KWARTAALBLAD VOOR RIJKSAUDITORS JAARGANG 54 De aftrap Auditors van morgen: vernieuwen of verkommeren? Laat je niet leiden door incidenten Laten we het (niet) moeilijker maken dan het is! Speel je voor je club of voor je land?»
COLOFON INHOUD Jaargang 5 nummer 4, december 2009 Frequentie: 4 maal per jaar Zien ( *) is een vakblad voor en door rijksauditors en een uitgave van IODAD, ministerie van Financiën. Redactieraad ministerie van Defensie: Roy Jansen ministerie van Financiën: René Witte ministerie van Justitie: Ada de Vette ministerie van OCW: Wes Galekop Rijksauditdienst: Sander van der Kraan Karin Straver Hans van der Wielen Leon Dirks Roos Kalker Met dank aan: Xander Bordeaux, RAD Johan Edwards, OCW Mirjam Hagoort, RAD Sabine Hoogstad, RAD Kenny Karamath, RAD Herman Smeets, RAD Wendie Sonneveld, RAD Bram Sukhrai, RAD Peter Verheij, FIN Robert Vos, FIN Martine de Zeeuw, RAD COVERSTORY i o d a d - d a g 2 0 0 9 2 3 5 7 9 11 13 15 Voorwoord Un Momento Dado Een verzameling van de leukste quotes uit inzendingen. De godenzonen gespot Foto-impressie aankomst spelers De aftrap Een verslag van de aftrap van de IODAD-dag 2009 - De auditors van morgen. Auditors van morgen: vernieuwen of verkommeren? Een verslag van de presentatie van Edo Roos Lindgreen over de ontwikkelingen van het auditspel. Laat je niet leiden door incidenten Een verslag van de presentatie van Alex Brenninkmeijer (Nationale ombudsman) over de auditors/auditfunctie van morgen. Laten we het (niet) moeilijker maken dan het is! Een verslag van een frivole training door oud international en profvoetballer René van der Gijp. Speel je voor je club of voor je land? Een verslag van de forumdiscussie Concern Rijk onder leiding van Jaap Uijlenbroek (Directeur-Generaal OBR). 7 11 COÖRDINATIE & Eindredactie Rijksauditdienst: Sander van der Kraan Karin Straver Vormgeving KAN Creative Agency Amsterdam ZIEN ( *) Korte Voorhout 7 Postbus 20201 2500 EE Den Haag zien@rad.nl Telefoon: 06 556 92 835 17 22 25 30 31 Interviews met spelers Reacties van de auditors op de auditors/ auditfunctie van morgen. Auditor van de Toekomst Verslag van diverse interviews met jonge auditors over hun visie op de auditors en de auditfunctie van morgen. IODAD-dag 2009 in beeld Sfeerverslag van de dag. Congresagenda Sharing Knowledge 13 9
VOORWOORD Beste mensen, Op 10 november zaten we met z n allen op de tribune van de Arena in Amsterdam. Diverse sprekers gaven ons hun visie over de auditfunctie van morgen. We werden aangespoord om de grenzen op te zoeken. Je niet alleen verdiepen in de beroepsregels, maar ook de bril van de klant durven op te zetten. Beter een voetbalwedstrijd gewonnen met een gele kaart dan verloren volgens de spelregels. Dit nummer geeft u een sfeerimpressie van die IODAD-dag 2009. Zodat we de gemeenschappelijke wave niet vergeten. Het jaar 2009 ligt weer zowat achter ons. Het jaar van de change van Obama, de bonussen, Dirk Scheringa en de Mexicaanse griep. Voor de auditfunctie het jaar van het tien-stappenplan en de rijksbrede audit naar betaalgedrag. De vernieuwing van de rijksdienst en het concernbreed werken zullen in 2010 verder vorm krijgen. Vanuit de auditfunctie gaan we meer rijksbrede onderzoeken doen. Graag wens ik iedereen fijne feestdagen en een goede jaarwisseling toe. Het is goed om even afstand te nemen van het werk om met vernieuwde energie terug te komen. Ik hoop dat 2010 een jaar met goede gezondheid voor u en al uw dierbaren zal zijn. En een jaar dat veel kansen op doelpunten biedt. Hans van der Wielen, Voorzitter Redactieraad
ENUNMOMENTODADO Rijksauditors van morgen scoren het beste als ze goed kunnen samenspelen Als je niet naar voren gaat om te aanvallen val je vanzelf terug op eigen helft Bij een ruimer speelveld worden de doelen groter en kun je makkelijker scoren. Je kan nooit goed passen als je de loopactie van de klant niet begrijpt Als je niet controleert vind je geen fouten Te veel regels is goed voor niemand Waar lijnen vervagen wordt geleidelijk alles duidelijk De auditor van morgen is morgen de auditor van vandaag en niet van gisteren Als je vandaag niet leeft is er ook geen auditor morgen! IT audit: doet uw IT Au? IODAD verlicht de pijn! Je moet niet te veel terugkijken, de toekomst heeft veel meer te bieden! Geen oordeel zonder oplossing Een spil moet het spel verdelen; niet verstoren! EN UN MOMENTO DADO Net als in Nederland heeft Johan Cruijff ook in Spanje de taal verrijkt met enkele inmiddels klassieke uitdrukkingen. Zo kreeg de Nederlandse uitdrukking op een gegeven moment, vertaald in het Spaans een totaal andere betekenis, omdat het Spaans die uitdrukking helemaal niet kent: Een moment dat je gegeven wordt is inmiddels volledig geaccepteerd in de Spaanse taal. In navolging van Cruijff is er tijdens de IODAD-DAG 2009 gevraagd aan de auditors een slogan, uitdrukking of stelling bedenken, waarin men duidelijk maakte op welke wijze zij de auditor van morgen ziet. Op deze pagina's vind je een selectie van de ingezonden slogans, uidrukkingen en stellingen. Principles-based werkt het meest! Als je iets niet ge-audit hebt, heb je niks onderzocht Controle is voor gisteren, inzicht is voor morgen MAGAZIEN 3
ENUnmomentodado De kwaliteit van de auditor van morgen heeft te maken met het begrijpen van de fouten die hij tot vandaag heeft gemaakt Auditors scoren met hun koppie! Kies op het juiste moment de goede positie Verlenging is niet nodig, als je het spel vooraf durft te spelen De auditor die wil scoren zal eerst zijn klant moeten horen! Scoren doe je niet alleen Lijnen vervagen, grenzen vergaan, daarin dienen auditors van de toekomst, mee te gaan Adviseren is de nieuwe controle Als je de bal niet hebt, kun je niet scoren Wie niet meedoet zit op de (reserve)bank Tijdens een balonvaart ziet een auditor de wereld in het goede perspectief en hij hoort alles Zoals de auditor de organisatie vertrouwt, vertrouwt de organisatie de auditor Een goede voorzet is het halve werk De auditor van de toekomst leert het spel, laat zich niet buitenspel zetten & tackelen, ontvangt geen kaarten, maar fluit het spel niet dood. Kortom geeft goede audits Rules-based is geen feest, Wie niet rechtlijnig denkt denkt krom en mist hierdoor het speelveld MAGAZIEN 4
DE GODENZONEN GESPOT bij aankomst IODAD-DAG
COVERSTORYARTIKEL De IODAD-dag 2009 vond plaats in de Amsterdam Arena en stond in het teken van de auditors van morgen. Het podium waarop de sprekers aantraden was ingericht in voetbalstijl en alle ingrediënten waren aanwezig om er een interessante wedstrijddag van te maken. Door Wes Galekop De aftrap werd gegeven door de aanvoerder en tevens voorzitter van het IODAD - Dion Kotteman. Hij zocht direct na het fluitsignaal de aanval via nieuwe combinaties. Daarbij zag hij de lijnen van het speelveld van de auditor wat breder dan de scheidsrechter. Dion gaf aan dat die lijnen best wat mogen vervagen en zo nu en dan eens overschreden mogen worden zonder dat het spel wordt stilgelegd. Het komt het spel ten goede en de waardering van de klant (het publiek) zal er ook nog eens flink door stijgen. Auditors zijn over het algemeen defensief ingesteld en erg geconcentreerd op het toetsingskader waarbinnen ze opereren. Maar daarbuiten verandert de wereld snel en zijn er nieuwe uitdagingen, zoals de banken en de woningcorporaties. Die moeten op een andere manier dan vroeger gecontroleerd en geadviseerd worden en daar heeft de klant ook behoefte aan. Buitenspel staan is niet altijd verboden. Want de auditor is aan de bal en het speelveld ligt voor hem! Om te scoren zal de auditor de geboden kansen moeten benutten. Dat begint bij luisteren naar de wensen van de klant. Misschien moet de auditor de teugels wel eens wat laten vieren! «MAGAZIEN 7
COVERSTORYARTIKEL Dion Kotteman MAGAZIEN 8
COVERSTORYARTIKEL Auditors van morgen: Vernieuwen verkommer Edo Roos Lindgreen MAGAZIEN 9
COVERSTORYARTIKEL Edo Roos Lindgreen (UvA en KPMG) keek op de IODAD-dag vooruit. Hoe ontwikkelt het auditspel zich de komende jaren? Wat doen medespelers en tegenstanders? Wat mogen de stakeholders verwachten? En vooral: wat vindt het publiek ervan? Zijn stelling voor deze dag was dan ook: Auditors van morgen: vernieuwen of verkommeren? Door Xander Bordeaux In zijn betoog maakte hij een analyse van het nu. Nu, de crisis. Maar waar hadden we het over vóór de crisis? De rode draad hierbij is vertrouwen. Vertrouwen waarbij de auditor vanuit zijn core-business zekerheid verschaft. Moet de auditor dan meer zekerheid geven om het vertrouwen terug te winnen en de crisis te bezweren? Wordt het vertrouwen versterkt door meer regels, meer compliance, meer toetsing, meer auditors? Komen we dan niet uit op een verstikkende deken van regels? Mensen die zich niet aan regels houden, kun je ook niet meer regels opleggen. Er moet dus weer een balans worden gezocht tussen vertrouwen en regels. of en? Het profiel van de auditor van morgen moet zich dan ook aanpassen. We moeten vernieuwen om niet te verkommeren! Voorheen baseerde de auditor zich veelal op feiten, techniek, plannen - technisch mooi, tactisch zwak - en vertoonde introvert gedrag. Toekomstige auditor: ga meer over de grote lijnen, werk niet meer zo planmatig en vertoon extravert gedrag! De auditor moet minder achteruit kijken maar naar voren, dichter op het proces zitten. Afsluitend: trust rules! Er zullen altijd regels zijn om het vertrouwen te behouden, doch vertrouwen regeert ook (zonder regels). «MAGAZIEN 10
COVERSTORYARTIKEL 'Laat je niet l door incide Alex Brenninkmeijer MAGAZIEN 11
COVERSTORYARTIKEL Is dhr. Brenninkmeijer een supporter van de auditors? Of heeft hij het druk omdat auditors niet alles uit hun spel halen? Wat wil hij dan graag zien van de spelers? Voor je het weet laat je je leiden door incidenten, daar weet de Nationale Ombudsman alles van. Maar hoe zorg je dat je boven de waan van de dag uitstijgt en de overheid echt beter maakt? Kwestie van vooruitkijken. Over betaaltermijnen bijvoorbeeld. Door Wendie Sonneveld Brenninkmeijer begint zijn betoog met de vraag: wanneer aanvaardt u de uitkomst van een voetbalwedstrijd? Brenninkmeijer geeft aan dat voetbal overzichtelijk is, de regels zijn duidelijk (snapt iedereen). Als toeschouwer kan je zelf scheidsrechter zijn. Maar hoe zit het met de burger als toeschouwer van de overheid? De overheid is onzichtbaar, complex, onbegrijpelijk en ondoorgrondbaar voor de burger. Bij voetbal kan je zien of iets deugt, maar hoe oordeel je als burger dat de overheid deugt? Dit is een dilemma voor de burger. Wat de burger ondersteunt in zijn vertrouwen in de overheid is dat de overheid eerlijk en rechtvaardig is. Als de overheid oneerlijk en onrechtvaardig is winden burgers zich op. De auditor draagt bij aan de eerlijkheid en rechtvaardigheid van de overheid. Brenninkmeijer haalt een voorbeeld aan van de politie Rotterdam Rijnmond. De politie Rotterdam Rijnmond vindt het belangrijk dat de burgers denken dat de politie deugt. De politie heeft een enquête laten uitvoeren onder burgers die net een bekeuring eiden nten' van de politie hadden gekregen. Het blijkt dat 70% van de burgers tevreden is over de politie als ze net een bekeuring hebben gekregen. Dit heeft te maken met het netjes behandeld worden door de politie en de rechtvaardigheid en eerlijkheid. De politie verwacht als ze de burgers nog meer netjes behandelt de 70% tevredenheid nog kan stijgen. Dit voorbeeld illustreert dat het grootste gedeelte van de burgers aanvaardt wat de overheid doet, als het maar eerlijk en rechtvaardig is. De burger vindt de overheid belangrijk. Volgens de psychologie is de burger tevreden als hij zijn zin krijgt, maar dat is dus niet zo. Voor auditors geldt ook dat ze eerlijk en rechtvaardig moeten zijn. In het tijdperk waarin we leven is de filosofie regel = regel niet meer genoeg. In deze tijd is er steeds meer vraag naar regels, maar uiteindelijk is dat niet goed. Regels zijn belangrijk, maar als auditor dienen we verder te kijken dan de regels, we dienen ook naar de samenhang der dingen te kijken. Volgens de Ombudsman vinden burgers het allerbelangrijkste dat ze gehoord worden en dat ze een bijdrage kunnen leveren aan het eindresultaat. Voor de Ombudsman gelden drie regels voor de contacten met de burger: 1. persoonlijk (burgers worden graag persoonlijk behandeld); 2. behoorlijk (zorgvuldig omgaan met informatie); 3. participatie (burgers willen betrokken zijn en niet zomaar van alles opgelegd krijgen). Brenninkmeijer sluit af met de uitspraak dat auditors de belastingbetaler in beeld moeten houden en hierover moeten blijven praten. «MAGAZIEN 12
COVERSTORYARTIKEL Op een bomvol veld 5 introduceerde Thea Enting oud international en profvoetballer René van der Gijp. Via Thea trakteerde Van der Gijp zijn IODAD-welpen op een frivole training met een tactische ondertoon. Veel (voetbal) wijsheid, amusante imitaties van onder meer Martin Simek en Jan Mulder en de nodige gossip over Ruud Gullit, John de Mol en Roy Drenthe passeerden de doelpalen en cornervlaggen. Lessons to learn waren er ook: heb geen verwachtingspatroon, ga er maar vanuit dat het altijd misgaat, luister goed naar mensen en doe dingen die je het liefst doet. Van dit tactische deel volgt een korte impressie. Door René Witte Van der Gijp vindt het jammer dat we in een maatschappij leven waarin mensen worden afgerekend op wat ze doen. Hij vindt dat ontzettend onbelangrijk. Werknemers durven geen besluiten te nemen omdat ze bang zijn voor de consequenties wanneer ze een foute beslissing zouden nemen. In de voetbalwereld ligt dat beduidend anders. Wanneer je deel uitmaakt van een team is het volstrekt onbelangrijk wie de fout maakt. Weet je wat belangrijk is: dat de fout niet opnieuw gemaakt wordt! Op het moment dat de fout wordt gemaakt is iedereen al bezig met hoe we als team de fout de volgende keer kunnen voorkomen. Dit in plaats van degene die de fout heeft gemaakt drie weken lekker gaan afrekenen op die fout. Ten eerste kan dat niet want je speelt na 2 à 3 dagen weer een wedstrijd. Ten tweede ziet niemand daar het belang van in. Dat maakt het allemaal veel minder complex. Van der Gijp vertelt dat hij al jaren met financiële raad en daad wordt ondersteund door Theo. In het begin was het Theo de boekhouder, daarna Theo de accountant, toen was het Theo mijn fiscalist en tot slot mijn financieel specialist. Weet je nu wat het lullige is? Theo wil nu niet meer dat ik hem boekhouder noem, terwijl hij nog steeds hetzelfde werkt doet! Dan wordt hij kwaad en zegt hij: Neeh! En ik jawel! Volgens Van der Gijp hebben we met z n allen meer, meer gecreëerd. Hij is bang dat we niet meer terugkunnen. Neem nu als voorbeeld het spreken in deze zaal. Mensen zeggen: Je moet wel een bepaalde stress of angst hebben. Van der Gijp heeft dat niet. In mijn ogen kan er niet veel gebeuren. Het enige wat kan gebeuren is dat u het leuk vindt of dat u het niet leuk vindt. Hij illustreerde dat met een voorbeeld uit een lezing bij een afdeling van Rijkswaterstaat. Na afloop sprak Van der Gijp een vrouw die al vijftien jaar daar werkte. Ze vertelde dat ze vijftien jaar geleden geen juristen hadden. Vervolgens kwamen er ieder jaar een paar juristen bij. Nu hebben ze er 24 in vaste dienst! Dat houdt in dat iedereen jaren steeds meer bezig is met wat er mis kan gaan nog voordat ze er aan beginnen. Weet jullie waar de lezing overging? De lezing ging over Wat kan er misgaan met de bouw van een viaduct? De vraag was hoe voorkom je dat het misgaat`. Van der Gijp: Ga er nou maar vanuit dat het misgaat en zorg ervoor dat het oplost! Vijftien jaar geleden deden ze het toch ook zonder al die juristen. Nu heeft niemand dat besef meer. Mensen zijn hun zelfbeeld en het contact met de realiteit kwijt. Voorbeelden waarover Van der Gijp zich tijdens de training verbaasde waren topman van ING the sky is the limit bij De Wereld Draait Door en de top van ABN/AMRO die na een lezing van Van der Gijp over teambuilding allen separaat in de parkeergarage stonden te wachten op het voorrijden van hun limousine om te vertrekken naar de Amsterdamse Zuidas. Aan een van de bankdirecteuren vroeg Van der Gijp waarom rijden jullie niet gezellig met elkaar mee Volgens Van der Gijp moet je goed naar mensen luisteren. Hij heeft daar zijn hobby van gemaakt. Je moet mensen handvatten geven. Mensen steunen, begrijpen en begrip voor ze opbrengen. Dat is de basis van communicatie. Gewoon, dat je enigszins begrijpt waarom iemand zo doet. Het leuke daarvan is dat je nooit meer teleurgesteld kan worden. Verder is de basis van alles Van der Gijp doet eigenlijk hetgeen wat hij het liefst doet en dat alles vol overgave. Dat geeft een verrijking aan je leven. Hij heeft dat altijd gedaan. Tot slot is volgens Van der Gijp het mooiste wat je voor iemand kan doen is het hem of haar makkelijk maken. Na de training bedankte hij Thea. Op naar de volgende lezing «MAGAZIEN 13
COVERSTORYARTIKEL Laten we het (niet) moeilijker maken dan het is! René van der Gijp MAGAZIEN 14
COVERSTORYartikel Speel je voor je club of voor je l MAGAZIEN 15
COVERSTORYARTIKEL Door Martine de Zeeuw Zijn we niet allemaal voor oranje? En hoe schiet je een bal over het muurtje van je departement heen? Vragen vooraf die een interessant debat beloofde. Onder leiding van Jaap Uijlenbroek, Directeur-Generaal van Organisatie en Bedrijfsvoering Rijk (DGOBR) werd de forumdiscussie geopend. Door de panalleden - Paul Scholte (directeur DAD Verkeer en Waterstaat), Adrie de Bruijn (PwC) en Leen Paape (Nyenrode) - werden direct de eerste stellingen aan de auditors voorgelegd. De auditors gaven hun reactie (eens/niet eens/weet niet) door in één van de drie vakken te gaan zitten. Al snel werd duidelijk dat de auditors en de forumleden verschillende ideeën hadden over wat er onder bedrijfsvoering valt. Uitgebreid is besproken of bedrijfsvoering breed of smal opgevat moest worden en wat er nu precies onder bedrijfsvoering valt. Onderstaand lees je de meest opvallende uitspraken en vragen. Van links naar recht: Paul Scholte, Adrie de Bruijn, Jaap Uijlenbroek, Leen Paape and? Opvallende uitspraken /vragen: Er zijn veel ontwikkelingen in de bedrijfsvoering. Om goed een adviserende rol te kunnen spelen, moet je de ontwikkelingen bijhouden. Zo noemde Jaap de strategienota van het rijk als een belangrijk stuk voor auditors om van op de hoogte te zijn. Door de klant worden de afzonderlijke departementen losgelaten (met shared service centers werkt het ene departement voor het andere). De klant kijkt dus over grenzen. Dat is iets wat we als auditor ook zouden moeten doen. In het speelveld van de overheid prikkels creëren om efficiency te stimuleren (verborgen fabrieken bijvoorbeeld apart zetten en (beter) op de agenda zetten). Zou je op basis van typologieën (bijvoorbeeld uitvoerend vs. beleidsmatige organisaties) shared service centers voor ministeries kunnen oprichten? «MAGAZIEN 16
INTERVIEWS INterview spelers FC IODAD Op de IODAD-dag 2009 vroegen we enkele selectiespelers aan de tand. 1. Wat is hun voorspelling voor de auditfunctie van de toekomst? 2. Wat zien zijn als de belangrijkste uitdaging voor het auditvak in de toekomst? 3. Welke kerncompetentie is het belangrijkst voor de auditor van de toekomst? 4. En wat wordt belangrijkste auditproduct van de toekomst? MAGAZIEN 17
INTERVIEWS Aad Bezemer Defensie Jos Claessens VenW Marga Hagen RAD Lea Ramesar LNV Voorspelling geïntegreerde teams Uitdaging doorgronden echte problemen in de bedrijfsvoering Kerncompetentie vermogen complexe zaken te overzien Auditproduct quick scans en jaarlijks audit rapport gezondheid en geluk Favoriete sport roeien Landskampioen 2010 Twente Voorspelling breed speelveld bespelen Uitdaging omgaan met veranderende normeringen Kerncompetentie omgevings-oriëntatie Auditproduct advies veel vrijheid Favoriete sport wielrennen Landskampioen 2010PSV Voorspelling betrouwbaar (controle achteraf - advies vooraf) Uitdaging principle based Kerncompetentie luisteren Auditproduct de manager gevoel geven dat hij jouw advies zelf bedacht heeft samenwerken Favoriete sport tennis Landskampioen 2010 Ajax voorspelling veranderen: minder op de regels, meer op gevoel uitdaging niet blind staren op regelgeving kerncompetentie gevoel voor risico s auditproduct advisering : vrede voor ieder favoriete sport: voetbal landskampioen 2010: Feyenoord Canan Aydemir Justitie Jos van Rooijen OCW Martijn de Vroom LNV Peter Staats EZ voorspelling meer samenwerken/ oplossingsgericht uitdaging ontdek je eigen visie kerncompetentie gezicht laten zien aan de klant en risicomanagement feitelijk op papier zetten auditproduct gesprek (mondeling) gelukkig nieuwjaar favoriete sport zwemmen landskampioen 2010 Ajax voorspelling blijft bestaan / zal altijd blijven uitdaging IT-audit blijven doen kerncompetentie leervaardigheid/omscholen auditproduct zekerheid boeiend werkpakket / variatie favoriete sport badminton landskampioen 2010 Feyenoord voorspelling meer multidisciplinair / samensmelting disciplines uitdaging balans vinden tussen meedenken met en afstand bewaren kerncompetentie inlevingsvermogen auditproduct advies geluk / gezondheid favoriete sport hockey landskampioen 2010 Feyenoord voorspelling breed uitdaging met ontwikkelingen klant meegaan kerncompetentie auditen auditproduct assurance & advies goede economische ontwikkeling favoriete sport skieën landskampioen 2010 PSV MAGAZIEN 18
INTERVIEWS Adrie de BrUijn Price Waterhouse Coopers Corine Waaning BuZa Jos Looman EZ Tea Enting SZW voorspelling steeds belangrijker uitdaging inspelen op wensen klant, meebewegen met de klant kerncompetentie luisteren, dingen in context plaatsen auditproduct tussentijdse signalen/adviseren gezonde toekomst favoriete sport niet landskampioen 2010 Twente voorspelling vak wordt breder uitdaging extraverter worder kerncompetentie kritisch luisteren naar de klant auditproduct accountantsverklaring onbezorgde kerst favoriete sport spinning landskampioen 2010 Ajax voorspelling geïntegreerde auditfunctie uitdaging klantgerichtheid kerncompetentie adviesvaardigheden auditproduct bedrijfsvoering/ OA/advies gezondheid favoriete sport zeilen landskampioen 2010 Twente voorspelling wordt alleen belangrijker uitdaging inbeding kerncompetentie extravert auditproduct advies succes favoriete sport golf landskampioen 2010 PSV Martine Koedijk RAD Ricky Plak RAD Joan Jin Justitie Ivo Roozeboom Rafe voorspelling alleen internal audit, kabinet als opdrachtgever uitdaging auditors in de aanval kerncompetentie durf auditproduct advies wat wens je je collega s toe mooie goals, goed samenspel ffavoriete sport korfbal landskampioen 2010 PSV voorspelling focus verschuift naar signaleren risico's uitdaging oplossen financieel analfabetisme en focus verleggen van controle retrospectieve informatie naar prospectieve risico en de gevolgen hiervan. kerncompetentie bouwen aan gerechtvaardigheid vertrouwen d.m.v. (advies bij) beheersing van risico s en de gevolgen hiervan auditproduct rapportering over risico s en hun gevolgen favoriete sport fietsen landskampioen 2010 FC Twente (voetbal volg ik niet echt) voorspelling een extraverte beroepsgroep worden/zijn, die out of the box klanten bijstaat uitdaging als operational audits kwalitatief gedegen adviezen leveren kerncompetentie luisteren, inlevend vermogen, positief kritisch auditproduct risicomanagement wat wens je je collega s toe veel ruimte om creatief te opereren en maatwerk te leveren voor klant. En natuurlijk veel werkplezier favoriete sport Bikram Yoga landskampioen 2010 010! voorspelling klein centrale dienst, met decentrale clus voor specifieke vragen management van de departemeten uitdaging terug brengen controlelast, vergroten controle baten kerncompetentie luisteren sensitiviteit (politiek, organisatie, maatschappelijk veld) auditproduct (sparring) partner advies o.b.v. voelsprieten & uitgebreid onderzoek tbv management wat wens je je collega s toe ontwikkeling als auditor, maar bovenal als persoon favoriete sport zwemmen landskampioen 2010 Twente MAGAZIEN 19
INTERVIEWS Richard van Hienen LNV Dion Kotteman RAD J. van Wingerde BuZa Kees Berbee OCW voorspelling uitdagend uitdaging durf dingen anders te doen kerncompetentie communiceren met lef auditproduct spiegel voorhouden aan manager wat wens je je collega s toe goede gezondheid/durf te genieten van de mooie dingen favoriete sport voetbal landskampioen 2010 PSV voorspelling flexibileit/ klantgerichtheid uitdaging kennis flexibiliseren kerncompetentie strategisch denken auditproduct advies wat wens je je collega s toe veel auditplezier favoriete sport hardlopen landskampioen 2010 Feyenoord voorspelling tool at management (offensief) uitdaging standpunten durven innemen obv beperkte info kerncompetentie sensitiviteit (bestuurlijk + organisatorisch) auditproduct early warnings wat wens je je collega s toe dat ze hun kansen pakken en scoren favoriete sport gitaar (leren) spelen landskampioen 2010 Oranje voorspelling over twee jaar is er één dienst uitdaging tevreden stellen van onze klanten kerncompetentie onafhankelijk oordelen auditproduct snelle rapportages wat wens je je collega s toe veel wijsheid favoriete sport volleybal landskampioen 2010 PSV Rui Ramos Defensie E. Ndizeye RAD Umeme Kensmil RAD Peter Jacobs RAD voorspelling allround speler, niet alleen auditen, maar ook adviezen en sparpartner van stakeholders uitdaging context van de opdrachtgever in acht nemen kerncompetentie communiceren, luisteren en feedback geven auditproduct rapport met aanbevelingen wat wens je je collega s toe geluk favoriete sport voetbal landskampioen 2010 Twente voorspelling meer regels, aftasting van het vertrouwen, nieuwe werkwijzen uitdaging producten goed afstemmen op de maatschappelijke ontwikkelingen kerncompetentie mensenkennis en voorspellend vermogen auditproduct beoordeling van control-tools wat wens je je collega s toe uitdagend werk en een fijne werkomgeving favoriete sport zwemmen/fitness landskampioen 2010 sorry, ik ben geen voetbalfan voorspelling intensievere samenwerking tussen de internationale accountantsdiensten uitdaging op een adequate en snelle manier reageren op ontwikkelingen in de maatschappij kerncompetentie een open minded of broad vision op zijn interne en externe omgeving auditproduct kwalitatief goede audits afleveren waarbij de wensen v.d. klant centraal staan wat wens je je collega s toe leerrijke ervaringen en werkplezier favoriete sport voetbal landskampioen 2010 PSV voorspelling continu (geautomatiseerd) auditen + maatwerkaudits uitdaging toegevoegde waarde (gaan) leveren aan steeds kritische opdrachtgevers kerncompetentie inlevingsvermogen (wat wil opdrachtgever en hoe breng je de boodschap auditproduct in control statement wat wens je je collega s toe fijne collega s, inspirerende werkomgeving, geluk en gezondheid voor de dierbaren favoriete sport fietsen landskampioen 2010 PSV MAGAZIEN 20
INTERVIEWS Renate Weinhold RAD Koos Vos NIVRA Peter Verheij Fin/BZ Gülzade Yildiz Justitie voorspelling toenemend belang o.a. door kredietcrisis uitdaging op de kaart zetten kerncompetentie luisteren/ analyseren/rapporteren auditproduct advies niet te voorzichtig teamgeest favoriete sport niet landskampioen 2010 geen idee voorspelling centraal en breed uitdaging niet financiële informatie kerncompetentie communiceren auditproduct assuarencerapport : Een zalige Kerst ter voorbereiding op verplichte clarity cursus favoriete sport volleybal landskampioen 2010 Ajax voorspelling één netwerk van auditors uitdaging menselijke kant (gedrag in organisaties) kerncompetentie durf auditproduct scherp oordeel / goed advies vertrouwen in de toekomst favoriete sport fietsen landskampioen 2010 NEC voorspelling rijksbreed werken uitdaging meer durf, werk samen, scoor samen kerncompetentie resultaatgerichtheid en brede kijk auditproduct risicoanalyse winnen in de Staatsloterij favoriete sport voetbal landskampioen 2010 Feyenoord Joop Laan SZW José Evora Justitie David Campbell RAD Li-Ya Liao LNV voorspelling onderscheid financial audit e.a. blijft uitdaging op tijd leveren en sneller risico s en ontwikkelingen signaleren kerncompetentie empathie in LSD (luisteren, samenvatten en doorvragen) auditproduct FA een glorieuze toekomst favoriete sport zwemmen landskampioen 2010 Twente voorspelling auditdienst dichtbij de klant uitdaging "opvoeden" van het management kerncompetentie onbevooroordeeld auditoren "luisteren" auditproduct integrated audit scherpzinnigheid favoriete sport voetbal landskampioen 2010 Feyenoord voorspelling de auditfunctie wordt in toenemende mate vraaggestuurd en risico gebaseerd uitdaging die flexibiliteit zich maken die voor vraag nodig is kerncompetentie aanpassingsvermogen auditproduct de quickscan en de bevindingen (powerpoint) klanten die zeggen: "Bedankt! Hier heb ik wat aan!" favoriete sport zwemmen landskampioen 2010 NEC (dromen mag) voorspelling veel dichter bij het management en deze strategisch ondersteunen uitdaging van gedegen onderzoeker naar strategisch en tactisch ondersteunen / adviseren kerncompetentie gevoel voor timing en bestuurlijke prioriteiten auditproduct goed advies op het juiste moment flexibiliteit en organisatiesensitiviteit favoriete sport shorttrack landskampioen 2010 Ajax MAGAZIEN 21
deauditorvandetoekomst The Survival of the Fittest Door Mirjam Hagoort en Sabine Hoogstad Hoe zien jonge auditors het toekomstige speelveld van de auditor en het auditvak? Om hier een antwoord op te geven hebben wij tijdens de IODAD-dag deze vraag voorgelegd aan onze jonge medespelers. Opvallend was dat velen van hen hun mening direct klaar hadden liggen en het blijkbaar een onderwerp is wat veel stof doet opwaaien. Wij constateerden veel overeenkomsten, maar ook een aantal verschillen die naar voren kwamen in de meningen van de toekomstige generatie auditors. Donkere wolken lijken zich samen te pakken boven de functie van financial auditor. Enkele jonge medespelers vinden het raadzaam om de wettelijke taak uit te besteden naar de Algemene Rekenkamer of naar één van de the Big Four kantoren. Wij vragen ons af: wat blijft er dan nog over van de FA-functie? Gelukkig ziet ook een groot deel van de jonge auditors de functie niet verdwijnen. Wel denken zij dat er grote veranderingen zullen ontstaan. Een deel van onze jonge medespelers denken dat de functie van de financial auditor steeds meer richting het speelveld van de IT-auditor zal verschuiven. Door de toenemende digitalisering van systemen zullen financial auditors en IT-auditors steeds meer moeten gaan samenspelen. Bijvoorbeeld de introductie van e-docs en toenemende controles op het digitale werken zorgen ervoor dat de financial auditors de hulp van IT-auditors hard nodig hebben. Andere jonge medespelers denken dat de financial auditors meer vraaggestuurd moeten gaan werken. Een actieve rol en een oplossingsgerichte houding zijn daarbij zeer wenselijk. Toch hoeven de huidige financial auditors niet te treuren. Jonge auditors zijn namelijk ook van mening dat we niet zonder onze financial auditors kunnen. Zij beschikken over een enorme hoeveelheid klantspecifieke kennis die externe spelers niet hebben of niet kunnen vergaren. MAGAZIEN 22