FOTO Slopen of renoveren? Een afwegingskader J. Vrijders, J. Van Dessel 01/10/2015 Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 1 Stappenplan voor een kwaliteitsvolle energetische renovatie: gestroomlijnd en prestatiegericht werken www.renofase.be VIS-Traject 120784 1
Stappenplan : FASEN Diagnose Ontwerp Uitvoering Klant Hoe bestaande toestand inschatten? VIS-Traject 120784 Optimaal renovatiescenario? SLOPEN OF RENOVEREN? Keuze reno-techniek Stroomlijnen uitvoeringsproces Kwaliteit garanderen Informeren Adviseren Overtuigen Verouderd woningpark Kwaliteit variabel Energieverbruik hoog Eigenaars vs. huurders Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 4 2
Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 5 criteria voor renovatie of sloop 1. Analyse bestaande toestand 2. Projectie einddoel 3. Keuzes Thema s: Bouwtechnisch Milieu Economisch Sociaal - Cultureel Gebouw Stedenbouw Erfgoed Comfort Stabiliteit Componenten Energie Type opbouw RVWn Renovatie Remediëring Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 6 3
Bouwtechnische criteria Renovatie Bouwtechnische toestand is sterk bepalend voor de haalbaarheid van een renovatie. Er dient een zekere basisstructuur beschikbaar te zijn. Oplosbaarheid van bouwknopen Renovatie kan sneller doorlopen worden en is minder weersafhankelijk. Renovatie kan ook in fasen worden uitgevoerd. Uitvoeringsmethoden (zoals prefab & andere innovaties) nog in ontwikkeling Tijdelijke kosten voor herhuisvesting reduceren & eenvoudiger in organisatie Moeilijker uitvoeringsproces veel arbeid Sloop+Nieuwbouw Technische toestand gebouw Bouwproces Slopen (voornamelijk bij rijwoningen) kan extra risico inhouden naar stabiliteit van aanliggende constructies. Meer stappen (ruwbouw) in het proces, dus langere termijn. Bouwmethodes staan op punt. Mogelijkheden tot prefabricatie Tijdelijke huisvesting nodig Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 7 Bouwtechnische criteria: Kwaliteit Geïnspireerd op Wonen-Vlaanderen Checklists Bewoonbaarheid woningen https://www.wonenvlaanderen.be/ondersteuning_voor_professionelen/woningkwaliteit_voor_ professionelen/technische_verslagen_over_woningkwaliteit#item_2867 Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 8 4
Bouwtechnische criteria: Comfort Aan/afwezigheid & staat van Afwerking (plafonds, muren, vloeren, ) Toilet, lavabo, bad/douche, Elektriciteit Verwarming Verlichting Verluchting Toegang Redenen om te renoveren Beschikbare vloeroppervlakte => Reden om te slopen (?) Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 9 Bouwtechnische criteria Snelheid Benergie Desmetbjorn.be http://www.bouwwereld.nl/project/leidingen-buitenom-bij-renovatie/ http://www.renovatieteam.com/ Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 10 5
Milieu-criteria Renovatie Sloop+Nieuwbouw Minder sloopafval, minder gebruik nieuwe Energieverbruik eenvoudiger te reduceren. Afval & grondstoffen Reductie energie grondstoffen. Case Kantoor M - Mechelen LCA Foto: a-plus.be Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 11 Economische criteria Renovatie Beheersbare investering indien gebouw structureel in orde. Bestaand gebouw niet overbevragen (functieveranderingen) Renovatiekosten moeilijker in te schatten BTW 6% Renovatie-premies als stimulans Betaalbaarheid doorgedreven renovatie is uitdaging Sloop+Nieuwbouw Bij hoge waarde grond, kan nieuwbouw hoger rendement en meerwaarde opleveren Afbraak kapitaal BTW 21% behalve centrumsteden Premies beperkter Sloopkost is (meestal) verwaarloosbaar Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 12 6
Economische criteria Concrete Case Bron foto s: S. Cottenier Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 13 Economische criteria Concrete Case Bron foto s: S. Cottenier Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 14 7
Sociale & culturele criteria Renovatie Sloop+Nieuwbouw Woontechnisch/Comfort Functionaliteit overbevraging wensen van de klant in Andere woontypologieën mogelijk / andere uitstraling / overeenstemming met capaciteiten gebouw andere invulling marktbehoefte Kwaliteit van wonen & uitzicht kan evenwaardig zijn Gebouw aanpasbaar aan functieveranderingen heeft Mogelijkheid om flexibiliteit van gebouw in te bouwen langere levensduur Cultuurhistorische/Architecturale waarde & imago - Regelgeving Waardering bestaande omgeving behoud sociaalculturele waarde erfgoed Uitstraling nieuwbouw imago buurt Stedenbouwkundige voorschriften Sociale effecten bewoners - wijkniveau Renovatie bij problemen die niet sociaal van aard zijn Sloop-nieuwbouw geeft doorstroming bewoners Doorgedreven renovatie: impact op marktprijs Herhuisvesting & zwakste bevolkingsgroepen Behoud wooneenheden / variatie woontypologie Vermindering aantal wooneenheden Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 15 Sociale & culturele criteria - Regelgeving FOTO s: http://www.modelmo.be/ Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 16 8
Subjectieve criteria! Erfgoed - Opwaardering Bouwtechnis che toestand Sneller Aanpasbaarheid? Flexibiliteit? BTW & Premies Gefaseerd werken Investering beheersbaar Afval & grondstoffen Stedenbouw Functies Risico s slopen Waarde grond Kapitaal Uitstraling Sloopkost Herhuisvesting Tijdelijke huisvesting Typologiewijziging Langer proces Reductie energie Ontwikkeld, prefab, Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 17 Beslissingsondersteuning STAP 1 - Randvoorwaarden Erfgoed Stedenbouw STAP 2 Kwalitatieve beoordeling Technische toestand Gewenste functionaliteit Energie Ambitie Waarde creatie Draagkracht, stabiliteit, funderingen (optopping, materiaalgebruik, ) Basisfuncties & comfort (WC,badkamer, daglichttoetreding, ) Brede functionaliteit (niet-woon-functie, brandveiligheid, akoestiek, ) Specifieke aandachtspunten (toegankelijkheid, aanpasbaarheid, ) Stedenbouwkundige voorschriften (rooilijndecreet, zonevreemdheid, verkavelingsvoorschriften, ) Energie-uitdaging (Oriëntatie, compactheid, koudebruggen, aanwezigheid van isolatie, ) Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 18 9
Beslissingsondersteuning STAP 1 - Randvoorwaarden Erfgoed Stedenbouw STAP 2 Kwalitatieve beoordeling Technische toestand Gewenste functionaliteit Energie Ambitie Waarde creatie STAP 3 Kwantitatieve beoordeling Kosten Milieu-impact Case study s Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 19 Case study s Voorlopige conclusies Kosten Bestaande toestand Invloed BTW & subsidies Vergelijkingsbasis (m²) Milieu-impact Energiebesparing Nieuwe structuur Extra case study s welkom Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 20 10
Besluit Keuze slopen of renoveren 0.5% - 2% - 10% - 35% van de gevallen? Langetermijndoelstellingen energie = de uitdaging? Criteria Beslissingsboom 1 argument Milieu Bouwtechnisch Economisch Sociaal- Cultureel- Regelgevend Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 21 Besluit LCC en LCA Milieu-impact structuur vs. energiebesparing Kosten vs. Kosten-stimuli Bredere blik Straat, wijk, Standpunt: privé / publiek Én-én-verhaal Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 22 11
Meer info Contact Jeroen Vrijders Afdeling Duurzame Ontwikkeling & Renovatie, WTCB Jeroen.Vrijders@bbri.be of info@renofase.be Tel: 02/6557711 Website www.renofase.be Partners Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 23 Een duurzame wereld: de aannemer bouwt en renoveert er aan mee! jeroen.vrijders@bbri.be Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 24 12
Dankwoord Met dank aan VMSW, Volkshaard, Bressers, Alpas, V. De Saeger C. Van den Berghe & S. Vanderhoydonck Met de steun van de Technologische Dienstverlening Duurzaam Bouwen en Duurzame Ontwikkeling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, gesubsidieerd door het Brussels Instituut voor Onderzoek en Innovatie (Innoviris) het Vlaams Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT) binnen het kader van RenoFase Slopen of renoveren? EnergiecongreS Bouwunie J.Vrijders 01.10..2015 - Pagina 25 13