Bouwen aan de toekomst: infrastructuur in opkomende markten Date : juli 2, 2015 De laatste tijd is er veel te doen geweest over het mogelijke einde van de supercyclus van grondstoffen. Marktcommentatoren vragen zich af of we op de drempel staan van een nieuw tijdperk van lagere prijzen voor natuurlijke hulpbronnen, met name voor aardolie. Hoewel niemand natuurlijk kan voorspellen hoe de prijzen precies zullen evolueren, stel ik wel vast dat de vraag naar grondstoffen is blijven stijgen in de opkomende markten. De groep van de opkomende economieën heeft in het afgelopen decennium een sterkere economische groei gerealiseerd dan die van de ontwikkelde markten, en ik verwacht dat die trend zal voortduren. Die economische groei, gecombineerd met de bevolkingsgroei en verstedelijking, zal meer infrastructuur vergen. Van de 10 landen met de grootste bevolkingsdichtheid in de wereld zijn acht opkomende markten. De opkomende landen China en India zijn de landen met de grootste bevolking ter wereld, met elk ruim meer dan een miljard inwoners.[1] Deze mensen hebben eten, drinkwater, onderdak, energie en wegen nodig. China is aan het verstedelijken, maar wij geloven dat het land nog een hele weg heeft af te leggen en de noodzakelijke groei in deze domeinen zal aansturen. 1 / 8
Hoewel er in de media werd bericht over zogenaamde spooksteden in China waar veel nieuwe gebouwen leegstaan, kan iedereen die China bezoekt duidelijk zien dat er voor al die nieuwe stadsbewoners nog steeds behoefte is aan woning- en transportinfrastructuur. Het spoorwegennet in China is veel minder uitgebouwd dan dat van de belangrijke, zelfs veel kleinere ontwikkelde landen. China zal nog meer moeten investeren in infrastructuur; volgens ons zijn ze er nog niet. Er zullen meer wegen moeten worden gebouwd om de explosie van het aantal auto's en vrachtwagens in goede banen te leiden. Ook zijn er meer treinverbindingen nodig voor de toenemende reisbehoeften van de miljardenbevolking van China. Files: een steeds vaker voorkomend probleem in opkomende markten Er is zeker sprake van een prijscyclus voor verschillende grondstoffen. Toch denk ik dat de vraag naar grondstoffen wereldwijd zal blijven stijgen. Het klopt dat de olieprijs bijzonder volatiel is, maar die prijsvolatiliteit komt niet overeen met de evolutie van de vraag. Terwijl een vat olie in 2014 meer 2 / 8
dan 25% goedkoper werd, daalde de vraag niet in even grote mate. De vraag blijft stijgen. De US Energy Information Administration schat dat het wereldwijde dagelijkse verbruik van aardolie en andere liquide brandstoffen in 2014 met 0,9 miljoen vaten per dag is gestegen naar gemiddeld 92,0 miljoen vaten per dag, en verwacht dat het wereldwijde verbruik in 2015 en 2016 zal toenemen met 1,3 miljoen vaten per dag.[2] Aardolie is niet het enige product waar vraag naar is. In China is het aantal auto's enorm gegroeid. En meer voertuigen die op fossiele brandstoffen rijden betekent ook meer luchtvervuiling, denken we maar aan de beruchte smogproblemen in Peking. De luchtvervuiling kan voor een stuk worden beperkt met katalysatoren, die palladium bevatten, dus verwachten wij dat de vraag naar palladium zal blijven stijgen. Overigens, palladium is een van de weinige grondstoffen waarvan de prijs in 2014 niet is gedaald. De derde plenaire vergadering van de Communistische Partij van China in 2013 kondigde diverse 3 / 8
hervormingen in infrastructuurontwikkeling aan, zoals deregulering voor de private sector, hervorming van de prijsregeling van grondstoffen en verbeteringen in de efficiëntie en toewijzing van middelen in staatsbedrijven. China heeft vooruitgang geboekt in een aantal belangrijke domeinen. Verschillende sectoren, waaronder de spoorwegen, zijn opengesteld voor privéinvesteerders en de vergunningsprocedures voor buitenlandse beleggers zijn vereenvoudigd. Sommigen voorspellen dat India in het komende decennium nog sneller zal groeien dan China. De Indiase economie is in mijn ogen klaar om een versnelling hoger te schakelen: het bruto binnenlands product is in de afgelopen 10 jaar gemiddeld met circa 7% gegroeid, maar ik denk dat India in het komende decennium, als de hervormingsinspanningen worden doorgezet, wel eens in de buurt van 8% à 9% zou kunnen komen. Net zoals in China is er in India behoefte aan infrastructuur. Rijden op de Chinese spoorwegen 4 / 8
Niet alleen opkomende markten hebben behoefte aan infrastructuurverbeteringen, ook in veel ontwikkelde regio's is de bestaande infrastructuur verouderd en moet deze worden hersteld, vervangen of aangepast aan de nieuwste technologieën. Een recent rapport van de OESO (de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) toont aan dat het tempo van essentiële structurele hervormingen aan het vertragen is in veel ontwikkelde economieën, terwijl veel opkomende economieën het tempo van hun hervormingsinspanningen net hebben opgevoerd.[3] Dit versnelde hervormingstraject weerspiegelt het toenemende bewustzijn van knelpunten en belemmeringen voor de groei, en de noodzaak om de kwetsbaarheid van landen die gevoeliger zijn voor prijsschommelingen van grondstoffen te verminderen, zo concludeerde het rapport. We hebben zonder meer gezien hoe de recente daling van de olieprijzen heeft bijgedragen tot hervormingen in bepaalde opkomende economieën die profiteerden van de lagere prijzen. Ze konden hierdoor bijvoorbeeld brandstofsubsidies schrappen, die zwaar kunnen wegen op de overheidsbegroting. De sterk stijgende bevolkingsaantallen en toenemende rijkdom, gecombineerd met economische groei en verstedelijkingstrends, vooral in opkomende regio's, kunnen de ontwikkeling en versnellende groei van infrastructuur ondersteunen. De krappe budgetten en lage groeicijfers in veel grote ontwikkelde economieën daarentegen zouden de mogelijke overheidsinvesteringen in infrastructuur kunnen beperken in de ontwikkelde markten in de komende 20 jaar. Opkomende markten beantwoorden aan hun infrastructuurbehoeften zowel door binnenlandse hervormingen en expansie als door meer buitenlandse investeringen aan te trekken, in veel gevallen uit andere opkomende markten. Om de banden met Latijns-Amerika aan te halen, bracht de Chinese eerste minister Li Keqiang in mei een bezoek aan Brazilië, Colombia, Peru en Chili.Hier sloot hij akkoorden over samenwerking op het vlak van productiecapaciteit en meer dan 70 samenwerkingsovereenkomsten ondertekende met betrekking tot energie, mijnbouw, infrastructuur en wetenschappelijke en technologische innovatie. Om de samenwerkingsakkoorden voor de productiecapaciteit te ondersteunen, werd ook de oprichting van een fonds van 30 miljard dollar aangekondigd. China en de Euraziatische Economische Unie, die bestaat uit de landen Armenië, Wit-Rusland, Kazachstan en Rusland, ondertekenden ook een gezamenlijke verklaring om een akkoord uit te werken over een economische en handelssamenwerking. In april bracht de Chinese president Xi Jinping een bezoek aan de frontiermarkt Pakistan, waar hij verschillende overeenkomsten ondertekende in het kader van een investeringsplan van 45 miljard dollar voor de oprichting van een economische corridor tussen China en Pakistan, via een netwerk van wegen, spoorwegen en pijpleidingen. 5 / 8
Verkeer in China 6 / 8
De Indiase eerste minister Narendra Modi had in mei een ontmoeting met president Xi Jinping en eerste minister Li Keqiang in China. Naast samenwerkingsovereenkomsten in sectoren als onderwijs en hogesnelheidslijnen, werden ook investeringsakkoorden voor hernieuwbare energie, havens en industriezones, samen goed voor ongeveer 22 miljard dollar, ondertekend door beide landen. Vorige maand kondigde Modi ook een kredietlijn van 1 miljard dollar aan om de infrastructuurontwikkeling in Mongolië te ondersteunen. Ook Brazilië heeft onlangs nieuwe infrastructuurprojecten aangekondigd, met de privatisering van wegen, bruggen, tunnels en een aantal andere projecten. Brazilië heeft in het verleden al privatiseringspogingen ondernomen, maar in veel gevallen waren de contractvoorwaarden te streng en werden gegadigden afgeschrikt door het vooruitzicht van een investering in nietrendabele projecten. Maar vanwege de huidige zwakte van de Braziliaanse economie is de overheid haar standpunt aan het herzien, door investeerders aantrekkelijkere projecten aan te bieden. Het geld dat de overheid zal ontvangen van de bedrijven die de opdrachten binnenhalen zal helpen om het begrotingstekort aan te pakken. Nu veel van deze nieuwe projecten in Brazilië mogelijk zullen worden geleid door privébedrijven, zullen de dingen volgens mij sneller gaan en zal - hopelijk - de corruptie worden teruggedrongen. Tijdens het bezoek van de Chinese eerste minister Li Keqiang aan Brazilië werden meer dan 30 overeenkomsten voor in totaal 53 miljard dollar ondertekend, in sectoren als infrastructuur, handel, energie en mijnbouw. Intussen is ook Thailand aan het investeren buiten de landsgrenzen. Zo is het na China de grootste buitenlandse directe investeerder in Myanmar, actief in sectoren die gaan van olie- en gasexploratie tot financiële diensten. Myanmar heeft ook vergunningen toegekend voor projecten van investeerders uit Japan, Singapore en Zuid-Korea. Volgens het Directorate of Investment and Company Administration (DICA) van Myanmar hebben honderden bedrijven uit 38 landen tot nu toe meer dan 55 miljard geïnvesteerd in 12 sectoren in Myanmar.[4] Wij vinden Myanmar een land met talrijke, veelbelovende beleggingskansen dat veel potentieel heeft om een grote, dynamische markt te worden. In welke richting de grondstoffenprijzen ook aan het evolueren zijn, wij geloven dat de vraag naar infrastructuur in opkomende markten zal blijven bestaan. Om die reden blijven wij geïnteresseerd in aandelen van bedrijven die actief zijn in de sectoren van de natuurlijke rijkdommen en de infrastructuurontwikkeling. De verklaringen, meningen en analyses van Mark Mobius zijn louter bedoeld ter informatie, zij mogen niet worden beschouwd als individueel beleggingsadvies of een aanbeveling om te beleggen in welke effecten dan ook of om welke beleggingsstrategie dan ook te gebruiken. Omdat markt- en economische omstandigheden snel kunnen veranderen, betreffen de opmerkingen, opinies en analyses de datum van dit document en kunnen zij zonder voorafgaand bericht veranderen. Dit document is niet bedoeld als een volledige analyse van alle wezenlijke feiten betreffende een land, regio, markt, sector, belegging of strategie. 7 / 8
Powered by TCPDF (www.tcpdf.org) Beleggingsavonturen in opkomende markten Belangrijke wettelijke informatie Alle beleggingen gaan met risico's gepaard, waaronder een mogelijk verlies van het ingelegde kapitaal. Beleggingen in buitenlandse effecten houden speciale risico's in, zoals wisselkoersschommelingen, economische instabiliteit en politieke ontwikkelingen. Beleggingen in landen met een opkomende markt, waar frontiermarkten een subset van vormen, gaan gepaard met grotere risico's die verband houden met dezelfde factoren, boven op de risico's die verbonden zijn aan hun relatief geringe omvang, de lagere liquiditeit en het gebrek aan een gevestigd wettelijk, politiek, zakelijk en sociaal kader om effectenmarkten te ondersteunen. Omdat deze kaders doorgaans nog minder ontwikkeld zijn op de frontiermarkten, en gelet op diverse factoren zoals het hogere risico van extreme koersvolatiliteit, illiquiditeit, handelsbarrières en deviezencontroles, gelden de risico s van de opkomende markten nog sterker voor frontiermarkten. Aandelenkoersen vertonen soms snelle en scherpe schommelingen als gevolg van factoren die een invloed hebben op individuele bedrijven, specifieke sectoren of bedrijfstakken, of op de algemene marktomstandigheden. [1] Bron: Wereldbank, databank met wereldwijde ontwikkelingsindicatoren, gebaseerd op gegevens van 2013. [2] Bron: Energievooruitzichten op korte termijn van de US Energy Information Administration, 7 juni 2015. Er kan geen zekerheid worden geboden dat voorspellingen of schattingen zullen worden verwezenlijkt. [3] Bron: OECD (2015), Economic Policy Reforms 2015, Going for Growth, OECD Publishing, Parijs. http://dx.doi.org/10.1787/growth-2015-en [4] Bron: Directorate of Investment and Company Administration (DICA), mei 2015. 8 / 8