RAPPORTAGE VENNOOTSCHAPSBELASTING

RAPPORTAGE VENNOOTSCHAPSBELASTING Heffing dempen Risico s voorkomen Administratieve lasten minimaliseren Gemeente Bloemendaal BA015395 November 2015 mr. J. (Jan) Batterink

1 MANAGEMENT SAMENVATTING 1.1 Inleiding Per 1 januari 2016 wordt de belastingplicht in de vennootschapsbelasting (hierna: VPB) uitgebreid voor ondernemingen van publiekrechtelijke lichamen en daarmee ook voor gemeenten. Gemeenten zijn de facto nu veelal vrijgesteld, zo ook de gemeente Bloemendaal (hierna ook: de gemeente). De wijziging in de VPB beoogt niet alle activiteiten van een gemeente in de belastingheffing te betrekken maar slechts die activiteiten waarmee de gemeente via een (materiële) onderneming deelneemt aan het economische verkeer en in concurrentie treedt met de private sector. Deze rapportage bevat de bevindingen van de inventarisatie, waarbij de gemeente in samenwerking met EFK Belastingadviseurs heeft getoetst welke activiteiten op basis van de huidige stand van de wetgeving en de huidige vorm van de organisatie (waarschijnlijk) als een belastingplichtige activiteit moeten worden aangemerkt. Uiteindelijk doet de gemeente één aangifte voor alle belastingplichtige activiteiten die zij vanuit de gemeente verricht. Verbonden vennootschappen, verbonden stichtingen en samenwerkingsverbanden (zoals zware Gemeenschappelijke Regelingen) doen zelfstandig aangifte. 1.2 Conclusies en aandachtspunten gemeente Op basis van de huidige activiteiten en uitkomsten is het pleitbaar dat de gemeente in ieder geval voor het jaar 2016 niet belastingplichtig gaat worden voor de VPB. Voor veel activiteiten geldt dat ofwel sprake is van het aanbieden van een collectief goed (geen deelname economische verkeer) of sprake is van structureel verlieslatende activiteiten. Voor zover en voor zolang geen sprake is van een aangifteplicht behoeft de gemeente voor deze activiteiten geen fiscale administratie in te richten. Zo hoeven geen jaarlijkse fiscale balans en aangifte te worden opgesteld, geen vermogensetikettering plaats te vinden (toerekenen van balansposten aan de fiscale administratie) en geen openingsbalans naar de waarde in het economische verkeer te worden opgesteld. 1.3 Aanbevelingen gemeente Of sprake is van een belasting- of aangifteplicht zal uiteindelijk afhangen van de werkelijke activiteiten in en de resultaten over 2016. Ten einde te waarborgen dat bovenstaande conclusies hetzelfde (kunnen) blijven of om tijdig te kunnen bijsturen bevelen wij de volgende punten aan. 1. Borging dat de ontwikkelingen in wet- en regelgeving gevolgd blijven worden, zeker nu de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten) en de commissie BBV (Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten) overleg voeren met de Belastingdienst om tot beleid en handvatten te komen. 2. Het opnieuw toetsen van deze inventarisatie op basis van de begrotings/werkelijke cijfers voor 2016 zodra deze beschikbaar zijn, nieuwe activiteiten worden opgestart en/of er sprake zou zijn van relevante wijzigingen in wet- en regelgeving. Vooral het starten van nieuwe activiteiten in 2016 dient te worden beoordeeld op eventuele gevolgen voor de VPB. 3. Het uitvoeren van een controleberekening van de twee grondexploitaties op basis van de quick-scan zoals deze als hulpmiddel is opgesteld door de Samenwerking Vennootschapsbelasting Lokale Overheden (SVLO). Indien de uitkomsten overeenstemmen met de ingeschatte negatieve resultaten zullen de twee bestaande grondexploitaties buiten de VPB blijven. Pagina 2 van 37

4. Toetsing en monitoring van (toekomstige) samenwerkingen met andere overheden op de gevolgen voor de VPB, met name in het geval de gemeente binnen de samenwerking activiteiten voor een ander gaat verrichten. 5. Het eventueel (toekomstig) werken op basis van gesloten beurzen moet feitelijk (wie doet wat) en financieel (wat is de waarde in en uit) worden onderbouwd. 6. Het vermelden van de fiscale consequenties van besluitvorming binnen de gemeente(raad). 7. Het opzetten van een fiscale infrastructuur binnen de gemeente van personen die met regelmaat met de VPB in aanraking komen (bijvoorbeeld medewerkers van het grondbedrijf en juristen). Het benoemen van een centrale verantwoordelijkheid (veelal het team of de afdeling financiën) is daarbij onontbeerlijk. 8. Adequate educatie van de hierboven genoemde groep. 9. Vastleggen dat uitbestede werken voor derden of uitlenen van personeel aan derden 1:1 doorbelast (blijven) worden, zonder opslag voor gemeentelijke kosten. Dit geldt bijvoorbeeld specifiek voor de personeelsuitwisseling met de gemeente Heemstede over en weer. Pagina 3 van 37

2 INHOUDSOPGAVE 1 Management samenvatting...2 1.1 Inleiding...2 1.2 Conclusies en aandachtspunten gemeente...2 1.3 Aanbevelingen gemeente...2 2 Inhoudsopgave...4 3 Inleiding...6 4 Theoretisch toetsingskader...7 4.1 Voorwaarden voor belastingplicht...7 4.2 Vrijstellingen...7 5 Methode van onderzoek...8 5.1 Overdracht kennis en kunde...8 5.2 Dossieropbouw...8 5.3 Overleg Belastingdienst...9 5.4 Voorbehoud...9 6 Bevindingen... 10 6.1 Toerekening baten en lasten... 10 6.2 Activiteiten en clusters gemeente... 10 6.2.1 Algemeen bestuur... 11 6.2.2 Openbare orde & veiligheid... 11 6.2.3 Burgerzaken... 12 6.2.4 Onderwijs... 13 6.2.5 Openbaar gebied... 13 6.2.6 Strand en recreatie... 14 6.2.7 Kunst en cultuur... 15 6.2.8 Jeugd/zorg/inkomen... 16 6.2.9 Afval... 17 6.2.10 Riolering... 18 6.2.11 Sport... 19 6.2.12 Begraafplaats... 19 6.2.13 Milieu... 20 6.2.14 Ruimtelijke ordening... 21 6.2.15 Aandelen... 22 6.2.16 Leningen/garantstelling... 22 6.2.17 Belastingen, gemeentefonds, Wet WOZ... 23 6.3 Samenwerkingsverbanden gemeente... 24 Pagina 4 van 37

6.4 Detachering/ dienstverlening derden... 25 6.5 Interne diensten... 26 7 Vastgoed en grondbedrijf... 27 7.1 Vastgoed... 27 7.1.1 Vastgoed eigen gebruik... 27 7.1.2 Vastgoed derden... 28 7.2 Grondbedrijf/grondexploitaties... 30 8 Financiële gevolgen... 32 8.1 Algemeen... 32 8.2 Financiële gevolgen gemeente... 32 9 Vervolgstappen... 33 9.1 Positie gemeente na deze rapportage... 33 9.2 Openingsbalans en allocatie van vermogen... 34 9.3 Fiscaal administratieve inrichting... 34 10 Bijlage 1 - Wettelijke kader... 35 10.1 Inleiding... 35 10.2 Drijven van een onderneming... 35 10.3 Concurrentie... 36 10.4 Privaatrechtelijke overheidslichamen... 36 10.5 Vrijstellingen... 36 Pagina 5 van 37

3 INLEIDING Het uitgevoerde inventarisatieonderzoek is een eerste stap in het gehele traject van de gemeente om te komen tot een correcte aangifte VPB over het boekjaar 2016 en de jaren daarna. Het onderzoek draagt bij aan het correct afbakenen van belastingplichtigen, geeft inzicht in oplossingsrichtingen en de vervolgstappen in het VPB traject. Daarnaast is begonnen met opbouwen van het fiscale dossier als opmaat naar het interne controle proces en het aangifte dossier VPB. Het diagram geeft een beeld van het volledige VPB implementatietraject, waarbij de stappen training & instructie, Inventariseren en duiden, inclusief hun resultanten tot de scope van het onderzoek behoren. In deze rapportage wordt omwille van de volledigheid en ter onderbouwing van het dossier, kort een theoretisch kader van de VPB in relatie met het publieke domein geschetst (onderdeel 4) en de gehanteerde onderzoeksmethode (onderdeel 5). De voor de VPB relevante activiteiten en beoordelingen vindt u terug in onderdeel 6 van dit rapport. In onderdeel 7 wordt nader ingegaan op vastgoed en het grondbedrijf. De financiële gevolgen zijn aangegeven in onderdeel 8. Zoals aangegeven is dit rapport een eerste stap op weg naar de aangifte over het belastingjaar 2016. Op basis van de, in dit rapport opgenomen, aanbevelingen heeft de gemeente keuze hoe mogelijke heffing kan worden gedempt en/of administratieve beheerslasten kunnen worden voorkomen. In de laatste onderdelen wordt een doorkijkje gegeven naar de stappen, geprojecteerd in de tijd, die volgen op basis van de gemaakte keuzes. Zaken zoals het inrichten van de fiscaal administratieve organisatie, het opstellen van de openingsbalans, overleg met de Belastingdienst of het doorrekenen van de VPB impact op basis van de begroting van 2016. Bij het onderzoek hebben wij dankbaar gebruik gemaakt van de informatie en inspanningen van de projectgroep van de gemeente. Wij willen de projectgroep en in het bijzonder Ben van der Meer, Annet de Vries en Ed de Bie bedanken voor hun bijdrage. mr. Jan Batterink Pagina 6 van 37

4 THEORETISCH TOETSINGSKADER 4.1 Voorwaarden voor belastingplicht Gemeenten worden volgens het wettelijk criterium belastingplichtig indien en voor zover zij een onderneming drijven. Praktisch gezien betekent dit dat alleen die activiteiten van de gemeente in de heffing worden betrokken die als zelfstandig onderdeel kunnen worden beschouwd en die voldoen aan de voorwaarden om als - belaste - onderneming te worden aangemerkt. Deze cumulatieve voorwaarden zijn de volgende: 1) de activiteit kwalificeert als een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid; die 2) deelneemt aan het economische verkeer; en die 3) structureel fiscale winsten of overschotten beoogt of behaalt. Ad 1) Er moet sprake zijn van duurzaamheid en van een organisatie van kapitaal en arbeid. Belangrijke uitzondering hierop voor de praktijk vormt normaal vermogensbeheer. Ad 2) Van deelname aan het economische verkeer is sprake bij een individualiseerbare prestatie aan een derde. Een derde is iedere andere persoon of organisatie, niet zijnde de gemeente zelf. Ad 3) Als met een activiteit meer dan incidenteel een fiscale winst wordt behaald, is bij fictie sprake van een winstoogmerk. Incidentele winsten kunnen door het concurrentiecriterium ook kwalificeren. 4.2 Vrijstellingen In de gewijzigde wet heeft de wetgever een drietal vrijstellingen geïntroduceerd specifiek voor overheidslichamen en die een deel van het resultaat vrijstellen. Deze vrijstellingen komen aan bod als sprake is van een belastingplichtige activiteit. Deze vrijgestelde activiteiten moeten wel verantwoord worden in de aangifte! De vrijstellingen zijn de volgende: 1) Interne vrijstelling; een vrijstelling voor diensten ten behoeve van de eigen gemeente (geen deelname aan het economische verkeer) 2) Overheidstaakvrijstelling; een vrijstelling voor overheidstaken mits niet in concurrentie met private partijen wordt getreden 3) Samenwerkingsvrijstelling; een vrijstelling die de samenwerking tussen overheden beoogt vrij te stellen. Voor een uitgebreide toelichting van het theoretisch kader verwijzen wij naar bijlage 1 (hoofdstuk 10). Pagina 7 van 37

5 METHODE VAN ONDERZOEK Binnen de gemeente hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden om tot de inventarisatie te komen. 5.1 Overdracht kennis en kunde Op 24 september 2015 heeft een zogenaamde scrumsessie plaatsgehad met het projectteam van de gemeente en EFK Belastingadviseurs. Voorafgaand aan dit overleg is aan de gemeente een lijst overhandigd met gegevens die nodig zijn voor het opstellen van de VPB-inventarisatie. Tijdens de scrumsessie is een aantal van deze gegevens besproken en is door het projectteam over diverse onderwerpen een nadere toelichting gegeven. Deze rapportage is opgesteld op basis van de door de gemeente verstrekte gegevens zoals de productenlijst 2015, het IV-3 overzicht, de (ontwerp) programmabegroting 2016, het organogram van de organisatie, overzichten van aandelenbelangen en verbonden partijen, overzicht van de vastgoedportefeuille en diverse overeenkomsten. Deze bestanden zijn als bijlage bij dit rapport gevoegd. 5.2 Dossieropbouw Voor de inventarisatie is voornamelijk gebruik gemaakt van de productenlijst 2015. Deze productenlijst geeft een representatief beeld van de door de gemeente verrichte activiteiten en de VPB-consequenties voor de aankomende jaren voor de gemeente bij ongewijzigd beleid. Bij de inventarisatie is tevens gebruik gemaakt van informatie uit de (ontwerp) programmabegroting 2016. Uiteindelijk zijn voor de VPB de daadwerkelijk verrichte en gerealiseerde resultaten voor 2016 beslissend bij de vraag of sprake is van wel of geen belasting- of aangifteplicht. Het is aan te bevelen in een later stadium, wanneer de cijfers van de begroting 2016 beschikbaar zijn, de inventarisatie nogmaals te doen en te toetsen of de activiteiten, resultaten en wet- en regelgeving zodanig zijn gewijzigd dat de inventarisatie tot andere uitkomsten leidt. De activiteiten van de gemeente als publiekrechtelijke rechtspersoon zijn integraal, via de productenlijst 2015 volledig geïnventariseerd en gedocumenteerd. Voor de inventarisatie geldt als uitgangspunt dat activiteiten die naar hun aard verschillen afzonderlijk dienen te worden beoordeeld. Echter activiteiten die met elkaar zijn verweven, ook al zijn ze verschillend van aard, mogen gezamenlijk worden beoordeeld. Verwevenheid kan voortkomen uit financiële, administratieve of organisatorische samenhang. Tevens kan verwevenheid voortvloeien uit het gegeven dat de ene activiteit niet zonder de andere kan worden uitgeoefend of voortkomt uit een bepaalde activiteit. De activiteiten die gezamenlijk dienen te worden beoordeeld zijn ondergebracht in clusters. Een cluster bestaat uit meerdere activiteiten die zijn onderscheiden op basis van gegevens uit de gemeentelijke administratie. De uiteindelijke grootte van de clusters kan nog wel een discussiepunt zijn, voor de uitkomst qua belaste activiteiten zal dit geen/nauwelijks gevolgen hebben. De afgebakende clusters zijn vervolgens getoetst aan de in onderdeel 4 beschreven ondernemingscriteria. Bij elk cluster bestaande uit een tabel met daarin meerdere activiteiten is een totaal oordeel opgenomen. Indien bij één van de activiteiten een positief antwoord op de toets aan ondernemingscriteria is opgenomen leidt dit bij het totaal tot een positief antwoord. De indeling naar clusters is daarbij mede gedaan op basis van het model 2015 Iv3-matrix, zoals deze jaarlijks wordt gepubliceerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek. Dit model verdeelt de Pagina 8 van 37

gemeentelijke administratie in een aantal hoofdfuncties, waar vervolgens een aantal producten/activiteiten onder wordt gerangschikt. Bij de inventarisatie is verder specifiek aandacht besteed aan vastgoed, de grondexploitaties, eventuele detacheringen en dienstverlening aan derde partijen. 5.3 Overleg Belastingdienst Overleg met de Belastingdienst heeft in het kader van dit onderzoek (nog) niet plaatsgevonden. Naar verwachting is dergelijk overleg pas mogelijk met ingang van 2016 en zal worden meegenomen in het traject convenant Horizontaal Toezicht. 5.4 Voorbehoud Toetsing heeft plaatsgevonden op basis van de huidige en thans bekende wet- en regelgeving. De komende regelgeving voor de belastingplicht van de overheid is volstrekt nieuw. Op een aantal terreinen is aldus een meer dan gebruikelijke onzekerheid over de uitleg. Door EFK Belastingadviseurs is, behoudens de gemaakte aanbevelingen over (administratieve en financiële) aanvullingen, geen verder onderzoek ingesteld naar de volledigheid en juistheid van de aangeleverde gegevens. Pagina 9 van 37

6 BEVINDINGEN Onder de bevindingen zijn per onderdeel de belangrijkste zaken vermeld. Voor een volledig overzicht van de bevindingen verwijzen wij naar de productenlijst 2015. 6.1 Toerekening baten en lasten Bij deze inventarisatie is uitgegaan van baten en lasten die zijn berekend op basis van de BBV-regels. Voor het bepalen van het resultaat voor de VPB dient te worden uitgegaan van de fiscale winstbepalingsregels. Vooral de wijze waarop lasten worden toegerekend is niet volledig in overeenstemming met deze fiscale regels. De gemeente rekent alle kosten toe aan producten met behulp van kostenverdeelstaten. Deze kosten worden via een watervalmethode toegerekend aan de producten. De wetgever heeft gemeld dat een integrale kostprijsberekening bij de allocatie van kosten geaccepteerd zal worden. De Belastingdienst heeft nog nooit kostenallocaties van gemeenten op basis van kostenverdeelstaten beoordeeld. In het bedrijfsleven worden vergelijkbare methodes van toerekening gehanteerd die geaccepteerd zijn. Bij de activiteiten waar relatief veel kapitaallasten aan worden toegerekend, dus daar waar veel investeringen worden gedaan, bestaat een aanmerkelijke invloed. Fiscaal zullen de kapitaallasten (rente en afschrijvingen) in beginsel niet gevolgd worden. De rentelasten zullen daar beperkt blijven tot dat deel van de externe rentelasten die toegerekend kunnen worden aan de investeringen. Bij dergelijke activiteiten is het raadzaam de baten/lasten toets nogmaals te doen en daarbij (een deel van) de kapitaallasten fiscaal buiten beschouwing te laten. Mogelijk dat in fiscale zin dan wel sprake is van winst. Voorbeelden waar dit aspect relevant kan zijn, bijvoorbeeld vastgoed of en de gemeentelijke begraafplaats. Bij de beoordeling van de belastingplicht in het kader van dit onderzoek heeft het feit dat de kostenallocatie niet naar geaccepteerde fiscale maatstaven plaatsvindt een beperkte invloed. Uitgangspunt vormt daarbij de toedeling van onder andere apparaat/overheadskosten via de eerder genoemde kostenverdeelstaat. Belangrijke (fiscale) aanpassing daarbij vormt het uitgaan van het daadwerkelijk op de gemeente drukkende rentepercentage over 2016 in plaats van de interne rekenrente. Naar verwachting is dit effect beperkt bij de gemeente. Wij adviseren om de toerekeningen van kosten en financieringslasten zodanig aan te passen dat het fiscale resultaat op een juiste wijze kan worden vastgesteld. Vanwege het pleitbare standpunt dat de gemeente Bloemendaal in 2016 nog niet belastingplichtig gaat worden hoeft hieraan op korte termijn geen prioriteit te worden gegeven. 6.2 Activiteiten en clusters gemeente Voor de leesbaarheid en herkenbaarheid is bij de clustering eveneens aangesloten bij de programmabegroting 2016 van de gemeente. In voorkomende gevallen wordt verwezen naar programma s uit deze begroting. Een aantal voor de VPB afgebakende clusters (bijvoorbeeld vastgoed en detachering) wordt niet zelfstandig verantwoord binnen de gemeentelijke begroting. Op deze clusters en het grondbedrijf gaan wij in aparte onderdelen nader in. Pagina 10 van 37

6.2.1 Algemeen bestuur Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 01 (Bestuur, organisatie en dienstverlening). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Algemeen bestuur 4.472.760 765.198-3.707.562 J J N N In dit cluster zijn de activiteiten opgenomen met betrekking tot het college, de gemeenteraad, communicatie, representatie, de bestuurlijke ondersteuning van beide organen, internationale en bestuurlijke samenwerking. Ook de activiteiten omtrent communicatie zijn onder dit cluster opgenomen. Dit zijn activiteiten die de gemeente enerzijds verricht ten behoeve van de eigen gemeente en waarbij zij anderzijds een collectief goed aanbiedt. De gemeente verleent daarnaast ook prestaties aan individuele derden waar zij wel een vergoeding voor ontvangt zoals huuropbrengsten uit gronden. In het onderdeel vastgoed derden wordt nader ingegaan op de verhuur van vastgoed. De geraamde lasten bij dit cluster overtreffen de geraamde baten. Bij dit cluster is geen sprake van winsten/overschotten en deze worden redelijkerwijs ook niet verwacht. Bij deze activiteiten is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. De activiteiten binnen dit cluster leiden niet tot belastingplicht. Conclusie: 6.2.2 Openbare orde & veiligheid Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 01 (Bestuur, organisatie en dienstverlening). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Openbare orde & veiligheid 2.469.392 82.339-2.387.053 J J N N Concurrentie Concurrentie Onder dit cluster zijn de activiteiten opgenomen met betrekking tot de rampenbestrijding, openbare orde en veiligheid en bijzondere wetgeving. Bij de baten zijn legesopbrengsten meegenomen. De werkzaamheden met betrekking tot de brandweer zijn belegd bij de veiligheidsregio waarin de gemeente deelneemt. Bij de toegerekende lasten is ook de bijdrage aan de veiligheidsregio opgenomen. Dit zijn activiteiten die de gemeente enerzijds verricht ten behoeve van de eigen gemeente en waarbij zij anderzijds een collectief goed aanbiedt. De gemeente verleent wel diensten aan individuele derden in de gevallen waarbij zij leges heft. Voor het totaal aan activiteiten binnen dit cluster neemt de gemeente dan ook deel aan het economische verkeer. Pagina 11 van 37

De geraamde lasten bij dit cluster overtreffen de geraamde baten. Bij dit cluster is geen sprake van winsten/overschotten en deze worden redelijkerwijs ook niet verwacht. Bij deze activiteiten is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. De activiteiten binnen dit cluster leiden niet tot belastingplicht. Conclusie: 6.2.3 Burgerzaken Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 01 (Bestuur, organisatie en dienstverlening). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Burgerzaken 1.323.678 508.796-814.882 J J N N Concurrentie Onder het cluster Burgerzaken zijn de activiteiten begrepen die samenhangen met activiteiten als de afgifte van rijbewijzen, identiteitsbewijzen, de gemeentelijke basisregistraties en de burgerlijke stand. De gemeente verricht hierbij specifieke dienstverlening aan de inwoners van haar gemeente en neemt met deze dienstverlening deel aan het economische verkeer. Onder de baten zijn de leges opgenomen die vanwege deze dienstverlening worden geheven. Bij de lasten zijn ook de kosten inzake verkiezingen meegenomen. Deze kosten ad 93.381 dienen logischerwijze toegerekend te worden aan het cluster openbaar bestuur. De eliminatie van deze kosten uit het cluster burgerzaken leidt niet tot een andere conclusie. De geraamde lasten zijn hoger dan de geraamde baten. Bij dit cluster is geen sprake van winsten/overschotten en deze worden redelijkerwijs ook niet verwacht. Bij een incidenteel positief saldo treedt de gemeente niet in concurrentie aangezien zij onder een specifiek publiek juridisch regime handelt. Gelet op het structureel verlieslatende karakter van deze activiteiten is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. Conclusie: Pagina 12 van 37

6.2.4 Onderwijs Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 02 (Onderwijs, jeugd, sport en cultuur). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Onderwijs 2.641.027 581.483-2.059.544 J J N N Dit zijn de activiteiten van de gemeente die onder andere betrekking hebben op de wettelijke verplichting tot het verzorgen van onderwijshuisvesting, gemeentelijk onderwijsbeleid en overige wettelijke onderwijstaken zoals uitvoering van de Leerplichtwet. Ook het leerlingenvervoer is bij dit cluster meegenomen. Als baten ontvangt de gemeente onder meer huurinkomsten en bijdragen vanuit het Rijk. Uit de cijfers blijkt dat de geraamde lasten aanzienlijk hoger zijn dan de geraamde baten. Bij dit cluster is geen sprake van winsten/overschotten en deze worden redelijkerwijs ook niet verwacht. Gelet op het structureel verlieslatende karakter van deze activiteiten is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. Conclusie: 6.2.5 Openbaar gebied Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 06 (Buitenruimte). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaa m Econ. verkeer Verkeer/wegbeheer 3.974.036 2.486.083-1.487.953 J J N N Natuur 2.626.309 215.662-2.410.647 J J N N Waterwegen 198.778 50.773-148.005 J J N N Totaal 6.799.123 2.752.518-4.046.605 J J N N Winst Concurrentie Concurrentie Dit cluster omvat meerdere activiteiten die verweven met elkaar zijn doordat deze alle voortvloeien uit het beheer en het ter beschikking stellen van het voor een ieder toegankelijke openbare gebied van de gemeente. De gemeente is verantwoordelijk voor de inrichting en beheer van het openbare gebied/ruimte. Kosten hebben betrekking op activiteiten voor onder andere het instandhouden en onderhouden van wegen, kunstwerken, openbare verlichting, gladheidsbestrijding, bewegwijzering, verkeersregelingen- en veiligheid, speeltuinen en openbaar groen. Bij het onderdeel natuur zijn de activiteiten omtrent de gemeentelijke begraafplaats afzonderlijk beoordeeld. De waterwegen zijn als onderdeel van het openbaar gebied onder dit cluster opgenomen. De gemeente heeft een aantal gebieden aangewezen als parkeerzone waar sprake is van gefiscaliseerd betaald parkeren dan wel een parkeervergunning nodig is. Deze parkeerzones maken fysiek onderdeel uit van het voor een ieder toegankelijke openbare gebied en de baten en lasten die hiermee samenhangen zijn dan ook opgenomen onder het product verkeer/wegbeheer. Pagina 13 van 37

De gemeente heeft geen private aanbieders voor parkeerfaciliteiten op ruime schaal binnen haar gemeentegrenzen. Onder de baten vallen onder andere schadevergoedingen van nutsbedrijven, opbrengsten van derden, bijdragen van overheden, huur- en pachtinkomsten. In het onderdeel detachering/werken voor derden wordt nader ingegaan op dienstverlening aan externe partijen. In het onderdeel vastgoed derden wordt nader ingegaan op het vastgoed wat al dan niet tegen een vergoeding aan derden ter beschikking is gesteld. Vooralsnog zijn de hieruit voortvloeiende inkomsten meegenomen bij dit cluster openbaar gebied. Bij het onderdeel openbaar gebied dient ook de opbrengst van het snippergroen mee te worden genomen. Dit betreft openbaar gebied dat door de gemeente aan derden wordt verkocht dan wel tegen vergoeding in gebruik gegeven. Mogelijke uitzondering op toedeling onder openbaar gebied vormt de situatie dat de gemeente een aparte organisatie voor de verkoop van het snippergroen heeft opgericht en hier actief mee optreedt om verkoop te realiseren. Vooralsnog is niets gebleken van een dergelijke situatie. In beginsel is bij het openbaar gebied sprake van het aanbieden van een collectief goed en daardoor geen deelname aan het economische verkeer. Omdat echter vergoedingen van individuele derden wordt ontvangen wordt voor het totaal de gemeente toch geacht deel te nemen aan het economische verkeer. Op alle activiteiten binnen dit cluster zijn de geraamde lasten hoger dan de baten. Bij dit cluster is geen sprake van winsten/overschotten en deze worden redelijkerwijs ook niet verwacht. Gelet op het structureel verlieslatende karakter van het cluster openbaar gebied is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. Conclusie: 6.2.6 Strand en recreatie Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 6 (Buitenruimte). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaa m Econ. verkeer Strand 320.787 296.784-24.003 J J N N Overige recreatieve voorzieningen 272.753 47.988-224.765 J J N N Totaal 593.540 344.772-248.768 J J N N Winst Concurrentie Dit zijn activiteiten die samenhangen met de geografische ligging als toeristische gemeente aan de kust en de daarmee gepaard gaande activiteiten met betrekking tot toerisme en recreatie. Het gemeentelijk beleid is daarbij meer faciliterend als stimulerend. Onder de baten zijn onder meer huur- en pachtinkomsten opgenomen van strandhoreca en strandhuisjes. De geraamde lasten zijn hoger dan de geraamde baten bij deze activiteiten. Bij dit cluster is geen sprake van winsten/overschotten en deze worden redelijkerwijs ook niet verwacht. Pagina 14 van 37

Gelet op het structureel verlieslatende karakter van deze activiteiten is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. Conclusie: 6.2.7 Kunst en cultuur Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting voornamelijk zijn opgenomen onder programma 02 (Onderwijs, jeugd, sport en cultuur). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Kunst & cultuur 655.418 2.913-652.505 J J N N Gemeentelijke muziekschool 648.710 250.028-398.682 J J N N Totaal 1.304.128 252.941-1.051.187 J J N N Concurrentie De gemeente ondersteunt en faciliteert activiteiten en instellingen in de sociaal-culturele sfeer. De betreffende instellingen ontvangen daarbij veelal subsidies van gemeentewege. Deze instellingen ontvangen de subsidies niet omdat zij diensten aan de gemeente verrichten, maar omdat deze activiteiten van belang worden geacht voor de gemeenschap. De gemeentelijke muziekschool is onderdeel van de gemeente zelf. De gemeente ontvangt huuropbrengsten en inkomsten uit lesgelden bij de muziekschool. De toegerekende lasten bestaan voor een deel uit de verstrekte subsidies. Wij sluiten zeker niet uit dat de door de gemeente verleende subsidies fiscaal niet worden erkend als lasten. Deze eventuele eliminatie als kostenpost leidt voor deze inventarisatie niet tot een andere uitkomst, omdat de baten beperkt zijn en overige kosten zoals onderhoudskosten substantieel zijn. Bij bepaalde gebouwen is eveneens sprake van toegerekende kapitaallasten. Gelet op hetgeen is opgenomen bij onderdeel 6.1 zullen de fiscaal in aanmerking te nemen kosten vermoedelijk lager zijn. Deze lagere toerekening leidt niet tot een andere uitkomst. De geraamde lasten zijn bij alle activiteiten substantieel hoger dan de geraamde baten. Bij dit cluster is geen sprake van winsten/overschotten en deze worden redelijkerwijs ook niet verwacht. Gelet op het structureel verlieslatende karakter van deze activiteiten is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. Conclusie: Pagina 15 van 37

6.2.8 Jeugd/zorg/inkomen Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 02 (Onderwijs, jeugd, sport en cultuur), programma 03 (Maatschappelijke ondersteuning) en programma 04 (Sociale zaken en participatie). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaa m Econ. verkeer Jeugd 2.928.692 66.436-2.862.256 J J N N Kinderopvang/peuterspeelzalen 324.807 168.333-156.474 J J N N Overige zorg/welzijn 6.496.655 751.689-5.744.966 J J N N Sociale zaken 4.908.255 2.524.131-2.384.124 J J N N Totaal 14.658.409 3.510.589-11.147.820 J J N N Winst Concurrentie Het brede scala aan activiteiten binnen dit cluster betreffen de aan de gemeente opgedragen wettelijke taken in het kader van de uitvoering op het gebied van jeugd, zorg en werk/inkomen. Dit zijn activiteiten als de bijstandsverlening, sociale werkvoorziening, bijzondere bijstand, minimabeleid, participatiewet, kinderopvang, de WMO en algemene en jeugdgezondheidszorg. Doordat bij bepaalde activiteiten zoals bij de WMO bijdragen van individuele derden worden ontvangen, wordt voor het totale cluster de gemeente geacht deel te nemen aan het economische verkeer. De opgenomen baten bestaan daarnaast voornamelijk uit rijksbijdragen en een beperkt deel huurinkomsten. Op deze huurinkomsten wordt tevens nader ingegaan bij het onderdeel vastgoed derden. De feitelijke uitvoering bij sociale zaken is op basis van een gemeenschappelijke regeling gelegen bij de afdeling sociale zaken van de gemeente Heemstede. De lasten betreffen het deel van de kosten dat in het kader van de samenwerking aan de gemeente in rekening wordt gebracht. De totaal geraamde lasten binnen dit cluster overtreffen de totaal geraamde baten. Bij dit cluster is geen sprake van winsten/overschotten en deze worden redelijkerwijs ook niet verwacht. Gelet op het structureel verlieslatende karakter van deze activiteiten is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. Conclusie: Pagina 16 van 37

6.2.9 Afval Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 08 (Bedrijfsmatige exploitaties). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaa m Econ. verkeer Afvalverwijdering 2.285.936 2.609.010 323.165 J J/N J J Winst Concurrentie De gemeente is verantwoordelijk voor de inzameling van huishoudelijk afval binnen de gemeentelijke grenzen. De feitelijke inzameling wordt verricht door Meerlanden. Dit is een samenwerkingsverband waarin de gemeente participeert. De gemeente heeft daarnaast een eigen milieustraat met een tweetal locaties, waar alleen huishoudelijk en grof huishoudelijk afval wordt geaccepteerd. Bedrijven kunnen geen afval aanbieden bij de milieustraat. De gemeente heeft met de gemeente Zandvoort een samenwerkingsovereenkomst gesloten voor deze milieustraat, waarbij inwoners van de gemeente Zandvoort tevens afval kunnen aanbieden teneinde te voldoen aan de wettelijke voorwaarden in het kader van de Wet Milieubeheer. De gemeente Zandvoort betaalt per bezoek daarbij een vergoeding aan de gemeente. Onder het product reiniging zijn ook kosten voor het schoonhouden van bijvoorbeeld wegen meegenomen. Deze kosten ad 544.203 dienen te worden toegerekend aan het cluster openbaar gebied en zijn dan ook niet meegenomen bij het cluster afval. Met de inzameling van huishoudelijk afval is sprake van het aanbieden van een collectief goed. Er is geen sprake van dienstverlening aan een individuele derde en de gemeente neemt derhalve niet deel aan het economische verkeer. De milieustraat ligt in het verlengde van de wettelijke taak tot het inzamelen van huishoudelijk afval. Het is daarom pleitbaar dat sprake is van een collectief goed en dat de gemeente met deze milieustraat niet deelneemt aan het economische verkeer. Het openstellen van de milieustraat in het kader van de samenwerkingsovereenkomst voor de inwoners van de gemeente Zandvoort ligt in het verlengde daarvan, alhoewel hier in feite wel sprake is van deelname in het economische verkeer. Indien de Belastingdienst zich op een ander standpunt stelt dient inzichtelijk te worden gemaakt wat de opbrengsten en lasten zijn uit de dienstverlening aan de gemeente Zandvoort en haar inwoners. In het onderdeel detachering/werken derden wordt hier nader op ingegaan. Uit onderliggende kostprijsberekeningen blijkt dat de gemeente over de jaren 2013-2016 in feite per bezoeker uit Zandvoort respectievelijk 4,39, 2,09, 0,68 en 1,04 te weinig in rekening brengt of gaat brengen. Voor het jaar 2016 bestaat dan ook geen materieel belastingrisico voor deze activiteit. De onderliggende berekening is als bijlage bij de rapportage gevoegd. De baten behorende bij deze activiteiten bestaan uit de afvalstoffenheffing. Daarnaast bestaan de baten uit vergoedingen die worden ontvangen voor het aanbieden van ingezamelde gescheiden afvalstoffen zoals papier, glas en textiel. De gemeente behaalt een positief saldo bij de afvalinzameling, deze ontstaat doordat in het tarief van de afvalstoffenheffing, volgens wetgeving, rekening mag worden gehouden met een BTWcomponent die in feite niet op de gemeente drukt omdat deze wordt gecompenseerd via het BTWcompensatiefonds. Ten aanzien van de ontvangen afvalstoffenheffing zelf bestaat geen materieel belastingrisico, omdat deze opbrengsten in ieder geval zijn vrijgesteld. Pagina 17 van 37

Met betrekking tot de separaat ontvangen vergoedingen voor het gescheiden afval achten wij het pleitbaar dat deze in het verlengde liggen van het inzamelen van huishoudelijk afval. De gemeente dient deze opbrengsten in te zetten ten behoeve van het tarief van de afvalstoffenheffing. Wat ook gebeurt. Conclusie: 6.2.10 Riolering Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 08 (Bedrijfsmatige exploitaties). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Riolering 4.007.529 4.364.301 356.772 J N J J Concurrentie Tot dit cluster behoren activiteiten die samenhangen met beheer en onderhoud van het rioleringsstelsel. De baten betreffen opbrengsten uit de rioolheffing. Het gemeentelijk rioleringsstelsel is een collectief goed waarbij geen sprake is van een individuele derde als afnemer. De gemeente neemt met deze activiteiten in beginsel niet deel aan het economische verkeer. De gemeente behaalt een positief saldo bij de riolering, deze ontstaat doordat in het tarief van de rioolheffing, volgens wetgeving, rekening mag worden gehouden met een BTW-component die in feite niet op de gemeente drukt omdat deze wordt gecompenseerd via het BTW-compensatiefonds. Ten aanzien van de ontvangen rioolheffing bestaat geen materieel belastingrisico, omdat deze opbrengsten in ieder geval zijn vrijgesteld. Omdat niet wordt deelgenomen aan het economische verkeer is niet voldaan aan alle criteria voor een (materiële) onderneming. Conclusie: Pagina 18 van 37

6.2.11 Sport Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 02 (Onderwijs, jeugd, sport en cultuur). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Sport 979.110 553.993-425.117 J J N N Onder dit cluster zijn de activiteiten weergegeven die samenhangen met de dienstverlening aan de inwoners op het gebied van sportvoorzieningen en het stimuleren van sportbeoefening. De gemeente is verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van een aantal sportaccommodaties binnen de gemeente. De gemeente heeft een aantal sportaccommodaties verhuurd aan derde partijen en ontvangt hiervoor een vergoeding. Bij de lasten onder sport zijn tevens de kosten voor sportbeleid, sportontmoetingsplaats en subsidiering sport meegenomen. Het is niet geheel duidelijk of bij de ter beschikking stelling van alle typen sportaccommodaties altijd sprake is van normaal vermogensbeheer. Toepassing van bijvoorbeeld het sportbesluit voor de BTW bij de sporthal Rottegat en sportpark BSM is zeker meer dan normaal vermogensbeheer. Het toepassen van het sportbesluit impliceert dat aanvullende diensten worden aangeboden naast de verhuur. Voor het totale cluster sport is dan ook voldaan aan de voorwaarde van een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid. Daarnaast dient vanwege hetgeen is opgenomen bij onderdeel 6.1 rekening te worden gehouden met een aanpassing van de kapitaallasten en de eliminatie van bepaalde toegerekende kosten zoals de subsidiering sport. Echter zelfs bij een aanpassing met deze elementen leidt de uitkomst fiscaal niet tot een andere conclusie. Op het totale niveau van de sport zijn de geraamde lasten hoger dan de baten. Bij de sport is geen onderscheid gemaakt naar de individuele situaties van bijvoorbeeld sportvelden en sporthallen. Naar verwachting zal de uitkomst per afzonderlijke sportlocatie gelijk zijn als de conclusie voor het totale cluster. Gelet op het structureel verlieslatende karakter van deze activiteiten is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. Conclusie: 6.2.12 Begraafplaats Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 08 (Bedrijfsmatige exploitaties). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Begraafplaats 429.338 424.185-5.153 J J J/N J/N Concurrentie Concurrentie Pagina 19 van 37

De gemeente beheert twee gemeentelijke begraafplaatsen binnen haar grenzen. Met deze activiteit neemt de gemeente deel aan het economische verkeer. De baten bestaan voornamelijk uit grafrechten. De uitkomst is een beperkt nadelig saldo ad 5.153. Volgens de programmabegroting 2016 is de begraafplaatsexploitatie niet kostendekkend. Onder de baten is ook een onttrekking uit de egalisatiereserve Algemene begraafplaatsen opgenomen. Deze onttrekking kwalificeert fiscaal niet als inkomsten. Indien deze opbrengsten worden geëlimineerd is sprake van een nadelig saldo ad 82.473. Uit nadere analyse van de daadwerkelijke cijfers over het jaar 2014 blijkt onder de opbrengsten eveneens sprake van een onttrekking uit de egalisatiereserve van in totaal 106.354. Eliminatie van dit bedrag leidt tot een nadelig saldo dat gelijk is aan deze onttrekking. In de programmabegroting is vermeld dat met ingang van 2017 de stand van de egalisatiereserve niet meer voldoende is om het tekort op te vangen. Dit impliceert dat na correctie van de onttrekking uit de egalisatiereserve sprake is van een nadelig saldo en de geraamde lasten hoger zijn dan de baten. Vooralsnog zal geen sprake zijn van een overschot en daarom is niet voldaan aan alle criteria voor een (materiële) onderneming. Gelet op geraamde resultaten zal hier op korte termijn ook geen wijziging in optreden. Conclusie: 6.2.13 Milieu Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijk begroting zijn opgenomen onder programma 06 (Buitenruimte) Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Milieubeheer 561.862 46.671-515.191 J J N N Concurrentie Dit zijn activiteiten die samenhangen met het gemeentelijke milieubeleid, taken die voortvloeien uit de Wet Milieubeheer en duurzaamheidsbeleid. De feitelijke uitvoering van de milieutaken ligt bij de gemeenschappelijk regeling milieudienst IJmond waarin de gemeente deelneemt. Voor de uitvoering van de taken is een dienstverleningsovereenkomst met de milieudienst IJmond afgesloten. Bij de lasten is dan ook mede de gemeentelijke bijdrage aan de milieudienst opgenomen. De gemeente ontvangt slechts nog een beperkt bedrag aan leges (geluidhinder). De geraamde lasten zijn hoger dan de geraamde baten. Bij dit cluster is geen sprake van winsten/overschotten en deze worden redelijkerwijs ook niet verwacht. Gelet op het structureel verlieslatende karakter van deze activiteiten is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. Pagina 20 van 37

Conclusie: 6.2.14 Ruimtelijke ordening Dit zijn activiteiten die in de gemeentelijke begroting zijn opgenomen onder programma 05 (Ruimtelijke ordening en wonen). Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaa m Econ. verkeer Ruimtelijke ord/volkshuisvest. 7.385.602 6.132.736-1.252.866 J J N N Monumenten 187.793 27.160-160.633 J J N N Economische aspecten 49.096 75.294 26.198 J J J J Totaal 7.622.491 6.235.190-1.387.301 J J N N Winst Concurrentie Deze activiteiten omvatten onder andere de gemeentelijke structuur- en bestemmingsplannen, volkshuisvestingsbeleid, bouw- en woningtoezicht en verstrekking, controle en handhaving van vergunningen. Het onderdeel grondexploitatie lichten wij in een apart onderdeel nader toe. Tot dit cluster zijn ook de (gemeentelijke) monumenten en economische aspecten gerekend. Hiermee is aangesloten bij de productindeling 407 ruimtelijke ordening/volkshuisvesting. Onder economische aspecten vallen onder meer een aantal verhuurde panden, zoals het restaurant De Bokkedoorns. Ook onder volkshuisvesting zijn de opbrengsten van enkele verhuurde woningen opgenomen zoals de burgemeesterswoning. Op al dit vastgoed wordt nader ingegaan bij het onderdeel vastgoed derden. De totaal geraamde lasten binnen dit cluster overtreffen de totaal geraamde baten. Bij dit cluster is geen sprake van winsten/overschotten en deze worden redelijkerwijs ook niet verwacht. Bij een incidenteel positief saldo treedt de gemeente niet in concurrentie omtrent haar publieke taken zoals de vergunningverlening, aangezien zij onder een specifiek publiek juridisch regime handelt. Dit geldt niet voor de onroerende zaken die onder economische aangelegenheden vallen. Gelet op het structureel verlieslatende karakter van deze activiteiten is niet voldaan aan de criteria voor een (materiële) onderneming. Conclusie:, vastgoed wordt nog apart beoordeeld, vastgoed wordt nog apart beoordeeld Pagina 21 van 37

6.2.15 Aandelen De gemeente heeft kleine aandelenbelangen in een aantal vennootschappen. De gemeente heeft geen sturende invloed op de betreffende vennootschappen en ontvangt slechts dividend. Voor deze aandelen geldt dat er sprake is van normaal vermogensbeheer. Deze zijn toegerekend aan de niet-ondernemingssfeer. Het betreft aandelen in de volgende vennootschappen: - Eneco NV. - BNG NV. - Meerlanden Holding NV. De dividenden van alle vennootschappen blijven onbelast, ten laste van de gemeente ingehouden dividendbelasting kan worden teruggevraagd bij de Belastingdienst. Omdat de nutsbedrijven en BNG NV nu reeds belastingplichtig zijn voor de VPB zal de hoogte van de dividenden op zich niet wijzigen als gevolg van de geplande wijzigingen voor de belastingplicht van overheidslichamen. De positie van Meerlanden Holding NV zal wel wijzigen ten gevolge van de invoering van de belastingplicht voor overheidsbedrijven. Deze vennootschap heeft alleen publiekrechtelijke lichamen als aandeelhouder en is op grond daarvan tot 2016 niet belastingplichtig. Met ingang van 2016 is Meerlanden Holding NV op basis van zijn rechtsvorm als naamloze vennootschap integraal belastingplichtig voor de VPB ongeacht behaalde resultaten of verrichte activiteiten. De gemeente heeft een aandelenbelang van ruim 2 procent. Voor eventuele uitgekeerde dividenden geldt dezelfde behandeling als bij de dividenden van Eneco NV en BNG NV. Conclusie aandelenbelang:, Meerlanden Holding NV wordt zelfstandig belastingplichtig, Meerlanden Holding NV wordt zelfstandig belastingplichtig 6.2.16 Leningen/garantstelling De gemeente heeft geen gelden uitgeleend aan derden partijen. Wel heeft de gemeente, mede als uitvloeisel van wettelijke verplichtingen, een aantal garantstellingen uitstaan ten behoeve van een de volgende partijen: - Sportvereniging (voor bouw kleedkamer); - Stichting Zorgbalans groep; - Woonzorg Nederland; - Woningbouwvereniging Brederode; - Pré Wonen; - Stichting waarborgfonds Sport; - Particulieren in kader deelname Stichting waarborgfonds Eigen Woning; Vooralsnog is bij de beoordeling van de garantstellingen ervan uitgegaan dat deze partijen ten opzichte van de gemeente fiscaal niet kwalificeren als gelieerde/verbonden partijen. Indien dit wel het geval is omdat bijvoorbeeld de gemeente bestuursleden mag benoemen en ontslaan en recht heeft op liquidatiesaldo s, kan dit tot een andere conclusie leiden. Pagina 22 van 37

De zogenaamde bespaarde rente is fiscaal niet te beschouwen als inkomsten. Conclusie: 6.2.17 Belastingen, gemeentefonds, Wet WOZ Financiering en algemene dekkingsmiddelen worden apart benoemd in de gemeentelijke begroting onder programma 07 (Algemene dekkingsmiddelen). Dit zijn onder andere inkomsten die de gemeente ontvangt uit belastingheffing en de algemene uitkering uit het gemeentefonds en betreft de uitvoering van bepaalde aan de gemeente opgedragen taken zoals de uitvoering van de Wet WOZ. De gemeente verricht hierbij activiteiten ten behoeve van zichzelf, zij neemt niet deel aan het economische verkeer. Deze activiteiten vormen geen materiële onderneming. De feitelijke werkzaamheden zijn belegd bij de gemeenschappelijke regeling GemeentebelastingenKennemerland Zuid (GBKZ) waarin de gemeente deelneemt. Dit is een lichte gemeenschappelijke regeling welke onderdeel is van de gemeente Bloemendaal en de gemeente de functie heeft van centrumgemeente. Conclusie: Pagina 23 van 37

6.3 Samenwerkingsverbanden gemeente De gemeente participeert in een aantal samenwerkingsverbanden die zijn opgenomen in het navolgende inventarisatieoverzicht. Daarbij is veelal sprake van Gemeenschappelijke Regelingen (GR s) waarin de gemeente participeert. De gemeente draagt volgens een vaste verdeelsleutel bij in de kosten van deze Gemeenschappelijke Regelingen: a) Veiligheidsregio Kennemerland (VRK); b) Werkvoorzieningsschap Zuid-Kennemerland (Paswerk); c) Gemeentebelastingen Kennemerland Zuid (GBKZ); d) Intergemeentelijke Afdeling Sociale Zaken (IASZ); e) Bereikbaarheid Zuid-Kennemerland; f) Schoolverzuim en Voortijdig Schoolverlaten West-Kennemerland; g) GR Samenwerking automatisering (GRIT); h) Stichting Openbaar Onderwijs Zuid-Kennemerland (STOPOZ); i) Stichting Regionaal Inkoopbureau IJmond en Kennemerland. Uit het inventarisatieoverzicht blijkt niet of de gemeente nog specifieke diensten verleent aan deze samenwerkingsverbanden. Indien dit wel het geval is dient dit alsnog apart te worden aangegeven, aangezien dergelijke diensten afzonderlijk dienen te worden getoetst om gevolgen voor de VPB. In deze rapportage zijn wij verder niet ingegaan op de fiscale positie van de verschillende Gemeenschappelijke Regelingen, omdat deze als zelfstandig rechtspersoon per 2016 mogelijk zelfstandig belastingplichtig worden voor de VPB. Naar verwachting zullen de meeste GR s onder de in te voeren samenwerkingsvrijstelling vallen. Het is wel raadzaam de verschillende GR s hierop te attenderen. Voor de lichte gemeenschappelijke regelingen geldt dat voor de VPB de posities van de uitvoerende gemeente van belang is en niet de dienst afnemende gemeente. Lichte gemeenschappelijke regelingen op basis van de Wet gemeenschappelijke regelingen vallen in ieder geval buiten de VPB. Voor de gemeente is deze conclusie van belang met betrekking tot de Regionale Samenwerking Gemeentebelastingen Kennemerland Zuid waar de gemeente Bloemendaal als centrumgemeente de dienstverlenende partij is. De gemeente verstrekt daarnaast subsidies en kostenbijdragen aan een aantal derde partijen zoals die ten behoeve van het bibliotheekwerk. Deze subsidies en kostenbijdragen hebben voor de gemeente zelf geen effect, maar kunnen mogelijk wel fiscale gevolgen hebben voor de ontvangende partij indien deze regelmatig overschotten behaalt door de subsidies. Conclusie samenwerkingsverbanden: Pagina 24 van 37

6.4 Detachering/ dienstverlening derden Onder externe dienstverlening verstaan wij dienstverlening die de gemeente rechtstreeks voor een derde partij (niet zijnde een eigen BV of stichting) verricht en waar geen samenwerkingsovereenkomst aan ten grondslag ligt. In het kader van de met de gemeente Heemstede afgesloten samenwerkingsovereenkomst GRIT worden door de gemeente automatiseringsmedewerkers gedetacheerd bij de gemeente Heemstede. Hiertoe zijn (tijdelijke) detacheringsovereenkomsten opgesteld. Indien de gemeente slechts loonkosten in rekening brengt en geen opslagen voor indirecte kosten of overhead zal de gemeente geen overschotten realiseren. Fiscaal gezien mogen tot de kosten niet alleen de rechtstreekse (loon)kosten worden gerekend, maar ook een aandeel in de indirecte kosten voor bijvoorbeeld salarisadministratie en verzekeringen. In het kader van anticiperende samenwerking lenen de gemeenten Bloemendaal en Heemstede over en weer personeel aan elkaar uit. Deze uitwisseling geschiedt in feite met gesloten beurzen. Deze uitwisseling hoeft geen gevolgen te hebben voor de VPB mits maar wordt vastgelegd dat de uitwisseling geschiedt zonder gemeentelijke opslagen en redelijkerwijs in evenwicht is. Werken voor derden die de gemeente verricht zijn onder meer kabelwerkzaamheden, straatwerken, groenvoorziening, de milieustraat ten behoeve van de gemeente Zandvoort en het uitvoeren van metingen en keuringen. Indien alleen directe kosten in rekening worden gebracht zullen deze activiteiten niet kwalificeren voor de cumulatieve criteria voor een (materiële) onderneming, omdat bij de lastentoerekening ook altijd rekening mag worden gehouden met indirecte kosten. De gemeente heeft dan een voorzienbaar nadeel waardoor niet is voldaan aan het ondernemingscriterium dat winst redelijkerwijs is te verwachten. Voor de eenvoud adviseren wij dan ook waar mogelijk alleen directe kosten in rekening te brengen. Bij de diensten van de milieustraat voor de inwoners van Zandvoort wordt bijvoorbeeld minder dan de kostprijs in rekening gebracht. Indien de gemeente aan een gelieerde/verbonden partij slechts directe kosten in rekening brengt bestaat het risico dat vanwege het fiscale arm-length beginsel (zakelijk handelen) de prijs fiscaal aangepast dient te worden. Dit zakelijk handelen is vooral van belang bij de periode vanaf 2016. Vooralsnog zijn geen aan de gemeente gelieerde/verbonden partijen onderkend waaraan diensten worden verleend. Conclusie:, zeker indien alleen directe kosten in rekening worden gebracht, zeker indien alleen directe kosten in rekening worden gebracht Pagina 25 van 37