VBO Woonindex. Tweede kwartaal drs. P. Rosenboom

Transcriptie

1 VBO Woonindex Tweede 2008 drs. P. Rosenboom Zoetermeer, 10 juli 2008

2 In opdracht van VBO Makelaars. De verantwoordelijkheid voor de inhoud berust bij Stratus. Het gebruik van cijfers en/of teksten als toelichting of ondersteuning in artikelen, scripties en boeken is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Vermenigvuldigen en/of openbaarmaking in welke vorm ook, alsmede opslag in een retrieval system, is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van Stratus. Stratus aanvaardt geen aansprakelijkheid voor drukfouten en/of andere onvolkomenheden. The responsibility for the contents of this report lies with Stratus. Quoting numbers or text in papers, essays and books is permitted only when the source is clearly mentioned. No part of this publication may be copied and/or published in any form or by any means, or stored in a retrieval system, without the prior written permission of Stratus. Stratus does not accept responsibility for printing errors and/or other imperfections.

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding 5 2 VBO Woonindex 9 3 Kopersindex 11 4 Verkopersindex 15 5 Het energielabel Bekendheid van het energielabel Invloed van het energielabel 19 Bijlage 1 Achtergrondkenmerken 21 3

4

5 1 Inleiding De VBO Woonindex meet de stemming van kopers en verkopers op de woningmarkt en hun verwachting voor de komende 12 maanden Aanleiding Vanaf het tweede van 2004 publiceert VBO Makelaars ieder de VBO Woonindex. De VBO Woonindex meet de stemming van consumenten over de huidige woningmarkt. De VBO Woonindex geeft één cijfer voor het huidige klimaat op de woningmarkt en één cijfer voor de verwachtingen voor het komende jaar. De VBO Woonindex bestaat verder uit twee onderdelen, te weten een kopersindex (de mening van consumenten die op dit moment zoeken naar een woning of dit op korte termijn willen gaan doen) en de verkopersindex (de mening van consumenten die op dit moment of binnenkort hun woning willen verkopen). In dit bericht worden de uitkomsten beschreven van de VBO Woonindex voor het tweede van Aanpak Internetenquête op Voor de twee onderdelen van de VBO Woonindex is een vragenlijst ontwikkeld die kan worden ingevuld met behulp van het internet. Bezoekers en accounthouders van kunnen de vragenlijst opstarten door het aanklikken van een link op de VBO-website. Afhankelijk van hun persoonlijke situatie, beantwoorden bezoekers en accounthouders óf het kopersdeel óf het verkopersdeel van de vragenlijst. Een vragenlijst voor kopers en verkopers De vragenlijst voor de VBO Woonindex bestaat uit de volgende onderdelen: Aspecten kopersindex Aspecten verkopersindex De economische situatie in Nederlanland De economische situatie in Neder- De financiële positie van het De financiële positie van het huishouden huishouden Het economische klimaat voor het Het economische klimaat voor het kopen van een woning verkopen van een woning De aantrekkelijkheid van het hypotheekrentepercentagpotheekrentepercentage De aantrekkelijkheid van het hy- De hoogte van het hypotheekbedrag dat maximaal kan worden drag dat maximaal kan worden De hoogte van het hypotheekbe- opgenomen opgenomen Het aanbod van bestaande koopwoningewoningen De vraag naar bestaande koop- Het aanbod van nieuwbouwwoningestaande koopwoningen De prijs die wordt geboden op be- De prijs die wordt gevraagd voor De positie van de verkoper bij de bestaande koopwoningen prijsonderhandeling De onderhandelingsmogelijkheden De termijn dat woningen te koop over de prijs van een bestaande staan koopwoning 5

6 Daarnaast is zowel aan kopers als verkopers het volgende gevraagd: Wie het momenteel voor het zeggen heeft op de woningmarkt (de koper of de verkoper). Of het een geschikt moment is om een woning te kopen of te verkopen. Ten slotte worden enkele achtergrondkenmerken van de respondenten opgevraagd (leeftijd, geslacht, opleidingsniveau en huur- of koopwoning). De verdelingen van deze achtergrondkenmerken zijn opgenomen in Bijlage I. Aanvullend op de standaard Woonindexvragen, is in het tweede een aantal vragen gesteld over het Energielabel dat sinds januari verplicht is bij de verkoop van woningen ouder dan tien jaar bezoekers hebben de vragenlijst beantwoord Respons In het tweede van 2008 hebben in totaal accounthouders en bezoekers van de vragenlijst opgestart en compleet beantwoord. Van deze groep hebben personen het kopersdeel van de vragenlijst beantwoord en 197 het verkopersdeel. In figuur 1 is een verdeling opgenomen van de respondenten naar typering van de huidige situatie. figuur 1 Typering huidige situatie respondenten van de VBO Woonindex (n=1.618, meerdere antwoorden mogelijk, waardoor de optelling van de verschillende categorieën boven de 100 procent uitkomt) 0% 25% 50% 75% 100% Net een woning gekocht / bezig met aankoop Op dit moment op zoek naar koopwoning of van plan dat te gaan doen Huidige woning net verkocht / bezig met verkoop 9,9% 17,2% 31,3% Van plan huidige woning binnenkort te gaan verkopen Bezoekt woningwebsites vanwege privé interesse in de woningmarkt Ik bezoek woningwebsites omdat ik beroepsmatig geïnteresseerd ben in de woningmarkt Geen van bovengenoemde Weet niet 14,1% 10,7% 12,1% 1,7% 38,5% Berekeningswijze VBO Woonindex Berekeningsmethode De VBO Woonindex en de kopers- en verkopersindex worden als volgt berekend: Per aspect (zie vorige pagina) is aan de kopers en verkopers gevraagd of dit in de afgelopen 12 maanden is verbeterd of verslechterd. Tevens is gevraagd naar een prognose voor de komende 12 maanden (zal het aspect verbeteren of verslechteren in de komende 12 maanden). Vervolgens is per aspect het aantal negatief gestemde kopers en verkopers in procenten afgetrokken van het aantal positief gestemde kopers 6

7 en verkopers in procenten. Dit gebeurt zowel voor de stemming op dit moment als voor de verwachting voor de komende 12 maanden. Respondenten die aangeven dat een aspect ongeveer gelijk zal blijven en de respondenten die geen mening hebben, blijven dus buiten de berekening. De kopers- en de verkopersindex worden berekend door over alle gevraagde aspecten te salderen. Elk aspect weegt dus even zwaar mee in de berekening. De VBO Woonindex wordt vervolgens berekend door het gemiddelde te nemen van de kopers- en de verkopersindex. Deze score wordt ieder berekend en vervolgens als indexcijfer ten opzicht van het 1 ste van 2005 weergegeven in de Woonindex in het volgende hoofdstuk (1 ste 2005 = 100) 1. Interpretatie VBO Woonindex en de kopers- en verkopersindex De interpretatiewijze van de scores van de kopers- en verkopersindex is als volgt: Op het moment dat er meer positief gestemde kopers en verkopers zijn, is de VBO Woonindex positief (met een maximum van 100, indien iedereen positief gestemd is). Op het moment dat er meer negatief gestemde kopers en verkopers zijn, is de VBO Woonindex negatief (met een maximum van -100, indien iedereen negatief gestemd is). Is de VBO Woonindex negatief, dan is de stemming op de woningmarkt in mineur, is de VBO Woonindex positief, dan is de stemming op de woningmarkt majeur. 1 Het indexcijfer in het eerste van 2005 was voor het huidige klimaat -5, en voor de verwachtingen voor de komende 12 maanden -2 7

8

9 2 VBO Woonindex Huidige klimaat VBO Woonindex voor het huidige klimaat staat in het tweede van 2008 op 75,1 De VBO Woonindex voor het tweede 2008 is ten opzichte van het vrige met ruim 14 punten gedaald tot 75,1. Dat wil zeggen dat de stemming van consumenten over de huidige markt gemiddeld genomen negatief is. De Woonindex heeft opnieuw een dieptepunt bereikt. De stemming van kopers en verkopers is nog nooit zo negatief geweest. De kredietcrisis in de financiële sector, de stijgende energie- en voedselprijzen en de hiermee gepaard gaande toename van de inflatie geven de consument weinig vertrouwen. Dit heeft zijn weerslag op de verkoop van woningen. De markt wordt hierdoor meer en meer een kopersmarkt waarbij de verkopers zich steeds meer zorgen maken over de lange termijnen dat woningen te koop staan. Het sentiment onder verkopers is op dit moment zeer slecht. figuur 2 VBO Woonindex huidige klimaat en verwachtingen voor het komende jaar Index 1e 2005 = 100 1e e e e e e e e e e e 2007 Huidige klimaat Verwachtingen voor de komende 12 maanden 4e e e 2008 Verwachtingen voor de komende 12 maanden afgenomen Verwachtingen voor het komende jaar De verwachtingen voor de komende 12 maanden blijven negatief. Dit komt door de negatieve verwachtingen van zowel kopers als verkopers. De stemming over de economische situatie in Nederland en het economisch klimaat voor het (ver)kopen van een woning is sterk gedaald bij zowel kopers als verkopers. Kopers hebben wel positieve verwachtingen voor de onderhandelingsmogelijkheden over de prijs van een bestaande koopwoning en het aanbod van bestaande koopwoningen. Over het algemeen zijn de verwachtingen van verkopers negatiever dan die van de kopers. De negatieve stemming onder de verkopers over de termijn dat woningen te koop staan en over de prijs die wordt geboden op een bestaande woning is nog steeds aanwezig. Zowel de kopers als de verkopers hebben negatieve verwachtin- 9

10 gen voor het economische klimaat voor het kopen van een woning, de aantrekkelijkheid van het hypotheekrentepercentage en de hoogte van het hypotheekbedrag dat maximaal kan worden opgenomen. 10

11 3 Kopersindex In deze paragraaf wordt ingegaan op de stemming van kopers (consumenten die actief bezig zijn met het zoeken naar een woning of dit op korte termijn van plan zijn) in het tweede van Kopersindex in tweede van 2008 staat op -21,5 De kopersindex stond in het tweede 2008 op -21,5. Hiermee is de kopersindex sterk gedaald ten opzichte van het vorige. Op bijna alle punten is de beoordeling van (potentiële) kopers veranderd en de meest opvallende verandering is het oordeel over de economische situatie in Nederland. Dit was tijdens het vorige al negatief, en is nu nog verder gedaald. Ook de stemming over het hypotheekrentepercentage en de hoogte van het hypotheekbedrag dat maximaal opgenomen kan worden is sterk gedaald. Wel wordt het aanbod van zowel nieuwe als bestaande woningen, de prijs die wordt gevraagd voor bestaande koopwoningen en de onderhandelingsmogelijkheden positiever beoordeeld. figuur 3 Kopersindex tweede 2008: huidige klimaat (n=1.421) Kopersindex -21,5-12,0 De economische situatie in Nederland -45,9-10,6 De financiële positie van het huishouden -8,5 10,3 Het economische klimaat voor het kopen van een woning -57,0-40,5 De aantrekkelijkheid van het hypotheekrentepercentage De hoogte van het hypotheekbedrag dat maximaal kan worden opgenomen Het aanbod van bestaande koopwoningen -56,6-40,4-17,9-15,7 26,5 18,0 Het aanbod van nieuwbouwwoningen 13,9 3,9 De prijs die wordt gevraagd voor bestaande koopwoningen De onderhandelingsmogelijkheden over de prijs van een bestaande koopwoning -40,8-54,7-1,2 15,4 2e e 2008 Verwachtingen voor het komende jaar staan in de min Ook de verwachtingen voor de komende 12 maanden van de (potentiële) kopers zijn in het tweede van 2008 negatiever gestemd. De kopers zijn in vergelijking met het vorige veel negatiever geworden over de economische situatie in Nederland, het hypotheekrentepercentage en de hoogte van het hypotheekbedrag dat maximaal opgenomen kan worden is sterk gedaald. 11

12 figuur 4 Kopersindex tweede 2008: verwachtingen voor het komende jaar (n=1.421) Kopersindex -20,8-11,5 De economische situatie in Nederland De financiële positie van het huishouden Het economische klimaat voor het kopen van een woning De aantrekkelijkheid van het hypotheekrentepercentage De hoogte van het hypotheekbedrag dat maximaal kan worden opgenomen Het aanbod van bestaande koopwoningen Het aanbod van nieuwbouwwoningen De prijs die wordt gevraagd voor bestaande koopwoningen De onderhandelingsmogelijkheden over de prijs van een bestaande koopwoning -52,6-28,6-13,9-44,1-28,2-65,1-24,1-55,4-26,1-12,6-26,8 3,4 24,0 17,4 6,8 0,2 25,3 9,3 2e e ,6 procent vindt het een geschikt moment om een woning te kopen Bijna 40 procent van de (potentiële) kopers is van mening dat het een geschikt moment is om een woning te kopen (zie figuur 5). Dit betekent een lichte daling ten opzichte van het vorige. Bijna 24 procent denkt dat het beter is om nog een jaar te wachten met het kopen van een woning en ruim 14 procent is van mening dat het beter is nog een paar jaar te wachten met het kopen van een woning. figuur 5 Vinden kopers het een geschikt moment om een woning te kopen, op dit moment en de komende 12 maanden (n=1.421) 0% 25% 50% 75% 100% Ja. het is nu een geschikt moment om te kopen 39,6% 44,5% Nee, je kunt beter nog een jaar wachten met het kopen van een woning Nee, je kunt beter nog een paar jaar wachten met het kopen van een woning Weet niet 23,6% 15,2% 14,4% 11,9% 22,4% 28,4% 2e e 2008 Volgens 43,3 procent is er sprake van een kopersmarkt Volgens de (potentiële) koper verschuift de macht nog steeds richting de koper en heeft de koper het dus voor het zeggen op de woningmarkt. Dit blijkt ook uit het dalende aantal kopers dat zegt dat de verkoper het voor het zeggen heeft. De groep kopers die van mening is dat de verhouding in evenwicht is daalt iets naar 28 procent. 12

13 figuur 6 Wie heeft het voor het zeggen op de woningmarkt volgens kopers (n=1.421) 0% 25% 50% 75% 100% De koper heeft het voor het zeggen De verkoper heeft het voor het zeggen De verhoudingen tussen kopers en verkopers zijn in evenwicht Geen mening 43,3% 32,5% 17,6% 24,3% 27,7% 28,9% 11,3% 14,2% 2e e

14

15 4 Verkopersindex In deze paragraaf wordt ingegaan op de stemming van verkopers (consumenten die actief bezig zijn met het verkopen van een woning of dit op korte termijn van plan zijn) in het tweede van Verkopersindex in het tweede 2008 staat op 39,1 De verkopersindex staat in het tweede van 2008 op -39,1. De negatieve tendens van de index heeft zich hiermee sterk doorgezet. Over bijna alle aspecten zijn de verkopers veel negatiever geworden. Met name de stemming over de economische situatie in Nederland is behoorlijk gedaald. Ook de aantrekkelijkheid van het hypotheekrentepercentage en de hoogte van het hypotheekbedrag dat maximaal kan worden opgenomen zijn sterk gedaald. Opvallend is dat de positie van de verkoper bij de prijsonderhandeling volgens de verkopers licht verbeterd is. figuur 7 Verkopersindex tweede 2008: huidige klimaat (n=197) Verkopersindex -39,1-19,7 De economische situatie in Nederland De financiële positie van het huishouden Het economische klimaat voor het verkopen van een woning De aantrekkelijkheid van het hypotheekrentepercentage De hoogte van het hypotheekbedrag dat maximaal kan worden opgenomen De vraag naar bestaande koopwoningen De prijs die wordt geboden op bestaande koopwoningen De positie van de verkoper bij de prijsonderhandeling De termijn dat woningen te koop staan -40,5-9,8-12,3-54,0-30,4-61,8-9,9-37,6-14,3-32,5-10,7-43,8-41,4-2,0-74,8-59,5 0,7 5,0 2e e 2008 Verwachtingen van verkopers voor het komende jaar negatief Ook de verwachtingen van verkopers voor het komende jaar zijn in het tweede van 2008 negatiever geworden. Bijna alle punten laten een dalend oordeel zien. De uitzonderingen hierop zijn de prijs die wordt geboden op bestaande woningen en de positie van de verkoper bij de prijsonderhandeling. Ook de verwachting voor de aantrekkelijkheid van het hypotheekrentepercentage en de hoogte van het hypotheekbedrag dat maximaal kan worden opgenomen is sterk negatief. 15

16 figuur 8 Verkopersindex tweede 2008: verwachtingen voor het komende jaar (n=197) Verkopersindex -35,3-22,2 De economische situatie in Nederland De financiële positie van het huishouden Het economische klimaat voor het verkopen van een woning De aantrekkelijkheid van het hypotheekrentepercentage De hoogte van het hypotheekbedrag dat maximaal kan worden opgenomen De vraag naar bestaande koopwoningen De prijs die wordt geboden op bestaande koopwoningen De positie van de verkoper bij de prijsonderhandeling De termijn dat woningen te koop staan -49,3-31,0-13,5-2,5-45,2-31,0-58,2-24,9-50,5-25,8-32,3-10,8-18,4-29,9-57,7-47,7 7,1 3,4 2e e 2008 Het aantal verkopers dat het tweede van 2008 een geschikt moment voor het verkopen van een woning vindt, is gedaald Bijna de helft van de verkopers vindt het tweede van 2008 een geschikt moment om een woning te verkopen. Dit is een lichte afname in vergelijking met het vierde. Toen vond 53,4 procent van de verkopers het een geschikt moment om te verkopen. Het aantal verkopers dat van mening is dat het beter zou zijn om een jaar te wachten is met 3 procent gestegen. Ook het percentage verkopers dat het beter vindt om nog een paar jaar te wachten is gestegen. 16

17 figuur 9 Vinden verkopers het een geschikt moment om een woning te verkopen, op dit moment en in de komende 12 maanden (n=197) 0% 25% 50% 75% 100% Ja. het is nu een geschikt moment om te verkopen 45,8% 53,4% Nee, je kunt beter nog een jaar wachten met het verkopen van een woning Nee, je kunt beter nog een paar jaar wachten met het verkopen van een woning Weet niet 13,7% 10,8% 15,5% 10,3% 25,0% 25,4% 2e e 2008 Ruim de helft van de verkopers is van mening dat de koper het voor het zeggen heeft op de woningmarkt Ruim de helft van de verkopers is van mening dat de kopers het voor het zeggen hebben op de woningmarkt; dit is een grotere groep dan tijdens het vorige. De groep verkopers die denkt dat de verkoper het voor het zeggen heeft is afgenomen. Ten slotte vindt 30,7 procent van de verkopers dat de verhoudingen tussen kopers en verkopers in evenwicht zijn. figuur 10 Wie heeft het voor het zeggen op de woningmarkt volgens verkopers (n=197) 0% 25% 50% 75% 100% De koper heeft het voor het zeggen 50,6% 44,8% De verkoper heeft het voor het zeggen De verhoudingen tussen kopers en verkopers zijn in evenwicht Geen mening 11,4% 17,4% 30,7% 31,5% 7,4% 6,2% 2e e

18

19 5 Het energielabel In het tweede van 2008 is een aantal aanvullende vragen gesteld aan de respondenten. Deze vragen gingen over het energielabel. De resultaten van deze vragen worden in dit hoofdstuk besproken. 5.1 Bekendheid van het energielabel Bijna alle respondenten hebben weleens gehoord van het energielabel Van de respondenten geeft bijna 60 procent aan bij het kopen van een woning op het energieverbruik te letten. Daarnaast hebben bijna alle respondenten weleens gehoord van het energielabel voor woningen. Ruim 62% van de ondervraagden geeft aan bij het kopen van een woning niet te letten op de aanwezigheid van het energielabel. Huurders letten meer op het energiegebruik van een woning (70 procent tegen 57 procent van de bezitters van een koopwoning), en op de aanwezigheid van het energielabel (51 procent tegen 34 procent van de bezitters van een koopwoning). Figuur 11 Bekendheid van het energielabel (n=494) 0% 25% 50% 75% 100% Let u bij het kopen van een woning op het energieverbruik van de woning? 40,3% 59,7% Heeft u wel eens gehoord van het energielabel voor woningen? 1,5% 98,5% Let u bij het kopen van een woning op de aanwezigheid van het energielabel? 37,6% 62,4% Ja Nee 5.2 Invloed van het energielabel De meerderheid denkt niet dat het energielabel een bijdrage levert aan de energiebesparing Ruim de helft van de respondenten (54,9 procent) denkt niet dat het energielabel van woningen een bijdrage levert aan energiebesparing in Nederland. De meerderheid van de respondenten die wel denkt dat het energielabel een bijdrage levert, denkt dat dit een geringe bijdrage zal zijn. 19

20 Figuur 12 Denkt u dat het energielabel van woningen een bijdrage levert aan energiebesparing in Nederland (n=508)? 0% 25% 50% 75% 100% Ja, een grote bijdrage 6,9% Ja, een geringe bijdrage 38,2% Nee, geen bijdrage 54,9% Het energielabel weegt voor de meerderheid niet zwaar mee bij de beslissing om een bepaalde woning te kopen De meerderheid van de respondenten (57,9 procent) geeft aan dat de score van het energielabel enigszins mee weegt bij de beslissing om een bepaalde woning te kopen. Toch antwoordt 27 procent dat het energielabel (heel) zwaar meeweegt. Figuur 13 Hoe zwaar weegt de score van het energielabel mee bij uw beslissing om een bepaalde woning te kopen (n=178)? 0% 25% 50% 75% 100% Heel zwaar 3,4% Zwaar 23,6% Een beetje Enigszins 57,9% Nauwelijks Niet 3,4% 11,8% 20

21 BIJLAGE 1 Achtergrondkenmerken Respondenten zijn gemiddeld genomen wat ouder De gemiddelde leeftijd van degenen die de VBO Woonindex op het internet hebben ingevuld is hoger dan die van de Nederlandse bevolking als geheel. Met name personen in de leeftijd van 25 tot en met 39 jaar zijn oververtegenwoordigd. Overigens ligt deze spreiding naar leeftijd voor de hand. Enerzijds heeft dit te maken met het gegeven dat de gebruikers van het internet niet evenredig zijn verdeeld naar leeftijd, en anderzijds met het gegeven dat niet in iedere leeftijdscategorie evenveel woningen worden gekocht en verkocht. figuur 14 Tweede 2008: respons en Nederlandse bevolking naar leeftijd (n=1.618) jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar jaar 8,1% 6,5% 9,3% 8,3% 12,0% 9,9% 12,5% 10,0% 10,6% 10,8% 11,5% 13,3% 11,3% 11,6% 9,2% 16,2% jaar 3,9% 8,4% jaar 0,5% 8,1% 0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% Nederlandse bevolking Respons Bron: Stratus, CBS....met een wat hogere opleiding... De deelnemers aan de internetenquête voor de VBO Woonindex zijn een stuk hoger opgeleid dan de gemiddelde Nederlandse bevolking. Zo is het aandeel van universitair en HBO-opgeleiden in de respons aanzienlijk hoger dan in de Nederlandse bevolking als geheel en het aandeel basis- en lager beroepsonderwijs aanzienlijk lager. 21

22 figuur 15 tweede 2008: respons VBO Woonindex en Nederlandse bevolking naar opleidingsniveau (n=1.618) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Universitair of vergelijkbaar 6,9% 17,4% HBO of vergelijkbaar 15,2% 45,2% MBO of vergelijkbaar 24,0% 32,2% VWO, HBS, HAVO MAVO, MULO, ULO Basis- en lager beroepsonderwijs 7,7% 7,1% 3,5% 9,4% 1,9% 29,1% Respons Nederlandse bevolking Bron: Stratus, CBS....en vaker van het mannelijke geslacht Ook is het aandeel van mannen in de respons iets hoger dan het aandeel binnen de Nederlandse bevolking. figuur 16 Tweede 2008: respons VBO Woonindex en Nederlandse bevolking naar geslacht (n=1.618) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Vrouw Man 49,0% 50,5% 51,0% 49,5% Respons Nederlandse bevolking Bron: Stratus, CBS. en vaker wonend in een koopwoning Ten slotte is het aandeel personen met een koopwoning in de respons hoger dan dat van de Nederlandse bevolking als geheel. Van degenen die de vragenlijst hebben ingevuld in het tweede van 2008 heeft bijna 80% een koopwoning. 22

23 figuur 17 Tweede 2008: respons en Nederlandse bevolking naar type woning (n=616) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Huurwoning 20,5% 47,8% Koopwoning 52,2% 79,5% Respons Nederlandse bevolking Bron: Stratus, CBS. 23