Bereikbaarheid Flower Mainport Aalsmeer Eigen Initiatief Greenport Nederland Strategisch Manifest Stuurgroep Duurzame Logistiek Greenport Nederland Bestuurlijke Afspraken Bereikbaarheid 2 pps projecten N201, A9, A6-A9, A4 Noordvleugel Randstad Greenpark Aalsmeer Flower Mainport Aalsmeer 3 e Randweg BAM Eigen Initiatief EI-FMA Nieuwe Waterweg 3 e verbinding MRIT Transumo Fase 2 Fase 1 Probleemstelling Procesaanpak Oplossing Verkeer en Waterstaat Min. Eurlings Multi stakeholder analyse Stuurgroep: Duurzame logistiek 31 maart 2008 Greenports Nederland
1 Eigen initiatief: duurzame bereikbaarheid Flower Mainport Aalsmeer Rapportage fase 1 Van: stuurgroep EI FMA 1. Samenvatting Nederland beschikt over een uniek netwerk van geclusterde tuinbouwactiviteiten, die van grote betekenis zijn voor de Nederlandse economie. In het ruimtelijk-economisch netwerkconcept van de tuinbouw vormen de vijf greenports de kernen. Met productielocaties op afstand (satellietgebieden) vormen zij in internationaal perspectief Greenport(s) Nederland. De greenports staan in nauwe samenhang met de mainports en de kennisinfrastructuur. Bedrijfsleven en overheid hebben gezamenlijk een strategische agenda (Greenport Manifest) opgesteld voor de verdere ontwikkeling van Greenport Nederland. Uit het manifest vloeit een actieprogramma voort met bestuurlijke uitvoeringsafspraken. Een van de bestuurlijke uitvoeringsafspraken in het kader van infrastructurele en logistieke opgaven betreft de bereikbaarheid van Flower Mainport Aalsmeer: Verkenning naar haalbaarheid PPS aanpak Derde Ring Amsterdam. De stuurgroep Mobiliteit en Bereikbaarheid (thans Duurzame Logistiek) heeft de uitvoering van deze afspraak op zich genomen. Vanuit de stuurgroep is een coalitie gevormd van initiatiefnemers te weten: FloraHolland, VGB-HBAG, BAM Infra en Volker Wessels. Uitgangspunt vormde de verkenning van het toepassen van het concept Eigen Initiatief van BAM. Een concept gebaseerd op het succesvolle Unsolicited Proposal in het buitenland. Kern van het concept vormt het ongevraagde ontwerp van een oplossing van infrastructuurproblemen vanuit de markt. En het bepalen van de haalbaarheid voor de oplossing waarna vervolgens inpassing plaatsvindt in bestaande kaders en procedures. Voor het project EI-FMA werd een stuurgroep/werkgroep structuur gekozen met de initiatiefnemers en enkele vertegenwoordigers van FMA als deelnemers. BAM infra kreeg opdracht het project uit te voeren. Het initiatief van het Eigen Initiatief alleen al maakte de tongen in FMA los. De benaming Derde Rondweg Amsterdam veroorzaakte nog meer onrust. Er was sprake van een interventie in moeizaam bevochten convenanten, afspraken, compromissen e.d. en gaf opnieuw voeding aan voor- en tegenstanders van gekozen oplossingen om discussies te heropenen. De eigen weerstand was georganiseerd. Rondom FMA was sprake van complexe bestuurlijke drukte en FMA bleek slecht georganiseerd te zijn zonder duidelijk leiderschap. Het project EI-FMA was nog nauwelijks begonnen en dreigde al te stranden. De conclusie was dat een andere aanpak noodzakelijk zou zijn: nl. draagvlak zoeken voor de problematiek in plaats van denken in oplossingen. Het doel van het project EI-FMA werd geherformuleerd: met vruchtbare publiekprivate samenwerking en een intensieve interactie met een geïntegreerde aanpak tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen, overheid en maatschappelijke organisaties tot nieuwe oplossingen te komen, die maatschappelijk geaccepteerd worden, die politiek draagvlak verwerven en die technologisch en financieel-technisch uitvoerbaar zijn. De opgave voor het project Bereikbaarheid FMA kort samengevat : creëer draagvlak bij de belangrijke spelers voor het gezamenlijk aanvaarden van de mobiliteitsproblematiek in de omgeving van FMA.
2 : probeer vervolgens van daaruit met een oplossing (EI-FMA) te komen waar alle belangrijke partijen achter kunnen staan. Het project werd in twee fasen opgedeeld fase 1 (2007): probleemdefinitie en procesaanpak vaststellen fase 2 (2008): het ontwikkelen van het Eigen Initiatief Een projectvoorstel werd voor ondersteuning en co-financiering ingediend bij het publiek-private BSIK programma Transumo (Transitie Duurzame Mobiliteit) waarvan fase 1 in eerste instantie werd geaccordeerd. Fase 1 bleek ingewikkelder dan voorzien in de stuurgroep/werkgroep. Er werd een weg ingeslagen van theoretisch wetenschappelijke benadering van transitiethema s voor de gebiedsontwikkeling in de omgeving Aalsmeer tussen het Stedelijk Amsterdam en het groene hart. Volgens enkele initiatiefnemers werd het probleemdenken ingeruild voor scenariodenken, raakte de oorspronkelijke mobiliteitsdoelstelling op de achtergrond, leidde de aanpak niet tot een eenduidige concrete boodschap richting stakeholders ten aanzien van de bereikbaarheidsproblematiek en werd geen antwoord gegeven op de vraag welke stakeholders moeten worden benaderd en de manier waarop dat zou gebeuren. Bovendien hervonden partijen zich rond FMA in de Greenport Aalsmeer. Beter georganiseerd onder leiderschap van de provincie Noord-Holland. Maar zonder overleg ontstond ook een nieuwe coalitie bereikbaarheid met publieke en private participanten uit en rondom FMA. Aansluiting bij deze coalitie zou volgens enkele initiatiefnemers de kans op een Eigen Initiatief vanuit de markt niet vergroten. BAM Infra, mede initiatiefnemer van EI-FMA moest constateren dat door de ontwikkelingen in fase 1 het aanbieden van een succesvol Eigen Initiatief voor de bereikbaarheidsproblematiek achterhaald was, mede doordat deelnemende partijen zelf reeds soortgelijke trajecten waren aangegaan. Ook vormde naar hun mening de bescheiden beschikbare financiële middelen een signaal voor het ontbreken van urgentie en noodzaak van het Eigen Initiatief. BAM Infra besloot zich terug te trekken. De overige initiatiefnemers beraden zich thans over de vervolgstappen. In overleg met Greenport Aalsmeer zal bezien worden hoe verder vorm en inhoud gegeven kan worden aan de bestuurlijke afspraak over de bereikbaarheid van FMA. Conclusie fase 1 De bereikbaarheid van FMA is een dynamisch vraagstuk De bereikbaarheid van FMA vereist proces- en systeeminnovatie Proces- en systeeminnovatie is een niet lineair leerproces Proces- en systeeminnovatie vereist een combibenadering van bedrijfsleven, kennisinstellingen, overheid en maatschappelijke organisaties Een combibenadering is tijdrovend en complex Wil een EI kans van slagen hebben dan moet voldaan worden aan de pre-conditie dat er draagvlak is voor het gezamenlijk aanvaarden van de problematiek.
3 2.1 Inleiding Greenports zijn unieke clusters van economische en maatschappelijke bedrijvigheid in de tuinbouw. Het kabinet heeft het belang van deze clusters voor de internationale economische positie van Nederland onderkend. Het rijk kent aan het versterken van deze positie prioriteit toe. De ontwikkeling van de greenports in het westen van Nederland zijn nauw verbonden met de ontwikkelingen in de Randstad en de mainports Schiphol en Rotterdam in het bijzonder. Ruimtelijke ontwikkeling en bereikbaarheid zijn van essentiële betekenis voor de greenports. Flower Mainport Aalsmeer (FMA) is één van de vijf greenports. FMA is nauw verbonden met mainport Schiphol en de andere greenports. De infrastructuur rondom FMA blijft ondanks in uitvoering genomen verbeteringen een belangrijk knelpunt voor verdere ontwikkeling. Oplossingen worden in ernstige mate bemoeilijkt door de bestuurlijke complexiteit rondom FMA. Reden voor het Eigen Initiatief (EI-FMA) van ondernemers om mee te denken over oplossingen voor infrastructurele knelpunten op langere termijn. Ongevraagde adviezen vanuit de markt, inpasbaar in het MIRT spelregelkader, aansluitend bij procedures voor infrastructurele projecten en bijdragend aan procesversnelling. 2.2 Urgentie programma Randstad De ambitie van het kabinet is om van de Randstad een duurzame topregio te maken. Hierbij staan drie hoofdopgaven centraal: Klimaatbestendige en veilige delta Bereikbaarheid en economische dynamiek Versterken van de ruimtelijke kwaliteit Het kabinet heeft zeven van betekenis zijnde onderwerpen geselecteerd: Klimaatbestendigheid laaggelegen delta Ruimtelijke investeringsstrategie Groen blauwe structuur Verstedelijkingsstrategie Bereikbaarheid Ruimtelijk-economische typering en structuur Toekomst van Schiphol Minister Cramer heeft de SER om een advies gevraagd over: Concrete acties en prioritering in licht van LT opgaven Economische oriëntatie (van distributie & handelsland naar kennis- en innovatieland) Ruimtelijke investeringsstrategie Positie kansarmen op arbeidsmarkt Rolverdeling overheid en anders acteren Integratie 3P invalshoek SER zal zich richten op: Aansluiting eerdere adviezen Nota Ruimte, Nota Mobiliteit Strategische opgaven voor realisatie topregio Hoe voor te sorteren VNO/NCW is gericht op de volgende hoofdpunten: Inzetten op economische topregio met internationaal vestigingsklimaat waar het goed werken en leven is Integrale beleidsagenda gericht op groei
4 Investeringsagenda voor hoogwaardige kwaliteit, ruimte en infrastructuur Nieuw Deltaplan voor geheel Nederland, gefinancierd vanuit resterende gasbaten In het Deltaplan wordt expliciet opgenomen: ruimte voor verdere groei mainports versterken positie van greenports vormgeving en invulling van Groot Amsterdam Schiphol Amsterdam Almere verbetering infrastructuur topprioriteit verbetering openbaar vervoer waar wegennet beperkingen heeft benutting publiek-private samenwerking op terrein infrastructuur vergroten van bestuurlijk organiserend vermogen en verminderen bestuurlijke drukte 2.3 Greenports Nederland Vertegenwoordigers uit de greenports, het bedrijfsleven en overheid hebben gezamenlijk een strategische agenda opgesteld. Voor de verdere ontwikkeling van Greenport Nederland. De agenda kent vijf actiepunten: Kennis en innovatie Ruimte voor ontwikkeling Bereikbaarheid (infrastructuur & logistiek) Regelgeving & instrumentarium Europese agenda De actiepunten zijn gericht op het versterken van de concurrentiekracht en maatschappelijk draagvlak. Het doel is: Een sterk en samenhangend netwerk Regie van productstromen Ruimte voor ondernemerschap Schoon geproduceerd, Schoon vervoerd Intelligente tuinbouwproductie Het thema bereikbaarheid (infrastructuur & logistiek) omvat de volgende opgaven: Versnellen infrastructuur Nieuwe logistieke concepten Schoon vervoer Mobiliteitsmanagement 2.4 Greenport Aalsmeer Greenport Aalsmeer is één van de vijf Greenports. Een economisch sierteelt- en businesscomplex van wereldfaam, van groot belang voor de Nederlandse werkgelegenheid, het regionale inkomen en de import/export. Een complex van kassen, handels-, logistieke en dienstverlenende activiteiten met perspectief in Aalsmeer e.o. Ambitie is een verdere economische versterking van dit sierteelt- en businesscomplex, met voldoende ontwikkelingsruimte, een goede bereikbaarheid en vergroting van de innovatiekracht. De opgaven zijn: Zorg voor voldoende ruimte Herstructurering en transformatie Geïntegreerde gebiedsaanpak
5 Oplossing bereikbaarheidsvraagstuk Versterking relatie Schiphol en Werkstad A4 Vergroting kennistransfer en innoverend vermogen Verbetering aansluiting onderwijs- en arbeidsmarkt Imagoverbetering Versterking organiserend vermogen Sterkere externe profilering Provincie Noord-Holland, de gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Haarlemmermeer en Uithoorn en Flower Mainport Aalsmeer gaan in gezamenlijkheid de uitdaging aan. Voor de uitvoering zijn vier coalities ingericht: Ruimte en duurzaamheid Ruimtelijk en economische afstemming Bereikbaarheid Positionering en imago Voor bereikbaarheid zijn acties op korte termijn: Regionale multimodale netwerkvisie (A2-A9) Programma nieuwe logistieke concepten Aanhaken OLV, Schiphol, Werkstad A4 Versnelling infrastructuurprojecten Deelname cockpit Werkstad A4 Langere termijndoelen zijn: Optimale bereikbaarheid, oplossen knelpunten Samenhangende ontwikkeling met, en aantrekking OLV naar Schiphol, Werkstad A4, Railterminal Hoofddorp Verbetering multimodale faciliteiten 2.5 Flower Mainport Aalsmeer Flower Mainport Aalsmeer was de voorloper van Greenport Aalsmeer. Flower Mainport Aalsmeer is een coalitie van het bedrijfsleven, haar brancheorganisaties en KvK Amsterdam. FMA is het platform dat opkomt voor de belangen van het bedrijfsleven. Het bedrijfsleven werkt erin samen, op deelgebieden ook met overheden. 3. Bereikbaarheid, infrastructuur en logistiek De bereikbaarheid van de Greenports en mainports vormen een steeds groter knelpunt voor verdere groeiontwikkeling en handhaving van de internationale concurrentiekracht. De economische ontwikkeling van deze clusters is een paar tandjes te groot voor de infrastructuur. De ontwikkeling van de infrastructuur is onvoldoende, de snelheid ontbreekt, de procedures zijn complex, de belangen zeer verdeeld, de bestuurlijke drukte is groot. De logistieke innovatie biedt op korte termijn onvoldoende ruimte om knelpunten op te lossen. De bereikbaarheid van FMA wordt een steeds nijpender probleem. De thans in uitvoering genomen herstructurering van de N201 waar 35 jaar voorbereiding mee gemoeid was, is een oplossing voor het verleden en geen oplossing voor nu en de komende 30 jaar. De aansluiting van de N201 op het nationale wegennet en de ontwikkeling van dit net rondom Amsterdam blijft problematisch. Of logistieke innovaties zoals railtransport, OLV, rekeningrijden, kunnen bijdragen aan
6 verbetering van de bereikbaarheid is onduidelijk. Reden voor een aantal bedrijven om zich de vraag te stellen of een andere aanpak sneller tot het gewenste resultaat zou kunnen leiden. 4. Eigen Initiatief: Duurzame bereikbaarheid Flower Mainport Aalsmeer - Het doel van het EI is om door middel van procesinnovatie tot een versnelling te komen van het realiseren van een duurzame bereikbaarheid van FMA na 2025. - Voor FMA vormt zowel de huidige als de toekomstige vervoersinfrastructuur in de Noordvleugel een reële bedreiging voor een gezonde duurzame ontwikkeling. - De ontwikkeling van de infrastructuur is een buitengewoon complexe materie gebleken. Niet zozeer vanuit technologisch oogpunt bezien, maar veeleer door uiteenlopende belangen van vele stakeholders en bestuurlijke complexiteit. - Voldoende reden voor een andere weg van ontwikkeling, het zogenaamde unsolicited proposal, een ongevraagd advies van ondernemers uit de markt, met voorstellen die wel inpasbaar zijn in spelregelkaders, procedures en bestaande beslissingstrajecten of voorstellen die deze kaders, procedures en trajecten ter discussie stellen. - Voor dit Eigen Initiatief FMA is een coalitie gevormd bestaande uit: Bloemenveiling Aalsmeer, VGB/HBAG, BAM, Volker Wessels. - In eerste instantie werd de idee geopperd om recht op het doel af te gaan en de gedachte uit te werken om de in discussie zijnde tunnel onder het Naardermeer door te trekken naar de Bloemenveiling Aalsmeer. - Gezien de afloop van de landelijke discussie over de tunnel onder het Naardermeer werd dit pad geparkeerd en werd een andere oriëntatie gekozen: een vruchtbare publiek-private samenwerking en een intensieve interactie met een geïntegreerde aanpak tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen, overheid en maatschappelijke organisaties om te komen tot nieuwe oplossingen, die maatschappelijk geaccepteerd worden, die politiek draagvlak verwerven en die technologisch en financieel-technisch uitvoerbaar zijn. - Het plan is als volgt samen te vatten: Creëer draagvlak bij de belangrijke spelers voor het gezamenlijk aanvaarden van de mobiliteitsproblematiek in de omgeving van FMA (fase 1) Probeer vervolgens van daaruit met een oplossing te komen waar alle belangrijke partijen achter kunnen staan (fase 2) - In fase 1 zou gezocht worden naar een vernieuwende aanpak met bestuurlijk draagvlak voor de problematiek (nog geen oplossingen). Gezien de oriëntatie van aanpak werd verbinding gezocht met twee lopende BSIK programma s, Transumo en Transforum. Deze publiek-private organisaties richten zich op transities c.q systeeminnovaties. Transforum op verduurzaming van land- en tuinbouw en Transumo op duurzame mobiliteit. 5. Verloop EI-FMA Fase 1 - De eerste oriëntatie was dat gezien de stadsontwikkeling van Groot Amsterdam er gedacht zou moeten worden in termen van een derde rondweg rondom Amsterdam. Aan de zuidzijde zou op die wijze een verbinding ontstaan met A1, A2, A4, A6, A7, A9 en A10. Deels zou de N201 daarvoor in aanmerking komen. Deze zou vervolgens op enigerlei wijze verbonden kunnen worden met de tunnel onder het Naardermeer. Er werd een discussie gestart over het eigen initiatief met betrokkenen uit FMA, Mainport Schiphol en Kamer van Koophandel Amsterdam. - Direct bleek dat een aantal partijen zich middels moeilijk bevochten convenanten verbonden hadden aan realisatie van de N201 en mogelijke oplossingen voor de A9
7 problematiek. Bovendien werd manifest hoe verdeeld de belangen van de verschillende stakeholders waren. Er bleek geen ruimte voor een open discussie over problematiek en oplossingen. - Reden om de kerngroep EI in eerste instantie te beperken door het niet meenemen van de KvK, vertegenwoordigers van Mainport Schiphol, Provincies en Gemeenten. De kerngroep bestond uit BAM, Volker Wessels, VBA, VGB/HBAG. - Vervolgens werd voor een procesaanpak gekozen, waarbij allereerst via een multistakeholder dialoog gekomen zou worden tot een gedragen probleemstelling. - Vervolgens zou naar oplossingen gezocht worden die maatschappelijk geaccepteerd zouden worden, die op politiek draagvlak zouden kunnen rekenen en technologisch en financieel uitvoerbaar zijn. - Voor deze benadering (procesinnovatie) werd een kennisverbinding gezocht met het transitieprogramma Duurzame mobiliteit en duurzame landbouw die zich specifiek bezig houdt met nieuwe processen en samenwerkingsvormen die bijdragen aan een transitie naar duurzame duurzame mobiliteit c.q. duurzame land- en tuinbouw. De kerngroep werd hierdoor uitgebreid met vertegenwoordigers van Transumo, Transforum, Wageningen Universiteit en Erasmus Universiteit. - De kerngroep heeft zich vervolgens geconcentreerd op het verrichten van stakeholdersanalyse, het ontwikkelen van scenario s die gebruikt zouden kunnen worden bij een multistakeholdersdialoog en de voorbereiding van deze dialoog. Van belang was vooral in welk tempo en hoe de kring van stakeholders benaderd zou moeten worden. Met name omdat hierdoor de complexiteit door belangen, weerstanden, ingenomen standpunten e.d. sterk zou groeien. - Niet onvermeld mag worden dat gedurende deze fase de ontwikkeling rondom bereikbaarheid op een aantal fronten eveneens de nodige aandacht kregen. De uitvoering van de N201 vereist binnen FMA nog veel aandacht omdat een aantal zaken nog niet geregeld waren. Het ontstaan van de Greenport beweging veroorzaakte regionale dynamiek. Zo werd Greenport Aalsmeer nadrukkelijker op de kaart gezet met bijbehorende ambities, innovatieopgaven, een agenda en actieplan. Op het gebied van bereikbaarheid ontstond een nieuwe coalitie met Provincie NH, Gemeenten, FMA en KvK Amsterdam. - De situatie werd daardoor voor de kerngroep EI-FMA ingewikkelder, zeker voor de participanten van buiten (BAM en Volker Wessels). - Eveneens moet vermeld worden dat de discussie rondom de A6-A9 verbinding uiteindelijk resulteerde in de keuze van het kabinet voor een verbreding/verdieping van de A9. De tunnel onder het Naardermeer was van de baan. - Gedurende fase 1 werd ook het urgentie programma Randstad gepresenteerd. Ook hierin werd bereikbaarheid als topprioriteit aangemerkt, met specifieke aandacht voor de mainports, greenports en de as Schiphol-Amsterdam-Almere. - Tenslotte bleek in deze fase dat een van de deelnemers in de kerngroep zich steeds minder gelukkig voelde met de gang van zaken en wel om de volgende redenen zoals verwoord in onderstaande tekst: - Constateringen gedurende uitwerking project (periode 2007) Bij aanvang van het project was het mobiliteitsvraagstuk als probleem gedefinieerd. Afgesproken was dat het d.m.v. een vernieuwde aanpak benaderd zou worden. Deze vernieuwde aanpak bevatte o.a. een eerste fase waarin niet over oplossingen voor de mobiliteitsproblematiek gesproken mocht worden. Maar waarbij stakeholders benaderd zouden worden mee te denken over de mobiliteitsvraagstukken alvorens over oplossingen gesproken zou worden. Door de verschuiving van probleemdenken naar scenariodenken is de oorspronkelijke probleemdefinitie op de achtergrond komen te staan. Het voorafgestelde middel om meteen vernieuwde aanpak met het mobiliteitsprobleem om te gaan is bij een aantal betrokkenen een doel op zich geworden, waarbij het mobiliteitsvraagstuk op de achtergrond is geraakt. Het vraagstuk over de wijze van benaderen van de stakeholders in Aalsmeer is steeds verder op de achtergrond geraakt en heeft geleid tot het scenariodenken. Het scenariodenken is voortgekomen uit het denken en delen van droombeelden in plaats van probleemdenken.
8 Er is gebleken dat het scenario denken een middel is geweest om te komen tot een theoretische wetenschappelijke benadering voor transitiethema s voor de gebiedsontwikkeling in de omgeving Aalsmeer tussen het stedelijke Amsterdam en het Groene Hart. Het scenario denken heeft echter niet geleid tot een éénduidige concrete boodschap richting stakeholders ten aanzien van de bereikbaarheidsproblematiek rondom Aalsmeer. Ook heeft het niet het antwoord gegeven welke stakeholders moeten worden benaderd en de manier waarop dit zou moeten gebeuren. Gedurende de tijd dat wij als de mol ondergronds zijn gebleven dit jaar, is de coalitie Bereikbaarheid opgericht door de Greenport Aalsmeer. Deze coalitie heeft een soortgelijke doelstelling ten aanzien van de mobiliteitsvraagstukken rondom de Bloemenveiling Aalsmeer. De Greenport Aalsmeer bestaat o.a. uit de partijen FMA, VGB, Provincie Noord Holland, Gemeenten Aalsmeer, Amstelveen en Uithoorn. Hierdoor zijn vele parallelle trajecten ontstaan vanuit een aantal initiatiefnemers van ons project, waardoor de uitgangspunten voor een vernieuwde aanpak ten aanzien van het benaderen van de omgeving is gewijzigd. Er is gekeken naar kansen om aan te sluiten bij deze coalitie Bereikbaarheid, waarbij het vraagstuk van de vernieuwde aanpak om bestuurlijk draagvlak te verkrijgen ter discussie komen te staan. Aangezien binnen de coalitie Bereikbaarheid tevens publieke partijen aanwezig zijn, is de vraag ontstaan of een oplossing in de vorm van een Eigen Initiatief wel de meest wenselijke is. Tevens is gebleken dat de Bloemenveiling samen met Schiphol intussen 20 miljoen euro hebben geïnvesteerd in het infrastructuurproject Masterplan N201. Hiermee moet de slechte ontsluiting van Schiphol en Bloemenveiling Aalsmeer via het onderliggende wegennet worden aangepakt. Vanuit bovenstaande ontwikkelingen heeft BAM Infra moeten constateren dat het aanbieden van een succesvol Eigen Initiatief voor de bereikbaarheidsproblematiek op dit moment achterhaald is, en mede doordat de deelnemende partijen zelf reeds soortgelijke trajecten zijn aangegaan. Ten aanzien van de vervolgfinanciering is gebleken dat de betaling van de toegezegde financiën zeer moeizaam zijn verkregen bij één van de deelnemende partijen. Waarbij tevens te kennen is gegeven dat er geen financiering beschikbaar is. Dit was voor BAM Infra een signaal voor het ontbreken van urgentie en noodzaak van dit Eigen Initiatief. Deze ontwikkelingen hebben geleid tot de beslissing om dit traject per omgaande te beëindigen. - Aldus: BAM Infra Consult BV 6. Stand van zaken E1-FMA Fase 1 (lessons learned) - Initiatiefnemers hadden zich in aanvang een beter beeld moeten vormen over de kenmerken van het Eigen Initiatief. In essentie is het een klassiek lineair gesloten ontwerpproces dat vervolgens gekoppeld wordt aan een strategie voor het verkrijgen van draagvlak op basis van een krachtenveldanalyse onder stakeholders. - Initiatiefnemers hadden zich in aanvang een beter beeld moeten vormen of je een niet-lineair complex multistakeholder vraagstuk zoals de bereikbaarheid van FMA kunt oplossen met een Eigen Initiatief vanuit de markt. - Het is de vraag of het verstandig is een EI van de initiatiefnemers te laten uitvoeren door één van de initiatiefnemers. De gekozen stuurgroep en werkgroep vorm heeft daardoor niet goed gefunctioneerd. - Het EI-FMA is in het begin teveel geëtaleerd als een derde rondweg om Amsterdam en werd direct in verband gebracht met lopende discussies over de N201, A9, A6-A9 problematiek. De tijdshorizon was niet ver genoeg weg, om weg te blijven van bestaande convenanten, afspraken e.d. Hierdoor werd direct de eigen weerstand georganiseerd.
9 - Te weinig is onderkend dat nieuwe initiatieven voeding geven aan belanghebbenden om opnieuw eerder afgewezen oplossingen opnieuw ter discussie te stellen. - Onvoldoende is onderkend welke gevolgen de koerswijziging ten aanzien van de procesaanpak zouden hebben. Het via publiek- private samenwerking realiseren van draagvlak voor het gezamenlijk aanvaarden van de bereikbaarheidsproblematiek vereist in fase 1 veel meer tijd en energie dan het ontwerpen van een oplossing in fase 1 van het Eigen Initiatief. Dit leidde dan ook tot budgettaire vraagstukken bij de initiatiefnemers. - De koppeling van het project aan het programma Transumo bood de mogelijkheid om bestuurlijke en proceskennis in te brengen en vergrootte de budgetruimte door cofinanciering. Het schrijven van het projectvoorstel én de met Transumo verbonden regelgeving ter verkrijging van overheidsondersteuning bleek voor een aantal initiatiefnemers uit het bedrijfsleven een moeilijk te nemen hobbel. - De gebrekkige organisatie en het ontbreken van voldoende leiderschap rondom FMA heeft in eerste instantie niet geleid tot een goede koppeling tussen Greenport Nederland en FMA ten aanzien van de bestuurlijke afspraak over bereikbaarheid. Dit heeft het vertrouwen in het belang van het project bij een aantal initiatiefnemers niet vergroot. - FMA werd gedurende fase 1 van het project door Greenport Aalsmeer ingehaald. Zat bij FMA het bedrijfsleven aan het roer, bij Greenport Aalsmeer is dit de Provincie Noord Holland. Binnen Greenport Aalsmeer werd los van de stuurgroep Mobiliteit en Bereikbaarheid van Greenports Aalsmeer en de projectgroep EI-FMA een nieuwe coalitie gevormd rond de bereikbaarheid van Greenport Aalsmeer. Ook dit droeg niet bij aan het vertrouwen van de initiatiefnemers dat het EI-FMA serieus werd genomen. - Door de gewijzigde oriëntatie bleek het niet mogelijk met alle initiatiefnemers het project voort te zetten. Reden voor de overige initiatiefnemers zich te beraden over hoe nu verder met fase 2. 7. Hoe nu verder?? De volgende opties tekenden zich af: 1. Fase 1 afsluiten en stoppen. 2. Fase 1 afsluiten en het project voortzetten met Transumo en zonder BAM infra. 3. Fase 1 afsluiten, het project koppelen aan Greenport Aalsmeer, met Transumo en zonder BAM infra. Het resultaat van fase 1 bestaat uit: - Kennis over hoe met een Eigen Initiatief zou moeten worden omgegaan. - Een aantal scenario s over gebiedsontwikkeling in het grensgebied van Groot Amsterdam en het Groene Hart - Een stakeholderanalyse en een strategie hoe de kring van stakeholders bij het proces te betrekken. - Inzicht dat een vernieuwende procesaanpak nodig zou zijn om draagvlak te realiseren voor het gezamenlijk aanvaarden van de bereikbaarheidsproblematiek. - Een bijdrage aan het realiseren van een actiever Greenport Aalsmeer. - Het bewustzijn dat tijdig een begin gemaakt moet worden met het vinden van oplossingen op langere termijn.
10 - Het stimuleren van het zoeken naar vernieuwende logistieke concepten die bijdragen aan het verbeteren van de bereikbaarheid van FMA. Recent overleg met de voorzitter van Greenport Aalsmeer heeft geleid tot de uitnodiging om het project EI-FMA te presenteren aan het Bestuur van Greenport Aalsmeer. Hierbij tekenen zich de volgende contouren af: - de coalitie bereikbaarheid van Greenport Aalsmeer richt zich vooral op de bestaande processen en oplossingen tot 2025 - de coalitie EI-FMA van Greenports Nederland richt zich vooral op nieuwe oplossingen en procesinnovaties voor de periode 2025-2040. - In nauw overleg tussen Greenports Aalsmeer en de stuurgroep duurzame logistiek van Greenports Nederland wordt gewerkt aan nieuwe logistieke concepten die bijdragen aan een betere bereikbaarheid van Greenport Aalsmeer. Hierdoor zou ook het project bereikbaarheid FMA met Transumo kunnen worden voortgezet in een aangepaste setting met de initiatiefnemers. H. de Boon 31-03-2008