Handtherapie bij artrose van de hand Erik Kuiper
Disclosure sheet Vereniging Medische Staf (Disclosureslide voor sprekers op nascholingsbijeenkomsten GAIA [i] ) Disclosure belangen spreker: s.h.wu; A.H. Trenning; E.Kuiper.. Presentatie: Arthrose hand Geen potentiële belangenverstrengeling ja Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties 1 Bedrijfsnamen; nvt Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of anderen (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk. geen geen Neen geen [i] http://knmg.artsennet.nl/opleiding-en-herregistratie/gaia-accreditatie/aanbieders-nascholing.htm 12-4-2016 Voettekst 2
Handtherapie bij artrose van de hand Artrose Niet operatief - anamnese en onderzoek - interventies Post operatief - anamnese en onderzoek - interventies 12-4-2016 Voettekst 3
Artrose Definitie ACR Aandoeningen die leiden tot objectieve en subjectieve symptomen aan de gewrichten die gepaard gaan met structurele aantasting van het gewrichtskraakbeenen aanverwante veranderingen in het onderliggende bottot aan de gewrichtsrand American College of Reumatology 12-4-2016 Voettekst 4
Artrose Meer voorkomend bij vrouwen, 1 op de 4 tov 1 op de 12 mannen > 50 jaar Hormonale invloeden? Genetische component? Primaire / Secundaire artrose 12-4-2016 Voettekst 5
Primaire artrose zonder onderliggende oorzaak leeftijd-gerelateerd (ouder worden) erfelijke aanleg chronische aandoening met sluipend begin degeneratieve verandering gewrichtskraakbeen slechts één of enkele gewrichten aangedaan geen systemische symptomen 12-4-2016 Voettekst 6
Secundaire artrose onderliggende ziekte/aandoening is oorzaak trauma, operatie infectie anatomische afwijkingen geen specifieke voorkeurslocalisatie 12-4-2016 Voettekst 7
Niet operatief Anamnese -Leeftijd, geslacht, trauma in de voorgeschiedenis, locatie, lokale belasting, beeld over de dag, stijfheid, mobiliteit, pijn, verminderde functie. - VOORAL, WAT IS DE VERWACHTING Onderzoek -Inspectie, noduli van heberden of bouchard, standafwijkingen, ontstekingsbeeld, mobiliteit, instabiliteit, differentiatie met mogelijke andere aandoeningen, evt beeldvormend onderzoek. 12-4-2016 Voettekst 8
CMC I artrose itis; zwelling, pijn, verminderde functie verminderde stabiliteit of mobiliteit verminderde kracht contractuur web space Zig Zag deformiteit Skirven rehabilitation the hand upper etremity 12-4-2016 Voettekst 9
Differentiatie Grinding test Crepitaties, herkenbare provocatie Finkelstein test, De Quervain Tenosynovitis m. etensor pollicis brevis en m. abductor pollicis longus 12-4-2016 Voettekst 10
Niet operatief behandelen CMC I artrose Doel Skirven rehabilitation the hand upper etremity Vermindering pijn Reduceren opvlamming Pijn bestrijding Brace, spalkgebruik Gewrichts bescherming Interventie Lichte tot matig intensieve oefeningen Warmte koelen NSAID Cortisone injecties Behoud stabiliteit of mobiliteit Behouden of verbeteren kracht Behoud of verbeteren functie Afname mechanische belasting Behoud webspace 12-4-2016 Voettekst 11
Pijnbestrijding 12-4-2016 Voettekst 12
Pijn bestrijding Doel Vermindering pijn Reduceren opvlamming Behoud stabiliteit of mobiliteit Behouden of verbeteren kracht Behoud of verbeteren functie Afname mechanische belasting Behoud webspace Interventie Pijn bestrijding Periaticulairestructuren, capsulitis, tendinitis refle inhibitie vermijding ADL, grijpen, sleutelgreep 12-4-2016 Voettekst 13
Brace, spalkgebruik 12-4-2016 Voettekst 14
Brace, spalkgebruik Interventie Doel Brace, spalkgebruik Vermindering pijn Voorkomen rek / belasting Reduceren opvlamming op periarticulaire structuren Behoud stabiliteit of mobiliteit Bij lichte instabiliteit Gr I, II Eaton Behouden of verbeteren kracht Altijd in combinatie met Behoud of verbeteren functie oefeningen Afname mechanische belasting Keuze neopreen, Behoud webspace thermoplastisch en e.v.t. pols mee inmobiliseren Verlichting palmaireregio CMC. Metacarpale mediorotatie/ CMC relatieve abductie/ MCP 30gr fleie / ipvrij 12-4-2016 Voettekst 15
Gewricht bescherming, ergonomie 12-4-2016 Voettekst 16
Gewricht bescherming, ergonomie Interventie Doel Gewricht bescherming Ergonomie Vermindering pijn Voorkomen of verminderen Reduceren opvlamming belastende activiteiten Behoud stabiliteit of mobiliteit Meeste ADL handelingen vereisen 9,9 kg knijpkracht Behouden of verbeteren kracht en 2,3 tot 3,2 kg pinch Behoud of verbeteren functie kracht Afname mechanische belasting Gebruik schaar, pot openen, Behoud webspace sleutel omdraaien overschrijden deze waardes Gebruik ergonomische schaar, aangepaste deurknoppen, bestek, sleutelhouders etc. 12-4-2016 Voettekst 17
Oefentherapie 12-4-2016 Voettekst 18
Oefentherapie Interventie Doel Lichte tot matig intensieve oefeningen Vermindering pijn In vroege stadia Eaton I en Reduceren opvlamming Behoud stabiliteit of mobiliteit Behouden of verbeteren kracht Behoud of verbeteren functie Afname mechanische belasting Behoud webspace II, binnen de pijngrens Voorkomen adductieen fleie contractuur CMC Toename knijpkracht en afname ochtendstijfheid Oefenenoppositie, abductor pollicislongus/ abductor pollisis brevis Voorkom oefeningen voor etensor pollicis longus 12-4-2016 Voettekst 19
Warmte / koelen 12-4-2016 Voettekst 20
Warmte / koelen Interventie Doel Vermindering pijn Reduceren opvlamming Behoud stabiliteit of mobiliteit Behouden of verbeteren kracht Behoud of verbeteren functie Afname mechanische belasting Behoud webspace Warmte / koelen Opvlamming koelen Stijfheid, warmte Evidentie? 12-4-2016 Voettekst 21
NSAID 12-4-2016 Voettekst 22
NSAID Interventie Doel Vermindering pijn Reduceren opvlamming Behoud stabiliteit of mobiliteit Behouden of verbeteren kracht Behoud of verbeteren functie Afname mechanische belasting Behoud webspace NSAID Palliatief Welke NSAID? 12-4-2016 Voettekst 23
Cortisone injecties 12-4-2016 Voettekst 24
Cortisone injecties Interventie Doel Cortisone injecties Vermindering pijn Bij uitblijven resultaat Reduceren opvlamming Behoud stabiliteit of mobiliteit Behouden of verbeteren kracht Behoud of verbeteren functie Afname mechanische belasting Behoud webspace NSAID? i.c.mspalktherapie op lange termijn effectief bij patiënten Eaton I, vermindering pijn. Verzwakking kapsel en nadelig effect op kraakbeen 12-4-2016 Voettekst 25
Interventies (huis)arts Doel Vermindering pijn Reduceren opvlamming Skirven rehabilitation the hand upper etremity Pijn bestrijding Brace, spalkgebruik Gewrichts bescherming Interventie Lichte tot matig intensieve oefeningen Warmte koelen NSAID Cortisone injecties Behoud stabiliteit of mobiliteit Behouden of verbeteren kracht Behoud of verbeteren functie Afname mechanische belasting Behoud webspace 12-4-2016 Voettekst 26
Post operatief Anamnese -Leeftijd, geslacht, trauma in de voorgeschiedenis, complicaties, co-morbiteit, medicijn gebruik Onderzoek -Inspectie, ontstekingsbeeld, oedeem Overdracht specialist Voorlichting -vertrouwen, voorbereiden op een lang en intensief programma 12-4-2016 Voettekst 27
LRTI ligament reconstruction tendon interposition LRTI nabehandeling herwinnen mobiliteit optimaliseren coördinatie en actieve stabiliteit van de duim voorkomen adductie contractuur Dag 1 wk 4 gips immobilisatie, spica oedeem preventie actief oefenen overige vingers evtkoelen ter oedeembehandeling Wk 4 wk 8 verwijderen gips en afneembare spalk maken, alleen af tijdens oefenen litteken massage aktiefrompols en hand behalve cmc gewricht passief bewegen cmc, abductieen etensie. Fleie en adductie voorkomen ter bescherming dorsale zijde kapsel Wk 8 wk 10 toevoegen aktieve palmair abductie, oppositie en circumductie isometrische oefeningen palmair abductie Wk 10 12 bij voldoende stabiliteit opbouwen concentrische Metingen tijdens intake / pre ok. 6 wkn abductie en pinch (tijdens 6wkn geen krachtmeting), 3 mnd Wk 12 bij lichte activiteiten spalk af - arom cmc1 (palmair en radiale abductie), Wk 13 Wk 16 opbouwen belasting in adl en mcp en ip lichte werkzaamheden - pinchkracht (pincetgreep, sleutelgreep), voortzetten oefentherapie knijpkracht opbouwen gemiddelde belasting - pijn, NPRS / beperkingen, DASH Wk 16 Wk 24 opbouwen gangbare belasting en 12-4-2016 Voettekst 28 activiteiten
Arthroplastiek spacer, Artelon Arthroplastiek spacer nabehandeling herwinnen mobiliteit optimaliseren coördinatie en actieve stabiliteit van de duim voorkomen adductie contractuur Dag 1 wk 5-6 gips immobilisatie, spica oedeem preventie actief oefenen overige vingers evtkoelen ter oedeembehandeling Wk5-6 wk8 verwijderen gips en afneembare spalk maken, alleen af tijdens oefenen litteken massage aktiefrompols en hand behalve cmc gewricht passief bewegen cmc, abductieen etensie. Fleie en adductie voorkomen ter bescherming dorsae zijde kapsel Wk 8 wk 10 toevoegen aktieve palmair abductie, oppositie en Metingen tijdens intake / pre ok. 6 wkn circumductie isometrische oefeningen palmair (tijdens 6wkn geen krachtmeting), 3 mnd abductie - arom cmc1 (palmair en radiale abductie), Wk 10 12 bij voldoende stabiliteit mcp en ip opbouwen concentrische - pinchkracht (pincetgreep, sleutelgreep), abductie en pinch knijpkracht Wk 12 bij lichte activiteiten spalk af - pijn, NPRS / beperkingen, DASH Wk 13 Wk 16 opbouwen belasting in adl en lichte werkzaamheden - Licht de patiënt goed in dat de afname van voortzetten oefentherapie opbouwen gemiddelde belasting pijn pas later op gang komt Wk 16 Wk 24 opbouwen gangbare belasting en 12-4-2016 Voettekst 29 activiteiten
Artrodese Artrodese CMC I nabehandeling herwinnen mobiliteit optimaliseren coördinatie en actieve stabiliteit van de duim voorkomen adductie contractuur Dag 1 wk 6 gips immobilisatie, spica oedeem preventie actief oefenen overige vingers, mcpen ip evtkoelen ter oedeembehandeling Wk6 wk9 verwijderen gips en afneembare spalk maken litteken massage Natoestemming chirurg opbouwen handfunctie aktief rom duim Wk9 wk12 bij voldoende stabiliteit opbouwen concentrische kracht en functie Wk12 16 Na toestemming chirurg opbouwen gangbare belasting en activiteiten 12-4-2016 Voettekst 30
Samenspel arts, therapeut en patiënt Verwachtingspatroon, informeren 12-4-2016 Voettekst 31
Vragen Erik Kuiper, Krimpen aan den IJssel 0180-512980 info@fysiomanueletherapie.nl 12-4-2016 Voettekst 32