A.R.S. AMSTERDAMSE RAAD VOOR DE STEDEBOUW Amsterdam, februari 1976 Aan de leden van het D.B. Advies inzake het concept-ontwerp-bestemmingsplan Waterland (herzien concept)
INHOUDSOPGAVE 1. Korte samenvatting van het concept-plan 1.1. Algemeen 1.2. Doelstellingen 1.3. Uitwerking 2. Beschouwingen en aanbevelingen 2.1 Algemeen 2.2. Ontsluiting 2.3. Recreatie 2.4. Agrarisch bedrijf 2.5. Hoogspanningsleiding 2.6. Fiets- en Wandelpaden
1. Korte samenvatting van het concept-plan 1 1.1. Algemeen - 3 - Het bestemmingsplan "Waterland" betreft een gebied globaal omsloten door de oostelijke dijk van het geprojecteerde boogkanaal om A'dam-Noord, de gemeentegrens met Broek in Waterland en het IJsselmeer ter grootte van ca. 2500 ha. Het dient ter gehele of gedeeltelijke vervanging van een aantal vigerende bestemmingsplannen te weten: - het Algemeen Uitbreidingsplan 1938 (ged) - het uitbreidingsplan in hoofdzaak voor Amsterdam-Noord 1958 (ged) - het uitbreidingsplan "Kinselmeer en omgeving" 1960 - het uitbreidingsplan "Haven van Durgerdam en Polder IJdoorn" 1962 - het uitbreidingsplan "Zunderdorp" 1949 In het plan is voorts opgenomen een gedeelte van het nog in procedure zijnde (facet) bestemmingsplan "Natuurgebieden". Het plan heeft het karakter van gedetailleerd bestemmingsplan m.u.v. de hernen Durgerdam, Zunderdorp, Ransdorp en Holysloot zijn echter als globale bestemming opgenomen. Voor die kernen zullen uitwerkingen worden ontworpen. Het laatste hangt samen met het voornemen van het ministerie van CRM deze kernen tot beschermd dorpsgezicht aan te wijzen. Bij het opstellen van het plan heeft men zich mede gebaseerd op het in 1974 vastgestelde streekplan "Waterland". Dit streekplan houdt rekening met de aanwijzing van Waterland tot nationaal landschapspark. In een drietal raamnota's van het ministerie van CRM heeft Waterland de status gekregen van "proefgebied nationaal landschapspark". Op grond daarvan is een zgn. landinrichtingscommissie Waterland, bestaande uit vertegenwoordigers van Rijk, Provincie en gemeenten, ingesteld met als taak de uitwerking van de in genoemde raamnota s opgenomen ideeën. Met deze commissie is bij het opstellen van het plan uitvoerig overleg gepleegd. 1 De Raad had bij haar beschouwingen de beschikking over het concept d.d. 21 april 1975
- 4-1.2. Doelstellingen Het plan kent als hoofddoelstelling: Het behoud van de beeldkwaliteit en de belevingswaarde van het landschap in samenhang met het ontwikkelen van een hogere en veelzijdige gebruikswaarde. en als subdoelstellingen: 1. Voortzetting van het weidebedrijf, met bijzondere aandacht voor de verspreiding van de bedrijven, de sanering van marginale bedrijvigheid en het landschappelijke aspect van de bedrijfsbebouwing; 2. Het behouden van het karakter en het uiterlijk van de dorpen Ransdorp, Holysloot, Durgerdam en Zunderdorp, door middel van aparte wettelijke bescherming; 3. Bescherming van de belangrijkste natuurlijke elementen in het plangebied en herstel van de verminderde natuurlijke kwaliteit van het landschap als geheel; 4. Herziening van het ontsluitingssysteem, dat voor de recente ontwikkelingen niet geschapen is, in dier voege, dat het niet slechts uitgebreid, maar ten dele ook beperkt wordt; 5. Het ontwikkelen van de recreatieve gebruiksmogelijkheden, afgestemd op het bijzondere karakter van het Waterlandse landschap. 1.3. Uitwerking Subdoelstelling 1 - Nagestreefd wordt een verspreiding van de agrarische bedrijfsgebouwen over het landschap middels een bouwpercelensysteem. Buiten de bouwpercelen zal in beginsel bebouwing niet worden toegelaten. - Voor bedrijfswoningen geldt een maximale groothoogte van 4 m, voor bedrijfsgebouwen maximaal 6 m, voor silo's en hooitorens maximaal 12 m (met ontheffingsmogelijkheid).
- 5 - Subdoelstelling 2 - Onder 1 werd reeds opgemerkt dat aanwijzingen tot beschermd dorpsgezicht zijn te verwachten. Daarbij zullen eerst Durgerdam en Ransdorp aan de orde komen en later, naar het zich laat aanzien, ook Holysloot en Zunderdorp. - Het plan voorziet in een uitbreiding van de woonbebouwing van Durgerdam met ca. 25 woningen t.b.v. de autochtone bevolking. Voor de andere kernen is geen uitbreiding voorzien. Subdoelstelling 3 - In het plan zijn als natuurgebieden aangegeven: * De Ransdorper, Holysloter en Uitdammer Die en het Bornegat met aanliggende terreinen. * Het Kinselmeer m.u.v. de z.w. oever. * Een deel van het tracé van het onder Napoleon geplande kanaal naar Marken. * De Polder IJdoorn. - Een aantal kleinere natuurwetenschappelijk belangrijke terreinen vallen binnen het gebied met bestemming "agrarisch zonder bebouwing" (Agrarische doeleinden II). Subdoelstelling 4 - Een vijftal lokale ontsluitingswegen wordt aan het doorgaand autoverkeer onttrokken. Een drietal nieuwe wegen is geprojecteerd t.w.: * een weg ten noorden van Durgerdam aansluitend op de Bloemendalergouw. * een weg door de Blijkmeer. * een weg tussen Zunderdorp en Broek in Waterland door de Volgermeer. Subdoelstelling 5 - Een gebied langs de z.w. oever van het Kinselmeer is aangemerkt als concentratiepunt voor verblijfsrecreatie en dagrecreatie. Het bestaande caravansen zomerhuisjesterrein langs de z.o. oever heeft geen recreatieve bestemming gekregen. Een plan tot verplaatsing van ca. 350 zomerhuisjes is in voorbereiding. - Voorts zijn in het gebied een aantal steunpunten voor de dagrecreatie aangegeven. - Het plan voorziet in de uitbreiding van de jachthaven van Durgerdam met ca. 200 ligplaatsen (huidige capaciteit 150 ligplaatsen).
- 6 - Overig - In het n.w. deel van het plangebied is ruimte gereserveerd voor een eventueel aan te leggen raillijn naar Purmerend met opstelemplacement c.a. - In het plan is opgenomen een gedeelte van het tracé van een aan te leggen 380 k V-hoogspanningsleiding Diemen-Velsen. - Een gedeelte van de Volgermeer is voorlopig bestemd tot vuilstortplaats. - Het plan voorziet in het tot stand brengen van ca. 1000 parkeerplaatsen. Parkeerconcentraties zijn gesitueerd bij de jachthaven van Durgerdam, bij het Kinselmeer en in de Blijkmeer.
- 7-2. Beschouwingen 2.1. Algemeen De raad heeft met grote mate van instemming kennis genomen van het conceptontwerp-bestemmingsplan Waterland. De onder 1.2. genoemde hoofddoelstelling wordt door de Raad ondersteund. 2.2. Ontsluiting Met betrekking tot de onder 1.2. genoemde subdoelstelling betreffende de ontsluiting en de daaraan in het plan gegeven uitwerking merkt de Raad het volgende op: Voor een goede ontplooiing van de in het gebied woonachtige bevolking alsmede ten behoeve van de in hoofdzaak agrarische bedrijfsvoering zijn goede verbindingen, ook voor het autoverkeer, noodzakelijk. Het is echter minder gewenst het gebied verder open te leggen voor de verschillende vormen van recreatief autoverkeer, (toerrijden). In het plan wordt een lofwaardige poging gedaan beide wenselijkheden met elkaar in harmonie te brengen: een vijftal wegen worden aan het doorgaande autoverkeer onttrokken, een drietal nieuwe verbindingen wordt geprojecteerd. Met betrekking tot de nieuwe verbindingen heeft de Raad geen problemen met de geprojecteerde wegen in de Blijkmeer en de Volgermeer. Hij zet echter vraagtekens bij de wenselijkheid van de geprojecteerde verbinding ten noorden van Durgerdam. Deze weg is kennelijk bedoeld ter ontlasting van de Durgerdammer- en Uitdammerdijk van doorgaand autoverkeer en voor een betere ontsluiting van de recreatieterreinen langs het Kinselmeer en de - te vergroten - jachthaven van Durgerdam. De Raad acht de ontlasting van de genoemde dijken een zeer goede zaak, hij is echter evenzeer van mening dat deze ontlasting dient te worden bewerkstelligd door het verkeer te leiden over andere bestaande wegen in het gebied. De Raad is zich ervan bewust dat het niet aanleggen van bedoelde weg kan inhouden dat er pressie ontstaat om de bestaande weg naar Durgerdam via Ransdorp in capaciteit te vergroten. Hij is echter van oordeel dat aan deze pressie niet zal mogen worden toegegeven, de capaciteit van het wegennet zal mede een middel moeten zijn om de verdeling van de vervoersbehoefte over de verschillende vervoerswijzen te beïnvloeden ten gunste van het openbaar vervoer en de fiets. (Met betrekking tot de jachthaven van Durgerdam zie 2.3.). 2.3. Recreatie De Raad onderschrijft de onder 1.2. genoemde doelstelling 5 en de daaraan in het concept-plan gegeven uitwerking. Hij heeft echter sterke bedenkingen tegen het in het concept-plan genoemde voornemen de Jachthaven van Durgerdam met 200 ligplaatsen te vergroten (huidige capaciteit 150 ligplaatsen). Hij ziet hierin grote gevaren voor het beheer van het natuurgebied de IJdoorpolder en het behoud van het karakter en de eigen sfeer van Durgerdam. Hij geeft in overweging te zoeken naar alternatieven. Daarbij verwijst hij naar de in het concept-ontwerpbestemmingsplan Zeeburg-Schellingwoude genoemde mogelijkheden.
- 8-2.4. Agrarisch bedrijf De Raad heeft waardering voor de in het concept-plan neergelegde regulering van de agrarische bedrijfsbebouwing met het doel de bestaande openheid van het landschap zo veel mogelijk te behouden. Hij merkt echter op dat, deze regulering geen consequenties mag hebben voor de bestaande, voor de beeldkwaliteit van Waterland zeer waardevolle, stolpboerderijen. Een eventuele amovering van deze monumentale bouwsels is voor de Raad onaanvaardbaar. Het Waterlandse landschap wordt op een aantal plaatsen ernstig ontsierd door moderne agrarische bouwsels zoals graansilo's en hooitorens. Het concept-plan maakt het oprichten van dit soort apparatuur onder bepaalde restricties mogelijk. Als maximale bouwhoogte is aangegeven 12 m., B. en W. kunnen ontheffing verlenen tot een bouwhoogte van 15 m. terwijl met toestemming van G.S. een bouwhoogte van meer dan 15 m mogelijk is. De Raad is van oordeel dat hiermee de deur wordt opengezet voor hoogst ongewenste ontwikkelingen. Hij beveelt aan de voorschriften van het plan zodanig te redigeren dat ontheffing alleen wordt verleend als aangetoond is dat geen alternatieve oplossingen mogelijk zijn en dat het niet verlenen van de ontheffing tot bedrijfsschade zal leiden. Voorts acht de Raad het wenselijk dat van Amsterdamse zijde een onderzoek wordt geëntameerd naar de mogelijkheden om dit soort bouwsels achterwege te laten. 2.5. Hoogspanningsleiding Op de concept-plankaart komt de aanduiding voor van een aan te leggen 380 k V- hoogspanningsleiding Velsen-Diemen. In de concept-toelichting wordt vermeld dat deze leiding in 1985 in bedrijf zal worden gesteld. Deze hoogspanningsleiding is weliswaar aan de rand van het gebied getraceerd maar zal toch een vrij grove aanslag doen om het Waterlandse landschap. De Raad beveelt aan alle mogelijkheden te benutten te voorkomen c.q. te verzachten. 2.6. Fiets- en wandelpaden In het plangebied zijn een tweetal onverharde fiets-/ wandelpaden aanwezig die niet op de plankaart als zodanig zijn aangegeven, te weten: - een pad van Holysloot naar de Uitdammerdijk tussen de Uitdammer Die en het Bornegat. - een pad van Holysloot naar de Belmermeer (met een veer over de Holysloot- Die). De Raad is voorstander van het in de huidige staat bewaren van deze paden en beveelt aan op de plankaart aanduidingen van deze paden op te nemen.