Rapport VBO Woonindex Kwartaalrapportage, tweede kwartaal 2009 1
inleiding Vanaf het tweede kwartaal van 2004 publiceert VBO Makelaar ieder kwartaal de VBO Woonindex. De VBO Woonindex meet de stemming van consumenten over de huidige woningmarkt. De VBO Woonindex geeft één cijfer voor het huidige klimaat op de woningmarkt en één cijfer voor de verwachtingen voor het komende jaar. Naast de peiling van de stemming op de woningmarkt worden elk kwartaal een aantal vragen over actuele zaken die spelen voorgelegd aan de woonconsumenten. De VBO Woonindex vormt een belangrijk instrument voor de branchevereniging om ontwikkelingen op de woningmarkt te monitoren en om toekomstige ontwikkelingen te kunnen voorzien. Het huidige klimaat werd gemeten door de ontwikkelingen van het afgelopen jaar in kaart te brengen. 2
onderzoeksmethodiek Het onderzoek wordt uitgevoerd door middel van een online enquête onder leden van een consumentenpanel. Deze consumenten worden per e-mail uitgenodigd deel te nemen aan het onderzoek. Door middel van diverse controles, onder meer op invultijd en consistentie in antwoordpatronen wordt per respondent bevestigd dat deze de vragenlijst serieus ingevuld heeft. Merk op: door de verandering in meetmethode en steekproef in het eerste kwartaal van 2009 is het niet zonder meer mogelijk om de resultaten van voorgaande metingen te vergelijken. 3
steekproef De netto ongewogen steekproef bestaat uit 533 consumenten. Alle deelnemers vallen in een van de volgende doelgroepen: kopers, verkopers, starters, inactieven of passieven. Door middel van een herwegingsprocedure wordt ervoor gezorgd dat de steekproeven uit de verschillende metingen representatief zijn voor de Nederlandse woningbezitters en dat de steekproeven perfect met elkaar vergelijkbaar zijn. Ten opzichte van de eerste kwartaalmeting, zijn er twee extra doelgroepen toegevoegd; passieven en starters. - Passieven: niet op zoek naar een nieuwe woning en niet van plan om dit te gaan doen, ook niet op langere termijn. Deze groep is eenmalig toegevoegd aan de steekproef, omwillen van de vergelijkbaarheid met de voorgaande meting. - Starters: nu niet wonend in een (eigen) koopwoning, maar wel serieus van plan binnen 2 jaar op zoek te gaan naar een koopwoning. - Kopers: net een woning gekocht, bezig met het kopen van een woning, actief op zoek of van plan binnenkort actief op zoek te gaan. - Verkopers: net een woning verkocht, bezig met het verkopen van een woning, actief op zoek naar een woning of van plan dit binnenkort te gaan doen. - Inactieven: niet actief op zoek naar een nieuwe woning, maar wel op korte of middellange termijn van plan te verhuizen. 4
Resultaten VBO Woonindex Tweede kwartaal 2009 5
samenvatting I Woonindices nog altijd in het rood, kleine lichtpuntjes Het vertrouwen van woningbezitters in de woningmarkt is in het tweede kwartaal nog steeds niet hersteld. De index van het huidig klimaat is 71 (100 = evenwichtige markt). De index voor de verwachtingen voor het komende jaar is nog altijd negatief (86), maar minder negatief dan de perceptie van de consument over het huidige klimaat. Ook zijn de verwachtingen minder negatief dan in het voorgaande kwartaal (86 ten opzichte van 82). De huidige markt biedt vooral veel voordelen voor starters en inactieven. Bij de starters is de perceptie van het huidige klimaat het minst negatief, de kopers hebben de minst negatieve verwachtingen. 6
samenvatting II In het huidige klimaat is de consument negatief gestemd over de meeste woningmarktindicatoren. Vergeleken met het eerste kwartaal is de consument negatiever in hun perceptie over de hoogte van het maximale hypotheekbedrag en over de aantrekkelijkheid van de hypotheekrente. Verder blijkt dat in de perceptie van de consument, de economische situatie in NL nog steeds als het meest negatief wordt gezien. Toch zijn er ook positieve elementen in de perceptie van de consument over het huidige klimaat. De woningbezitters zijn positief gestemd over de onderhandelingsmogelijkheden en de prijs van een woning. Vergeleken met het eerste kwartaal is de aantrekkelijkheid van de hypotheekrente minder positief geworden. In de perceptie van de consument is de financiële positie van het huishouden ook een stuk minder negatief; nog maar 31% vindt dat deze het afgelopen jaar verslechterd is. De verwachtingen voor het komend jaar zijn nog steeds negatief, maar minder negatief dan in het eerste kwartaal. De woonconsument verwacht met 44% een verdere verslechtering van de economische situatie. Een vijfde verwacht een verslechtering van de eigen financiële situatie. 7
samenvatting III Verdere prijsdaling verwacht Vooral verkopers hebben ervaren dat de prijs van koopwoningen het afgelopen jaar gedaald is. Voor het komende jaar verwacht 47% van de consumenten een verdere prijsdaling. De koper heeft het voor het zeggen op de huidige markt, vindt 69% van de consumenten. Bij de inactieven, verkopers en kopers is de belangrijkste reden om de aankoop van een huis uit te stellen de onzekerheid over de verkoop van het huidige huis. De starters vinden juist de onzekere toekomst, waardoor men wellicht werkloos kan worden, belangrijker. Verklaring is natuurlijk dat starters geen huis hebben dat ze eerst moeten verkopen. Hoe ouder men is, hoe meer de onzekerheid over de verkoop van het huidige huis wordt genoemd. 8
samenvatting IV Maatregelen van Minister van der Laan kunnen rekenen op positieve reacties. 65% van de woonconsumenten zou wel gebruik willen maken van de BTW verlaging op isoleren en 60% van de aangepaste groene lening. Starters zijn nog enthousiaster, van hen wil 80% gebruik maken van de maatregelen. Het makkelijker maken van de mogelijkheid om een leegstaande woning tijdelijk te verhuren, zou in potentie 43% van de woningbezitters in beweging kunnen brengen. Het verhogen van het maximale bedrag voor de Nationale Hypotheek Garantie zou mogelijk 39% kunnen aanzetten tot het kopen van een woning. Vooral starters zijn enthousiast over deze maatregel, voor 60% van de starters kan deze maatregel een aanzet vormen om een woning te gaan kopen. Vier maatregelen van gemeenten, woningbouwcorporaties en projectontwikkelaars kunnen rekenen op overwegend positieve reacties; gratis werkloosheidsverzekering/ overbruggingsgarantie/ verkoopgarantie en de waardegarantie. Vooral starters zijn erg positief over de maatregel gratis werkloosheidsverzekering bij een hypotheek. Dit is verklaarbaar, gezien hun angst om werkloos te worden nadat zij een woning hebben aangekocht. De maatregel het aanbieden van nieuwbouwwoningen zonder grond, de koper betaalt dan de erfpacht, valt niet in de smaak. Slechts 20% van de consumenten geeft aan dat deze maatregel hen zou kunnen aanzetten tot het kopen van een woning. 9
Resultaten tweede kwartaal 2009 10
Opnieuw staan de woonindices in het rood. Vergeleken met het eerste kwartaal van 2009 zijn de verwachtingen echter minder negatief geworden (van 82 naar 86). De perceptie van het huidig klimaat is vergeleken met het eerste kwartaal wel negatiever geworden (van 74 naar 71). VBO Woonindex: Totaal 140 120 100 80 74 71 82 86 60 40 20 - Q1 Q2 Q1 Q2 Huidig klimaat Verwachtingen 11
Onder de verkopers is vergeleken met het eerste kwartaal de perceptie van de consument over het huidig klimaat negatiever geworden en ook de verwachtingen zijn verder gedaald. VBO Woonindices: Verkopers 140 120 100 80 76 69 91 83 60 40 20 - Q1 Q2 Q1 Q2 Huidig klimaat Verwachtingen 12
Onder de kopers is vergeleken met het eerste kwartaal de perceptie van de consument over het huidig klimaat negatiever geworden en ook de verwachtingen gedaald. In vergelijking met de andere doelgroepen hebben de kopers ondanks de daling in de verwachting, nog steeds het minst negatieve beeld als het gaat om de verwachting voor het komende jaar. VBO Woonindices: Kopers 140 120 100 80 83 75 94 91 60 40 20 - Q1 Q2 Q1 Q2 Huidig klimaat Verwachtingen 13
Voor de starters staan de woonindices ook nog in het rood. De verwachtingen van de starters zijn weliswaar negatief (85), maar minder negatief dan de perceptie van de starter over het huidig klimaat (76). VBO Woonindices: Starters 140 120 100 85 80 76 60 40 20 0 Q2 Huidig klimaat Q2 Verwachtingen 14
Voor de inactieven staan de woonindices wederom in het rood. Goed nieuws is dat de verwachtingen minder negatief zijn dan in het vorige kwartaal (van 81 naar 86). VBO Woonindices: Inactieven 140 120 100 80 74 71 81 86 60 40 20 - Q1 Q2 Q1 Q2 Huidig klimaat Verwachtingen 15
Voor de passieven staan de woonindices ook rood. Van alle doelgroepen is de perceptie van de passieven over het huidig klimaat het meest negatief (66). De verwachtingen voor het komende jaar van deze groep wijken niet af van het totaal. VBO Woonindices: Passieven 140 120 100 84 80 66 60 40 20 0 Q2 Huidig klimaat Q2 Verwachtingen 16
Het merendeel van de consumenten vindt dat in het huidig klimaat, de onderhandelingsmogelijkheden verbeterd tot sterk verbeterd zijn (53%). Vooral de kopers (61%) en starters (61%) zijn positief gestemd. De verwachtingen voor komend jaar zijn neutraal tot positief onder alle doelgroepen. Onderhandelingsmogelijkheden bij aankoop 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 20% 10% 0% 5% 7% 5% 9% 8% 3% 4% 3% 4% 3% 3% 11% 10% 9% 27% 35% 35% 39% 34% 43% 40% 44% 46% 41% 46% 47% 47% 46% 50% 43% 50% 52% 50% 47% 39% 47% 44% 47% 17% 31% 24% 37% 43% 38% 27% 25% 18% 27% 37% 39% 31% 22% 24% 23% 19% 19% 22% 20% 19% 24% 18% 22% 12% 16% 17% 15% 15% 17% 16% 15% 15% 15% 10% 1% 3% 0% 2% 7% 1% 3% 2% 4% 2% 2% 1% 2% 5% 4% 1% 3% 3% 2% Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Totaal Kopers Verkopers Inact. Passief Starters Totaal Kopers Verkopers Inact. PassiefStarters Huidig klimaat Verwachting komend jaar Sterk verbeterd Verbeterd Ongeveer gelijk gebleven Verslechterd Sterk verslechterd 17
De perceptie van de consument over het aanbod is vergeleken met het eerste kwartaal voor elke doelgroep verslechterd, behalve bij de inactieven (van 32% naar 25%). De verwachting voor komend jaar is, vergeleken met het eerste kwartaal, bij de kopers en verkopers verslechterd. Ook hier geldt dat de inactieven minder negatief zijn (van 47% naar 33%). Aanbod (nieuwbouw) woningen 100% 90% 80% 18% 17% 25% 17% 21% 21% 18% 20% 16% 10% 14% 15% 22% 17% 20% 14% 13% 14% 16% 11% Sterk verbeterd 70% 60% 50% 48% 47% 45% 46% 38% 37% 49% 53% 48% 51% 41% 41% 43% 34% 36% 38% 40% 53% 41% 37% Verbeterd Ongeveer gelijk gebleven 40% 20% 10% 29% 23% 33% 35% 33% 24% 29% 32% 42% 38% 32% 42% 41% 40% 43% 35% 49% Verslechterd Sterk verslechterd 0% 2% 3% 4% 5% 5% 2% 1% 2% 1% 3% 4% 5% 6% 7% 3% 4% 3% 8% 3% Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Totaal Kopers Verkopers Inact. Passief Starters Totaal Kopers Verkopers Inact. PassiefStarters Huidig klimaat Verwachting komend jaar 18
De consument vindt de hoogte van het maximale hypotheekbedrag in het huidig klimaat, vergeleken met het eerste kwartaal, verslechterd (van 56% naar 64%). In de perceptie van de consument is de verwachting voor komend jaar dat de situatie gelijk zal blijven of zal verslechteren. Hoogte maximale hypotheekbedrag 100% 90% 5% 4% 8% 3% 4% 4% 5% 4% 4% 4% 8% 10% 14% 14% 10% 8% 7% 10% 10% 5% Sterk verbeterd 80% 31% 32% 24% 28% 37% 29% 70% 60% 38% 41% 40% 42% 44% 44% 45% 40% 42% 41% 45% 48% 39% Verbeterd 50% Ongeveer gelijk gebleven 40% 20% 49% 55% 44% 58% 61% 56% 48% 57% 48% 57% 46% 40% 38% 36% 43% 39% 47% 38% 37% 50% Verslechterd 10% 0% 7% 9% 6% 6% 9% 12% 7% 8% 11% 10% 4% 5% 5% 6% 10% 4% 5% 3% 5% Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Totaal Kopers Verkopers Inact. Passief Starters Totaal Kopers Verkopers Inact. PassiefStarters Huidig klimaat Verwachting komend jaar Sterk verslechterd 19
In de perceptie van de consument is in het huidig klimaat de aantrekkelijkheid van de hypotheekrente minder positief geworden (van 29% naar 22%). Alle doelgroepen zien een verslechtering ten opzichte van het eerste kwartaal. De verwachtingen voor komend jaar zijn verdeeld en duidelijk verslechterd ten opzichte van het eerste kwartaal. Aantrekkelijkheid hypotheekrente 100% 90% 80% 27% 20% 29% 19% 21% 27% 20% 19% 24% 26% 18% 33% 24% 31% 21% 25% 12% 17% 21% Sterk verbeterd 70% Verbeterd 60% 50% 40% 43% 41% 38% 42% 42% 38% 44% 44% 43% 37% 49% 51% 44% 43% 41% 48% 50% 55% 62% 48% Ongeveer gelijk gebleven Verslechterd 20% 10% 23% 33% 28% 35% 23% 32% 23% 32% 32% 35% 23% 28% 21% 32% 24% 23% 29% 19% 27% Sterk verslechterd 0% 4% 3% 3% 2% 4% 4% 4% 4% 1% 2% 2% 2% 2% 2% 2% 4% 2% 3% Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Totaal Kopers Verkopers Inact. Passief Starters Totaal Kopers Verkopers Inact. PassiefStarters Huidig klimaat Verwachting komend jaar 20
Het economische klimaat voor het kopen van een woning is niet gewijzigd sinds het eerste kwartaal van 2009; de consument vindt nog steeds dat dit in het huidig klimaat verslechterd is (60%). Ondanks de verslechtering, zijn de starters toch minder negatief dan de rest van de doelgroepen (47%). De verwachting voor het komende jaar (36%) is minder negatief dan de huidige perceptie van de consument (60%). Er blijft goede hoop op termijn. Ook zijn de lange termijn verwachtingen van de consument vergeleken met het eerste kwartaal, minder negatief. Economische klimaat kopen woning 100% 90% 18% 18% 21% 22% 21% 16% 18% 16% 11% 23% 22% 27% 28% 19% 22% 25% 15% 19% Sterk verbeterd 80% 16% 26% 35% 70% 60% 50% 40% 20% 10% 0% 15% 19% 18% 18% 20% 17% 25% 22% 40% 32% 34% 23% 41% 42% 40% 35% 41% 48% 54% 38% 49% 52% 50% 48% 53% 56% 44% 49% 42% 43% 40% 44% 34% 34% 32% 33% 29% 22% 10% 10% 12% 15% 17% 10% 9% 8% 3% 5% 3% 2% 2% 4% 5% 3% 2% 1% 2% Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Totaal Kopers Verkopers Inact. Passief Starters Totaal Kopers Verkopers Inact. PassiefStarters Huidig klimaat Verwachting komend jaar Verbeterd Ongeveer gelijk gebleven Verslechterd Sterk verslechterd 21
De financiële positie van het huishouden in het huidig klimaat, leert dat ongeveer een derde van de woonconsumenten een (sterke) verslechtering heeft ervaren (31%). Het aandeel consumenten dat een sterke verslechtering ervaart, is gestegen sinds het eerste kwartaal. Dit komt vrijwel geheel voor rekening van de verkopers (3% naar 10%). De verwachtingen voor komend jaar zijn overwegend neutraal. In vergelijking met het eerste kwartaal is men positiever gestemd (van 9% naar 18%). De starters zijn het meest positief over de financiële situatie van hun huishouden, 27% verwacht een (sterke) verbetering. Financiele positie huishouden 100% 90% 8% 10% 16% 11% 12% 7% 6% 10% 8% 14% 8% 16% 8% 17% 15% 11% 7% 15% 12% Sterk verbeterd 24% 80% 70% Verbeterd 60% 50% 57% 58% 60% 57% 49% 60% 59% 64% 58% 47% 59% 61% 72% 62% 54% 63% 59% 60% 66% 55% Ongeveer gelijk gebleven 40% Verslechterd 20% 10% 0% 31% 33% 22% 25% 25% 31% 29% 29% 28% 21% 20% 26% 24% 18% 18% 19% 19% 14% 16% 4% 6% 10% 1% 3% 4% 5% 8% 7% 3% 3% 3% 5% 3% 3% 3% 4% Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Totaal Kopers Verkopers Inact. Passief Starters Totaal Kopers Verkopers Inact. PassiefStarters Huidig klimaat Verwachting komend jaar Sterk verslechterd 22
De perceptie van de consument in het huidig klimaat over de economische situatie in NL is negatief; 86% van de woonconsumenten vindt dat deze verslechterd is. De verwachting voor het komend jaar is minder negatief dan in het eerste kwartaal. Slechts 44% verwacht dat de economische situatie verder zal verslechteren, tegenover 56% in het eerste kwartaal. Economische situatie in NL 100% 90% 2% 14% 12% 19% 15% 19% 12% 13% 13% 7% 13% 17% 21% 21% 25% 24% 19% 16% 27% 15% 18% Sterk verbeterd 80% 70% 27% 26% Verbeterd 37% 35% 60% 50% 69% 69% 64% 73% 60% 62% 71% 71% 73% 66% 35% 32% 34% 29% 37% 31% Ongeveer gelijk gebleven 40% 20% 49% 39% 46% 38% 35% 36% 51% 36% 43% 41% Verslechterd 10% 0% 19% 22% 16% 17% 16% 15% 15% 20% 20% 12% 10% 7% 5% 7% 7% 6% 2% 3% 4% 6% Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q1 Q2 Q2 Q2 Totaal Kopers Verkopers Inact. Passief Starters Totaal Kopers Verkopers Inact. PassiefStarters Huidig klimaat Verwachting komend jaar Sterk verslechterd 23
Het merendeel van de woonconsumenten (67%) percipieert een (sterke) daling van de woningprijzen. Ten opzichte van het eerste kwartaal ervaart de consument dat de woningprijzen nog verder zijn gedaald. Starters lijken hier echter het minst positief over te zijn. Zij ervaren de betaalbaarheid waarschijnlijk nog steeds als een probleem. Ik denk dat de prijs die wordt gevraagd voor koopwoningen ten opzichte van een jaar geleden: Starters q2 4% 12% 32% 51% Passieven q2 8% 17% 69% 5% Inactieven q2 9% 20% 64% 6% Inactieven q1 9% 28% 59% 3% Verkopers q2 4% 24% 61% 11% Verkopers q1 5% 22% 60% 12% Kopers q2 8% 23% 66% 3% Kopers q1 3% 7% 22% 67% Totaal q2 8% 23% 62% 5% Totaal q1 8% 27% 60% 4% 0% 10% 20% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Sterk is gestegen Is gestegen Ongeveer gelijk is gebleven Is gedaald Sterk is gedaald 24
De consument verwacht dat de prijzen nog steeds verder zullen dalen dan stijgen (47% tegen 16%), echter groeit het deel van de respondenten dat denkt dat de prijzen zullen stijgen (van 8% naar 16%). De inactieven vertonen het grootste verschil; het percentage dat een daling verwacht is een stuk kleiner geworden vergeleken met het eerste kwartaal (van 55% naar 43%). Ik verwacht dat de prijs die wordt gevraagd voor bestaande koopwoningen het komende jaar: Starters q2 25% 28% 43% 4% Passieven q2 13% 39% 46% Inactieven q2 16% 41% 40% 3% Inactieven q1 8% 37% 53% Verkopers q2 9% 37% 51% 3% Verkopers q1 6% 42% 52% Kopers q2 15% 39% 44% 3% Kopers q1 11% 37% 52% Totaal q2 16% 37% 44% 3% Totaal q1 8% 37% 53% 0% 10% 20% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Sterk stijgt Stijgt Ongeveer gelijk blijft Daalt Sterk daalt 25
De koper heeft het voor het zeggen op de huidige markt, vindt 69% van de woonconsumenten. Zowel de kopers als de verkopers zijn gesterkt in deze overtuiging sinds de vorige meting. Vindt u dat op de huidige markt de koper of de verkoper het voor het zeggen heeft? Starters q2 68% 9% 24% Passieven q2 65% 9% 26% Inactieven q2 64% 13% 23% Inactieven q1 68% 8% 24% Verkopers q2 74% 10% 16% Verkopers q1 57% 16% 27% Kopers q2 78% 4% 19% Kopers q1 68% 8% 25% Totaal q2 69% 9% 22% Totaal q1 67% 9% 24% 0% 10% 20% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% De koper heeft het voor het zeggen De verkoper heeft het voor het zeggen De verhoudingen tussen kopers en verkopers zijn in evenwicht 26
Resultaten VBO Woonindex: actuele vragen Tweede kwartaal 2009 27
Onzekerheid over de verkoop van het huidige huis is voor de inactieven, verkopers en kopers de belangrijkste reden om de aankoop van een huis uit te stellen. Starters vinden juist de onzekere toekomst, waardoor men wellicht werkloos kan worden belangrijker. Verklaring hiervoor is natuurlijk dat starters nu geen huis hebben dat ze eerst moeten verkopen. Wat zouden voor u redenen kunnen zijn om de aankoop van een huis uit te stellen? Starters 15% 29% 49% Passieven 20% 38% 54% Inactieven 23% 31% 61% Verkopers 18% 79% Kopers 24% 40% 62% Totaal 22% 36% 55% Angst dat als u nu een huis koopt de waarde daarvan zal dalen en niet zal stijgen. Onzekerheid over de verkoop van uw huidige huis. De onzekere toekomst, waardoor u wellicht werkloos zou kunnen worden. 28
Hoe ouder men is, hoe meer de onzekerheid over de verkoop van het huidige huis wordt genoemd en hoe minder de andere twee redenen worden genoemd. Lager opgeleide woningbezitters zijn onzekerder over de verkoop van het huidige huis. Wat zouden voor u redenen kunnen zijn om de aankoop van een huis uit te stellen? Laag 20% 32% 62% Midden 23% 41% 53% Hoog 23% 32% 52% 55+ 16% 27% 61% 36-54 jaar 21% 36% 58% t/m 35 jaar 26% 41% 47% Angst dat als u nu een huis koopt de waarde daarvan zal dalen en niet zal stijgen. Onzekerheid over de verkoop van uw huidige huis. De onzekere toekomst, waardoor u wellicht werkloos zou kunnen worden. 29
Minister van der Laan (VROM) heeft onlangs crisismaatregelen voor de woningbouwmarkt genomen. Kunt u voor de onderstaande maatregelen aangeven in hoeverre u van deze maatregelen gebruik zou maken? Verlaging van het BTW-tarief van 19% tot 6% voor het isoleren van uw woning Een aanpassing van de groene lening om zonnepanelen op het dak te plaatsen of om muren en vloeren te isoleren: de minimale hoogte van het krediet wordt afgeschaft en de aflossingstermijn wordt verlengd Starters 25% 55% 15% 5% Starters 23% 48% 22% 6% Passieven 8% 39% 23% Passieven 7% 45% 28% 20% Inactieven 21% 44% 23% 12% Inactieven 10% 46% 33% 12% Verkopers 23% 48% 17% 13% Verkopers 12% 50% 28% 10% Kopers 15% 53% 19% 13% Kopers 10% 51% 24% 14% Totaal 18% 47% 21% 13% Totaal 12% 48% 28% 13% 0% 10% 20% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 0% 10% 20% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zou ik zeker gebruik van maken Zou ik waarschijnlijk geen gebruik van maken Zou ik misschien gebruik van maken Zou ik zeker geen gebruik van maken Zou ik zeker gebruik van maken Zou ik waarschijnlijk geen gebruik van maken Zou ik misschien gebruik van maken Zou ik zeker geen gebruik van maken Verlaging van het BTW-tarief zou door 65% gebruikt kunnen worden. Starters reageren het meest enthousiast met 80%. De groene lening kan ook rekenen op positieve reacties, 60% zou er gebruik van kunnen maken. 30
Kunt u voor de onderstaande maatregelen aangeven in hoeverre deze maatregelen u zouden kunnen aanzetten tot het kopen of verkopen van een woning? Het gemakkelijker maken om een te koop staande woning tijdelijk te verhuren De verhoging van de Nationale Hypotheekgarantie (NHG) van 265.000 naar 350.000 euro Starters 9% 39% 26% 17% 10% Starters 13% 47% 23% 12% 6% Passieven 4% 16% 31% 33% 16% Passieven 15% 33% 32% 18% Inactieven 11% 40% 33% 8% 8% Inactieven 10% 21% 33% 19% 16% Verkopers 17% 35% 27% 15% 6% Verkopers 18% 28% 32% 19% 3% Kopers 9% 37% 27% 15% 12% Kopers 7% 42% 25% 16% 10% Totaal 10% 33% 17% 10% Totaal 10% 29% 20% 11% 0% 10% 20% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 0% 10% 20% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zou mij zeker aan kunnen zetten Zou mij waarschijnlijk niet aan kunnen zetten Weet niet Zou mij wellicht aan kunnen zetten Zou mij zeker niet aan kunnen zetten Zou mij zeker aan kunnen zetten Zou mij waarschijnlijk niet aan kunnen zetten Weet niet Zou mij wellicht aan kunnen zetten Zou mij zeker niet aan kunnen zetten Het vereenvoudigen van het tijdelijk verhuren van te koop staande woningen lijkt impact te kunnen hebben. Het zou 43% van de woonconsumenten kunnen aanzetten tot het kopen of verkopen van een woning. Verhoging van de NHG kan rekenen op bijval; 39% zegt dat deze maatregel hen zou kunnen aanzetten tot het kopen of verkopen van een woning. Starters zijn met 60% erg positief. 31
Gemeenten, woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars komen ook zelf met initiatieven om er voor te zorgen dat meer mensen een huis kopen en verkopen. Kunt u voor elke maatregel aangeven in hoeverre deze maatregelen u aan kunnen zetten tot het kopen van een andere woning? Verhoging bovengrens om starterslening te verkrijgen 9% 28% 32% 20% 11% Een gratis werkloosheidsverzekering afsluiten bij een hypotheek 15% 36% 24% 18% 7% Korting op de koopsom van 10% of 15% met de verplichting bij verkoop het verlies/winst te delen met de corporatie waarvan de woning is gekocht 7% 28% 24% 11% Een overbruggingsgarantie van de verkoper of gemeente waarbij deze voor een bepaalde periode de dubbele lasten voor zijn rekening neemt 16% 43% 19% 13% 9% Een huurkoopcontract waarmee u nu huurt met de toezegging op termijn te zullen kopen 10% 27% 27% 23% 13% Het aanbieden van nieuwbouwwoningen zonder grond, de koper betaalt dan erfpacht 5% 15% 32% 37% 12% Het aanbieden van nieuwbouwwoningen met verkoopgarantie waarmee de koop alsnog geen doorgang vindt als u uw huidige woning niet kunt verkopen 16% 40% 21% 13% 10% Een garantie bij aankoop van een nieuwbouwwoning, waardoor de huidige woning gegarandeerd tegen 90% van de taxatiewaarde wordt opgekocht 11% 38% 26% 14% 11% 0% 10% 20% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Zou mij zeker aan kunnen zetten Zou mij waarschijnlijk niet aan kunnen zetten Weet niet Zou mij wellicht aan kunnen zetten Zou mij zeker niet aan kunnen zetten Vier maatregelen springen er uit als meest effectief. Een overbruggingsgarantie, werkloosheidsverzekering, verkoopgarantie en een 32 waardegarantie.
Gemeenten, woningbouwcorporaties, projectontwikkelaars komen ook zelf met initiatieven om er voor te zorgen dat meer mensen een huis kopen en verkopen. Kunt u voor elke maatregel aangeven in hoeverre deze maatregelen u aan kunnen zetten tot het kopen van een andere woning? Met 51% geeft de consument aan dat de gratis werkloosheidsverzekering hen zou kunnen aanzetten tot het kopen van een andere woning. Vooral starters zijn erg positief over deze maatregel (65%). Wat opvalt is dat de 55+er aangeeft dat de werkloosheidsverzekering niet zou kunnen aanzetten om een huis te kopen. De consument geeft met 59% aan dat de overbruggingsgarantie van de verkoper of gemeente hen zou kunnen aanzetten tot het kopen van een woning. De overbruggingsgarantie valt vooral zeer in de smaak bij verkopers (69%), inactieven (66%) en starters (66%). Mensen met een hoog opleidingsniveau zijn met 63% het meest positief over de overbruggingsgarantie, vergeleken met de rest van de opleidingsniveaus. In de perceptie van de consument is de verkoopgarantie met 56% een maatregel die hen zou kunnen aanzetten tot het kopen van een woning. Verkopers waarderen de maatregel het meest (70%). De consument geeft met 49% aan dat de waardegarantie hen ook zou kunnen aanzetten tot het kopen van een andere woning. 33
Kunt u nog andere maatregelen bedenken die volgens u effectief zouden kunnen zijn en er voor zorgen dat er meer mensen een huis kopen en verkopen? Uit de open vraag over welke maatregelen de consument kon bedenken die volgens hen effectief zouden zijn, werden de volgende antwoorden met regelmaat genoemd: - Overdrachtsbelasting verlagen of afschaffen Overdrachtsbelasting afschaffen dan kan ik mijn woning voor een aanzienlijke lagere prijs aanbieden om kopers te trekken. De woning die we op het oog hebben kunnen we alsnog betalen want de overdrachtbelasting is dan van de prijs af. - De banken moeten soepeler worden met het afgeven van hypotheken De overheid moet de banken dwingen ruimhartiger om te gaan met het verstrekken van hypotheken. Zelf hebben de banken miljarden steun van de overheid ontvangen maar om nu aan de kopers van woningen te denken en dan met name starters ho maar. - Meer betaalbare woningen Een koopwoning zou weer voor een eenverdiener op te brengen moeten zijn. 34
35 Bijlagen
steekproefomvang Man Vrouw Opleidingsniveau Ongewogen Gewogen Ongewogen Gewogen Hoog 140 75 96 75 Midden 107 125 108 125 Laag 42 50 32 50 Totaal 289 250 236 250 36 De kenmerken van de gewogen steekproef komen overeen met populatiegegevens zoals die bekend zijn van woningbezitters.
De steekproef is zodanig getrokken dat de verdeling tussen de 5 doelgroepen nagenoeg evenredig is. Verdeling kopers, verkopers, inactieven, passieven en starters 500 400 300 500 533 200 100 110 125 98 108 119 119 103 102 90 102 - Totaal gewogen Totaal ongewogen Kopers gewogen Kopers ongewogen Verkopers gewogen Verkopers ongewogen Inactieven gewogen Inactieven ongewogen Passieven gewogen Passieven ongewogen Starters gewogen Starters ongewogen 37
achtergrondkenmerken steekproef Leeftijd Soort woning Anders, namelijk 4% 55+ 16% t/m 35 jaar 36% Opleidingsniveau Vrijstaande woning 13% Appartement 17% 36-54 jaar 48% Laag 20% Hoog Twee onder een kap woning 14% Tussenwoning 34% Hoekwoning 18% Midden 50% 38 Daar waar we significante en relevante verschillen tussen de subgroepen constateren, worden deze benoemd in dit rapport.