LESVOORBEREIDINGSFORMULIER MUVO 2 TAAK 2 Naam en klas student: Anja Van Gremmegen Stageschool: 2 de graad Stageklas: Aantal lln: 16 Mentor: Nagekeken door: Datum nazicht: Bachelor Leraar Lager Onderwijs CAMPUS DE VEST tel: 015369275 ZANDPOORTVEST 60 2800 MECHELEN VAK: MUVO DOMEIN: Beeld DATUM: juni 2015 Beginsituatie: LESONDERWERP: je eigen Corneille dier LESDUUR: 60 min Aantal leerlingen: 16 Beginsituatie van de kinderen in verband met het lesonderwerp: De leerlingen hebben bij de intro van het project al heel kort kunnen kennismaken met werken van Corneille. Tijdens muvo lessen hebben de leerlingen al meermaals creatief gehandeld. Dieren is een vertrouwd thema kinderen. Ze zien ze vaak in realiteit, Ze hebben al eerder gewerkt met papier, potlood en verf. Andere: De leerlingen kennen elkaar goed en er zijn geen conflicten in de klas Er heerst een veilig klasklimaat. De banken van de leerlingen staan zoals ze altijd staan, in groepjes van vier bij elkaar Er is een digitaal bord in de klas aanwezig. LEERPLANDOELEN EN LESDOELEN: (genummerde lijst van leerplandoelen (voluit) + concrete lesdoelen in chronologische volgorde met verwijzing naar de corresponderende leerplandoelen) Leerplandoelen: Leerplan VVKBaOLP 1999 Muzische opvoeding: beeldopvoeding 1 Openstaan voor beelden. Dat houdt in dat kinderen leren stilstaan bij kinderen: 1.1 om nieuwsgierig te zijn. 1.2 om vragen te stellen over de beelden. 3 inhouden, beeldaspecten, technieken en materialen achterhalen in beelden. Dat houdt in dat kinderen 3.4 beeldaspecten vorm (typische vormkenmerken) en kleur herkennen en begrijpen. 3.9 reflecteren over eigen beelden 11 Het beeldaspect lijn ervaren en toepassen. Dat houdt in:
11.4 verschillende vormen van lijnen toepassen in tekenwerk (gegolfd, hoekig, zigzag, vloeiend, ) 12 Het beeldaspect vorm ervaren en toepassen. Dat houdt in: 12.4 vormen kunnen voorstellen door een omtreklijn, door vlakken of volumes. Lesdoelen (creatief en domeinspecifiek): o De leerlingen staan open voor kunst, zijn nieuwsgierig. vanuit de werken van Corneille de technieken, voorstelling, onderwerpen die voor zijn werk typerend zijn benoemen. o De leerlingen leren dat in een vlak de omtreklijn de vorm bepaalt. o een beeld in hun hoofd omzetten tot een vorm. o hun fantasie gebruiken om abstracte vormen te combineren tot dieren. o lijnen op verschillende manieren tekenen o na gericht waarnemen een werk maken in de stijl van Corneille dwz typische vormkenmerken en fantasiekleuren van dieren toepassen Leerinhoud: bouwsteeninfo: - vorm: contour of omtreklijn typische vormeigenschappen - kleur: fantasiekleuren van dieren thematische info: kennismaken met kunstwerken van Corneille
TIMING LESDOELEN OPDRACHTEN: STIMULANSEN ORGANISATIE OPSTELLING MATERIAAL Fase 1: experimenteren ontdekken van vormeigenschappen en deze zelf vorm geven De leerkracht verwijst naar het thema van de project week dieren. 10 min vormen waarnemen en natekenen. Lucht en rug tekenen Ik ga zo dadelijk enkele prenten van dieren projecteren. Jullie gaan deze in de lucht natekenen op verschillende manieren: - met je schrijfhand - met je nietschrijfhand - met beide handen tegelijk - met gesloten ogen -. De leerkracht geeft tips. Met wat begin je het best te tekenen? Op wat gaan we letten als we iets natekenen? Banken staan in groepjes van 4 bij elkaar, de lln zitten errond. powerpoint van dieren De leerkracht maakt van elke tafel 2 duo s vanuit hun geheugen een beeld in hun hoofd omzetten tot een vorm met betekenis. Leerling A tekent nu een dier op de rug van leerling B en leerling A probeert het te raden. De leerlingen wisselen ook nog eens om. De lkt. stelt volgende vragen: Ging het natekenen van de dieren vlot? Welke manier gaf problemen? Hoe heb je het in de lucht tekenen ervaren? Was dat moeilijk of juist niet? Kon je het dier op elkaars rug snel raden? Waardoor lukte het of waardoor juist niet?? Denk even na wat belangrijk is aan je tekening opdat de andere het zou kunnen raden. Is de omtreklijn voldoende? Wat moeten we nog tekenen? De leerlingen doen het nog enkele keren.
10 min ongeremd iets natekenen. De lln kunnen belangrijke vormen uit foto destilleren enkele vormeigenschappen van de afbeelding herkennen en vorm geven in een snelle tekening. Tekenestafette (of pictionary) De leerkracht geeft aan elke tafel een serie prenten of foto s van voorwerpen in postkaartformaat (gemakkelijk te hanteren), de kaarten liggen met de afbeelding naar beneden. De eerste leerling van elke groep trekt een kaart en bekijkt de prent erop gedurende 10 tellen, loopt naar de flap en tekent wat hij onthouden heeft in 10 tellen op de grote flap. Ondertussen kijkt de volgende leerling 10 tellen naar de volgende prent en gaat op zijn beurt na 10 tellen lopen en tekenen. Dit zo verder totdat iedereen 5 prenten getekend heeft. Het is dus een soort estafette waarbij de ene leerling de andere aflost. (als deze estafette omwille van plaats probleem in de klas niet kan, zou ik met dezelfde prenten het spel pictionary spelen, waarbij telkens één speler om de beurt per groep tekent) De leerlingen bekijken samen alle flappen. De lkt. stelt volgende vragen: Wat herkennen jullie? Waarom zien jullie dat? Zijn bepaalde details nodig om het te herkennen (ahv getekend voorbeeld) De leerkracht geeft het start en stopsigaal. De leerkracht loopt rond en stimuleert zodat de leerlingen plezier ervaren: Ze stelt hen gerust dat het niet uitmaakt of de tekening onaf, onherkenbaar is of wat dan ook. Super! Goed bezig! Leuk getekend! Lopen! Banken staan in groepjes van 4 bij elkaar, de lln zitten errond. Grote flap op bepaalde afstand voor elk groepje Gekleurde of zwarte stiften Prenten/foto s van voorwerpen
10 min In één adem Elke leerling krijgt een A4 blad De leerlingen gaan op verschillende manieren lijnen tekenen. Banken staan in groepjes van 4 bij elkaar, de lln zitten errond. A4 blad per lln Potlood en dikke zwarte stift per lln lijnen op verschillende manieren tekenen. fantasie gebruiken om in abstract lijnenspel dieren te herkennen. De leerlingen durven hun bevindingen geven in groep. een lijn gebruiken als contour. Jullie tekenen nu van de ene kant naar de andere kant van het blad een lijn in één adem een vloeiende lijn. Je blijft dus tekenen zolang je adem hebt, maar je zorgt er wel voor dat je eindigt aan een kant van het blad. Bij de volgende lijnen begin je telkens aan de kant te tekenen waar je nog veel lege ruimte hebt op je blad. Nu tekenen jullie nog eens in één adem een hoekige lijn zigzag lijn gegolfde lijn lijnen Als laatste tekenen jullie nog 3 ovalen. Als er nog lege ruimte is, teken je die daar, anders willekeurig. De leerlingen bekijken hun blad in verschillende richtingen en zoeken of ze er dieren in herkennen, ze benoemen het en omlijnen de gevonden dieren met dikke zwarte stift. De leerkracht loopt rond, stuurt bij en geeft tips. Niet teveel nadenken, gewoon de gevraagde lijnen tekenen. Altijd goed aan een kant beginnen en aan kant eindigen. Als extra stimulans gaat de leerkracht rond en helpt bij de leerlingen
die het moeilijk vinden. Zie je misschien iets in deze vorm? Neem ze misschien eens samen met die andere vorm (de lkr wijst)? Draai je blad nog eens om, zo krijg je meer ideeën 10 min Fase 2: beschouwen van enkele werken van Corneille De leerlingen staan open voor kunst, zijn nieuwsgierig en bekijken de beelden. We hebben net geleerd dat we door omtreklijnen vaak al iets herkennen. Ik laat jullie zo dadelijk op digitaal bord enkele werken van Corneille zien. De leerkracht toont enkele schilderijen van Corneille op het digitaal bord. Aan de hand van vragen van de lkr beschouwen en interpreteren de lln de werken. Banken staan in groepjes van 4 bij elkaar, de lln zitten errond. powerpoint presentatie van afbeeldingen van schilderijen van corneille De lln kunnen allerlei aspecten van beeldende kunst aandachtig beschouwen. De lkt. kan de volgende begeleidingsvragen stellen: Wat herken je? Waaraan kan je zien dat het een vogel, kat, vis is? (omtreklijnen) Kan je zien wat het dier doet (vliegen, lopen, ) en hoe zie je dat? Lijken de dieren op echte dieren? Wat is anders? (kleur) Vind je deze werken vrolijk of droevig en waarom? (vrolijke, felle kleuren) Welke kleuren gebruikt Corneille (rood, geel, blauw, ) Welke naam zou je geven aan het werk? In één schilderij zitten verschillende dieren, hoe heeft de schilder ze
De lln leren Corneille kennen als Nederlands kunstenaar die leefde in de 20 ste eeuw. In zijn werken uit hij zich als een kind en speelt hij onbevangen met kleuren. Hij benadert in zijn werken het spontane van kinderen. samengebracht? Hoe zou je ze ook nog anders kunnen schikken (op een rij, tot een toren,..) Zouden de schilderijen gemaakt zijn door een kind of een volwassene? Aan de hand van kort klasgesprek vertelt de leerkracht kort enkele feiten over Corneille en laat ook een foto zien. 15 min Fase 3: eindopdracht: een eigen Corneille dier Zoals de kunstenaar die we net hebben gezien, gaan wij ieder een kunstwerk maken. De leerlingen krijgen een beperking opgelegd, zodat ze goed moeten nadenken over de waaier van mogelijkheden wat betreft kleuren. hun dier beschilderen met een De leerkracht zet op elke tafel verschillende kleuren verf en verschillende penselen. Kleurenpracht Wie heeft er thuis een poes/vis/vogel? Welke kleuren heeft jouw poes/vis/vogel? Weet je nog van daarnet dat de dieren in de schilderijen van Corneille gekke kleuren hadden. Je kiest één van dieren die je daarstraks omlijnd hebt en dat dier geef je nu een gekke kleurenjas. Geef je dier dus een kleur die in het echt niet kan, maar wel in sprookjes, dromen, We gaan het wel maar in één kleur schilderen. We gaan ook zorgen dat heel het dier opgevuld is. De lkr. loopt rond en stuurt bij, geeft eventueel tips, maar helpt niet bij het maken maar zorgt ervoor dat het allemaal vanuit de leerlingen zelf komt. Banken staan in groepjes van 4 bij elkaar, de lln zitten errond. A4 gekleurd papier, scharen, pritt, verf in verschillende kleuren, verschilllende penselen CD Carnaval der dieren
fantasiekleur. verschillende schildertechnieken gebruiken. Het dier is ingekleurd in één kleur, nu gaan we ook gebruikmaken van andere kleuren en verschillende soorten penselen. Ik zet zo dadelijk muziek van carnaval der dieren op en het is de bedoeling dat jullie strepen, stippen of lijnen gaan zetten om het dier verder af te werken. Je kan schilderen op het ritme van de muziek. Hiervoor kiezen jullie een penseel (dik, dun, breed, smal) en een kleur. Je mag een kleur naar keuze kiezen, maar per penseel houd je wel de kleur. Je kan pas wisselen van penseel (en dus ook van kleur) als er een ander stukje begint te spelen. De leerkracht zet cd met muziek op en laat de leerlingen beginnen. De leerkracht zet 3 verschillende stukjes op. dan 3 keer wisselen van penseel en kleur. De lkt. kan volgende begeleidingsvragen stellen of tips geven bij het maken van keuzes: Wij zijn met fantasiedieren bezig, dus kleur(en) moeten niet altijd kloppen met de realiteit. Welke kleur heeft je dier in het echt? We gaan dus een andere kleur kiezen Ieder knipt zijn geschilderd dier uit en kleeft dit op een gekleurd A4blad. Als je klaar bent mag je je naam ook op je De leerkracht kan nog volgende stimulansen geven: Wat wil je zeker nog toevoegen aan je dier? Hoe doe je dit best? Met lijnen, strepen of stippen? Welke lijn teken je hier best voor?
5 min werk zetten, zoals Corneille het ook altijd d Verder mag je ook een leuke naam bedenken voor je werk. Jullie krijgen allemaal een naamkaartje waar jullie de naam van jullie werk mogen opschrijven. De leerkracht gaat door de klas met een lege emmer om de potjes water van elke tafel in te gieten en penselen in te leggen. Op deze manier kan alles in één keer weggenomen worden van tafel. Fase 4: evaluatie beschouwen van eigen werken De lln. kunnen de Ik zie dat jullie allemaal heel erg knappe zelfgecreëerde werken werken hebben gemaakt. beschouwen. Het is heel leuk om te zien dat jullie er goed hebben over nagedacht en daardoor mooie werken met fantasiedieren kunnen maken. Super! Nu mogen jullie eerst zelfstandig rondgaan en de werken bekijken. Op mijn signaal komen we allemaal vooraan in de klas samen en gaan we samen rond. De lkt. peilt eerst naar de eerste indrukken Wie wilt mag iets vertellen over wat hij/zij van de activiteit vond. Vond je het boeiend of niet? Wil je nog eens zoiets doen of niet? ; Dan gaat de lkr. samen met de lln. rond. Tijdens dit toonmoment krijgen lln de kans om iets over hun werk te vertellen als ze dat willen. Kinderen kunnen reageren op het werk van anderen. De lkr stelt enkele vraagjes en checkt terwijl of de vooropgestelde doelen behaald zijn. Herkennen jullie het dier? Waaraan Werken met bijhorende naam worden allemaal verspreid in de klas zodat de lln. ze kunnen bekijken.
herken je dat het een is? Zou je het dier ook herkennen met alleen de omtreklijn? Waarom heb je die kleur gekozen voor je dier? Vond je het moeilijk? Wat roept dit dier met die kleur bij jullie op? Maken die lijnen/stippen het nog specialer? De lkt. waakt er over dat de feedback die de lln. en zijzelf geven positief en correct is. Zeer leuk gevonden. Tof, ik zie er nog iets in. Heel origineel... De kunstwerkjes blijven nog een tijd in de klas hangen, onze klas is nu voor even een klein Corneille museum. Als er nog tijd is of anders als tussendoortje zou ik de leerlingen ook nog complimentenkaartjes laten leggen bij een aantal werken. Om te voorkomen dat leerlingen alleen kaartjes bij de kunstwerken van hun vrienden leggen, zou ik de opdracht als volgt specifiëren: leg een compliment bij een kunstwerk dat een beetje op dat van jou lijkt. leg een compliment bij een kunstwerk dat helemaal anders is dan dat van jou. leg een compliment bij een kunstwerk van iemand die je niet zo goed kent. als de muziek stopt, leg je een compliment bij een werk waar nog niets ligt.
DIDACTISCH MATERIAAL: PowerPoint van dieren PowerPoint met afbeeldingen schilderijen van Corneille flappen, zwarte stiften, prenten A4 blad voor elke lln, papier, dikke zwarte stift verschillende kleuren verf, penselen, scharen plastieken tafelkleden gekleurd A4 papier, lijm, scharen CD Carnaval der dieren BRONNEN ZOALS VERMELD IN HET ZAKBOEKJE BIBLIOGRAFISCH REFEREREN (TOLEDO) Crul K. (2013). Zeppelin. Didactiek voor muzische vorming. Kalmthout: Pelckmans. (2002). A Compendium of Illustrations, Amsterdam: The Pepin Press Agile Rabbit Editions Griet P.O.ST!, https://grietjacobs.wordpress.com/2015/03/12/fantasievogelcobracorneille/, geraadpleegd 10 mei 2015 OVERZICHT VAN DE BIJLAGEN: Bijlage 1: PowerPoint met afbeeldingen van dieren Bijlage 2: PowerPoint met afbeeldingen van schilderijen Miró Bijlage 3: voorbeeld subopdracht 1 Bijlage 4: voorbeeld subopdracht 2 Bijlage 5: voorbeeld eindproduct BORDPLAN(NEN): /