Algemeen Politieke Beschouwingen Gemeente Leudal; 4 november 2014. Het college en ambtelijke medewerkers hebben na heel veel inspanningen een sluitende begroting 2015 weten te presenteren maar wat nog belangrijker is mede ook in het kader van het provinciale financiële toezicht achteraf, een voor alle jaren sluitende meerjarenraming 2015-2018. De gemeentelijke begroting mag duurzaam in evenwicht worden genoemd. Reeds bij de kadernota 2014 werd heel duidelijk aangegeven dat de Raad financiële keuzes diende te maken. De oude raad heeft dat over willen laten aan de op 19 maart j.l. nieuw verkozen Raad. Samen Verder staat nu dus voor het moment om verantwoordelijkheid te nemen en keuzes te maken, immers door Rijksbezuinigingen krijgt Leudal circa 5 miljoen minder aan uitkeringen uit het Gemeentefonds en ontkomen wij er niet aan keuzes te maken en voor de Leudalse samenleving ingrijpende financiële maatregelen te nemen. Samen Verder wil echter dat de gemeente zelf financieel baas in eigen huis blijft en dat wij niet onder financieel toezicht van provincie en of Rijk komen. We willen geen artikel 12 gemeente worden. Op diverse fronten zal er nu dus ingegrepen moeten worden om de begroting structureel in evenwicht te brengen en te houden voor de jaren 2015 en daarna. Waarom? Omdat: 1)Leudal ontvang minder inkomsten van het Rijk, circa 5 miljoen. 2)In het verleden is de OZB stelselmatig laag gehouden. 3)Leudal heeft een behoorlijk grote onbenutte belastingcapaciteit van circa 3,1 miljoen. In deze begroting die door het college is voorgelegd zitten forse ingrepen op wegenonderhoud en groen, maar vooral ook op sociaal maatschappelijk terrein, zoals het verenigingsleven, bibliotheek en gemeenschapsaccommodaties worden stevige bezuinigingen voorgesteld. Sportaccommodaties en andere accommodaties die minder dan 50% worden gebruikt zullen in de toekomst zelfs uit het onderhoudsschema van de gemeente verdwijnen. Van verenigingen wordt gevraagd meer zelf onderhoud aan accommodaties te doen om de door hun zo gewenste voorzieningen te kunnen behouden enz. enz..
Er zal meer zelfsturing en eigen verantwoordelijkheid van velen worden gevraagd in plaats van dat de overheid het wel eventjes financieel zal regelen. Samen Verder deelt de mening van dit college dat er structureel flink omgebogen moet worden maar de weg waarlangs zal een andere zijn dan dat het college in de voorliggende begroting voorstelt. Het zal minder rigoureus zijn dan wordt voorgesteld. Zie amendement. Sociaal / Subsidies aan verenigingen. De korting op subsidies van verenigingen zullen voor alle verenigingen % gewijze bijna even groot zijn, namelijk met ingang van het jaar 2016 worden verenigingen met circa de helft gekort, en ontvangen dan nog ongeveer generiek gezien 50% subsidie van de gemeente ten opzichte van de ontvangen bedragen in 2013. Verenigingen met veel jeugd worden minder gekort dan verenigingen met veel senioren. Subsidie is per definitie altijd aanvullend. We beseffen dat verenigingen harder zullen moeten werken om hun eigen huishoudboekje rond te krijgen, contributies zullen mogelijk moeten worden verhoogd, en er zullen nog meer activiteiten moeten worden gehouden om inkomsten te genereren. De gemeente denkt er over om in de toekomst verenigingen meer op activiteiten basis te subsidiëren. Middelen hiervoor kunnen gevonden worden in het Leefbaarheidsfonds. Samen Verder hecht er zeer aan dat verenigingen die van groot belang zijn voor onze dorpsgemeenschappen ook na 2018 nog kunnen rekenen op financiële ondersteuning van de gemeente. Dat is alleen mogelijk als we nu de subsidie bedragen halveren. Uitzonderingen maken wij voor de jeugdorganisaties, de Zonnebloem en de EHBO, die willen we blijven steunen. Samen Verder vindt het belangrijk dat de jeugd via hun organisaties activiteiten kan blijven ontplooien en dat hulporganisaties zoals EHBO en Zonnebloem hun activiteiten op sociaal maatschappelijk terrein kunnen blijven voortzetten voor de medemens die in noodsituaties verkeert en of ziek is. Samen Verder is van mening dat subsidiebedragen aan organisaties onder de 100,-- niet meer van deze tijd zijn en niet langer meer uitbetaald moeten worden, dit alleen al vanwege de administratieve rompslomp die dit met zich meebrengt.. Samen Verder wil mede subsidies korten om mensen niet zwaarder te belasten die niet deelnemen aan verenigingsactiviteiten en die daardoor ook geen gebruik maken van gemeenschapsvoorzieningen.
Helemaal ontzien kan natuurlijk niet er dient ook solidariteit te zijn binnen onze gemeente. Gemeenschapshuizen. Ellenhof wel of niet nieuw bouwen werd al eens eerder in de kadernota 2014 aangegeven. Samen Verder heeft recentelijk nog zeer getwijfeld aan nieuwbouw van Ellenhof, maar gelet -op de gehele voorgeschiedenis- is er geen weg meer terug. Gelet op de gedane investeringen van meer dan 1 miljoen is nieuwbouw nu onontkoombaar, ook zou anders circa 850.000,-- subsidie vervallen die door de provincie is toegezegd voor de nieuwbouw. Bij niet doorgaan daarvan komt ook het bouwplan Mariabosch in Baexem financieel sterk onder druk te staan. De koersnotitie gemeenschapshuizen en het vast te leggen toekomstig beleid moet nog in de Raad aan de orde komen, het al vaker ambtelijk/bestuurlijk geopperde sluiten van gemeenschapshuizen en afstoten van clubgebouwen zal Samen Verder zoals altijd zeer kritisch beschouwen. De leefbaarheid in kernen is gediend bij het hebben van een voorziening waar mensen elkaar kunnen blijven ontmoeten. Wel moet het uitgangspunt zijn dat de exploitatietekorten in de toekomst niet langer meer door de gemeente zullen worden gesubsidieerd. Bibliotheekwerk. In de kadernota 2014 maakt uw college nog gewag van het hebben van één centrale bibliotheekvestiging. Nu wil u het bibliotheekwerk drastisch inperken. Samen Verder wil dat er in zoveel mogelijk kernen in basisscholen bibliotheek punten worden gehuisvest; wij roepen het college op om samen met het Bibliotheekcentrum de gewenste hervorming te doen plaatsvinden en de bereikbaarheid van bibliotheekvoorzieningen voor kinderen en met name ook de minder mobiele ouderen te behouden. Een spreiding over het grondgebied van Leudal is gewenst. Muziekonderwijs Een bezuiniging op het muziekonderwijs kunnen wij billijken. Het is zeer wel verdedigbaar dat een cursist een substantieel deel van het lesgeld voor muzikale vorming voor zijn eigen rekening neemt, in plaats van nu 1/3 rekening cursist omgerekend ongeveer 300,-- en rekening gemeente, ongeveer 600,--. Andersom zou een betere verhouding weergeven, de cursist en inherent daaraan de muziekvereniging hebben er immers beiden profijt van. Daarom stellen wij voor dat er bovenop de gemeentelijke
voorgestelde korting van 25% nog eens 8,33 extra gekort wordt. Op een cursus van circa 900,-- is dit circa 500,-- voor rekening cursist en circa 400,-- voor rekening gemeente. 3 Decentralisaties, Participatiewet, Jeugdzorg en Wet Maatschappelijke Voorzieningen. Wat deze nieuwe wetgeving de gemeente gaat brengen weten wij in financieel opzicht nu nog niet, dat het géén sluitend financieel gegeven zal zijn is zeer wel mogelijk. Het kan echter ook géén open eind financiering zijn. Samen Verder roept het college op dat niemand tussen wal en schip geraakt. College vraag desnoods een aanvullend krediet aan de Raad om de behoeftigen onder ons financieel of in natura te kunnen helpen. We moeten niemand aan zijn lot over laten. Mochten er bij de 3 D s Rijkssubsidies overblijven dan dienen deze gereserveerd te worden voor het volgende jaar. Wat Samen Verder ook zeer belangrijk vindt is dat er goed wordt gecommuniceerd met alle betrokkenen die zorgbehoeftig zijn. Tevens begrijpen wij dat de jeugdzorg met 25% gekort wordt en dat er door de gemeenten in Midden-Limburg nog géén contracten ter zake zijn afgesloten, als dat zo is dan baart ons dat zorgen. Bij de coalitievorming heeft Samen Verder samen met het CDA ervoor gekozen om de wethouders formatie te verhogen met 0,5 FTE mede om de invoering van de 3 decentralisaties zo soepel mogelijk te laten verlopen, dat is iets anders dan dat het college zich zelf een salarisverhoging zou hebben veroorloofd. De rechtspositie van wethouders is evenals dat van raadsleden en burgemeesters landelijk geregeld. Minimabeleid. Samen Verder roept ( bij motie ) het college op dat ondanks de bezuinigingen in ieder geval t kinderen kunnen blijven lezen, sporten en of musiceren. We lezen, horen en zien om ons heen dat veel mensen en gezinnen het extra moeilijk hebben om de financiële eindjes aan elkaar te kunnen knopen, te laag inkomen, toenemende werkloosheid, woningen hypothecair onder water etc. Deze categorie van mensen moet worden geholpen, er is ook onder de Leudalse bevolking armoede dat moet erkend worden en er moeten passende maatregelen getroffen worden.
Fysiek/ Openbare Ruimte Op de financiën voor onderhoud van de openbare Ruimte zal de komende jaren flink worden gekort, circa 1,2 miljoen. Samen Verder gaat er echter vanuit dat er door minder maar slimmer onderhoud géén kapitaalsvernietiging gaat optreden in de openbare Ruimte want dan komen we op termijn helemaal als gemeente bedrogen uit. Een mogelijkheid van aanvullende éénmalige financiering als budgetten niet toereikend zouden zijn kan wat ons betreft ook nog gevonden worden in het Groenfonds. Ook door inschakeling van de agrarische sector kan het groenonderhoud in het Buitengebied slimmer worden aangepakt; college zoek die uitdaging, pak de uitgestoken hand via de reeds eerder uitgevoerde pilot beet en ga samen met deze sector voortvarend aan de slag. Gemeentelijk Verkeersveiligheiden vervoer plan. Het GVVP willen we in de uitgaven sfeer voor de jaren 2015 tot 2018 korten met circa 200.000,-- tot er weer betere financiële tijden aanbreken na 2018. Er resteert circa 183.000,-- aan investeringen. De te besparen kapitaallasten willen we inzetten als dekkingsmiddel voor de door ons aangedragen mindere bezuinigingen ten opzichte van de college begroting. Economische Ontwikkeling. In de begroting staan enkele nieuwe economische ontwikkelingen en nieuw beleid genoemd zoals ondersteuning startersplatform, accountmanagement bedrijven etc. daar kan Samen Verder zich helemaal in vinden. Financiën / Woonlasten: Over de jaren 2012 en 2013 hebben de huishoudens respectievelijk gemiddeld circa 27,00 en 15,-- minder hoeven betalen aan gemeentelijke lasten. De gemeentelijke woonlasten zullen in 2015 gemiddeld met 25,00 toenemen per huishouden. Leudal is momenteel qua belastingtarieven gezien één van de beste jongetjes of zo men wil meisjes van de klas. Maar: Leudal heeft een onbenutte belastingcapaciteit van circa 3,1 miljoen, dat wil zeggen dat men gerekend met 16.000 huishoudens per huishouden ongeveer 200,-- op jaarbasis minder betaalt dan zou moeten gelet op het hoge voorzieningenniveau wat Leudal kent. Trendmatige OZB stijgingen werden de laatste jaren niet eens doorberekend; dat wreekt zich nu. Samen Verder is dan ook van mening gelet op voorgaande dat een extra verhoging van de ozb met 3% naast de al ingerekende inflatiecorrectie van 2% geoorloofd is. Er zal een inhaalslag gemaakt moeten worden wil de gemeente in de toekomst niet financieel
echt in de problemen komen. 1% OZB stijging betekent gemiddeld circa 2,00 voor een huishouden. We blijven ondanks deze lichte verhoging een van de goedkoopste gemeenten in Limburg en dat wil Samen Verder natuurlijk ook graag zo houden. Toeristenbelasting. De toeristenbelasting zal zoals al reeds eerder aangegeven in 2015 stijgen van 1,00 naar 1,20. Tevens wordt voorgesteld het tarief met ingang van 2017 naar 1,50 te brengen. Een volgende verhoging zullen wij niet accepteren omdat wij van mening zijn dat 1,50 een meer dan voldoende bijdrage is om toeristische voorzieningen te verbeteren en of op peil te houden, tevens willen wij redelijk in de pas blijven lopen met omliggende gemeenten. Leges Samen Verder is voorstander om legesinning bij verenigingen achterwege te laten, als dit niet zou kunnen dan zouden de verenigingen gecompenseerd moeten worden door correctie / compensatie vanuit het leefbaarheidsfonds. In december bij de vaststelling van de legesverordening zullen we deze optie nader bekijken. Personeel en Organisatie. De reorganisatie Vitaal Leudal genaamd moet doorgang vinden, er zijn immers al flinke stappen in dat proces gezet, ook financiële. Wel is Samen Verder van mening dat de dienstverlening aan de burger nog beter, efficiënter en sneller kan. Op de gemeentelijke personele uitgaven is de laatste jaren al fors bezuinigd circa 2.000.000,-- en er moet richting 2018 nog een miljoen extra bezuinigd worden. Er rust nog een zware taakstelling op het college en ambtelijk apparaat om een en ander soepel te laten verlopen. Tot slot voorzitter in deze eerste termijn zeggen wij dank aan het gemeentepersoneel voor hun inzet met betrekking tot deze gemeentebegroting maar ook aan de griffie die ons telkens goede ondersteuning biedt.