Macro-economische Ontwikkelingen

Macro-economische Ontwikkelingen e kwartaal 1 Bijlage II Onderdeel Economische groei Inflatie Producentenvertrouwen Consumptie Omzet detailhandel Consumentenvertrouwen Hypotheken Hypotheek- en kapitaalmarktrente Werkloosheid Vacatures Nieuwbouwwoningen Bouwvergunningen Onvrijwillige veilingen Spaartegoeden Woonindex Vermogen huishoudens Leeswijzer: Pijl omhoog --> Stijgend Pijl omlaag --> Dalend Groen --> Positief Versie: 1. 1-1-11 Rood --> Negatief Auteur: NVM Data & Research Platte pijl --> Stabiel Overall conclusie De Nederlandse economie groeit in 1 naar verwachting met 1¾%. Komend jaar valt de bbp-groei licht terug tot 1½%. De werkloosheid neemt volgens de prognose af tot gemiddeld 5% van de beroepsbevolking in 11. De geraamde inflatie bedraagt 1¼% dit jaar en 1½% komend jaar. Nadelig is dat het consumentenvertrouwen een daling laat zien en de rente omhoog gaat. Ook de onzekerheden rond de internationale financiële en economische ontwikkelingen blijven groot. Bron, CPB, CPB, CPB Kadaster Hypotheekshop, DNB, CPB MNW Kadaster ING, VEH, woonkennis.nl Oordeel

5-1 - -1 7-7-1 8-8-1 9-9-1 1-1-1 5-III 5-IV -I -II -III -IV 7-I 7-II 7-III 7-IV 8-I 8-II 8-III 8-IV 9-I 9-II 9-III 9-IV 1-I 1-II 1-III Economische Groei Inflatie Economie groeit 1,9 procent in derde kwartaal 1 Inflatie stabiel Groei t.o.v. vorig kwartaal,% e kwartaal 1 Inflatie in laatste maanden 1,%, 1,%, 1,9% oktober-december 1 Groei t.o.v. zelfde periode jaar terug 1,9% e kwartaal 1 Voorspelling inflatie CPB 11 1,5% Voorspelling groei economie CPB 1 1¾% Voorspelling groei economie CPB 11 1½% % groei tov vorige periode 1 Groei tov vorige periode Groei tov vorig jaar % groei tov vorig jaar 1 Percentage 5 Inflatie Nederland Inflatie Nederland (Eur. index) Inflatie Eurozone (Eur. index) -1-1 - - - - 1 - - -5-5 - - -1 * Volgens de eerste, voorlopige, raming van het is de Nederlandse economie in het derde kwartaal van * De inflatie is in december gestegen naar 1,9 procent, het hoogste inflatiecijfer na maart 9. 1 met 1,9 procent gegroeid ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. * Vanaf januari dit jaar behoort Nederland tot de vijf landen in de eurozone met de laagste inflatie. * Vergeleken met het voorgaande kwartaal groeide de Nederlandse economie in het derde kwartaal van 1 niet. * Krachtige, maar iets minder sterke groei export, bescheiden groei consumptie huishoudens.

5-1 - -1 7-7- 1 8-8- 1 9-9-1 1-1-1 198 1987 1988 1989 199 1991 199 199 199 1995 199 1997 1998 1999 1 5 7 8 9 1 Producentenvertrouwen Consumptie Producentenvertrouwen industrie vrijwel onveranderd Consumptiegroei blijft matig Producentenvertrouwen in laatste maanden,5 /, /,5 oktober-december 1 Huishoudensconsumptie tov vorig jaar 1,%, 1,7%, 1,1% augustus-oktober 1 Mutatie goederenvolume tov vorig jaar,8%,,9%, 1,% augustus-oktober 1 1 9 - - -9-1 -15-18 -1 - Producentenvertrouwen Mutatie dienstenvolume tov vorig jaar,7%,,7%,,9% augustus-oktober 1 Voorspelling consumptie CPB 1,5% Voorspelling consumptie CPB 11,75% Percentage - * De stemming onder ondernemers in de industrie is in december sterk verbeterd.het producentenvertrouwen kwam uit op,5 tegen, in november. Vooral over hun orderpositie waren de ondernemers zeer te spreken. * Het producentenvertrouwen schommelt al ruim een halfjaar rond de nul. - - -8 Huishoudensconsumptie Volumemutatie Goederen Volumemutatie Diensten * Huishoudens hebben in oktober 1,1 procent meer besteed aan goederen en diensten dan in oktober 9. Hiermee was de consumptiegroei iets kleiner dan in september, toen deze 1,7 procent bedroeg. * De consumptieve bestedingen waren voor de achtste maand op rij hoger dan een jaar eerder, maar de groei blijft gematigd. In 9 was er nog een ongekende terugval van de bestedingen.

198 1987 1988 1989 199 1991 199 199 199 1995 199 1997 1998 1999 1 5 7 8 9 1 - II - III - IV 5- I 5- II 5- III 5- IV - I - II - III - IV 7- I 7- II 7- III 7- IV 8- I 8- II 8- III 8- IV 9- I 9- II 9- III 9- IV 1- I 1- II 1- III Detailhandel zet meer om in derde kwartaal Omzet Detailhandel Consumentenvertrouwen Consument een stuk somberder over economie Omzetstijging detailhandel totaal (tov vorig jaar) 1,% e kwartaal 1 Consumentenvertrouwen in laatste maanden -1, -7, -1 oktober-december 1 Omzetstijging voedings en genotmiddelwinkels,% e kwartaal 1 Economisch klimaat in laatste maanden -1, -, -18 oktober-december 1 Omzetstijging non-foodwinkels (tov vorig jaar),% e kwartaal 1 Koopbereidheid in laatste maanden -9, -8, -1 oktober-december 1 Koopbereidheid grote aankopen in ltst maanden -9, -, -8 oktober-december 1 1 1 8 - - - Omzetstijging non-foodwinkels Omzetstijging foodwinkels Omzetstijging detailhandel 1-1 - - - -5 Consumentenvertrouwen -8-1 Periode Consumentenvertrouwen oktober 9-19 - -5 - november -1-5 - - * In het derde kwartaal van 1 heeft de detailhandel 1, procent meer omgezet dan in dezelfde periode december -11-19 - - een jaar eerder. De omzetgroei in de detailhandel volgt op zes achtereenvolgende kwartalen met januari 1-1 - - -7 omzetverlies. februari -1 - -7-8 * Non-foodwinkels boekten in het derde kwartaal van 1 een omzetgroei van, procent. In de zeven maart -1 - -7-8 kwartalen daarvoor was er nog sprake van omzetverlies. april -15-1 -11-11 * Ook foodwinkels boekten meer omzet in het derde kwartaal. Vooral dankzij hogere prijzen was de omzet mei -1 - -1-18, procent hoger dan in dezelfde periode van 9. juni -18-9 -1-15 juli -1-19 -1-1 augustus -11-1 -8-5 september -1-17 -1-1 oktober -1-1 -9-9 november -7 - -8 - Economisch klimaat Koopbereid heid w.o. grote aankopen december -1-18 -1-8

5-III 5-IV -I -II -III -IV 7-I 7-II 7-III 7-IV 8-I 8-II 8-III 8-IV 9-I 9-II 9-III 9-IV 1-I 1-II 1-III 1985 198 1987 1988 1989 199 1991 199 199 199 1995 199 1997 1998 1999 1 5 7 8 9 1 Hypotheken Aantal afgesloten hypotheken lager dan jaar geleden Hypotheek- en Kapitaalmarktrente Hypotheekrente en kapitaalmarktrente stijgen na periode van daling Gemiddelde hypotheeksom 95. e kwartaal 1 Hypotheekrente in laatste maanden,7% -,8% -,1% oktober-december 1 Verandering hypotheeksom t.o.v. vorig jaar 5,% e kwartaal 1 Kapitaalmarktrente in laatste maanden,% -,8% -,% oktober-december 1 Aantal afgesloten hypotheken 5.19 e kwartaal 1 Verandering aantal t.o.v. vorig jaar -1,% e kwartaal 1 aantal afgesloten hypotheken 18 1 Aantal afgesloten hypotheken Gemiddelde hypotheeksom gemiddelde hypotheeksom x1 1 1 8 1 1 1 8 8 Hypotheekrente Kapitaalmarktrente * Aantal afgesloten hypotheken 1, procent lager dan een jaar eerder. * Gemiddelde hypotheeksom nu 95 duizend euro, ruim 5% hoger in vergelijking met vorig jaar. * Vanaf halverwege 8 werd het mogelijk de rente sterk te verlagen, door de sterk afnemende economische groei en een teruglopende inflatie. * Maar positieve macro-economische signalen afkomstig uit Europa en Amerika hebben de afgelopen periode de kapitaalmarktrente beinvloed. Ook het vooruitzicht van extra belastingverlagingen in Amerika speelde een rol bij de stijging van de kapitaalmarktrente. * In december is de hypotheekrente stevig opgelopen, naar,1%.

5 7 8 9 1 5-III 5-IV -I -II -III -IV 7-I 7-II 7-III 7-IV 8-I 8-II 8-III 8-IV 9-I 9-II 9-III 9-IV 1-I 1-II 1-III Werkloosheid Vacatures Werkloosheid vrijwel onveranderd Aantal vacatures stijgt Werkloosheid (duizenden personen) 9 november 1 Aantal openstaande vacatures (in duizenden) 1,5 e kwartaal 1 Werkloosheidspercentage 5,% november 1 Ontstane vacatures (in duizenden) 197 e kwartaal 1 Voorspelling werkloosheid CPB 1 (in dzd.) 5 Vervulde vacatures (in duizenden) 198 e kwartaal 1 Voorspelling werkloosheid CPB 11 (in dzd.) werkloze beroepsbevolking (dzd. personen) 5 Werkloze beroepsbevolking Werkloosheidspercentage werkloosheidspercentage 8 7 x 1 5 5 Ontstane vacatures Vervulde vacatures Openstaande vacatures 5 15 1 1 1 5 * De voor seizoeninvloeden gecorrigeerde werkloosheid kwam in november 1 uit op 9 duizend personen. Dat zijn er duizend minder dan in oktober. * In de afgelopen drie maanden daalde het aantal werklozen met gemiddeld duizend personen per maand. Dit is minder dan in het daaraan voorafgaande half jaar. Toen daalde de werkloosheid nog met gemiddeld duizend per maand. * Eind september 1 stonden er, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden, 1 duizend vacatures open. Dat zijn er 11 duizend meer dan een kwartaal eerder. * De dynamiek op de arbeidsmarkt neemt toe. In het derde kwartaal van 1 zijn er 197 duizend vacatures ontstaan en 198 duizend vervuld. Het aantal vervulde vacatures is voor het eerst in twee jaar hoger dan in de zelfde periode van een jaar eerder. Bij de ontstane vacatures was dit al een kwartaal eerder het geval.

5-II 5-III 5-IV -I -II -III -IV 7-I 7-II 7-III 7-IV 8-I 8-II 8-III 8-IV 9-I 9-II 9-III 9-IV 1-I 1-II 5-III 5-IV -I -II -III -IV 7-I 7-II 7-III 7-IV 8-I 8-II 8-III 8-IV 9-I 9-II 9-III 9-IV 1-I 1-II 1-III 5-II 5-III 5-IV -I -II -III -IV 7-I 7-II 7-III 7-IV 8-I 8-II 8-III 8-IV 9-I 9-II 9-III 9-IV 1-I 1-II Nieuwbouwwoningen Verkopen nieuwbouw nemen af, opleveringen weer stijgend Bouwvergunningen Aantal vergunningen in vergelijking met jaar eerder gelijk Aantal nieuw in aanbod 8.1 e kwartaal 1 Aantal verleende bouwvergunningen totaal 15187 e kwartaal 1 Aantal verkocht.1 e kwartaal 1 Verandering t.o.v. periode vorig jaar % e kwartaal 1 Aantal opgeleverd.7 e kwartaal 1 Bouwvergunningen huurwoningen 98 e kwartaal 1 Prijs verkochte woningen 7.7 e kwartaal 1 Bouwvergunningen koopwoningen 159 e kwartaal 1 Prijsstijging t.o.v. vorig jaar,8% e kwartaal 1 1 1 1 Nieuw in aanbod Verkocht Opgeleverd 5 Verleende bouwvergunningen totaal Verleende bouwvergunningen huur Verleende bouwvergunningen koop 1 8 5 15 1 5 x 1 euro 8 Prijs verkochte nieuwbouwwoningen Oude tekst: * In het derde kwartaal van 1 is voor ruim 15 duizen woningen een bouwvergunning verleend. * Dit is ongeveer evenveel als een jaar geleden. Wel is het aantal verleende vergunningen voor huurwoningen met bijna 1% gekrompen.

- 9 7-7- 9 8-8- 9 9-9- 9 1-1-9 7 oktober 8 april 8 oktober 9 april 9 oktober 1 april 1 oktober Onvrijwillige veilingen Spaartegoeden Aantal onvrijwillige veilingen dalend Spaartegoeden licht gedaald Aantal onvrijwillige veilingen 1-1 - 5 juli - september 1 Spaartegoeden 9,1 miljard Verandering tov vorig jaar % juli - september 1 Mutatie laatste maanden,1% /,% / -,% 5 15 1 5 Onvrijwillige veilingen, maandvoortschrijdend jaarcijfer % verandering tov vorig jaar 1,5% in miljoenen 5 5 5 15 1 5 terugbetalingen stortingen spaartegoeden oktober 1 augustus - oktober 1 oktober 1 in miljoenen 5 5 15 1 5 * Het aantal onvrijwillige veilingen ligt in de eerste 9 maanden van 1 ongeveer even hoog als in dezelfde periode 9. * In de afgelopen drie maanden lag het aantal veilingen % hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. * De spaartegoeden zijn in oktober gedaald, evenals de terugbetalingen. * De stortingen liggen wel iets hoger dan vorige maand.

-1 - - - 7-1 7-7- 7-8-1 8-8- 8-9-1 9-9- 9-1-1 1-1- 1- WoonIndex Vermogen Huishoudens Vertrouwen in kooopwoningmarkt Fors vermogensverlies huishoudens ING WoonIndex 1 e kwartaal 1 Vermogen huishoudens duizend Vereniging Eigen Huis Marktindicator 78 e kwartaal 1 Verandering tov vorig jaar -% Woonkennis.nl 18 e kwartaal 1 dec-1 dec-1 1 11 1 9 8 Positief x 1 euro 5 15 1 7 5 5 ING WoonIndex Vereniging Eigen Huis Marktindicator Negatief Woonkennis Vermogen Eigen woning Hypotheekschuld eigen woning 1-1- 1-1-7 1-1-8 1-1-9 1-1-1* Schulden, overig * De Woonbarometer van woonkennis.nl is toegevoegd, en meet het klimaat voor het kopen van een woning * Nederlandse huishoudens hadden op 1 januari 1 een vijfde minder vermogen dan begin 9. (bewerking NVM). De barometer komt in het derde kwartaal uit op een stand van 18 punten. * Dat komt vooral door de waardedaling van de eigen woning en de lichte toename van de hypotheekschuld. * De ING WoonIndex is in het derde kwartaal weer door de 1 punten grens geschoten en komt uit op 1 * De Vereniging Eigen Huis Marktindicator laat na een stijging in het derde kwartaal weer een lichte daling zien. De consument is hier nog steeds vrij negatief.