RAPPORTAGE VENNOOTSCHAPSBELASTING

Transcriptie

1 RAPPORTAGE VENNOOTSCHAPSBELASTING Heffing dempen Risico s voorkomen Administratieve lasten minimaliseren Gemeente Aa en Hunze BA Augustus 2015 mr. drs. B.B. de Mik

2 1 MANAGEMENT SAMENVATTING 1.1 Inleiding Per 1 januari 2016 wordt de belastingplicht in de vennootschapsbelasting uitgebreid voor overheidslichamen en daarmee ook voor gemeenten. Gemeenten zijn nu veelal vrijgesteld, zo ook de gemeente Aa en Hunze (hierna ook: de gemeente). De nieuwe wet beoogt niet alle activiteiten van de gemeente in de heffing te betrekken maar slechts die activiteiten waarmee de gemeente deelneemt aan het economische verkeer en in concurrentie treedt met de private sector. Deze rapportage bevat de bevindingen van de zogenoemde inventarisatie, waarbij de gemeente in samenwerking met EFK Belastingadviseurs heeft getoetst welke activiteiten op basis van de huidige stand van de wetgeving en de huidige vorm van de organisatie (waarschijnlijk) als een belastingplichtige activiteit moeten worden aangemerkt. Verbonden stichtingen, vennootschappen en samenwerkingsverbanden doen zelfstandig aangifte. De gemeente heeft ons meegedeeld dat er geen verbonden stichtingen zijn (1). 1.2 Conclusies en aandachtspunten Voor nagenoeg alle activiteiten van de gemeente geldt dat niet voldaan is aan de ondernemingscriteria en dat deze niet worden geraakt door de VPB. Voor veel activiteiten geldt dat ofwel sprake is van het aanbieden van een collectief goed (geen deelname economische verkeer) of sprake is van structureel verlieslatende activiteiten. Buiten het grondbedrijf oefent de gemeente op dit moment geen zelfstandige activiteiten uit die leiden tot een verwachte belastingplicht in Evenmin is sprake van een aangifteplicht voor activiteiten buiten het grondbedrijf. De gemeente hoeft bij het opstellen van de begroting 2016 geen voorziening op te nemen voor te betalen belasting omdat er geen baten uit het grondbedrijf worden begroot. Hoewel geen harde ervaringsregel past deze uitkomst bij een landelijke gemeente met een omvang als die van gemeente Aa en Hunze met circa inwoners. Mede vanwege deze omvang heeft de gemeente meerdere activiteiten uitbesteed aan andere gemeenten, overheidslichamen of samenwerkingsverbanden. De beoordeling van de belastingplicht voor de vennootschapsbelasting verplaatst zich dan naar dat andere lichaam. De opbrengsten van het grondbedrijf worden per 2016 opgenomen in de aangifte vennootschapsbelasting. Tevens dient het aan deze activiteiten toe te rekenen vermogen te worden gewaardeerd op de fiscale openingsbalans. Het te betalen bedrag aan VPB op de grondexploitaties is op korte termijn beperkt, omdat de verkoopopbrengst nagenoeg gelijk zal zijn aan de waarde op de openingsbalans, zijnde de fiscale kostprijs. Dit is mogelijk anders indien een enorm herstel in de vastgoedmarkt optreedt in Exploitaties waarbij in 2016 geen verkopen plaatsvinden zullen in de regel louter kosten genereren. Naarmate meer tijd verstrijkt neemt het risico op een hoger te betalen bedrag aan VPB toe. (1) Stichtingen waarvan de gemeente alle bestuursleden kan benoemen en ontslaan en waarvan het vermogen bij liquidatie uitsluitend aan de gemeente toekomt. Pagina 2 van 27

3 Voor zover en voor zolang voor de overige onderdelen van de gemeente geen sprake is van een aangifteplicht, behoeft de gemeente geen fiscale administratie in te richten. Zo hoeft voor die delen van de gemeente geen fiscale balans te worden opgesteld, geen vermogensetikettering plaats te vinden (toerekenen van balansposten aan de fiscale administratie) en geen openingsbalans naar de waarde in het economische verkeer te worden opgesteld. De gemeente wordt aangeraden de contracten rond de samenwerking met Assen en Tynaarlo te laten beoordelen op hun fiscale aspecten voor wat betreft omzetbelasting en vennootschapsbelasting. Onderzocht moet worden of de diensten voldoen voor één van de vrijstellingen. De gemeente heeft veel activiteiten uitbesteed aan stichtingen die hiervoor subsidie ontvangen. Subsidie is een belaste opbrengst voor de ontvanger; de ontvanger maakt meestal geen winst doordat de subsidie samengaat met een uitgave. Indien de ontvanger de subsidie niet uitgeeft maar spaart, bijvoorbeeld met het oog op toekomstige grote uitgaven, dan kan hierdoor voor de ontvanger een belaste winst ontstaan. De gemeente zou in het kader van het subsidiebeleid hier mogelijk rekening mee moeten houden. 1.3 Aanbevelingen Of sprake is van een belasting- of aangifteplicht zal uiteindelijk afhangen van de werkelijke activiteiten in en de resultaten over Ten einde te waarborgen dat bovenstaande conclusies hetzelfde (kunnen) blijven of tijdig te kunnen bijstellen bevelen wij de volgende punten aan: 1. Borging dat de ontwikkelingen in wet- en regelgeving gevolgd blijven worden, zeker nu de VNG en de commissie BBV overleg voeren met de Belastingdienst om tot beleid en handvatten te komen. 2. Hertoetsing van deze inventarisatie zodra de begroting voor 2016 beschikbaar is en/of sprake zou zijn van relevante wijzigingen in wet- en regelgeving. 3. Het opzetten van een fiscale boekhouding vóór 1 januari 2016 ten behoeve van de aangifte 2016 en volgende jaren. De fiscale boekhouding dient het mogelijk te maken het fiscale resultaat van de belastingplichtige activiteiten, waaronder in elk geval het grondbedrijf, te kunnen vaststellen. 4. Het aanbrengen van een koppeling tussen de fiscale boekhouding en de BBV-boekhouding om ervoor te zorgen dat een goede schatting van de belastinglast in de BBV-boekhouding wordt opgenomen. 5. Het inwerkingstellen van een proces om per 1 januari 2016 de marktwaarde van de grondpositie van de gemeente te bepalen. 6. Het op adequate wijze kunnen toerekenen van lasten aan activiteiten/clusters waarvan de belastingplicht slechts afhankelijk is van de vraag of structureel winst of overschotten worden behaald. Deze activiteiten zijn in deze rapportage aangegeven. 7. Het apart opnemen van vastgoed(objecten) als product in de fiscale administratie met toerekening van zowel baten als lasten ten einde de resultaten van deze cluster in de toekomst op adequate wijze te kunnen volgen. 8. Het centraal en beleidsmatig vaststellen van een vergoedingssystematiek in het geval ambtenaren van de gemeente gedetacheerd worden aan andere overheden of Pagina 3 van 27

4 samenwerkingsverbanden. Een tarief dat aansluit bij de directe kosten is aan te bevelen om winsten te voorkomen. 9. Toetsing van (toekomstige) samenwerkingen met andere overheden op de gevolgen voor de VPB, met name in het geval de gemeente binnen de samenwerking activiteiten voor een ander gaat verrichten. 10. Het (toekomstig) werken op basis van gesloten beurzen moet feitelijk (wie doet wat) en financieel (wat is de waarde in en uit) worden onderbouwd. 11. Het vermelden van de fiscale consequenties van besluitvorming binnen de gemeente(raad). 12. Het opzetten van een fiscale infrastructuur binnen de gemeente van personen die met regelmaat met de vennootschapsbelasting in aanraking komen (bijvoorbeeld medewerkers van het grondbedrijf en juristen). Het benoemen van een centrale verantwoordelijkheid (veelal de financiële afdeling) is daarbij onontbeerlijk. 13. Adequate educatie van de hierboven genoemde groep. 14. Vastleggen dat uitbestede werken voor derden volledig doorbelast (blijven) worden, zonder opslag voor gemeentelijke kosten. Pagina 4 van 27

5 2 Inhoud 1 Management samenvatting Inleiding Conclusies en aandachtspunten Aanbevelingen Inleiding Theoretisch toetsingskader Algemeen Voorwaarden voor belastingplicht Vrijstellingen Methode van onderzoek Overdracht kennis en kunde Dossieropbouw Overleg Belastingdienst Voorbehoud Bevindingen Kostenallocatie Bestuur Dienstverlening en Samenleving Ruimte Middelen Verbonden partijen en externe dienstverlening Belaste diensten aan andere overheidslichamen Gemeenschappelijke regelingen met belastinglasten Grondexploitatie, vastgoed, rente, dividend en kapitaallasten Vastgoed - feitelijke situatie Vastgoed - Grondbedrijf Vastgoed - Vastgoedbeheer Vastgoed - Analyse Beoordeling of de activiteiten één onderneming vormen Beoordeling of de activiteiten van de Afdeling Ruimte als een belastingplichtige onderneming aangemerkt moet worden Beoordeling of de activiteiten van de Afdeling Dienstverlening en Samenleving als een belastingplichtige onderneming aangemerkt moet worden Dividend en rente Financiële gevolgen Pagina 5 van 27

6 8.1 Algemeen Financiële gevolgen voor het grondbedrijf Financiële gevolgen voor overige activiteiten Conclusie financiële gevolgen Bijlagen Vastgoed Fiscaal verbonden lichamen Dienstverleningsovereenkomsten met publieke lichamen Pagina 6 van 27

7 3 INLEIDING De uitgevoerde inventarisatie is een eerste stap in het gehele traject van de gemeente om te komen tot een correcte aangifte vennootschapsbelasting over het boekjaar 2016 en de jaren daarna. Het onderzoek draagt bij aan het correct afbakenen van belastingplichtigen, geeft inzicht in oplossingsrichtingen en de vervolgstappen in het VPB-traject. Daarnaast is begonnen met opbouwen van het fiscale dossier als opmaat naar het interne control proces en het aangifte dossier VPB. Het diagram geeft een beeld van een volledig VPBimplementatietraject, waarbij de stappen training & instructie, Inventariseren en duiden, inclusief hun resultanten tot de scope van het onderzoek behoren. In deze rapportage wordt omwille van de leesbaarheid en ter onderbouwing van het dossier, kort een theoretisch kader van de vennootschapsbelasting in relatie met het publieke domein geschetst (onderdeel 4) en de gehanteerde onderzoeksmethode (onderdeel 5). In een uitgebreide spreadsheet wordt verslag gedaan van alle individuele activiteiten en de daarbij gevonden duiding. De voor de VPB relevante activiteiten vindt u terug in onderdeel 6 en onderdeel 7 van dit rapport, waarbij in onderdeel 7 wordt ingezoomd op alle activiteiten rond vastgoed. De financiële gevolgen in onderdeel 8. Zoals aangegeven is dit rapport een eerste stap op weg naar de aangifte in Op basis van de, in dit rapport opgenomen, aanbevelingen heeft de gemeente keuze hoe mogelijke heffing kan worden gedempt en/of administratieve beheerslasten kunnen worden voorkomen. Bij het onderzoek hebben wij dankbaar gebruik gemaakt van de informatie en inspanningen van Wim van Leur en Marjan van Wilgen. Wij willen hen bijzonder bedanken voor hun bijdrage. mr. drs. Bas de Mik Pagina 7 van 27

8 4 THEORETISCH TOETSINGSKADER 4.1 Algemeen Per 1 januari 2016 worden overheidslichamen en daarmee ook gemeenten belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Juister is het om te zeggen dat de belastingplicht wordt uitgebreid, want overheidslichamen zijn nu op zich al belastingplichtig. Echter, dat zijn zij slechts voor bepaalde in de wet genoemde activiteiten. De meeste gemeenten verrichten deze activiteiten niet (meer) en daarom zijn zij nu de facto niet belastingplichtig. Dat geldt ook voor de gemeente Aa en Hunze. Vanaf 1 januari 2016 gaat een meer algemene belastingplicht gelden waarbij die activiteiten in de heffing worden betrokken waarmee gemeenten deelnemen aan het economische verkeer en in concurrentie treden met private partijen. Dat vloeit voort uit het uiteindelijke doel van de nieuwe wet, namelijk het creëren van een gelijk speelveld tussen publieke en private partijen. Geldt nu nog dat gemeenten vrijgesteld zijn, tenzij ze een aantal nauw omschreven activiteiten ontplooien, straks zijn zij belastingplichtig, tenzij ze in het publieke domein opereren. Deze regimewijziging geldt eveneens voor vennootschappen waarvan de aandelen volledig in het bezit zijn van de gemeente en voor stichtingen waarvan de gemeente alle bestuurders benoemt en ontslaat en waarvan het liquidatiesaldo aan de gemeente toekomt. Deze rechtspersonen liften nu nog mee op het beperkte regime voor overheidslichamen. Dat meeliften, vervalt per 1 januari 2016 en deze rechtspersonen worden dan volledig zelfstandig beoordeeld op basis van de nieuwe wet. Voor de goede orde, deze rechtspersonen doen in het voorkomende geval zowel nu als in de toekomst zelfstandig aangifte. 4.2 Voorwaarden voor belastingplicht Gemeenten worden belastingplichtig indien en voor zover zij een onderneming drijven, zo luidt het wettelijke criterium. Praktisch gezien betekent dit dat alleen die activiteiten van de gemeente in de heffing worden betrokken die als zelfstandig onderdeel kunnen worden beschouwd en die voldoen aan de voorwaarden om als - belaste - onderneming te worden aangemerkt. Deze voorwaarden zijn de volgende: 1) de activiteit kwalificeert als een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid; die 2) deelneemt aan het economische verkeer; en die 3) structureel fiscale winsten of overschotten beoogt of behaalt. Ad 1) Deze voorwaarde beoogt incidentele activiteiten uit te sluiten. Er moet sprake zijn van duurzaamheid en van een organisatie van kapitaal en arbeid. Belangrijke uitzondering hierop voor de praktijk vormt passief vermogensbeheer. Volledig uitbestede activiteiten (bijvoorbeeld aan een samenwerkingsverband) voldoen evenmin aan dit criterium. Ad 2) Van deelname aan het economische verkeer is sprake bij een individualiseerbare prestatie aan een derde. Een derde is iedere andere persoon of organisatie, niet zijnde de gemeente zelf. Daarbij maakt het niet uit of de derde een private of een publieke partij is, een andere gemeente is zodoende een derde in deze zin. Collectieve goederen als het ophalen van huishoudafval of diensten binnen de openbare ruimte, vormen geen individualiseerbare prestatie en voldoen zodoende niet aan dit criterium. Pagina 8 van 27

9 Ad 3) Als met een activiteit meer dan incidenteel een fiscale winst wordt behaald, is bij fictie sprake van een winstoogmerk. Ook het in concurrentie treden met private partijen wordt aangemerkt als een winstoogmerk. Dat is slechts anders als een (private) ondernemer aan de werkelijk behaalde winsten van de betreffende activiteit geen bescheiden bestaan kan ontlenen. Voldoet een activiteit niet aan een van deze voorwaarden, dan blijft de activiteit (met alle bijbehorende activa en passiva) buiten de heffing. Deze activiteiten hoeven niet in de aangifte te worden begrepen, wat betekent dat deze activiteiten buiten de fiscale administratie kunnen blijven. Vanzelfsprekend drukt dit de administratieve lasten. 4.3 Vrijstellingen In de nieuwe wet heeft de wetgever een drietal vrijstellingen geïntroduceerd voor overheidslichamen, die een deel van het resultaat vrijstellen. Deze vrijstellingen komen aan bod als sprake is van een belastingplichtige activiteit. Deze vrijgestelde activiteiten moeten wel verantwoord worden in de aangifte! De vrijstellingen zijn de volgende: 1) Interne vrijstelling 2) Overheidstaakvrijstelling 3) Samenwerkingsvrijstelling Ad 1. Als bij een activiteit sprake is van prestaties binnen de gemeente en van prestaties aan derden, stelt deze vrijstelling de prestaties binnen de gemeente alsnog vrij. Daarnaast bewerkstelligt deze vrijstelling dat de prestaties worden vrijgesteld die plaatsvinden tussen de gemeente, gemeentelijke vennootschappen en gemeentelijke stichtingen. Ad 2. Activiteiten die kwalificeren als overheidstaak en activiteiten die plaatsvinden op een publiekrechtelijke grondslag, worden alsnog vrijgesteld. Deze vrijstelling is niet aan de orde als met deze activiteiten in concurrentie wordt getreden. Ad 3. Activiteiten die plaatsvinden op basis van een samenwerking tussen overheden (in brede zin) worden onder voorwaarden alsnog vrijgesteld. Belangrijke uitzondering hierop vormt dienstverlening op contractbasis (dienstverleningsovereenkomst). Naast deze nieuwe vrijstellingen voor overheden kent de wet reeds een aantal algemene vrijstellingen die ook voor overheden (gaan) gelden. Een gemeentelichaam kan in de huidige vorm in de regel niet voldoen aan de voorwaarden. Daarom zijn deze vrijstellingen meegenomen in de aanbevelingen, voor zover een vrijstelling een oplossing zou kunnen bieden. Pagina 9 van 27

10 5 METHODE VAN ONDERZOEK Binnen de gemeente hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden om tot de inventarisatie te komen. 5.1 Overdracht kennis en kunde In 2 december 2014 en 5 maart 2015 hebben twee trainingssessies van elk een dagdeel plaatsgevonden onder leiding van EFK Belastingadviseurs. Daarbij is het gehele proces besproken dat nodig is om tot een aangifte te komen. Daarnaast is het bovenstaande, wettelijke toetsingskader uitgebreid besproken en toegelicht. Bij deze sessies zijn meerdere medewerkers van de gemeente Aa en Hunze aanwezig geweest. EFK Belastingadviseurs heeft een aantal hulpmiddelen ter beschikking gesteld die behulpzaam zijn bij de inventarisatie. Als onderdeel van de hulpmiddelen zijn stroomdiagrammen uitgereikt welke zijn gebaseerd op de door de wetgever tijdens het wetgevingsproces ter beschikking gestelde stroomdiagrammen en zo nodig door EFK Belastingadviseurs uitgebreid. Op 6 juli 2015 hebben Marjan van Wilgen en Wim van Leur de activiteiten van de gemeente - inclusief het grondbedrijf - nader geanalyseerd onder begeleiding van Bas de Mik van EFK Belastingadviseurs. Het opstellen van deze rapportage heeft vervolgens tot een aantal nadere vragen geleid, die door de gemeente zijn uitgezocht en beantwoord. 5.2 Dossieropbouw Voor de inventarisatie is de jaarrekening 2014 als basis genomen, en waar noodzakelijk aangevuld met actuele resultaten over Organisatorische wijzigingen van na 2015 zijn daar waar mogelijk in het onderzoek meegenomen geeft een representatief beeld van de VPB-consequenties voor de aankomende jaren voor de gemeente bij ongewijzigd beleid. Uiteindelijk zijn de daadwerkelijk verrichte activiteiten en gerealiseerde resultaten voor 2016 beslissend bij de vraag of sprake is van belasting- of aangifteplicht. Het is aan te bevelen in een later stadium, wanneer de begroting van 2016 beschikbaar is, de inventarisatie nogmaals te doen en te toetsen of de activiteiten, resultaten en wet- en regelgeving zodanig zijn gewijzigd dat de inventarisatie tot andere uitkomsten leidt. De activiteiten van de (publiekrechtelijke rechtspersoon van de) gemeente zijn integraal, in de zin van volledig geïnventariseerd en gedocumenteerd, in een Excel-sheet weergegeven. Dit Excel-sheet is als bijlage bij dit rapport gevoegd. Als basis voor het onderzoek heeft het grootboek met de indeling in functies zoals neergelegd in Informatievoorziening voor derden ( Iv3 ) gediend. Als eerste is vastgesteld of de manier waarop momenteel het resultaat wordt bepaald afwijkt van de regels voor fiscale winstbepaling. Indien verschillen bestaan is daar waar mogelijk aangegeven waar deze verschillen een materieel effect zullen hebben. Als tweede heeft de gemeente de door haar verrichte activiteiten geïnventariseerd. Als uitgangspunt is gehanteerd dat elke activiteit een zelfstandig te toetsen cluster (onderneming) kan vormen. Sommige regels zijn samengevoegd als deze - naar aard en organisatorische inrichting - voldoende samenhang vertonen om als één, op belastingplicht te beoordelen cluster aangemerkt kunnen worden. Pagina 10 van 27

11 Vervolgens is specifiek onderzocht of belastingplicht ontstaat op het terrein van vastgoed, dienstverlening aan andere publieke lichamen en samenwerkingsverbanden die onder de verantwoordelijkheid van de gemeente vallen. Vervolgens zijn de clusters stuk voor stuk getoetst op de in paragraaf 4 vermelde voorwaarden voor belastingplicht en is beoordeeld of - in het geval van belastingplicht - een vrijstelling van toepassing is. Al deze beoordelingen zijn vastgelegd in het Excel-sheet in de bijlagen. De beoordeling van de voorwaarde of sprake is van winst heeft plaatsgevonden op basis van de boeken, waarin de aan het product toe te rekenen baten en lasten zijn toegelicht. Als laatste is onderzocht of in de begroting 2016 een voorziening moet worden opgebouwd voor een belastinglast, en hoe een eventuele voorziening zal moeten worden berekend. 5.3 Overleg Belastingdienst Overleg met de Belastingdienst heeft in het kader van dit onderzoek (nog) niet plaatsgevonden. 5.4 Voorbehoud Toetsing heeft plaatsgevonden op basis van de huidige en thans bekende wet- en regelgeving. De komende regelgeving voor de belastingplicht van de overheid is volstrekt nieuw. Op een aantal terreinen is aldus een meer dan gebruikelijke onzekerheid over de uitleg. Door EFK Belastingadviseurs is, behoudens de gemaakte aanbevelingen over (administratieve en financiële) aanvullingen, geen verder onderzoek ingesteld naar de volledigheid en juistheid van de aangeleverde gegevens. Pagina 11 van 27

12 6 BEVINDINGEN De bevindingen van de inventarisatie zijn in deze paragraaf zoveel als mogelijk ingedeeld op basis van de gemeentelijke afdelingen en vervolgens onderverdeeld in programma s die worden gebruikt in de gemeente, eventueel aangevuld met een onderdeel over voor de VPB te detecteren clusters die als zodanig niet zelfstandig binnen de begroting worden verantwoord (zoals vastgoed en detachering). Hieronder zijn per onderdeel de belangrijkste zaken vermeld. Voor een volledig overzicht van de bevindingen verwijzen wij naar het Excel-sheet in de bijlagen. 6.1 Kostenallocatie De gemeente rekent alle kosten toe aan producten met behulp van verschillende verdeelsleutels. Deze kosten worden via een watervalmethode toegerekend aan de producten. De gemeente had eind ,0 mln aan eigen vermogen bij een balanstotaal van 56,7 mln. In totaal was 8,0 mln opgenomen als vreemd vermogen bij financiële instellingen. Aan alle investeringen worden kapitaal- en rentelasten toegerekend. Deze bestaan bij de gemeente uit een fictief (feitelijk niet betaald) rentepercentage berekend over het geïnvesteerde vermogen. Het fictieve rentepercentage wordt vastgesteld waarbij onder meer rekening wordt gehouden met ontwikkeling van de lange rente en bedraagt momenteel 5% voor grondexploitaties. Berekende kapitaallasten worden weer aan het resultaat toegerekend onder aftrek van de werkelijk betaalde rente. De systematiek van kostenallocatie zoals die door de gemeente wordt gehanteerd is niet volledig in overeenstemming met het huidige fiscaal recht. Bijna alle kosten, inclusief indirecte kosten, worden toegerekend aan afdelingen die externe diensten verlenen (doorbelasting aan producten). Dit gebeurt op basis van begrote uren en een aantal andere verdeelsleutels. De wetgever heeft gemeld dat een integrale kostprijsberekening bij de allocatie van kosten geaccepteerd zal worden. De Belastingdienst heeft nog nooit kostenallocaties van gemeenten op basis van kostenverdeelstaten beoordeeld. In het bedrijfsleven worden vergelijkbare methodes van toerekening gehanteerd die geaccepteerd zijn. De gemeente kan overwegen de kosten die nog niet aan producten zijn toegerekend alsnog te alloceren. Hierdoor ontstaat een lagere fiscale winst. Fiscaal niet acceptabel is het om een hoger bedrag aan rente in aftrek te brengen dan daadwerkelijk aan externen wordt betaald. Het toerekenen van rentelasten van 5 % is dan ook niet acceptabel bij het berekenen van het fiscale resultaat. Bij de beoordeling van de belastingplicht in het kader van dit onderzoek heeft het feit dat de kostenallocatie niet naar geaccepteerde fiscale maatstaven plaatsvindt een zeer beperkte invloed. Bij de afdelingen waar kapitaallasten aan worden toegerekend, dus daar waar veel investeringen worden gedaan, is er een aanmerkelijke invloed. Fiscaal zullen de kapitaallasten (2) niet gevolgd worden. De rentelasten zullen daar beperkt blijven tot dat deel van de externe rentelasten die toegerekend kunnen worden aan de investeringen. Bij de beoordeling van het resultaat van afdelingen/producten die een klein (negatief) resultaat laten zien, zoals de begraafplaatsen, is een kostenallocatie wel belangrijk. (2) In de kostenallocaties zijn ook niet aftrekbare kapitaallasten opgenomen. Pagina 12 van 27

13 Wij adviseren om de toerekeningen van kosten en financieringslasten voor 1 januari 2016 zodanig aan te passen dat het fiscale resultaat op een juiste wijze kan worden vastgesteld. Conclusie: Kostenallocatie kapitaallasten Kapitaallasten Integrale kosten worden doorberekend mogelijk met Vervangen door toerekening extern betaalde rente 6.2 Bestuur Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Bestuur ja nee Nee Nee Winst Concurrentie Onder de cluster bestuur zijn alle baten en lasten van de Raad en B&W en van ondersteuning van deze organen samengevoegd. Het begrip ondersteuning is ruim opgevat en omvat onder andere kosten van de griffie, kosten van verkiezingen maar ook van beroepscommissies, subsidies aan ontwikkelingsprojecten in de derde wereld en kosten samenhangend met het vreemdelingenloket. De activiteiten in deze cluster leiden niet tot een belastingplicht. Evenmin is sprake van aangifteplicht. Dit vloeit reeds voort uit de aard van de activiteiten, waarbij geen sprake is van deelname aan het economische verkeer. De activiteiten worden slechts uitgeoefend ten behoeve van de eigen gemeente en er is geen sprake van een af te zonderen prestatie aan een individuele afnemer tegen een daarop betrekking hebbende prijs voor het betreffende goed of dienst. Conclusie: Belastingplicht Aangifteplicht Nee Nee Pagina 13 van 27

14 6.3 Dienstverlening en Samenleving Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Concurrentie Burgerzaken ja ja nee Nee Begraven ja ja nee Nee Openbare Orde en Veiligheid nee/ja nee nee Nee Markten ja ja nee Nee Onderwijs ja ja nee Nee Cultuur nee/ja nee nee Nee Sport ja ja nee Nee Inkomensvoorziening ja nee nee Nee WMO en Jeugdwet ja nee nee Nee Dorpshuis Boerhoorn ja ja nee Nee Gezondheidszorg ja nee nee Nee De cluster burgerzaken is een samenvoeging van de producten gemeentelijke basisadministratie, reisdocumenten, burgerlijke stand, naturalisatie en rijbewijzen. Deze producten vormen organisatorisch een geheel. Het burgerloket heeft geen winstoogmerk. Winst wordt niet behaald en is redelijkerwijs niet te verwachten. Begraven vindt in het economisch verkeer plaats. De gemeente behaalt geen winst met begraven en er is ook geen verwachting dat dit zal gebeuren. Er is dus geen sprake van belastingplicht. Begraven zal in elk geval nader moeten worden bekeken in 2016, het werkelijke peiljaar om te zien of deze activiteit (mogelijk) structureel winstgevend is. De activiteiten rond openbare orde en veiligheid lenen zich naar de aard niet voor een belastingplicht in de VPB. Voor zover de activiteiten niet reeds zijn ondergebracht buiten de gemeente - bijvoorbeeld bij de veiligheidsregio - is geen sprake van deelname aan het economische verkeer. De activiteiten hebben een collectief en/of een publiek karakter, van een individualiseerbare prestatie jegens een derde is geen sprake. Bij markten zijn de geïnde marktgelden en de daarmee samenhangende lasten verantwoord. Deze activiteiten, zo ze al plaatsvinden in het economisch verkeer, zijn niet winstgevend en winst is redelijkerwijs niet te verwachten. De opbrengsten van markten (15.472) stonden in 2014 abusievelijk bij economische aangelegenheden geboekt. De onderwijsactiviteiten leiden niet tot belastingplicht. Bij de huisvesting van scholen, de grootste kostenpost, is er sprake van een duurzame organisatie van kapitaal en arbeid, maar er wordt geen winst beoogd of behaald. Een ander deel van de activiteiten bestaat uit het verstrekken van subsidies. Dergelijke activiteiten worden niet in het economisch verkeer verricht. Baten die zijn verantwoord bestaan uit overheidsbijdragen, projectsubsidies en eigen bijdrages van ouders bij het leerlingenvervoer. De gemeente detacheert ook medewerkers bij de Stichting Primah, de stichting die het basis onderwijs in de gemeente verzorgt. Detachering kwalificeert mogelijk als uitzendorganisatie en zou als zodanig een belaste winst kunnen genereren. De gemeente kan het risico wegnemen met een vergoedingssystematiek waarbij een tarief wordt berekend dat aansluit bij de directe kosten. Hierdoor wordt voorkomen dat winst wordt behaald. De gemeente geeft aan dat momenteel slechts directe personeelskosten worden doorberekend, zodat er geen sprake is van ondernemerschap. De gemeente verstrekt subsidies aan een aantal culturele activiteiten. Het verstrekken van subsidie vormt als zodanig geen organisatie van kapitaal en arbeid. Daarnaast bezit de gemeente kerktorens Pagina 14 van 27

15 en een aantal molens. Deze monumenten worden in stand gehouden maar geven geen baten. Verantwoorde baten zijn doelsubsidies ontvangen van het rijk. De gemeente heeft sporthallen, sportparken en twee openluchtzwembaden in eigen beheer. De zwembaden worden door de gemeente zelf geëxploiteerd. De sportvelden worden verhuurd aan gebruikers. De sportcomplexen zijn verlieslatend, zowel afzonderlijk beschouwd als tezamen. Op basis van de jaarrekening 2014 is geen sprake van winst. De sportvoorziening zal in elk geval nader moeten worden bekeken in 2016, het werkelijke peiljaar om te zien of deze activiteit (mogelijk) structureel winstgevend is. Bij de analyse zal dan ook moeten worden gekeken naar de juistheid en aanvaardbaarheid van allocatie van kapitaallasten en kosten. Onder de cluster inkomensvoorziening zijn de baten en lasten van alle regelingen die bestaan voor inkomensvoorziening, zoals de Participatiewet, samengevoegd. Onder de cluster WMO en Jeugdwet zijn de baten en lasten van alle regelingen die bestaan voor maatschappelijke ondersteuning, zoals de WMO en de Jeugdwet, samengevoegd. De activiteiten in deze clusters leiden niet tot een belastingplicht. Evenmin is sprake van aangifteplicht. Dit vloeit voort uit de aard van de activiteiten, waarbij geen sprake is van deelname aan het economische verkeer. Er is geen sprake van een af te zonderen prestatie aan een individuele afnemer tegen een daarop betrekking hebbende prijs voor het betreffende goed of dienst. De Afdeling Dienstverlening en Samenleving beheert vastgoed waaraan de gemeente vanuit beleidsoverwegingen een bestemming geeft. Het streven naar winst is ondergeschikt aan het maatschappelijk nut. De gemeente vindt de activiteiten zo belangrijk dat ze zelf ook het beheer van de bestemming uitvoert. Hierbij valt vooral te denken aan de buurthuizen. De Boerhoorn is een ontmoetingscentrum waar de gemeente de verhuur van ruimte verzorgt en daarnaast ook nog een kantine exploiteert. De gemeente behaalt geen winst met de verhuur van de Boerhoorn en er is ook geen verwachting dat dit zal gebeuren. Er is dus geen sprake van belastingplicht. De verhuur van de Boerhoorn zal in elk geval nader moeten worden bekeken in 2016, het werkelijke peiljaar om te zien of deze activiteit (mogelijk) structureel winstgevend is. Bij de analyse zal dan ook moeten worden gekeken naar de juistheid en aanvaardbaarheid van allocatie van kapitaallasten en kosten. Onder de cluster gezondheidszorg zijn de lasten van jeugdgezondheidzorg en basisgezondheidszorg samengevoegd. De activiteiten in deze cluster leiden niet tot een belastingplicht. Pagina 15 van 27

16 Evenmin is sprake van aangifteplicht. Dit vloeit voort uit de aard van de activiteiten, waarbij geen sprake is van deelname aan het economische verkeer. Er is geen sprake van een af te zonderen prestatie aan een individuele afnemer tegen een daarop betrekking hebbende prijs voor het betreffende goed of dienst. Conclusie: Belastingplicht Aangifteplicht Attentie Attentie Nee Nee Controle resultaat markten, sport, dorpshuizen en begraven op basis van de gegevens over 2016 i.v.m. winstcriterium Baten en lasten van markten op dezelfde boekingsregel boeken. 6.4 Ruimte Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Concurrentie Openbaar Gebied ja nee nee Nee Milieu ja nee nee Nee Afval ja nee nee Nee Riool ja ja? ja Economische ja Nee nee Nee aangelegenheden Toerisme ja nee nee Nee Vastgoed nee Ja Ja Ja Grondbedrijf ja Ja Ja Ja Vergunningen ja nee nee Nee Het Openbaar Gebied valt naar de aard niet in de belastingplicht. Bij het openbare gebied is geen sprake van deelname aan het economische verkeer en voorts overtreffen de lasten in zeer ruime mate de baten. De baten bij wegen, straten, pleinen en verkeer (onderdeel van het Openbaar Gebied) hebben betrekking op ontvangen vergoedingen bij schade aan gemeentebezit bij ongevallen, vergoeding van het nutsbedrijf bij openbreken van de weg en voorts op subsidies. De vergoedingen hebben een rechtstreeks en onlosmakelijk verband met de lasten. Ze moeten daarom in samenhang met de lasten worden beoordeeld. De negatieve baten bij openbaar gebied zijn correcties op subsidies die eerder zijn ontvangen. De cluster Milieu bevat de activiteiten met betrekking tot geluid en bodembeheer, en bijvoorbeeld het gemeentelijke energiebeleid. De gemeente heeft de inzameling van (huishoudelijk) afval volledig uitbesteed. De gemeente heeft enige opbrengsten uit de inzameling van oud-papier en glas. Daarnaast heeft de gemeente ook nog een verlieslatende milieustraat waar alleen particulieren gebruik van kunnen maken. Inzameling van grofvuil voor particulieren is door de Milieuwet opgedragen aan de gemeente. Pagina 16 van 27

17 De activiteiten in de clusters Milieu, Riool en Afval leiden niet tot een belastingplicht. Evenmin is sprake van aangifteplicht. Dit vloeit reeds voort uit de aard van de activiteiten, waarbij geen sprake is van deelname aan het economische verkeer. Er is geen sprake van een af te zonderen prestatie aan een individuele afnemer tegen een daarop betrekking hebbende prijs voor het betreffende goed of dienst. De gemeente verzorgt incidenteel aansluitingen op het riool. Deze activiteit vindt in het economisch verkeer plaats. Onduidelijk is of de gemeente hier winst mee behaald. Deze activiteit zou kunnen leiden tot belastingplicht met de bijbehorende administratieve verplichtingen. Om die reden zou de gemeente kunnen overwegen deze incidentele dienstverlening te staken. Bij de cluster Economische Aangelegenheden zijn alle lasten die betrekking hebben op de economische ontwikkeling (ondernemersstimulering) samengevoegd. Ten onrechte zijn de leges van markten hier als baat verantwoord. De cluster Toerisme bevat alle uitgaven die de gemeente doet om de toeristische positie van Aa en Hunze te versterken. Deze activiteiten in de clusters Economische Aangelegenheden en Toerisme leiden niet tot aangifteen belastingplicht doordat ze niet in het economisch verkeer plaatsvinden. Vergunningen is een samenvoeging van alle vergunningen die worden verstrekt en de daarmee samenhangende kosten, inclusief de handhaving. De vergunningen vinden meestal hun oorsprong in landelijke wetgeving, soms ook in gemeentelijke regelgeving. Deze producten vormen organisatorisch een geheel. De gemeente heeft geen winstoogmerk bij het verlenen van vergunningen. Winst wordt niet behaald en is redelijkerwijs niet te verwachten. Voor de analyse van het grondbedrijf en vastgoed wordt verwezen naar hoofdstuk 7. Conclusie: Belastingplicht Aangifteplicht Attentie Attentie Ja, mogelijk voor verzorgen rioolaansluitingen. Ja Overwegen om incidenteel aansluiten van riool voor derden te staken Baten en lasten van rioolaansluitingen voor derden bepalen 6.5 Middelen Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Winst Belasting en gemeentefonds Concurrentie Onder de cluster Belasting en gemeentefonds zijn de heffing van de verschillende gemeentelijke belastingen, de uitkering uit het gemeentefonds en de daarmee samenhangende kosten verantwoord. Pagina 17 van 27

18 De activiteiten in deze cluster leiden niet tot een belastingplicht. Evenmin is sprake van aangifteplicht. Dit vloeit reeds voort uit de aard van de activiteiten, waarbij geen sprake is van deelname aan het economische verkeer. Er is geen sprake van een af te zonderen prestatie aan een individuele afnemer tegen een daarop betrekking hebbende prijs voor het betreffende goed of dienst. Conclusie: Belastingplicht Aangifteplicht Nee Nee 6.6 Verbonden partijen en externe dienstverlening De gemeente is niet verbonden met stichtingen waarvan alle bestuurders worden benoemd en ontslagen door de gemeente en waarvan het vermogen bij liquidatie uitsluitend toekomt aan de gemeente. De gemeente treedt niet op als centrumgemeente in de zin van De Wet gemeenschappelijke regelingen. De gemeente heeft een aantal dienstverleningsovereenkomsten gesloten voor diensten die de gemeente aan andere gemeenten of overheden verricht (zie bijlage). Het risico bestaat dat dienstverlening aan andere overheidslichamen in de belaste sfeer plaatsvindt. Er staat in de huidige wetstekst een vrijstelling, maar die vrijstelling dekt niet alle situaties. De vrijstelling mist in het bijzonder toepassing bij een dienstverleningsovereenkomst als de activiteiten die de gemeente voor andere overheidslichamen verricht, niet kwalificeren als een overheidstaak of als in concurrentie wordt getreden. Wij hebben om die reden onderzocht of een reëel risico bestaat of de gemeente: 1. belaste diensten verricht aan andere overheidslichamen; 2. zal worden geconfronteerd met verhoogde kosten doordat één van Gemeenschappelijke Regelingen waarin zij deelnemen belasting zal moeten betalen Belaste diensten aan andere overheidslichamen De gemeente stelt een drietal kazernes om niet ter beschikking aan de veiligheidsregio ten behoeve van de brandweer. Bij de beschrijving van het vastgoed is vastgesteld dat bij de ter beschikking stelling van de brandweerkazerne mogelijk sprake is van onbelaste inkomsten uit vermogensbeheer, maar dat enige onzekerheid over de visie van de Belastingdienst ten aanzien van gemeentelijk vastgoed bestaat. De gemeente detacheert momenteel twee mensen bij naburige gemeenten. Detachering kwalificeert mogelijk als uitzendorganisatie en zou als zodanig een belaste winst kunnen genereren. De gemeente kan het risico wegnemen met een vergoedingssystematiek waarbij een tarief wordt berekend dat aansluit bij de directe kosten. Hierdoor wordt voorkomen dat winst wordt behaald. De gemeente geeft aan dat momenteel slechts directe personeelskosten worden doorberekend, zodat er geen sprake is van ondernemerschap. Assen, Tynaarlo en Aa en Hunze overwegen met ingang van 1 januari 2016 op een groot aantal terreinen te gaan samenwerken. In het kader van deze samenwerking zal een gemeenschappelijk bureau voor gemeentelijke belastingen in Gieten worden gevestigd. Pagina 18 van 27

19 De gemeente wordt aangeraden om de gevolgen voor de omzetbelasting en vennootschapsbelasting van deze samenwerking nader te onderzoeken en te documenteren Gemeenschappelijke regelingen met belastinglasten De gemeenschappelijke regelingen waarin de gemeente deelneemt oefenen allemaal overheidstaken uit. Ervan uitgaande dat ze binnen hun mandaat handelen, zullen de GRs en daarmee hun deelnemers naar verwachting niet met een belastinglast worden geconfronteerd. Conclusie: Waarschijnlijk zullen er geen additionele lasten zijn voor de gemeente als gevolg van deelname aan GRs. De gemeente kan de GRs vragen dit te bevestigen. Attentie Attentie Beleid invoeren om bij detachering slechts directe kosten door te belasten Fiscale consequentie van samenwerking Assen, Tynaarlo en Aa en Hunze onderzoeken en documenteren Pagina 19 van 27

20 7 GRONDEXPLOITATIE, VASTGOED, RENTE, DIVIDEND EN KAPITAALLASTEN Omschrijving Lasten Baten Saldo Duurzaam Econ. verkeer Vastgoedexploitatie nee/ja ja ja ja Overige dorpshuizen nee ja nee Nee Bouwgrondexploitatie ja ja ja ja Rente/dividend nee ja ja nee Winst Concurrentie Voor de vraag of het vastgoed aan heffing onderworpen zal worden, is beoordeeld of binnen de gemeente één of meerdere vastgoedondernemingen actief zijn. In paragraaf 7.1 is de organisatie van het vastgoed beschreven. In paragraaf 7.2 is geanalyseerd of: a) de activiteiten van de Afdeling Ruimte en de Afdeling Dienstverlening en Samenleving één onderneming vormen. b) de activiteiten van de Afdeling Ruimte als een belastingplichtige onderneming aangemerkt moet worden. c) de activiteiten van de Afdeling Dienstverlening en Samenleving als een belastingplichtige onderneming aangemerkt moet worden In paragraaf 7.3 is vervolgens onderzocht of belastingheffing van vennootschappen waarin de gemeente deelneemt, zal leiden tot een afname van de te verwachten dividenden door de gemeente en of ontvangen rente belast zal worden. 7.1 Vastgoed - feitelijke situatie De gemeente beheert vastgoed via de Afdeling Ruimte ( het grondbedrijf ) en via de Afdeling Dienstverlening en Samenleving ( Vastgoedbeheer ). Pagina 20 van 27

21 7.1.1 Vastgoed - Grondbedrijf Volgens de Nota Grondbeleid 2015 voert de gemeente (deels) een actieve grondpolitiek. Ze initieert in principe alleen die ontwikkelingen waarbij minimaal een kostendekkend financieel resultaat verwacht wordt Vastgoed - Vastgoedbeheer De Afdeling Dienstverlening en Samenleving is verantwoordelijk voor het beheer van een aantal panden en woningen die worden verhuurd (zie bijlage). De gemeente verhuurt op dit moment een aantal woningen bij het project Nooitgedacht. Van de huurcontracten is beoordeeld of (1) de gemeente als gevolg van het huurcontract meer verplichtingen heeft dan gebruikelijk voor een verhuurder en (2) of de gemeente in de praktijk meer diensten verricht dan gebruikelijk voor een verhuurder. 7.2 Vastgoed - Analyse Publiekrechtelijke ondernemingen zijn belastingplichtig voor zover zij een onderneming drijven. Van een onderneming is sprake als er (1) een organisatie van kapitaal en arbeid is, (2) die deelneemt aan het economisch verkeer, en (3) die een te objectiveren winststreven heeft Beoordeling of de activiteiten één onderneming vormen. De activiteiten van de Afdeling Ruimte en Afdeling Dienstverlening en Samenleving zijn op het personele vlak niet verweven. Personeelsleden van de ene afdeling werken niet ten behoeve van de andere afdeling en personeelsleden werken onder verschillende leidinggevenden. Er is dus geen sprake van één organisatie van arbeid. De activiteiten van de Afdeling Ruimte en Afdeling Dienstverlening en Samenleving op het gebied van beheer en exploitatie van vastgoed vormen daarom niet één onderneming Beoordeling of de activiteiten van de Afdeling Ruimte als een belastingplichtige onderneming aangemerkt moet worden. De Afdeling Ruimte beheert de totale portefeuille van gronden als één portefeuille volgens de jaarrekening De gemeente wil gebruik maken van het volledige instrumentarium, dus naast de actieve exploitatie van gronden kunnen ook anterieure overeenkomsten en publiek-private samenwerkingen worden gehanteerd. De Afdeling Ruimte heeft met deze activiteit een winststreven (de Notitie Grondbeleid spreekt over het uitgangspunt dat de grondexploitatie minimaal kostendekkend is ). In 2014 maakte de gemeente een verlies van EUR voor voorzieningen met het grondbedrijf. Doordat voorzieningen zijn getroffen op een aantal projecten is uiteindelijk een substantieel verlies geleden in Het treffen van een voorziening is incidenteel, het levert geen structurele jaarlijkse terugkerende last op. Er is dus een realistische winstverwachting bij de grondexploitatie door de Afdeling Ruimte. Er is sprake van grote fiscaal-juridische onzekerheid op het terrein van de belasting van het grondbedrijf. De Belastingdienst heeft zich laten ontvallen dat zij mogelijk het standpunt in zal nemen dat elke grondpositie een afzonderlijke onderneming is. Pagina 21 van 27

22 Er is ook op diverse plaatsen de mening geuit dat posities in overige gronden, anterieure overeenkomsten en mogelijk ook gronden die nog niet in exploitatie zijn genomen (NIEGG) niet tot de onderneming dienen te worden gerekend. Wij stellen vast dat bij de gemeente alle grondposities als portefeuille worden beheerd, waarbij het grondbedrijf betrokken is bij alle fases van ontwikkeling van de grond. Wij zijn van mening dat het daarom waarschijnlijk is dat alle posities van Aa en Hunze fiscaal als één onderneming moeten worden beschouwd. De ontwikkelingen op dit terrein moeten nauwlettend worden gevolgd. Het grondbedrijf is een organisatie van kapitaal en arbeid en opereert in het economische verkeer met een realistische winstverwachting. Het grondbedrijf is dus belastingplichtig Beoordeling of de activiteiten van de Afdeling Dienstverlening en Samenleving als een belastingplichtige onderneming aangemerkt moet worden. De Afdeling Dienstverlening en Samenleving beheert vastgoed waaraan de gemeente vanuit beleidsoverwegingen een bestemming geeft. Het streven naar winst is ondergeschikt aan het maatschappelijk nut. De gemeente vindt de activiteiten zo belangrijk dat ze zelf ook het beheer van de bestemming uitvoert. Hierbij valt te denken aan de brandweerkazernes, buurthuizen, zwembaden, de sportparken en begraafplaatsen. De gemeente stelt ook een deel van het gemeentehuis ter beschikking aan de Stichting Primah, het Sociaal Team, Stichting Impuls en MeeDrenthe. Deels betalen deze gebruikers huur, deels wordt de ruimte om niet ter beschikking gesteld omdat een huur samen zou gaan met een additionele subsidie. De huurders maken gebruik van alle voorzieningen van het gebouw. Daarnaast is de Afdeling Dienstverlening en Samenleving betrokken bij de verhuur van een paar panden. Op basis van de informatie die door de gemeente is verstrekt, is vastgesteld dat voor wat betreft de verhuur van de Boerhoorn en het gemeentehuis, de activiteiten van de gemeente die van het normale vermogensbeheer mogelijk te boven gaan. De gemeente zal moeten vaststellen of aan het winstcriterium wordt voldaan met de verhuur van het gemeentehuis en de Boerhoorn. Indien de gemeente winst maakt dan is er mogelijk sprake van belastingplicht. De ervaring leert dat geen winst wordt behaald met verhuur van vastgoed met een maatschappelijk nut. Conclusie grondbedrijf (Ruimte): Belastingplicht Ja Aangifteplicht Ja Conclusie vastgoedbeheer (Dienstverlening en Samenleving): Belastingplicht Mogelijk Aangifteplicht Mogelijk Attentie Controle resultaat de Boerhoorn en gemeentehuis op basis van de gegevens over 2016 i.v.m. winstcriterium Pagina 22 van 27

23 7.3 Dividend en rente De gemeente houdt verschillende aandelenbelangen, zoals hieronder weergegeven. De gemeente ontvangt dividend op deze aandelen. De budgettaire gevolgen voor de gemeente van de belastingplicht voor overheidslichamen is mede afhankelijk van de belastingpositie van de betreffende deelneming. Deze deelnemingen kunnen immers een lagere nettowinst behalen doordat ze belasting verschuldigd worden. Het te betalen dividend zal hierdoor worden verlaagd. Daarnaast heeft de gemeente soms een batig saldo bij de BNG waaruit renteopbrengsten vloeien en heeft de gemeente nog een aantal hypotheken verstrekt aan medewerkers en een lening aan een woningcorporatie. Vennootschap Percentage Opmerkingen N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) Waterleidingmaatschappij Drenthe NV Enexis Holding N.V. 0,095% BNG is al een belastingplichtig lichaam. De wetswijziging brengt hierin geen verandering. 3,29% Status van Waterleidingmaatschappij Drenthe verandert door de wetswijziging. Belastingplichtige activiteiten zijn naar verwachting minimaal. 0,1424% Status van Enexis verandert niet door wetswijziging. Vordering op Enexis B.V. 0,1424% CBL Vennootschap B.V. Verkoop Vennootschap B.V. CSV Amsterdam B.V. Publiek Belang Elektriciteitsproductie B.V. 0,1424% Cross Border Lease Vennootschap BV is een spin off van Enexis. De vennootschap wordt waarschijnlijk in 2015 of 2016 geliquideerd. Impact van belastingplicht is verwaarloosbaar. 0,1424% Verkoop Vennootschap BV garandeert de verplichtingen van de verkopende overheidslichamen inzake Essent. De vennootschap wordt waarschijnlijk in 2015 of 2016 geliquideerd. Impact van belastingplicht is verwaarloosbaar. 0,1424% Claim Staat Vennootschap Amsterdam BV bevat een claim van de verkopende aandeelhouders Essent op de Staat. Mogelijk zal hier een bate uit voorkomen. 0,1424% PBE BV garandeert de verplichtingen uit een convenant tussen rijk en provincies en gemeentes. De vennootschap wordt waarschijnlijk in 2019 geliquideerd. Impact van belastingplicht is verwaarloosbaar. De aandelenbelangen die de gemeente houdt, zijn niet nauw verweven met een bedrijfsproces dat als onderneming kan worden gezien. Het beheer van de aandelen door de gemeente moet daarom zelfstandig beoordeeld worden en is als passief vermogensbeheer aan te merken. De ontvangen opbrengsten (ook de rente op de vordering op Enexis) zullen daarom niet belast worden. Ten laste van de gemeente ingehouden dividendbelasting wordt teruggevraagd bij de Belastingdienst. Pagina 23 van 27

24 Een deel van de vennootschappen waarin de gemeente aandelen houdt, keert structureel dividend uit. Dit betreft BNG, Waterleiding Drenthe en Enexis Holding. De fiscale positie van BNG en Enexis verandert niet, omdat deze entiteiten al belastingplichtig zijn. Naar onze verwachting is het belaste deel van de winst van Waterleidingmaatschappij Drenthe te verwaarlozen. Rente-inkomsten uit leningen en hypotheken hebben voor de gemeente een incidenteel karakter. Er is geen sprake van een organisatie van kapitaal en arbeid maar van passief vermogensbeheer. De inkomsten zullen dus niet belast zijn. Conclusie: De gemeente hoeft bij het opstellen van de begroting van 2016 geen rekening te houden met teruglopende dividendopbrengsten in verband met belastingplicht van vennootschappen waarin zij deelnemen. Zij hoeft ook geen rekening te houden met additionele belastingheffing over eventuele dividenden of rentebaten. Pagina 24 van 27