Wat is de positie van een leerling?

LEO informeert Periodieke uitgave van de afdeling Sociale Zaken van CUMELA Nederland Colofon Jaargang 12 - editie 2 - augustus 2013 Redactie afd. Sociale Zaken CUMELA Nederland Vormgeving CUMELA Communicatie Illustraties Rob Mulder LEO legt uit... Wat is de positie van een leerling? Speciale digitale editie Handleiding voor een arbeidsovereenkomst met een leerling van de Beroepsbegeleidende Leerweg Er is een verschil met betrekking tot de arbeidsovereenkomst tussen een gewone werknemer en een werknemer die in het kader van zijn opleiding op een bedrijf werkzaam is. Doorgaans werkt de leerling van de Beroeps Begeleidende Leerweg vier dagen op het leerbedrijf en gaat hij één dag per week naar school, in de agrarische sector aangevuld met één of twee weken per schoolar praktijkschool. Er wordt ook wel in blokken gewerkt. Leerlingen gaan dan een volle week naar school gevolgd door een aantal volle weken werken. Het aantal schooldagen is gelijk met de variant van één dag per week naar school. Hierboven staat beschreven dat de leerling doorgaans vier dagen per week werkt. Het is echter mogelijk om de leerling parttime in dienst te nemen. Niemand kan u dwingen om de leerling fulltime in dienst te nemen. Ook een vast dienstverband (onbepaalde tijd) is geen plicht. Wat deze punten betreft is het gewone arbeidsrecht van toepassing. U kunt de leerling dus een oproepovereenkomst aanbieden of een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd (varierend van heel kort tot lang) of voor onbepaalde tijd. En al deze vormen van dienstverband kunnen dan ook nog fulltime of parttime worden aangeboden. U heeft dus veel keuze in het soort dienstverband dat u aangaat met de leerling. Om een diploma te kunnen halen moet de leerling minimaal 610 uur werken op arbasis. Hieruit kunnen we afleiden dat de leerling een dienstverband van minimaal 30% zou moeten hebben. Over dit aantal uren wordt momenteel nog in de Eerste Kamer gesproken. Hoe de wetgeving er exact uit gaat zien is nog onbekend. Daarbij is er tussen de scholen onderling ook nog veel verschil. Kijk dus goed naar de BPV-overeenkomst (Beroeps Praktijk Vorming) die de school u voorlegt en overleg met de begeleider van school over uw werkaanbod. Overigens, als u een leerling in dienst mt moet daar een arbeidsovereenkomst bij! Een BPV-overeenkomst alleen is onvoldoende. Het gaat er dus om dat de leerling een voor zijn opleiding gewenst aantal uren kan werken. Dit hoeft niet op één bedrijf, maar kan ook op meer bedrijven samen. Uw werkaanbod/leermogelijkheden bepaalt de omvang van de arbeidsovereenkomst die u de leerling aanbiedt. De overeenkomst tussen de school en de leerling wordt BPV-overeenkomst (beroepspraktijkvorming) of praktijkovereenkomst genoemd. Het feit dat de leerling bij u werkt maakt het noodzakelijk om als werkgever/ leerbedrijf een schriftelijke arbeidsovereenkomst met hem/haar af te sluiten. Hieronder wordt aangegeven wat de verschillen cq. aandachtspunten zijn ten opzichte van gewone arbeidsovereenkomsten. Om een juiste keuze in het dienstverband te maken dient u over de volgende informatie te beschikken. Geboortedatum leerling Afgeronde (met diploma) vooropleiding Richting en niveau van de te volgen BBL-opleiding Als er voldoende werkaanbod is, heeft een fulltime dienstverband met een leerling de voorkeur. Hij/zij kan dan zo veel mogelijk ervaring op doen. Dat is in het belang van de leerling en de werkgever. Een leerling kan ook bij meer dan één werkgever in dienst treden. In de CAO-LEO is een en ander opgenomen in artikel 44 en 45. Leo informeert wordt mede mogelijk gemaakt door: Leo informeert... 1

Leerling gaat een BBL-opleiding volgen op niveau 1, 2 of 3 Eerst bepaalt u of de leerling nog kwalificatieplichtig is. Dit is relevant om te kunnen beoordelen of de leerling recht heeft op loon op de schooldag. Is de leerling kwalificatieplichtig dan heeft hij/zij geen recht op loon op de schooldag omdat hij/zij leerplichtig is en nog verplicht één dag per week naar school moet. Deze leerling kan maximaal voor 80% in dienst treden. Optie 1) 18 ar of ouder (let op: de leeftijd op 1 augustus is bepalend) Dan is hij/zij niet meer kwalificatieplichtig Leerling kan fulltime in dienst komen en heeft recht op loon op de schooldag (bij parttime naar rato) U heeft recht op een vergoeding van Colland ( 30,- per schooldag) Optie 2) 16/17 ar (let op; de leeftijd op 1 augustus is bepalend) Met diploma VWO/HAVO of MBO niveau 2 Dan is hij/zij niet meer kwalificatieplichtig Leerling kan fulltime in dienst komen en heeft recht op loon op de schooldag (bij parttime naar rato) U heeft recht op een vergoeding van Colland ( 30,- per schooldag) Optie 3) 16/17 ar (let op; de leeftijd op 1 augustus is bepalend) Geen diploma VWO, HAVO of MBO niveau 2 Dan is hij/zij kwalificatieplichtig Een dienstverband van maximaal 80% is mogelijk, de leerling heeft geen recht op loon op schooldag. U heeft geen recht op een vergoeding van Colland. Schematisch ziet dat er als volgt uit: Leeftijd op 1 augustus Startkwalificatie? Kwalificatieplicht? Artikel 44 van toepassing? 15 ar n.v.t., volledig leerplichtig tot en met 31 juli (schoolar afmaken) 16 ar 16 ar 17 ar 17 ar Ja, totdat hij 18 ar is of startkwalificatie behaald, let op hele schoolren. 18 ar of ouder n.v.t. n.v.t. Een schoolar loopt van 1 augustus tot en met 31 juli. In de CAO LEO is tevens opgenomen dat over maximaal 2 excursie- of examendagen per schoolar het loon wordt doorbetaald. Kijkt u eerst naar het stroomschema op pagina 6. Hieronder worden een aantal belangrijke punten nader toegelicht. A. Soort dienstverband Het dienstverband kan worden afgesloten voor bepaalde tijd of onbepaalde tijd. U komt voor werknemers met een leer/ werkovereenkomst altijd in aanmerking voor de lage wachtgeldpremie, ongeacht de duur van de arbeidsovereenkomst. De werknemers met een leer/werkovereenkomst zijn de enige uitzondering op de bepaling dat de duur van het contract een ar of langer moet zijn voor toepassing van de lage wachtgeldpremie. In de arbeidsovereenkomst moet worden verwezen naar de BPV-overeenkomst, en u bewaart een kopie hiervan bij uw loonadministratie. Er kan een ontbindende voorwaarde worden opgenomen: Op het moment dat de BPV-overeenkomst voortijdig door de leerling/werknemer/school wordt beëindigd, eindigt deze arbeidsovereenkomst per dezelfde datum. Een ontbindende voorwaarde houdt in dat als het ene gebeurt het andere automatisch volgt. Ofwel, als de leerling zijn opleiding voortijdig beëindigt, eindigt de arbeidsovereenkomst van rechtswege per dezelfde datum. 2...Leo informeert

B. Loonhoogte Medewerkers die een opleiding volgen worden ingeschaald volgens de functieomschrijvingen uit de CAO. De CAO bepaalt voor leerlingen het volgende: BBLopleidingsniveau Functie waarvoor opgeleid wordt Functiegroep tijdens opleiding Beloning tijdens opleiding 1 WML (wet minimum loon) 2 medewerker gemechaniseerd loonwerk C 85% van cao-loon functiegroep C 2 algemeen medewerker loonwerk B 85% van cao-loon functiegroep B 2 technisch medewerker C 85% van cao-loon functiegroep C 2 medewerker gemechaniseerd loonwerk + technisch medewerker C 85% van cao-loon functiegroep C 3 medewerker gemechaniseerd loonwerk D 90% van cao-loon functiegroep D 3 algemeen medewerker loonwerk C 90% van cao-loon functiegroep C 3 technisch medewerker D 90% van cao-loon functiegroep D 3 medewerker gemechaniseerd loonwerk + technisch medewerker D 90% van cao-loon functiegroep D De achtergrond van het percentage loon waar de leerling recht op heeft is, dat de leerling wordt opgeleid voor een functie op nivo C of D maar nog niet volleerd is, vandaar 85% of 90% loon. Leerlingen die een opleiding volgen op niveau 1 worden volgens het wettelijke minimum jeugdloon betaald. Een en ander is opgenomen in artikel 45 CAO LEO. Omdat het hier om niet-vakvolwassen werknemers gaat is C0 of D0 het uitgangspunt. De CAO biedt de mogelijkheid om een leerling niet het CAO-loon te betalen. U betaalt bij gebruik van deze uitzondering, maximaal 130% x wettelijk minimumjeugdloon (dus ook voor leerlingen die een opleiding volgen op niveau 2 of 3). Dit is de enige uitzondering op de CAOlonen en kunt u vinden in artikel 45 lid 4. Het voordeel voor u is dat u de Wet Vermindering Afdracht Onderwijs kunt toepassen (een korting op de te betalen loonheffing). In de CAO is vervolgens (dus indien de werknemer maximaal 130% x het wettelijk minimum jeugdloon heeft ontvangen) de afspraak gemaakt dat, indien de werknemer met goed gevolg de opleiding heeft afgerond, hem éénmalig een diplomatoeslag wordt verstrekt ter hoogte van het verschil in beloning tussen wat de CAO voorschrijft (dus 85% x loon groep C0 of 90% x loon groep D0) en het beloningsniveau gedurende de opleiding. De diplomatoeslag wordt naar rato uitbetaald indien de opleiding of het dienstverband op verzoek van de werknemer en met instemming van de werkgever voortijdig wordt beëindigd. Hiermee heeft de werknemer achteraf toch het CAO-loon. Indien de werknemer zijn opleiding voortijdig beëindigt (met of zonder diploma) is er vanaf dat moment geen recht meer op afdrachtvermindering onderwijs. Afdrachtvermindering onderwijs De afdrachtvermindering onderwijs wordt onder andere verleend voor werknemers die de beroepspraktijkvorming volgen van de beroepsbegeleidende leerweg. Een kopie van de BPV-overeenkomst moet u bewaren bij de loonadministratie. Voorwaarde voor het verkrijgen van deze afdrachtvermindering is dat het loon van de werknemer niet hoger mag zijn dan circa 130% van het minimumloon voor een 23-rige. Zie ook de CAO-LEO artikel 45 lid 1 in combinatie met artikel 45 lid 2. Het is aan u of u liever 85 of 90% van het CAO loon betaalt of de hiervoor genoemde combinatie van een lager loon met afdrachtvermindering en diplomatoeslag. De vermindering bedraagt 2.700,- (2013) per kalenderar bij een volledige arbeidsduur, gedurende de opleiding. De vermindering duurt zolang u aan de voorwaarden voldoet. Er ligt een voorstel om de afdrachtsvermindering onderwijs te wijzigen per 1 nuari 2014. Of deze wijziging doorgaat en of dit inderdaad per 1 nuari 2014 ingaat, is op dit moment nog niet bekend. U betaalt dus: Minimum jeugdloon bij een opleiding op niveau 1 Bij de overige niveau s: CAO loon uitgaande van 85% x C0 of 90% x D0 òf maximaal 130% WML (23 jr.) met diplomatoeslag achteraf en toepassing afdrachtsvermindering onderwijs Als de leerling niet meer kwalificatieplichtig is, betaalt de werkgever naast de gewerkte uren, de schooltijd. Voor alle opleidingen op niveau 1, 2 en 3 kan de werkgever dan een declaratie indienen bij Colland. Vanuit Colland Arbeidsmarktbeleid wordt 30,- per schooldag (2013/2014) vergoed. Voorbeeld: Leerling heeft op basis van de CAO recht op 100 euro bruto per week, het minimum jeugdloon is voor hem 65 euro. De diplomatoeslag is dan 100-65 = 35 euro per week. Los van wijzigingen in CAO en leeftijd zou de diplomatoeslag dan bedragen 104 weken x 35 euro = 3640 euro bruto, wanr de opleiding 2 ar heeft geduurd. Leo informeert... 3

C Percentage dienstverband a) Voor een kwalificatieplichtige werknemer geldt dat deze maximaal een dienstverband kan hebben van 80% en dus ook maximaal loon voor 80%. De opbouw van vakantiedagen en atv is dan ook naar rato 80%. b) Voor een niet-kwalificatieplichtige werknemer, die een opleiding volgt op niveau 1, 2 of 3 is de afspraak dat u de schooldag volledig doorbetaalt. Het loon is dan dus voor 38 uur, waarbij u een declaratie kunt indienen bij Colland (voor 30,- per schooldag). De werknemer heeft bij een volledig dienstverband (38 uur=100%) volledige opbouw aan vakantie en atvdagen. In de arbeidsovereenkomst wordt vermeld dat de werknemer een opleiding volgt in het kader van BBL en één dag per week naar school gaat. In (school)vakantieperioden is de werknemer vijf dagen per week beschikbaar en werkt dan ook vijf dagen. Het aantal SV-dagen voor de loonberekening is vijf (hele ar) per week. Hoeveel loon u de werknemer betaalt is afhankelijk van zijn leeftijd en de opleiding die de werknemer volgt. Het maakt niet uit of er sprake is van één schooldag per week of wanr de schooldagen zijn samengevoegd tot theorieblokken van meerdere dagen per week. Sinds het schoolar 2011/2012 komen alle opleidingen op niveau 1, 2 en 3 voor vergoeding ( 30,- per schooldag) in aanmerking. LET OP: bij leerlingen wordt het loon bepaald door percentage i.v.m. leeftijd, percentage i.v.m. dienstverband en percentage i.v.m. fuwa! U kunt deze leerling ook parttime in dienst nemen. Dan heeft hij naar rato recht op loon op de schooldag. Voorbeelden: Fulltime: 4 dagen werken geeft recht op loon voor ((30,4 + 7,6)*20%)+ 30,4 = 38 uur. U kunt de leerling een dienstverband geven van 100%. Hij heeft dan recht op volledige opbouw van vakantie- en ATV dagen. De loonbetaling is 38 uur ofwel 100%. Bij een fulltime dienstverband is hij verplicht om in de vakanties te komen werken. De uren die hij dan op de 5e dag werkt zijn geen overuren. Parttime: 4 dagen werken geeft recht op loon voor ((30,4 + 7,6)*20%)+ 30,4 = 38 uur ofwel dienstverband is 80% en loonbetaling is 100%. Geeft u een 80% dienstverband is de opbouw van vakantie- en ATV dagen ook op basis van 80%. In de vakanties is hij dan niet verplicht om te komen, omdat hij daarvoor geen dienstverband heeft. Als hij de overige 7,6 uur ook werkt worden de eerste 6 uur 100% betaalt (art 22 lid 6 cao LEO) en 1,6 uur is overwerk. Parttime: 3 dagen werken geeft recht op loon voor ((22,8 + 7,6)*20%)+ 22,8 = 28,88 uur ofwel dienstverband is 60% en loonbetaling is 76%. Parttime: 2 dagen werken geeft recht op loon voor ((15,2 + 7,6)*20%)+ 15,2 = 19,76 uur ofwel dienstverband is 40% en loonbetaling is 52%. Parttime: 1 dag werken geeft recht op loon voor ((7,6 + 7,6)*20%)+ 7,6 = 10,64 uur ofwel dienstverband is 20% en loonbetaling is 28%. Praktijktrainingskosten Bedrijven in de sector met werknemers die een BBL opleiding volgen op niveau 2 of 3 en bijvoorbeeld bij het SOMA College, PTC+ of IPC Groene Ruimte extra praktijktraining volgen, komen in aanmerking voor vijftig procent van de kosten voor de extra praktijktrainingen met een maximum van 1.200,- per schoolar. Betaalt u de kosten van de aanvullende praktijktraining voor uw leerling dan adviseren we u een extra bepaling inzake eventuele terugbetaling op te nemen in de arbeidsovereenkomst. 4...Leo informeert

Leerling gaat een opleiding volgen op niveau 4 Volgt de niet-kwalificatieplichtige werknemer een opleiding op niveau 4 dan betaalt u vierenhalve dag loon (90%) en kunt u geen declaratie indienen bij Colland. De werknemer heeft een deeltijddienstverband voor 90% (34,2 uur) en een daarmee evenredige opbouw aan vakantie en atv-dagen. Gaat de medewerker in de schoolvakanties vijf dagen werken is dat wel overwerk maar hij blijft binnen het aantal uren waarvoor geen overwerktoeslag betaalt hoeft te worden (artikel 22). Maakt de werknemer dus een werkweek van 38 uur in een vakantie, zijn dat 38 uren a 100%. Bij opmerkingen in de arbeidsovereenkomst zou vermeld moeten worden dat tijdens schoolvakanties de werknemer vijf dagen per week werkt en dan ook voor vijf dagen per week loon zal ontvangen. Het aantal SV-dagen is het hele ar vijf per week. Elk ander percentage dienstverband is ook denkbaar. De stelregel voor het betalen van loon is dan afhankelijk van de opleiding dat er loon betaalt wordt over de gewerkte uren + 10% of 20% van het totaal van arbeidstijd en schooltijd. Het percentage dienstverband kan dus anders zijn dan het percentage loon dat betaald wordt. Het percentage dienstverband is altijd de basis om de rechten op vakantiedagen en atv-dagen vast te stellen. Bij de loonberekening telt de gedeeltelijk doorbetaalde schooldag als dag in de zin van de sociale verzekeringen. Hiervoor mag bij de loonberekening dus rekening gehouden worden met de franchise over deze dag. U kunt deze leerling ook parttime in dienst nemen. Dan heeft hij naar rato recht op loon op de schooldag. Voorbeelden: 4 dagen werken geeft recht op loon voor ((30,4 + 7,6)*10%)+ 30,4 = 34,2 uur ofwel dienstverband is 80% en loonbetaling is 90%. Geeft u een 80% dienstverband is de opbouw van vakantie- en ATV dagen ook op basis van 80%. In de vakanties is hij verplicht om halve dagen te komen, omdat hij op halve dagen betaald wordt. Als hij de overige 3,8 uur ook werkt worden die a 100% betaald. 3 dagen werken geeft recht op loon voor ((22,8 + 7,6)*10%)+ 22,8 = 25,84 uur ofwel dienstverband is 60% en loonbetaling is 68%. 2 dagen werken geeft recht op loon voor ((15,2 + 7,6)*10%)+ 15,2 = 17,48 uur ofwel dienstverband is 40% en loonbetaling is 46%. 1 dag werken geeft recht op loon voor ((7,6 + 7,6)*10%)+ 7,6 = 9,12 uur ofwel dienstverband is 20% en loonbetaling is 24%. Voorbeelden A >> Leerling, geboren 13-10-1996 met vooropleiding VMBO basis beroepsonderwijs gaat opleiding Groen Grond Infra niveau 2 volgen. Werkgever wil hem voor 3 dagen in dienst nemen. Leerling is op 1 augustus 2013 16 ar, hij is dus nog leerplichtig (gezien vooropleiding). Omdat hij leerplichtig is krijgt hij geen loon op de schooldag. Hij komt voor 60% in dienst (3 dagen, is 22,8 uur) De opleiding Groen Grond Infra is een opleiding voor medewerker gemechaniseerd loonwerk, niveau 2 geeft inschaling in C met 85% salaris. Zijn brutoloon is dan: C0 x 85% (inschaling) x 60% (% dienstverband) x 46% (16 ar) ofwel 409,94 per maand of 376,96 per 4 weken. B >> Leerling, geboren 25-04-1989 met vooropleiding HAVO gaat opleiding middenkader infra niveau 4 volgen. Werkgever wil hem fulltime in dienst nemen. Leerling is op 1 augustus 2013 24 ar, hij is dus niet meer leerplichtig (gezien leeftijd en vooropleiding). Hij volgt een opleiding op niveau 4 en heeft daarom deels recht op loon op de schooldag. Hij komt fulltime in dienst. Inschaling is niet in de cao geregeld. Werkgever bepaalt de inschaling. Stel werkgever schaalt hem in, in functiegroep D. Zijn brutoloon is dan: D0 x 90% (fulltime in dienst, doch op schooldag slechts 10%) x 100% (geen jeugdige) komt overeen met 1757,25 per maand of 1615,86 per 4 weken. Omdat hij fulltime in dienst is moet hij in de vakanties komen werken. De uren die hij extra werkt worden a 100% betaald. Dit zijn dus 3,8 uur per week. (immers de halve schooldag zit al in zijn loon en wordt dus al betaald) C >> Leerling, geboren 28-10-1994 met vooropleiding HAVO gaat opleiding niveau 3 volgen voor kraanmachinist. Op 1 augustus 2013 is hij 18 ar. Hij is dan niet meer kwalificatieplichtig. Hij komt fulltime in dienst. Zijn brutoloon is dan D0 x 90% (inschaling) x 100% (fulltime) x 68% (18 ar), ofwel 1194,93 per maand of 1098,78 per 4 weken. D >> Leerling, geboren 28-10-1995 met vooropleiding HAVO gaat opleiding niveau 3 volgen voor kraanmachinist. Op 1 augustus 2013 is hij 17 ar. Hij is dan niet meer kwalificatieplichtig omdat hij als vooropleiding HAVO heeft gehad. Als hij voor 3 dagen per week in dienst komt is zijn salaris; D0 x 90% x 76% (3 dagen) x 57% (17 ar) is 761,24 per maand of 699,99 per 4 weken. Leo informeert... 5

Schematische weergave van artikel 44 cao LEO De werknemer / leerling heeft een dienstverband Is de medewerker kwalificatieplichtig? Artikel 44 lid 1 is niet van toepassing (de werknemer/leerling krijgt een arbeidsovereenkomst van maximaal 80%*) Opleiding in het kader van de beroepsbegeleidende leerweg? Jonger dan 20 ar? Volledig loon doorbetalen op schooldag Geen verplichting loon door te betalen. Loon betalen over aantal uren + (10% over het loon van arbeidstijd en schooltijd tezamen). Is het een opleiding op niveau 1, 2 of 3? Voltijdsdienstverband (38 uur)? Loon betalen over 34,2 uur Voltijdsdienstverband (38 uur)? Loon betalen over aantal uren + (20% over het loon van arbeidstijd en schooltijd tezamen). Loon betalen over de hele schooldag (7,6 uur) Declaratie indienen bij Colland ( 30,- vergoeding per schooldag + evt. aanvullende declaraties voor extra praktijktraining) Teksten in de arbeidsovereenkomst Als bijlage zijn een tweetal modellen van arbeidsovereenkomsten opgenomen. Er is een model voor bepaalde tijd en een model oproepcontract. 6...Leo informeert