Postadres Postbus 16200, 3500 CE Utrecht Telefoon 14 030 www.utrecht.nl Aan de leden van de commissie Stad en Ruimte Behandeld door C.E. Bac Doorkiesnummer 030-28 68144 Ons kenmerk E-mail c.bac@utrecht.nl Onderwerp Voortgang Het Bijlage(n) Geen Nieuwe Inzamelen Uw kenmerk Uw brief van Verzonden Bij antwoord datum, kenmerk en onderwerp vermelden Geachte heer, mevrouw, Zoals toegezegd in de commissie Stad en Ruimte van 21 april jl. ontvangt u met deze brief een actueel overzicht van de voortgang van Het Nieuwe Inzamelen in onze stad. In deze brief licht ik toe op welke manier Het Nieuwe Inzamelen wordt uitgerold, wat de eerste resultaten zijn en wat wij doen om extra afvalscheiding te stimuleren. Naar aanleiding van de goede scheidingsresultaten tijdens de pilot met Het Nieuwe Inzamelen in Lunetten in 2013 heeft u met het vaststellen van de Nota Afval is Grondstof besloten (raadsbesluit d.d. 9 juli 2015 Nota Afval is Grondstof) deze nieuwe inzamelmethode voor huishoudelijk afval stadsbreed te introduceren. Naar aanleiding van de bespreking in de commissie is in de Nota Afval is Grondstof afgesproken dat we een ambitieuze doelstelling opnemen in de nota en dat we in 2018 streven naar 150 kilogram restafval per persoon per jaar in de laagbouw. Dit leidt eind 2018 tot gemiddeld 235 kg restafval per persoon per jaar over de hele stad Utrecht, dus hoogbouw en laagbouw samen en inclusief grofvuil. In de nota Afval is Grondstof is concreet aangegeven uit welke onderdelen Het Nieuwe Inzamelen bestaat (pagina 26): - Huishoudens in laagbouw krijgen kliko s voor papier, plastic, blik en pak en GFT waar de bebouwing het toelaat (in de regel geldt de aanwezigheid van een tuin+achterom als randvoorwaarde). - bij hoogbouw plaatsen we in de directe omgeving verzamelcontainers voor papier en karton en plastic, blik en pak, - per wijk beoordelen we waar extra verzamelcontainers voor glas en textiel moeten komen, - In heel de stad (uitgezonderd de binnenstad) plaatsen we ondergrondse containers in de wijk voor het restafval. Het inzamelen van restafval aan huis komt hiermee grotendeels ten einde. Voorafgaand aan de invoering van Het Nieuwe Inzamelen betrekken we de bewoners om zo in samenspraak te kijken naar de exacte invulling in hun wijk. Zo onderzoeken we op basis van vragen van bewoners waar geen kliko s mogelijk zijn de mogelijkheden voor extra containers ten behoeve van
plastic, blik en pak. Daarnaast wordt conform de toezegging in de raadsvergadering van 7 juli jl. onderzocht of gescheiden inzameling van plastic, blik en pak middels zakken mogelijk is voor huishoudens waar geen kliko s kunnen worden uitgezet en wat dit betekent met betrekking tot het effect op afvalscheiding en onder andere de kosten. Voor gestapelde bouw (tot en met 4 hoog) die geen GFT kliko hebben of kunnen krijgen geldt dat de nu al bestaande city bin voor GFT gehandhaafd blijft. In onderstaande tabel worden alle typen woningen in Utrecht en de geplande vorm van inzameling hierin weergegeven. 42.000 laagbouw met tuin en achterom 22.000 Laagbouw met tuin zonder achterom 38.000 Gestapelde bouw / hoogbouw met zakken 43.000 Hoogbouw met inpandige rolcontainers/stortkokers Huisaansluitingen Als het aantal huisaansluitingen toeneemt door bijvoorbeeld nieuwbouw en functieveranderingen dan worden deze uiteraard ook meegenomen in Het Nieuwe Inzamelen en het ondergronds brengen van restafval. Legenda Geschikt voor Het Nieuwe Inzamelen met kliko s (GFT, papier& karton, plastic, blik en pak). Ondergrondse containers voor restafval in de wijk en ondergrondse containers voor glas bij de kringlooppunten (bijvoorbeeld bij winkelcentra). Inzameling met ondergrondse restafvalcontainer in de wijk. Voor plastic, blik en pak onderzoeken we de mogelijkheden voor (extra) ondergrondse containers in de wijk. Daarnaast onderzoek naar mogelijkheden voor woningen met tuin zonder achterom. De bestaande inzameling van de citybin voor GFT blijft ongewijzigd, evenals de inzameling van papier en glas (evenals plastic, blik en pak) bij de kringlooppunten. Inzameling met ondergrondse restafvalcontainers en waar mogelijk extra ondergrondse containers voor gescheiden inzameling. Tot 4 hoog hebben bewoners de beschikking over een city bin voor GFT. De bestaande inzameling van de citybin blijft ongewijzigd. Inpandige inzameling met rolcontainers voor restafval en papier blijft voorlopig ongewijzigd, onderzoek loopt naar mogelijkheden voor betere afvalscheiding in hoogbouw. Glas en Plastic, blik en pak via de kringlooppunten. 2/8
Voortgang Onderstaande plattegrond laat zien in welke gebieden de uitrol van Het Nieuwe Inzamelen gereed, in voorbereiding of in uitvoering is en welke gebieden nog aan de beurt komen. Groen zijn de gebieden waar Het Nieuwe Inzamelen gereed is, groen-wit gestreepte gebieden zijn in voorbereiding/uitvoering, de roze gebieden zijn de komende 2,5 jaar gepland. Gerealiseerd in deelgebieden Totaal Aantal aansluitingen met ruimte voor kliko s Lunetten 5.989 3.717 2.272 Kanaleneiland 5.799 0 5.799 Overvecht 7.556 3.500 4.056 Hoograven (fase 1) 1.840 0 1.840 Wijk C en Hoogh Boulandt 1.374 0 1.374 Parkwijk Noord 1.249 1.059 190 Terwijde 3.737 1.979 1.758 Grauwaart 425 259 112 Gerealiseerd tot 1/6/2016 27.915 10.514 17.401 Aantal aansluitingen zonder ruimte voor kliko s met ondergrondse restafvalcontainers(incl. gestapelde bouw) Bij alle bovenstaande wijken is het restafval ondergronds gebracht door middel van containers, zijn waar mogelijk kliko s voor gescheiden inzamelen ingevoerd en zijn voor de woningen waar geen kliko s mogelijk zijn (extra) ondergrondse containers voor plastic, blik en pak in de omgeving geplaatst. 3/8
Het Nieuwe Inzamelen gerealiseerd vanaf 2015 per deelgebied Hieronder vindt u voor de gerealiseerde deelgebieden per deelgebied een factsheet met de resultaten vanaf 2015 voor de gebieden die minimaal een half jaar geleden zijn opgeleverd. Dit halve jaar is nodig om voldoende meetgegevens te verzamelen. We laten daarbij de resultaten zien van restafval, papier/karton en plastic-,blik en pak na de invoering van Het Nieuwe Inzamelen. Een vergelijking met de resultaten in de specifieke gebieden vóór invoering van Het Nieuwe Inzamelen is niet één op één mogelijk omdat voorafgaand geen specifieke meetgegevens zijn verzameld. Dit was niet mogelijk omdat de inzameling plaatsvond in verzamelcontainers voor diverse typen huishoudens (hoog- en laagbouw) of middels diverse vormen van inzameling (zakken, kliko s, etc.). Er zijn dus alleen gemiddelde totaal meetgegevens aanwezig voor de hele stad. De inzamelresultaten van GFT zijn eveneens niet meegenomen in de factsheet omdat de inzamelresultaten van GFT gedurende het jaar erg fluctueren. Voor een betrouwbaar resultaat moet een jaar lang in specifieke deelgebieden worden gemeten. Dit is gelet op de routes die de inzamelwagens rijden, welke zich niet tot deze specifieke deelgebieden beperken, niet mogelijk. Overgaan op het apart meten van GFT betekent dat meer moet worden gereden en vaker worden gestort dan nu het geval is. Daarnaast is het zo dat er met betrekking tot GFT geen significante verschillen worden verwacht na invoering van Het Nieuwe Inzamalen omdat de meeste bewoners nu ook al beschikken over een GFT kliko danwel city-bin. Als referentie worden de gemiddelde kilo s per inwoner per jaar van de hele stad Utrecht gehanteerd zoals deze waren voor de invoering van Het Nieuwe Inzamelen begin 2015, deze worden apart vermeld in de overzichten. Zoals hierboven aangegeven is hierbij geen onderscheid tussen hoog- en laagbouw. Pilot Lunetten 2012-2013 Aantal aansluitingen met mogelijkheden voor kliko s 3717 Restafval na invoering (kg pppjr) 162 referentie: 225 Papier na invoering (kg pppjr) 48 referentie: 33 Plastic na invoering (kg pppjr) 10,6 referentie: 2,7 % geaccepteerde kliko's nvt bewonerstevredenheid 6,8 De pilot Lunetten is gehouden in de jaren 2012 en 2013. Op basis van deze pilot is besloten tot invoering van Het Nieuwe Inzamelen. 4/8
Overvecht laagbouw (fase 4) Aantal aansluitingen met mogelijkheden voor kliko s (2.600) Restafval na invoering (kg pppjr) 183 referentie: 225 Papier na invoering (kg pppjr) 38 referentie: 33 Plastic na invoering (kg pppjr) 14 referentie: 2,7 % geaccepteerde kliko's 94,8% bewonerstevredenheid 7,1 In 2015 is Het Nieuwe Inzamelen bij de laagbouw in Overvecht afgerond. Dit is het eerste gebied na de pilot Lunetten waar Het Nieuwe Inzamelen in 4 achtereenvolgende fasen is gerealiseerd in de jaren 2014 en 2015. De eerste twee fasen betroffen nagenoeg alleen hoogbouw woningen. Alleen in fase 3 (wat plaatsvond in 2014) is naast hoogbouw ook bij 900 laagbouwwoningen Het Nieuwe Inzamelen met kliko s ingevoerd. Omdat de projectorganisatie op dat moment nog in oprichting was, zijn voor deze 900 woningen helaas geen meetgegevens verzameld. Samenvattend betekent dit dat in Overvecht 3.500 woningen kliko s hebben ontvangen, maar dat we alleen van de 2.600 laagbouwwoningen uit fase 4 meetgegevens hebben. Deze zijn opgenomen in bovenstaand overzicht. In Overvecht is afgelopen maand een klanttevredenheidsonderzoek gehouden. Enkele cijfers uit dit onderzoek zijn dat bewoners Het Nieuwe Inzamelen waarderen met gemiddeld een 7,1. Op de vraag of zij de verstrekte informatie duidelijk vonden antwoordde 89% van de respondenten hier ja op. De resultaten van het onderzoek worden na de zomervakantieperiode opgenomen op de gemeentelijke website: www.utrecht.nl/hetnieuweinzamelen. Aantal aansluitingen met mogelijkheden voor Parkwijk Noord kliko s 1.059 Restafval na invoering (kg pppjr) 188 referentie: 225 Papier na invoering (kg pppjr) 38 referentie: 33 Plastic na invoering (kg pppjr) 14 referentie: 2,7 % geaccepteerde kliko's 98,9% bewonerstevredenheid Ruim voldoende In Parkwijk Noord zijn in 2015 de kliko's (voor papier en plastic) uitgereikt. Na een half jaar bleek uit een sorteeranalyse dat dit onvoldoende effect had op de nog aanwezige hoeveelheid papier en plastic in het restafval. Met een extra campagne huis-aan-huis zijn bewoners afgelopen weken aanvullend geïnformeerd over Het Nieuwe Inzamelen en het belang van het scheiden van afval. Uit de gevoerde gesprekken komt naar voren dat een meerderheid een ruime voldoende geeft voor Het Nieuwe Inzamelen. 5/8
Terwijde Aantal aansluitingen met mogelijkheden voor kliko s 1.979 Restafval na invoering (kg pppjr) Nog te meten referentie: 225 Papier na invoering (kg pppjr) Nog te meten referentie: 33 Plastic na invoering (kg pppjr) Nog te meten referentie: 2,7 % geaccepteerde kliko's 96,4% In Terwijde hebben bewoners afgelopen maanden de kliko's voor papier en plastic ontvangen. Tevens worden de meetresultaten komend half jaar verzameld. In juli en augustus wordt niet gemeten in verband met de zomervakantie. Het Nieuwe Inzamelen de komende tijd Transwijk In Transwijk is Het Nieuwe Inzamelen in juni ingevoerd. De afvalscheidingsresultaten worden komend half jaar verzameld. Hoograven, Dichterswijk en Rivierenwijk In Hoograven, Dichterswijk en Rivierenwijk zijn momenteel de uitvoeringswerkzaamheden in volle gang voor de plaatsing van de ondergrondse restafvalcontainers. Na de zomervakantieperiode vindt de overgang plaats naar de nieuwe inzamelmethode. Noordoost Voor grote delen van Noordoost is de besluitvormingsfase afgerond voor de locaties van de ondergrondse containers en zijn de bezwaartermijnen (bijna) verstreken. Gedurende de komende maanden vindt bodem- en archeologisch onderzoek plaats. Het plaatsen van de ondergrondse containers kan starten wanneer: 1. de bezwaarprocedures zijn afgehandeld voor de locaties waar bezwaar tegen gemaakt is; 2. het bodem- en archeologisch onderzoek geen nadere bijzonderheden oplevert. In dit geval kan de plaatsing van de ondergrondse containers naar verwachting in het 3 de en 4 de kwartaal van dit jaar plaatsvinden. Als de ondergrondse containers geplaatst zijn kunnen de kliko s voor huishoudens met tuin en achterom worden uitgereikt. We verstrekken dan ook de afvalpassen voor het gebruik van de ondergrondse restafvalcontainers. Voor Tuinwijk en Vogelenbuurt worden in het najaar bijeenkomsten georganiseerd over de ideeën van bewoners voor extra ondergrondse containers voor plastic, blik en pak. Zoals eerder aangegeven laat ik onderzoeken in hoeverre de inzameling van plastic, blik en pak middels zakken tot de 6/8
mogelijkheden behoort voor gescheiden inzameling bij huishoudens waar kliko inzameling niet mogelijk is. Voor Wittevrouwen zal de inspraak voor de locaties van ondergrondse restafvalcontainers na Tuinwijk en Vogelenbuurt opgestart worden. Er hebben al gesprekken plaatsgevonden met diverse contactpersonen uit de wijk, ondernemers en het wijkbureau. Dit is net als in de overige delen van Noordoost gebeurd ter voorbereiding van de communicatie naar alle bewoners. In de berichtgeving gebruiken we eerdere ervaringen uit Noordoost. Samenvattend We verwachten dat dit jaar Hoograven, Dichterswijk, Rivierenwijk en Noordoost (met uitzondering van Wittevrouwen) overgaan op Het Nieuwe Inzamelen. Begin 2017 zijn naar verwachting de afvalscheidingsresultaten beschikbaar van de gebieden die direct na de zomervakantie op Het Nieuwe Inzamelen overgaan (Hoograven, Rivierenwijk en Dichterswijk). In 2017 staan de wijken Noordwest, West en een deel van Vleuten de Meern gepland. In 2018 volgen Oost en overige delen van Vleuten de Meern. Aan het eind van dit jaar zijn we met de uitvoering van het meerjarig project bijna halverwege. Dit is onder voorbehoud dat zich geen grote tegenvallers voordoen die tijd vragen. Factoren die onzekerheden met zich meebrengen in de planning en voortgang van Het Nieuwe Inzamelen zijn de resultaten van bodem- en archeologisch onderzoek. Voor elke ondergrondse container wordt dit onderzoek gedaan. We ondervonden in Hoograven afgelopen jaar dat op 12 locaties nader uitgebreid bodemonderzoek nodig was. In sommige gevallen was ook nader archeologisch onderzoek noodzakelijk. Hierdoor is in Hoograven ruim een half jaar vertraging ontstaan. Concluderend Zoals in deze brief aangegeven wordt er hard gewerkt aan het uitrollen van Het Nieuwe Inzamelen. Bij de voorbereiding van de uitrol per buurt of soms zelfs per blok wordt op basis van veldwerk beter duidelijk waar welke vorm van inzameling mogelijk is en het beste past. Ook treden we hiervoor steeds meer voorafgaand aan de uitrol in overleg met de belangrijkste stakeholders uit een buurt. Daar waar het mogelijk is om door middel van kliko s in te zamelen, zien we tot onze tevredenheid dat circa 95% van de kliko s wordt geaccepteerd. Daarnaast zien we, ondanks dat we uiteraard ook vele vragen krijgen, dat bijvoorbeeld de bewoners in Overvecht over het algemeen tevreden zijn over de invoering. Omdat we uiteraard ook veel vragen krijgen worden er continu verbeterslagen gemaakt in de communicatie (zie ook de brief van 24 juni jl.) Dit doen we zowel in de schriftelijke communicatie als via de website. De website heeft al een duidelijkere structuur gekregen waarin we per wijk actuele gegevens kunnen weergeven. Dit sluit beter aan bij de informatiebehoefte van veel bewoners en anderen die de site willen raadplegen. Voor wat betreft de inzamelresultaten zien we dat de uitrol ervoor zorgt dat bij de laagbouw het restafval circa 180-190 kg bedraagt. Dit is fors minder dan het gemiddelde voor heel de stad wat we als referentie hanteren (225 kg per jaar). We zien echter ook dat de doelstelling van 150 kg per persoon per jaar voor de laagbouw in 2018 nog niet is behaald. Daarom hebben we parallel aan de uitrol van Het Nieuwe Inzamelen extra maatregelen genomen om het scheiden van afval verder te stimuleren en nog meer grondstoffen in te zamelen. Deze licht ik hieronder toe. Naast Het Nieuwe Inzamelen maken we ook werk van andere stadsbrede maatregelen die het scheiden van afval bevorderen. Zoals 27 extra textielbakken en de campagne voor plastic-, blik-, en pak waarmee naast plastic verpakkingsmateriaal ook blik en drankenkartons aangeboden mogen worden in de plastic container of -kliko. Over de resultaten van deze campagne bent u reeds eerder 7/8
geïnformeerd. Daarnaast lopen ook diverse seizoensgebonden campagnes zoals die voor de taxusinzameling. In onze eerdere brief over de communicatie rondom Het Nieuwe Inzamelen (30 mei 2016) is het overzicht getoond van alle 10 campagnes van dit jaar. Ook deze campagnes dragen bij aan de doelstelling van minder restafval. In dit verband wil ik ook de studie en experimenten en pilots in de hoogbouw noemen. Eind 2014 is het VANG-Huishoudelijk Afval project Verbeteren afvalscheiding in de hoogbouw gestart. Doelstelling van dit project is om inzicht te krijgen wat gedragsbepalende factoren zijn voor afvalscheiding, wanneer welke factoren van belang zijn, en welke interventies gemeenten wanneer kunnen toepassen om meer huishoudelijk afval als grondstof in te inzamelen bij stedelijke hoogbouw. Eind 2015 zijn daarvoor twaalf instrumenten geselecteerd. Dit betreft bepaalde technieken/principes die veelbelovend lijken om het scheidingsgedrag van burgers in de hoogbouw positief te beïnvloeden. Combinaties van deze instrumenten zullen in 2017 worden beproefd in pilots (studies) in diverse grote steden. Gemeenten met veel stedelijke hoogbouw hebben de behoefte aan succesvolle interventies om meer afval als grondstof te kunnen benutten. De deelnemende partijen in dit project zijn Avalex, gemeente Almere, gemeente Amsterdam, gemeente Den Haag, gemeente Rotterdam, gemeente Schiedam, gemeente Utrecht, HVC, ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M), NVRD, Rijkswaterstaat, en Vereniging Afvalbedrijven. Dit project is onderdeel van het programma VANG huishoudelijk afval. We verwachten de resultaten hiervan eind 2017. Wellicht zijn deze resultaten óók interessant voor de laagbouw waar kliko s niet mogelijk zijn. Tenslotte organiseren we in 2017 in navolging op verscheidene andere gemeenten de 100-100-100 uitdaging voor de bewoners van Utrecht. 100-100-100 is een project waarin 100 mensen de uitdaging aangaan om gedurende 100 dagen, 100% van hun afval te scheiden. Graag informeer ik u begin 2017 opnieuw over de resultaten en de voortgang van Het Nieuwe Inzamelen. Op dat moment zal ik u tevens verder informeren over de pilot hoogbouw, tesamen met de overige maatregelen die we realiseren om het restafval te verminderen. Met vriendelijke groet, Kees Geldof 8/8