Het Wat Werkt boekje Wat werkt voor wijkteams?
In dit boekje verzamelen we een aantal succesfactoren voor de ontwikkeling van een wijkteam dat werkt. Wij vertellen vanuit onze eigen ervaringen. Voor het ontwikkelen van een wijkteam is geen blauwdruk. Het is een kleurplaat.
PROFIEL TEAMLEDEN We merken dat teamleden goed functioneren met de volgende profielkenmerken: Denkt in kansen en mogelijkheden en geeft niet snel op. Durft op zoek te gaan naar oplossingen buiten de bestaande kaders en risico s te nemen (heeft lef). Is creatief en innovatief: kan originele oplossingen bedenken. Is een netwerker en verbinder die anderen de ruimte biedt. Brengt mensen graag met elkaar in contact en weet te enthousiasmeren tot samenwerking. Is nieuwsgierig en heeft er plezier in nieuwe dingen te onderzoeken. Is in staat te leren en te reflecteren op de gekozen aanpak om vervolgens weer iets nieuws uit te proberen. Weet regels op waarde te schatten, handelt in de intentie van de regels maar laat zich er niet door verstarren. Is open over de belemmeringen die zij ervaart, heeft het lef fouten toe te geven en ziet die als kansen. Weet mensen te motiveren en in beweging te krijgen. Weet ook wat ze niet weet of kan snel de benodigde kennis ontsluiten binnen het wijkteams en daarbuiten. Is teamgericht, deelt kennis en ervaring met anderen en werkt mee aan een gezamenlijk resultaat, ook wanneer het niet direct een persoonlijk belang dient. Is zorgvuldig, oplossingsgericht en resultaatgericht. Is gericht op het hele systeem: de kinderen én de ouders en/of persoonlijke omgeving. Kan op de handen zitten en zet aan tot het benutten van de eigen kracht en het eigen netwerk. Marian Dobbe over investeren in het team: Onderschat de start van een jeugd-en gezinsteam niet. Investeer in kennismakingsgesprekken met de potentiele teamleden: gaan zij stralen van het nieuwe concept? Kunnen zij zich druk maken over hoe het nu gaat: ja? Dan weet je dat je een mooie basis hebt. Jeannette Vader, over haar ervaringen: Uiteindelijk komt het neer op lef hebben om overal in te stappen en oplossingsgericht te werken. Ondersteunen in plaats van overnemen.
LEREN VAN ELKAAR Wij investeren bij de ontwikkeling van onze teams in leren samen te werken. Succesvolle wijkteams kenmerken zich door: Veel tijd te besteden aan het bespreken van de casussen en daarvan te leren. De grenzen op te rekken van wat ze zelf kunnen. De verantwoordelijkheid voor casussen samen te dragen ook als de veiligheid van de kinderen in het geding is. Het bewust in zetten van specialistische expertise daar waar het grensvlak met wat het wijkteam kan wordt bereikt. Het belang van intervisie te onderkennen. Samen successen te vieren. Tijd te hebben om te leren. Zowel van elkaar om zich te ontwikkelen tot generalistisch team als met elkaar. Jeannette Vader over het belang van leren van elkaar: Anders werken dan in de klassieke werkwijze vergt steeds te reflecteren op wat je doet in de huishoudens. Het is best taai om vakvolwassen hulpverleners te coachen naar een nieuwe werkwijze als generalist. Marian Dobbe vertelt over een succes om trots op te zijn: In Vlaardingen zetten we in op het informeren van de huisarts. Een quote van een huisarts: dank voor het informeren dat een gezin door het jeugd-en gezinsteam wordt ondersteund. Dit probeer ik al 10 jaar voor elkaar te krijgen als huisarts, maar dit is me tot op heden niet gelukt. Ik hoop dat het jeugd- en gezinsteam de verbindende schakel kan zijn in de wijk!
WERKWIJZE VAN HET TEAM Wij vinden de volgende elementen cruciaal voor het realiseren van een succesvolle wijkteamaanpak: Teamleden geloven in een aanpak waar doorverwijzen naar specialistische zorg alleen gebeurt als het echt een toegevoegde waarde heeft om de doelen van het huishouden te bereiken. De generalistische wijkteamleden kunnen de meeste ondersteuningsvragen zelf afhandelen. Er wordt niet alleen gekeken naar de inwoner zelf, maar de eigen inzet en de omgeving van de inwoner worden direct betrokken bij de uitvoering van het plan van aanpak. Minder afstemmings- en coördinatietijd, omdat dit in het team gebeurt en niet meer tussen organisaties. Trajecten worden in samenhang ingezet en zijn daarom effectiever. Korte lijnen en weinig bureaucratie. Doorzettingsmandaat voor wijkteamleden. Succes vooral kwalitatief meten. Methodisch werken en wijkteamleden die regie kunnen voeren. De specialistische zorg vertrouwt op de informatie en het plan van aanpak wat door het wijkteam is opgesteld. Systemisch werken in combinatie met omgeving. Durf resultaatgericht te werken. Stel bij elk huishouden samen met de cliënt doelen: waar wil je heen? Wat kun je zelf? En wat is de toegevoegde waarde van het wijkteam? Wees je bewust van je rol als wijkteamlid. Marian Dobbe over het belang van preventief werken: Benut de kracht van de wijk: het netwerk de ingang van de jongerenwerker, de vrijwilligers in de wijk en de initiatieven in de wijk. Werk samen met de sportverenigingen, kerken, bewonersorganisaties et cetera in de wijk: preventie loont. pagina 5
BESTAANDE KENNIS BENUTTEN Wijkteams zijn snel effectief wanneer ze gebruik weten te maken van het goede wat er al is: Ken je wijk en alle professionals en georganiseerde vrijwilligers in de wijk zodat zij snel naar het wijkteam kunnen verwijzen en je als wijkteam hen in kunt zetten in de huishoudens. De scheidslijn tussen basisinfrastructuur en specialistische zorg is helder voor alle betrokken partijen. Consensus op dit punt wordt samen bereikt. Aanbieders van specialistische zorg kennen de rol van de wijkteams en spelen zelf een duidelijke rol naast het team of bijvoorbeeld in expertteam. De aanbieders van specialistische zorg maken onderscheid tussen behandeling en begeleiding. Er is een standaard informatieoverdracht beide kanten op, tussen wijkteam en huisarts. Inzetten op hechte samenwerking. Het wijkteam is ingebed in de zorgstructuren van de scholen. Jeannette Vader over het benutten van bestaande structuren en kennis: Het helpt om in de wijk zichtbaar te zijn maar zorg ervoor dat vooral verwijzers je weten te vinden. Burgers moeten worden gestimuleerd om hun vragen in de basiszorg op te lossen.
MEER WETEN? Neem contact op met Marian Dobbe: E: marian.dobbe@hiemstraendevries.nl M: 06 121 07 557