HEALTHY Leerlingen jouw gezondheid telt! HAIRDRESSER
Leerlingen De eerste werkdag is bepalend voor het beeld van de nieuwe werkomgeving en daarmee voor de inzet van de leerling. Leerlingen zijn in vele opzichten onmisbaar. Een leerling kost wel geld maar maakt ook omzet en is daarmee een goedkope arbeidskracht. De tegenprestatie van de werkgever is dat deze investeert in de opleiding van de leerling. Er zijn twee typen leerlingen: de BOL-leerling die één dag per week stage loopt in de salon en de BBL-leerling die een arbeidscontract heeft en één dag per week naar school gaat. Eén van de kapsalons waarmee gesproken is om goede praktijken in beeld te brengen, heeft met betrekking tot dit onderwerp als motto: Selectie en goede introductie van leerlingen is de basis voor een gezond werkklimaat. De manier waarop zij dit in praktijk hebben gebracht is hierna te lezen bij de uitwerking van de goede praktijk. Deze goede praktijk is voorgelegd aan andere kappers: goed voorbeeld doet goed volgen. Op basis van deze gesprekken is een aantal praktijktips opgesteld die je hieronder vindt. PRAKTIJKTIPS VOOR HET SELECTEREN EN AANNEMEN VAN LEERLINGEN Aandachtspunten bij het aantrekken van leerlingen Zie elke leerling als een toekomstige collega. Beschouw elke leerling als een bijzonder persoon, en niet als een draaideur naar de volgende. Beschouw een leerling als het visitekaartje van de zaak. Familie, vrienden en de hele sportclub moeten aangetrokken worden door haar enthousiasme om zich in jouw zaak te laten knippen. Maak geen verschil tussen een BOL of BBL leerling. Elke leerling mag een goed opleidingstraject verwachten. Informeer collega s over de komst van een nieuwe leerling en vraag één collega of ze de eerste weken actief aandacht wil hebben voor het persoonlijk welbevinden van de leerling. Kernpunten van een goede opleiding Let op de psychologische aspecten van het opleiden. Het is belangrijk om te praten over de werkrelatie tussen een kapster en haar klant: over de uiting van gevoelens van verdriet en vreugde door klanten, over de omgang met lastige en klagende klanten, over kritische klanten, over intellectuele klanten. Een dergelijke aanpak versterkt de weerbaarheid van de leerling. Leer een leerling al vroeg communiceren. Dit kan door ze opdrachten mee te geven zoals: stel vier vragen aan de klant tijdens het wassen van het haar. U kunt samen met de leerling de vragen voor de dag vaststellen. Leer een leerling al vroeg adviseren over producten. Laat de leerling vooraf zelf het product gebruiken en er informatie over verzamelen. Het geeft ze veel plezier als de verkoop lukt. Maak zowel voor de BOL als BBL leerling een indeling in perioden van vier weken. Zorg dat in elke vier weken een bepaald aspect in het werken centraal staat. Voorkom dat er routine in het werk komt. Belangrijke aspecten zijn: gebruik van hulpmiddelen, staan of zitten, werkmethoden, etc. Zorg voor een getuigschrift na afloop van de opleiding.
DE VOORDELEN VOOR WERKGEVERS EN MEDEWERKERS De voordelen voor de werkgevers - Een goede introductie en begeleiding van leerlingen schept een sfeer waarin leerlingen durven te praten over de fysieke en psychische kanten van het kappersvak. - Er is minder uitval van leerlingen waarvoor de stage toch te zwaar is. - Een goed begeleide leerling levert veel meer op voor de zaak. - Een leerling die trots is op de eigen kapsalon is een visitekaartje voor de zaak. De voordelen voor de leerlingen en medewerkers - Het zelfvertrouwen van de leerling neemt toe waardoor ze sneller wordt opgenomen in het team. - De leerling heeft meer plezier in het werk en minder stress. - Er is minder kans dat de leerling en later de medewerker het kappersvak vroegtijdig zal verlaten. De Goede Praktijk Selectie en goede introductie van leerlingen is de basis voor een gezond werkklimaat Arbo in onze kapsalon Het belang van opleidingen ten behoeve van goede arbeidsomstandigheden wordt in deze salon in hoge mate erkend. Het begint al bij de leerlingen. Het motto hier is: de kosten gaan voor de baten. De goede praktijk Een gezond werkklimaat begint met een zorgvuldige selectie en introductie van nieuwe leerlingen. Er is een zeer gedegen en zorgvuldige sollicitatieprocedure van de leerlingen, en tijdens de opleiding wordt er alles aan gedaan om de leerlingen goed op te leiden. Er is speciale aandacht voor de eerste werkdag. Iedere leerling houdt een eigen trainingsboek bij en er worden goede afspraken gemaakt met de school van de leerling. Resultaten Een zorgvuldige selectie en goed opleiden loont voor zowel de leerling als voor de kapsalon. De leerling heeft plezier in het werk en raakt niet gedemotiveerd. De uitval onder leerlingen is in deze salons maar 10%. De kapsalon verdient veel meer aan een gemotiveerde leerling die met plezier werkt, dan wanneer dat niet het geval is.
Feitelijke gegevens De groep omvat 13 kapsalons, allen gelegen in buurtwinkelcentra of dorpskernen. In totaal werken er 50 medewerkers, waarvan zes parttimers. Het gemiddelde aantal medewerkers per kapsalon is vier. Er is nauwelijks wisseling van personeel. Er wordt veel met leerlingen gewerkt. Het aantal medewerkers in opleiding is 11. Hoe werkt het in de praktijk De zaak is een voorbeeld voor kleine kapsalons. De meeste medewerkers zijn als leerling begonnen en verder gegroeid in het bedrijf. De uitval van leerlingen is minder dan 10%. De selectie is streng: slechts 20% van de geïnteresseerde leerlingen krijgt een opleidingsplaats. Leerlingen trainen elke week in aparte lesuren. Ervaren medewerkers trainen elke maand. De salonmanagers geven aan wat voor training er gegeven wordt en geven zelf de training. Ook worden trainingen verzorgd door leveranciers en gasttrainers. Schematische weergave van de selectie, introductie en begeleiding van leerlingen Goede sollicitatieprocedure De sollicitatieprocedure wordt hieronder toegelicht. De geïnteresseerde leerling stuurt een sollicitatiebrief met een pasfoto. Iedere leerling krijgt binnen twee weken een reactie. In maart of april begint de selectieprocedure met een startbijeenkomst waarvoor alle geselecteerde kandidaten worden uitgenodigd. Op de bijeenkomst is de eigenaar gastheer samen met de managers van de verschillende salons die een leerling willen plaatsen. De startbijeenkomst duurt ongeveer 1,5 uur. Daarin vertelt de eigenaar wat over zichzelf en de salons, over de werksfeer, hygiëne, goede arbeidsomstandigheden, zorg voor je eigen lijf en de manier van opleiden. Tijdens het gesprek ontstaat een ontspannen sfeer waarin de leerlingen ook iets over zichzelf vertellen en aangeven waarom ze voor deze kapsalon hebben gekozen. Uit de groep van leerlingen maken de eigenaar en de salonmanagers na de bijeenkomst een keus. Van de 20 genodigden blijven er zeven over, de rest valt af. De 7 overgebleven kandidaten krijgen een persoonlijk gesprek met de eigenaar. Er wordt gelet op de combinatie van salon, salonmanager en leerling. Dit is belangrijk omdat iedere leerling zijn eigen kwaliteiten heeft en de combinatie leerling - salon in belangrijke mate bijdraagt aan
het feit of een leerling succesvol is en de opleiding kan voltooien. Van de zeven kandidaten blijven er uiteindelijk vier over. Dan is de sollicitatieprocedure nog niet afgelopen. De geselecteerde kandidaten worden met hun ouders uitgenodigd voor een gesprek. In het gesprek komen de regels en de verwachtingen vanuit de werkgever aan de orde, de eisen van het KOC, het belang van een goede werkhouding, hygiëne, lifestyle en persoonlijke verzorging. De eerste werkdag Op de eerste werkdag worden de nieuwe leerlingen meegenomen voor een dagje uit naar de stad. Tijdens de eerste werkdag wordt uitgebreid gesproken over de filosofie van het bedrijf. In het bijzonder wordt aandacht besteed aan de regels, afspraken, gedrag, zorg voor de werksfeer en de arbeidsomstandigheden. Ter afsluiting van de eerste werkdag wordt een bezoek gebracht aan het kantoor en wordt begonnen met het eigen trainingsboek. Het eigen trainingsboek Elke leerling krijgt een eigen trainingsboek. Het voorwoord is van de eigenaar zelf. In het voorwoord wordt teruggeblikt op het afgelopen jaar. Het trainingsboek is de handleiding voor de opleiding. Onderwerpen daarin zijn: de persoon die de training verzorgt omgangsregels tijdens de training richtlijnen voor de onderlinge communicatie rapport junior stylisten A 1ste en 2de periode trainingen door een leverancier trainingen door een gast managementtraining arbo en bedrijfshulpverlening de eisen van het KOC door deelkwalificaties kapper en allround kapper telefoonlijst van de medewerkers Afspraken met de school In de relatie met de school wordt veel aandacht, tijd en energie gestoken. Om te beginnen wordt voor een goede afstemming gezorgd tussen de eigen planning en de planning van de school. Er worden duidelijke afspraken gemaakt over het volgen van de opleiding door de leerling. Uitgangspunt hierbij is dat uitval door demotivatie of problemen met de gezondheid niet mag voorkomen. Dan is er vanuit de kapsalon iets mis gegaan tijdens de opleiding. De verschillende rapportages worden uitgewisseld zodat beiden een goed beeld krijgen van de leerling. Kosten van de opleiding Goed opleiden wordt beloond. Dit blijkt ook wel uit een aantal financiële cijfers: trainerskosten: 1.500 reiskosten: 500 boeken en materialen: 3.000 de kosten voor 2 jaar opleiden zijn in totaal: 5.000 De inkomsten van een goed opgeleide leerling in het tweede jaar zijn 25.000. Leid je een leerling niet goed op dan zijn er aanmerkelijk minder inkomsten. Goed opleiden wordt dus beloond. Door een zorgvuldige selectie, introductie en opleiding krijgt een leerling plezier in het werk.
Reacties van werkgevers en werknemers Werkgevers Positieve reacties De persoonlijke benadering werkt erg goed. Alles wat je aandacht geeft groeit. Als je oog hebt voor de persoonlijke aspecten van een leerling kun je samen tot oplossingen komen: ik heb nu een leerling waarvoor de overgang van school naar 4 dagen werken te groot is. Daarom hebben we nu eerst een 3-daagse werkweek afgesproken. Over een tijdje wordt dat waarschijnlijk 4 werkdagen per week. Bedenkingen De werkgever selecteert teveel alleen op het kunnen omgaan met de druk in het werk. Omgaan met werkdruk moet je ook leren. Als er íets belangrijk is met betrekking tot arbeidsomstandigheden is het goed leren omgaan met de werkdruk en de stress in het kappersvak. Daar moet je als werkgever tijdens de opleiding aandacht aan besteden. Het is soms zoeken naar een goede balans in de mate waarin je de ouders erbij betrekt. Natuurlijk moet je ouders bij de opleiding betrekken, maar je moet leerlingen ook leren voor zichzelf op te komen. Soms komt het voor dat een ouder belt en dat er dan eigenlijk een communicatieprobleem is tussen mij en de leerling. Daar leren we dan weer van. Werknemers Positieve reacties Wat erg goed is aan deze aanpak, is dat je snel weet wat de regels en de sociale kanten van het werk zijn. Het is belangrijk om leerlingen goed duidelijk te maken wat het kappersvak echt inhoudt. De keus is vaak te weinig doordacht of ze hebben er een verkeerd beeld van: een lekker beroep, lekker kletsen, lekker optutten. Klanten denken er ook zo over en kunnen dan (onbewust) een neerbuigende houding hebben naar de medewerker. Zowel de verkeerde eigen verwachtingen als de neerbuigende houding van de klant maken het beroep psychisch zwaar. Daarbij kun je ook nog eens lichamelijke klachten krijgen, zoals RSI. Allemaal redenen die ervoor kunnen zorgen dat leerlingen onnodig het kappersvak verlaten. Daarom is het zo belangrijk er goed aandacht aan te besteden tijdens de opleiding. Wat ook goed is, is dat de ouders erbij uitgenodigd worden. Dat gebeurt bij ons nu ook. Je moet het leren om als er iets is, dat met je werkgever te bespreken. Elke leerling heeft daar moeite mee. Het is goed dat de werkgever daar rekening mee houdt en je daarin stimuleert. Bedenkingen De selectie is wel erg streng. Daarmee wordt er een hele grote druk gelegd op de kandidaten voor een plek in een leerbedrijf. De werkgever denkt daarbij alleen aan zichzelf.