Windows 10 fine tunen en zo houden In Windows 10 kunt u instellingen beheren via de nieuwe app Instellingen, maar er is ook nog het Configuratie scherm. Beide roept u op door op het Windows scherm links onderin te klikken. Soms is het even puzzelen om de juiste plaats te vinden voor een bepaalde instelling. Meer privacy in WINDOWS 10 Veel meer dan vorige Windows versies blijkt WINDOWS 10 hongerig naar informatie over zijn gebruikers. Het bevat enkele 10-tallen privacy gevoelige funkties die bij een standaard instelling allemaal worden ingeschakeld. U vindt ze in Instellingen bijvoorbeeld onder Netwerk en internet, Wi-Fi en Wi-Fi instellingen beheren. WINDOWS 10 wil graag je locatie weten en wat je allemaal doet op de computer. Veel opties zijn gelukkig uit te zetten. Instellingen De écht interessante privacy-opties vind je in het algemene menu. Je vindt die door rechtsonder in de hoek te klikken op het Actiecentrum, en daar door te klikken op 'Alle instellingen', of door bij 'Start' te kijken. In het popup-menu zie je 'Privacy' staan. De belangrijkste optie vind je bovenaan het kopje 'Algemeen'. Daar staat 'Apps mogen mijn reclame-id gebruiken...'. Zet die optie uit, want hiermee mogen adverteerders meekijken wat je doet op je systeem en dat willen we natuurlijk niet hebben. Standaard instelling: PVGE Best Windows 10 fine tunen en zo houden 1
Er is nog een optie die je uit kunt zetten, die je vindt onder de blauwe link onderaan naar 'Mijn Microsoft-reclame en andere persoonlijke gegevens beheren'. Die linkt je door naar je browser, waar je kunt aangeven dat je niet gevolgd wil worden. Dat kan overigens ook als je direct naar http://choice.microsoft.com/en-us/opt-out gaat. Permissies Windows 10 heeft wel wat weg van een smartphone-os als Android of ios, in ieder geval als het gaat om permissies. Veel programma's (die in Windows 10 ook 'apps' worden genoemd) willen namelijk toegang tot bijvoorbeeld je adresboek of je locatie. In het 'Privacy'-menu kun je van veel permissies precies beheren welke apps er toegang toe hebben. Een paar interessante zijn je locatie, je camera/microfoon, en je contactgegevens. Je kunt die in- of uitschakelen per applicatie. Wil je bijvoorbeeld niet dat Facebook toegang tot je camera krijgt, maar wel tot je contacten, dan kun je dat hier instellen. Je kunt daarnaast bovenin ook aangeven dat apps helemaal geen gebruik mogen maken van je camera. Cortana Windows 10 heeft een slimme assistent, Cortana. Die kan agenda-afspraken voor je inplannen, en handige informatie geven over wat er in de buurt gebeurt. Om het beste te functioneren, moet Cortana zoveel mogelijk informatie over je verzamelen. Dan krijg je goede nieuwe functies, maar zo leert Microsoft wel heel erg veel over je. 'Gelukkig' is Cortana op dit moment nog niet in Nederland te gebruiken. Als je een Nederlandse installatie van Windows 10 hebt, zul je dus met Cortana niks te maken hebben. Het is echter wel mogelijk Cortana te gebruiken als je je systeem op de Amerikaanse regio zet. Wanneer je dat doet, ben dan gewaarschuwd dat Cortana veel informatie over je verzamelt. Wi-Fi hotspots Windows 10 heeft een nieuwe instelling toegevoegd aan de internetopties. De feature heet WiFi Inzicht, en is bedoeld om te bepalen met welke hotspot je het beste verbinding kunt maken. Windows analyseert daarvoor de beschikbare hotspots op dat moment. Je kunt kiezen of je hier gebruik van wilt maken. Je doet dat door naar je 'Instellingen' te gaan (via Start of via het Actiecentrum), en daar op 'Netwerk en internet' te klikken. Hier zie je een lijst staan met wifi-netwerken in je omgeving. Als je in een drukke buurt woont, die je er nogal een hoop staan dus moet je een stukje naar beneden scrollen. Daar staat de optie 'Wi- Fi-instellingen beheren'. Klik die aan. PVGE Best Windows 10 fine tunen en zo houden 2
Je ziet dat er hier een optie staat waarmee je automatisch kunt verbinden met voorgestelde open hotspots bij gebrek aan een andere, veilige netwerk connectie. Let wel, het gaat hier alleen om een hotspot waarmee de PC al eerder eens verbonden was en waar je toen toestemming voor hebt gegeven.. Open wifi-hotspots zijn bijvoorbeeld het gratis wifi dat je favoriete café aanbiedt. Dat mag dan wel een fijne dienst zijn, maar zulke hotspots zijn ook notoir onveilig en een goudmijn voor hackers. De tweede optie om verbinding te maken met een netwerk die door een van je contacten wordt gedeeld is niet meer beschikbaar. DiagTrack uitschakelen (update december 2015) Al snel na de lancering van het besturingssysteem ontstond er ophef over het onderdeel DiagTrack, dat onder meer privégegevens, browse- en zoekgeschiedenis en je pc-configuratie naar Microsoft stuurde. In november 2015 kregen alle Windows 10-computers een eerste grote update, waarbij het leek alsof DiagTrack was verdwenen. De spionagefunctie is slechts verplaatst en heet nu 'Connected User Experiences and Telemetry Service'. Wie DiagTrack destijds uitschakelde, zal zien dat de nieuwe tracker toch is ingeschakeld. Zo zet je DiagTrack uit: Druk op het toetsenbord gelijktijdig op de Windows- + R-toets, typ hierna services.msc in en druk op Enter; PVGE Best Windows 10 fine tunen en zo houden 3
Zoek de regel 'Connected User Experiences and Telemetry' op. Als die niet bestaat, is jouw Windows 10 nog niet geüpdatet. Zoek dan 'Diagnostics Tracking Service' en dubbelklik erop. Kijk onder 'Status van service' en klik op Stoppen; Achter Opstarttype staat Automatisch. Verander dit in Uitgeschakeld. Klik op OK. Edge Tijd om eens te kijken naar de instellingen in Edge. Daar zijn namelijk zeker wat dingen te halen, en het loont de moeite eens door het menu heen te kijken. Je vindt de instellingen rechtsbovenin onder het kopje 'Instellingen', maar de échte privacyfeatures zitten verborgen onder het submenu 'Geavanceerde instellingen', een speciale knop onderaan het menu. Daar zie je in het midden al het kopje 'Privacy en services', maar ook daarboven staan nog interessante opties waar je naar kunt kijken. Zo is er het schuifje 'Pop-ups blokkeren', dat je het beste uit kunt zetten. Niet dat pop-ups standaard slecht zijn, maar ze verschijnen vaak op dubieuze websites of downloadsites en kunnen in sommige gevallen malware met zich meebrengen. Als je deze functie uit zet, wordt je nog steeds gewaarschuwd wanneer een website je een pop-up wil laten zien, waardoor je er alsnog voor kunt kiezen die te bekijken. Onder het kopje 'Privacy en services' is vooral de optie 'Do Not Track-aanvragen verzenden' interessant. Zet die aan, want daarmee laat Edge aan websites weten dat je niet gevolgd wil worden door advertentienetwerken. Zo kunt u ook instellen met welke zoekmachine u standaard wilt zoeken. Edge zoekt automatisch met Bing: Maar dat kunt u wijzigen door eerst in Edge een tabblad te openen met Google.nl als zoekmachine. Daarna ziet u als u op wijzigen van de instelling klikt, dat ook Google als keuze mogelijkheid geboden wordt. Want Bing geeft zelf de waarschuwing (maar Google doet niet minder): Microsoft Account In WINDOWS 10 wordt veel instellingen informatie naar Microsoft gestuurd als u zich aanmeldt met een Microsoft Account. Nuttig als u meerdere apparaten met uw Microsoft account start. Als u niet wilt dat deze informatie naar Microsoft gestuurd wordt, dan hebt u 2 opties. Eén mogelijkheid is, dat u zich blijft aanmelden met uw Microsoft account, maar de hoeveelheid doorgestuurde informatie terugschroeft. Dat doet u via Instellingen Accounts, Uw Instellingen synchroniseren, waarna u ofwel met de bovenste schuifknop in één keer alle synchronisaties met andere apparaten waarop u zich met hetzelfde Microsoft Account aanmeldt uitschakelt, ofwel met de andere schuifknoppen waarmee u de synchronisatie van één of meer onderdelen uitzet. PVGE Best Windows 10 fine tunen en zo houden 4
De andere mogelijkheid is, dat u zich voortaan met een lokaal account aanmeldt. Dan worden geen instellingen gesynchroniseerd. Maar u hebt in ieder geval een Microsoft account nodig om apps uit de Microsoft Store te kunnen halen. Updates Windows 10 is erg opdringerig als het gaat om installeren van updates. Dat gaat zelfs zo ver dat uw PC vanzelf s nachts opstart om de update te installeren. Windows heeft dan een tijdstip gekozen waarop u toch niets met uw computer doet. Met een desktop PC kunt u dat voorkomen door de netschakelaar uit te zetten. Bij een laptop werkt dat niet omdat de accu de laptop van stroom voorziet. U kunt wel bepalen dat uw systeem niet automatisch opnieuw wordt opgestart als updates zijn gedownload. U kunt dan zelf bepalen wanneer dat wel mag. U ziet dat u ook kunt selecteren dat op andere producten van Microsoft die u gebruikt (zoals MS Office), updates worden aangebracht. Dat is zeer aanbevolen! PVGE Best Windows 10 fine tunen en zo houden 5
Houd drivers en software up-to-date Windows houdt zichzelf via de ingebouwde updatefunctie netjes bij de tijd, en zoals hierboven beschreven, ook andere Microsoft producten als u dat geselecteerd hebt. Software Maar bij andere software is dat niet altijd het geval, terwijl het toch van belang is om uw programmatuur up-to-date te houden, uit oogpunt van functionaliteit en security.. Een aantal programma s bevatten een automatische update functie die bij het opstarten controleert of er updates beschikbaar zijn, waarna u de keus krijgt om die updates op dat moment aan te laten brengen. Voorbeelden zijn Skype, Google en Java. Ook zijn er programma s waar u zelf op zoek moet gaan naar eventuele updates. Via de help functie krijgt u informatie over het programma zelf, de versie en vaak wordt er een functie aangeboden om te zoeken of er updates zijn. Voorbeeld is Open Office. Er zijn ook programma s ontwikkeld om automatisch al uw programma s op beschikbare updates te controleren. Een voorbeeld is FileHippo App Manager (filehippo.com/updatechecker). Enig nadeel is, dat vergeleken wordt met de in de FileHippo aanwezige programma s, maar de data base bevat al gigantisch veel programma s. Na installatie en opstarten van de App Manager kunt u aangeven of u de tool automatisch op een bepaalde tijd naar updates wilt laten zoeken of dat u dit handmatig wil opstarten. Als er updates zijn kunt u kiezen om deze van FileHippo te downloaden en installeren. Als u liever van de leverancier zelf de update installeert moet u dat zelf doen. Drivers Een belangrijk onderdeel van Windows zijn drivers ofwel stuurprogramma s die allerlei hardware onderdelen in en rond uw computer aansturen. Drivers zijn kritisch voor het goed functioneren van uw systeem en worden door de leveranciers van de hardware vaak up-to-date gebracht om specifieke mogelijkheden van die hardware beter te benutten. Bij de installatie van Windows zoekt Microsoft in hun eigen database naar beschikbare drivers voor de aanwezige hardware en dat hoeft lang niet altijd de meest recente versie te zijn. Vooral drivers voor videokaart, geluidskaart en printer/scanner worden regelmatig door leveranciers ge-update om nieuwe functionaliteiten mogelijk te maken. Dat betekent dat u regelmatig zou moeten controleren of er voor de apparatuur van uw systeem nieuwe drivers beschikbaar zijn: Start > Apparaatbeheer > categorie > naam van component en klik dan met de rechtermuisknop op die naam en in het contextmenu op Stuurprogramma bijwerken. Er wordt dan bij Microsoft gekeken of er een nieuwere versie driver is. Deze kunt u dan installeren. Fabrikanten bieden soms programmatuur aan om te controleren of er updates aanwezig zijn en deze updates na melding te laten installeren. Voorbeelden hiervan: NVIDIA en HP. PVGE Best Windows 10 fine tunen en zo houden 6
Driver Booster Wil je dat update proces automatiseren? Dan kan Driver Booster je daarbij van dienst zijn. Installeer Driver Booster van www.iobit.com Drivers up-to-date houden is een noodzakelijke, maar vervelende en vaak tijdrovende klus. Driver Booster helpt je dat proces te automatiseren. We bekijken hier de gratis versie, maar weet dat er ook een betaalde Pro-editie beschikbaar is ( 21,95 per jaar voor drie pc's) die sneller updatet, zeldzamere drivers vindt en voor automatische driverback-ups zorgt. Let er bij de download van de gratis versie ook op dat je de juiste download-links aanklikt en dat je tijdens de installatie vinkjes verwijdert naast onderdelen die je niet mee wenst te installeren. Zodra je Driver Booster opstart, scant het programma meteen alle geïnstalleerde drivers en deelt deze in twee grote rubrieken op: Actueel en Verouderd. Het mag duidelijk zijn dat vooral deze laatste categorie aandacht vergt. Je leest hier het versienummer en de releasedatum van de geïnstalleerde drivers evenals van de drivers die Driver Booster in zijn database heeft aangetroffen. Afhankelijk van het leeftijdsverschil tussen beide krijgt elke driver een aanduiding mee als Oud, Zeer oud of Extreem oud. Ook Defect behoort trouwens tot de mogelijkheden: De gratis versie van Driver Booster ontbeert wel enkele handigheden die je in de betaalde editie terugvindt, maar ook deze versie is zeker nuttig om snel verouderde drivers op te sporen (en zelfs in één keer) te updaten. PVGE Best Windows 10 fine tunen en zo houden 7
De bezem door Windows Herstel punt maken Voordat u de schoonmaakacties uitvoert is het slim om voor de zekerheid een herstelpunt te maken. Hoe doet u dat? Bestanden opruimen. Een volle schijf resulteert in een traag systeem. Na verloop van tijd nestelen zich allerlei overbodige bestanden op uw computer. In Windows gebruikt u het onderdeel schijfopruiming om uw harde schijf op te ruimen. Open dit hulpprogramma vanuit het startmenu en ruim de C:-schijf op. U breidt de opschoonactie uit door op Systeembestanden opschonen te klikken. Hiermee wist u onder andere verouderde update bestanden. Zet vinkjes voor alle onderdelen die u definitief wilt wissen. Bevestig tenslotte met OK en Bestanden verwijderen. Nadat het opruimen is voltooid, maakt u eventueel nog handmatig de Prefetch map leeg. Hierin staan bestanden die Windows gebruikt om sneller te openen. Wellicht staan hierin nog vermeldingen van programma s die u niet meer gebruikt. Het is daarom verstandig om deze map regelmatig te legen. Open de zoekfunctie van Windows en typ C:\Windows\Prefetch. Wis alle bestanden uit deze map. Het besturingssysteem plaatst de bestanden van gebruikte software vanzelf weer terug. CCLEANER Besteedt u onderhoudstaken liever uit aan een systeemoptimalisatie tool? Dan mag Ccleaner op uw PC niet ontbreken. Diverse opruimtaken zijn samengebracht in dit programma. U downloadt het installatie programma van www.piriform.com/ccleaner. Zorg er voor dat u de PVGE Best Windows 10 fine tunen en zo houden 8
gratis versie installeert. In het hoofdvenster ziet u bij Windows en Toepassingen welke bestandstypen Ccleaner opspoort en desgewenst verwijdert. Naar eigen inzicht wijzigt u hiervan de instellingen. Klik op Analyseren en bekijk welke data er volgens de software weg kan. U ziet meteen hoeveel opslag ruimte u met deze opruimactie bespaart. Bevestig als laatste met Schoonmaken en Oké om de bestanden definitief te wissen. Het resultaat kan verrassend groot zijn als je het lang niet hebt gedaan: Laat uw virusscanner eens een scan uitvoeren van uw computer en schadelijke bestanden opschonen. Laat bijvoorbeeld Malwarebytes Anti Malware, Microsoft Security Essentials of Hitman Pro uw systeem scannen, die prima de malware en de cookies aanpakken die zich in de loop der tijd in Windows 10 hebben genesteld. Wachtwoorden Verder is het ook niet verkeerd eens per jaar uw wachtwoorden te wijzigen, vooral van uw essentiële toepassingen. Dus ga er eens goed voor zitten en bedenk nieuwe wachtwoorden. Zorg voor een lange wachtwoorden die zowel cijfers, kleine letters, hoofdletters als symbolen bevatten. Hoe langer en hoe complexer des te moeilijker zijn uw wachtwoorden te kraken! Maar eveneens des te moeilijker zijn ze te onthouden. I Windows 10 worden wachtwoorden automatisch opgeslagen als u dat wenst. Maar ook toepassingen zoals LastPass helpen u om het probleem van wachtwoorden onthouden op te lossen! PVGE Best Windows 10 fine tunen en zo houden 9