvaardigheden uitzoeken 5. Voortgang meten 6. Toets voorbereiding (Ja, hoe? / Nee) 7. Mogelijkheden zwakke rekenaars 8. Mogelijkheden betere rekenaars Implementatiebegeleiding Rekenblokken Malmberg s-hertogenbosch 6
Uitgewerkt stappenplan (voorbeeld): 1. Hoe lang duurt de periode? 13 weken 2. Hoeveel lestijd heeft u beschikbaar binnen deze periode? 13 weken van 120 minuten per week (3 * 40 minuten); 1/3 in een computerlokaal en 2/3 minuten in een theorielokaal. Leerjaar 2 1:1 en leerjaar alleen computerlokaal. 3. Kiest u voor Rekenblokken online, werkboeken of een combinatie van beide? Combinatie van Rekenblokken online in computerlokaal en het werkboek tijdens theorielokaal. 4. Hoe wenst u dit te meten op voortgang? Rapportagemogelijkheden in Rekenblokken benutten en planning op papier bijhouden per individu. Te vinden bij Docentmateriaal Planningstool en aftekenlijst. 5. Gaat u gebruik maken van toetsvoorbereiding? Nee, de rekenlessen bereiden de leerlingen voldoende voor op de toets. 6. Wat zijn de mogelijkheden voor de zwakke rekenaars? Oefenmateriaal online en in het werkboek. Met behulp van klad- of denkpapier de tussenstappen en denkstappen van de leerling in kaart brengen. 7. Welke rekenvaardigheden uit Rekenblokken komen op de planning voor de betere rekenaars? Leerlingen kunnen verder werken aan het volgende 2F blok. Vervolgens door naar 3F en daarna 3S. Implementatiebegeleiding Rekenblokken Malmberg s-hertogenbosch 7
C. Lesplanner Met een gedegen lesvoorbereiding bent u in staat om leerlingen te helpen met hun rekenontwikkeling. Het helpen bestaat uit aangeven wat de leerlingen moeten doen, voortgang meten op kwantiteit en kwaliteit en inbouwen van instructiemomenten. Gegarandeerd goed voorbereid met de lesplanner! Tip: raadpleeg de leshandleiding bij ieder domein. Hierin vindt Vooraf: Relevante factoren en voorkeuren Vul in: Klassikale benadering of differentiëren? Verklaar uw antwoord Hoe controleer ik de voortgang van een leerling? Wanneer ga ik de voortgangscontrole uitvoeren? Hoe wil ik omgaan met instructie? Welke informatie uit de docentenhandleiding is voor mij interessant? Welke afspraken ga ik met mijn leerlingen maken? Aan de slag met het stappenplan: 1. Wat moet een leerling bereiken binnen deze periode? 2. Hoeveel lestijd heeft u hiervoor beschikbaar? 3. Aan welke rekenvaardigheden uit Rekenblokken moet een leerling aankomende maand minimaal gewerkt hebben met goed gevolg (normscore is 75%)? 4. Beslispunt: Klassikale benadering, groepsbenadering of volledige differentiatie? Instructie afstemmen op de gekozen benadering. Hoe om te gaan met randvoorwaarden, beschikbaarheid ICT, lokalen en/of werkboeken? 5. Hoelang duurt één les in minuten? 6. Hoe wilt u een les opbouwen? Lesstarter Instructie (eventueel verlengd) Reflectie Voortgang meten Implementatiebegeleiding Rekenblokken Malmberg s-hertogenbosch 8
Figuur 1 Voorbeeld lesopbouw 45 minuten lestijd (uit docentenhandleidingen per domein bij Docentmateriaal) 7. Hoeveel aandacht/extra lesstof/tijd gaat er naar de zwakke rekenaars? En wat krijgen ze aangeboden? 8. Wat komt er op de planning voor de betere rekenaars? Lesplanner Vul het antwoord in voor uw onderwijsinstelling: 1. Leerdoelen 2. Beschikbare lestijd hiervoor 3. Rekenvaardigheden uitzoeken 4. Klassenmanagement a. Klassikale benadering, groepsbenadering of volledige differentiatie? b. Instructie c. Randvoorwaarden 5. Duur van een les 6. Opbouw les 7. Mogelijkheden zwakke rekenaars 8. Mogelijkheden betere rekenaars Implementatiebegeleiding Rekenblokken Malmberg s-hertogenbosch 9
Uitgewerkt stappenplan: 1. Wat moet een leerling bereiken binnen deze periode? 2F Meten en Meetkunde en 2F Getallen en Verhoudingen doorwerken volgens persoonlijke leerroute. 2. Hoeveel lestijd heeft u hiervoor beschikbaar? 13 weken van 120 minuten per week (3 * 40 minuten); 1/3 in een computerlokaal en 2/3 minuten in een theorielokaal. Leerjaar 2 1:1 en leerjaar alleen computerlokaal. 3. Aan welke rekenvaardigheden uit Rekenblokken moet een leerling aankomende maand minimaal gewerkt hebben met goed gevolg (normscore is 75%)? 2F Meten en Meetkunde les 1 t/m 7 en 2F Getallen en Verhoudingen les 1 t/m 14. 4. Beslispunt: Klassikale benadering, groepsbenadering of volledige differentiatie? Instructie afstemmen op de gekozen benadering. Hoe om te gaan met randvoorwaarden, beschikbaarheid ICT, lokalen en/of werkboeken? Binnen de koninklijke leerroute is het uitgangspunt klassikale benadering voor instructie tijdens de theorielessen (werken uit het werkboek) en differentiatie en voortgangsbewaking in het computerlokaal waar de leerlingen zelfstandig op de computer werken. Verlengde instructie vindt plaats tijdens het lesuur in het computerlokaal in kleine groepjes of individueel. 5. Hoelang duurt één les in minuten? 40 min 6. Hoe wilt u een les opbouwen? Lesstarter Instructie (eventueel verlengd) Reflectie Voortgang meten Figuur 2 Voorbeeld lesopbouw 45 minuten lestijd (uit docentenhandleidingen per domein bij Docentmateriaal) Implementatiebegeleiding Rekenblokken Malmberg s-hertogenbosch 10
Theorieles; Start met de lesstarter afkomstig uit de docentenhandleiding of een zelf gekozen voorbeeld uit de maatschappij, actualiteit of beroep. Korte instructie rekenvaardigheid Samen een rekenvoorbeeld uitwerken Zelfstandig aan de slag in het werkboek Instructie op afroep Controle en reflectie Computerles; Start = mededeling dat de leerlingen bezig moeten gaan met Rekenblokken. Zelfstandig werken aan instaptoetsen en/of persoonlijke leerroute Instructie op afroep Voortgang meten met rapportagemogelijkheden uit Rekenblokken Controle en reflectie 7. Hoeveel aandacht/extra lesstof/tijd gaat er naar de zwakke rekenaars? En wat krijgen ze aangeboden? De gekozen rekenvaardigheden komen aan bod tijdens de theorieles. De instructie bestaat uit een lestarter behorende bij de rekenvaardigheid. Eén opgave voordoen, één opgave samen doen en daarna zelf doen. Als een leerling verder wil werken aan een ander onderwerp dan kan hij daarmee aan de slag. De zwakkere rekenaars zijn verplicht de gehele instructie mee te doen en eventueel thuis extra opgaven te oefenen. Hierop vindt controle plaats. 8. Wat komt er op de planning voor de betere rekenaars? Leerlingen kunnen verder werken aan het volgende 2F blok. Vervolgens door naar 3F en daarna 3S. Beste rekendocent, Naast dit document Implementatiebegeleiding is hiervan ook een uitgewerkte jaarplanning In een Excel-bestand beschikbaar. Deze jaarplanning is een gedetailleerde uitwerking van dit document op basis van de keuzes welke zijn toegelicht. U kunt deze gebruiken en/of aanpassen naar uw situatie binnen uw onderwijsinstelling. Zo begeleidt U uzelf naar een werkende jaar-, periode-, toets- en examenplanning voor de opleiding waarvoor u het rekenonderwijs gaat verzorgen. Stappenplan: 1. Ga naar Docentmateriaal in de online Rekenblokken omgeving 2. Kijk bij Planningstool en aftekenlijst Rekenblokken precies waar u op rekent. Juli 2014 Implementatiebegeleiding Rekenblokken Malmberg s-hertogenbosch 11