Darmfunctiestoornissen na low anterior resectie behandeling en preventie

Vergelijkbare documenten
IWC 3 Fecale Incontinentie

LAR Syndroom. Dr DERUYTER LIEVEN. Low Anterior Resectie Syndroom A Z S I N T - J A N B R U G G E - O O S T E N D E A V

Functionele darmproblemen na opheffen tijdelijk ileostoma na LAR LOW ANTERIOR RESECTIE SYNDROOM

Sacrale neurostimulatie voor incontinentie. Week van de urologie Dr. M. Abasbassi

Cover Page. Author: Wiltink, Lisette Title: Long-term effects and quality of life after treatment for rectal cancer Issue Date:

De tumor is weg maar ik heb wel andere klachten: wat nu?

Het LAR syndroom (low anterior syndroom) JOSE S MIT SENIORVERPLEEGKUNDIGE POLI HEELKUNDE UMCU

Dokter, ik krijg mijn poep er niet uit! BekkenbodemDAG Charlotte Deen, chirurg

Chirurgische behandeling darmcarcinoom

Obstipatie en faecale incontinentie bij ouderen

Low Anterior Resectie Syndroom (LARS) Informatiebrochure patiënten

Oncologische benadering van een stomapatiënt en de rol van Talk Blue Vlaanderen

Fecale urge incontinentie

Wanneer een stoma? Dr.Speybrouck Sabrina Dr.T.Tollens, Dr.C.Aelvoet en dr.jp Vanrykel Algemene en abdominale heelkunde AZ Imelda Bonheiden

7 jaar Dutch Surgical Colorectal Audit; wat is er verbeterd in de perioperatieve zorg van het colorectaal carcinoom? Pieter Tanis, chirurg, AMC

26 Fecale incontinentie

Darmkanker. Ontwikkelingen en onderzoek. Prof dr Hans de Wilt Afdeling Heelkunde Radboud UMC Nijmegen

Functionele obstipatie: wat te doen? Merit Tabbers Kinderarts MDL EKZ/AMC NKD, Utrecht, 11 sept 2014

Nieuwe ESPGHAN richtlijnen bij obstipatie

PAPILLON. MEREL ALBERS - MBB er CONTACT BRACHYTHERAPIE BIJ RECTUMCARINOOM

Darmkanker Presentatie voor Marikenhuis

BEKKENBODEMPATHOLOGIE EEN OVERZICHT. Frank van Sprundel dienst algemene heelkunde ZNA Stuivenberg

NEDERLANDSE SAMENVATTING

Factsheet Indicatoren Colorectaal carcinoom (DSCA) 2017 Versie: 2017 Registratie gestart: 2009

Aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Postbus EJ DEN HAAG

Locally advanced rectum carcinoom: wat gaat er veranderen na de RAPIDO studie? Dr B. van Etten, Oncologisch GE-Chirurg

CHIRURGIE VAN DE DIKKE DARM EN HET RECTUM

TOTAALRUPTUUR. De rol van de bekkenfysiotherapeut

Totale bekkenbodemdestructie na oncologische chirurgie

Twee handen op een buik

Process Mining in Hospitals. Prof.dr.ir. Hajo Reijers

Bekkenbodemproblematiek: Diagnostiek en Therapie

Aanvraag gegevens bij de DSCA (dd )

Programma. Ketenzorg Arnhem

SAMENVATTING Hoofdstuk 2

24 mei Het meetinstrument heeft betrekking op de volgende categorieën Lichaamsregio Thorax/buik/organen


Chirurgische technieken voor fecale incontinentie

Belangenverstrengeling. Inhoud. Bekkenbodem (1) Bekkenbodem (2) Achtergrondinformatie prolaps. Wat willen vrouwen? Wat doen gynaecologen?

Obstipatie bij kinderen. Dr. Ilse Hoffman Kindergastro-enterologie U.Z. Gasthuisberg, Leuven

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug

Baas over je blaas Stressincontinentie bij vrouwen

Chirurgische mogelijkheden en complicaties bij het colo-rectaal carcinoom

Shared decision-making en gebruik van keuzehulpen binnen de GE-oncologie. Hoe pak je dit aan?

Plaats van bekkenfysiotherapie bij radicale prostatectomie. Jona Beckers Bekkenfysiotherapeut MUMC+ 2 november 2017

Indicatoren Colorectaal carcinoom (DSCA) A. Beschrijving Indicator. DSCA 2014 [2.0.; ] Registratie gestart: 2009

De bekkenfysiotherapeut helpt met diagnostiek en behandeling van klachten in het gebied van buik, bekken, bekkenbodem en lage rug

LAR Syndroom. Low Anterior Resectie Syndroom

Ileus in de palliatieve setting. Patricia Quarles van Ufford Internist-oncoloog Palliatief consult team Hagaziekenhuis

Inclusie criteria Ja Nee. 3. Is de patiënt in staat om naar de polikliniek te komen voor de follow-up? O O

Citation for published version (APA): van Duijvendijk, P. (2000). Functional outcome and quality of life after rectal resection

LAR-syndroom Na een operatie aan de endeldarm

Functionele buikpijn: en nu..? Herbert van Wering Kinderarts-MDL (WDH nascholing; 18 november 2015)

Procare : kwaliteitsbewaking van de behandeling van het rectumcarcinoom in België

Incontinentie voor ontlasting

Darmstoma Een kunstmatige uitgang van de darm

The Bottom Upside Down. Sandra Oosterlaar Stoma-, DEC-verpleegkundige en Casemanager colorectaal Deventer Ziekenhuis

Kennismaking en presentatie in overleg gynaecologenverloskundigen-verpleegkundigen

Management of early neoplasms and surgical complications of the rectum Musters, G.D.

operatie van de endeldarm

Maaike Terra. Faecal incontinence: diagnosis and treatment

CHIRURGIE BIJ ENDELDARM KANKER

Endeldarmoperatie. Poli Chirurgie

Introductie. Incidentie colorectaal carcinoom (CRC) = 13,500 p/j 1/3 e hiervan = rectumcarcinoom Mortaliteit CRC in NL = 4000 / jr

Nieuwe ontwikkelingen binnen de MDL-oncologie. Paul Fockens, MDL-arts AMC

Buikpijn, obstipatie en fecale incontinentie bij kinderen

! Definitie/indicaties! Anatomie! Procedure. ! Resultaten/complicaties! Casuistiek. ! Rectumcarcinoom. ! Cervix/uterus/vagina tumoren

Patiënteninformatie. Low Anterior Resectie-syndroom. (klachten na een endeldarmoperatie)

Prolaps Rectum en anus. Chirurgie

Verpleegkundige Instructie Palliatieve Zorg Obstipatie

Dr. Marijke C.Ph. Slieker-ten Hove. Bekkenfysiotherapeut

Rectumcarcinoom. Dankert Woutersen radiotherapeut-oncoloog

Faecale incontinentie én obstipatie bij neurologische aandoeningen

Testen funktionaliteit kleine bekken Anorectale functietesten. André Smout AMC Amsterdam

Endeldarmoperatie. Poli Chirurgie

Samenvatting Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek

Dutch Surgical Colorectal Audit (DSCA)

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc.

BEHANDELING RECTUMPROLAPS (ENDELDARMVERZAKKING) 443 A

. J '. : c : : i i v'-'i M.'! > ' : ' ;! ', v : ' * ' ' ** ;>" '! ' " ( " ;. ' ' ' ;. ;, : T : i «- ;; '.' i -, /

Citation for published version (APA): van Duijvendijk, P. (2000). Functional outcome and quality of life after rectal resection.

operatie van de endeldarm

Stoma: Vragen & antwoorden

Defecatie Expertise Centrum. Landelijk RIF Event 2014

Process Mining in Ziekenhuizen

Beslisboom bij obstipatie en/of incontinentie van feces ofwel bowelmanagement (managen van de darmen)

Verpleegkundige aspecten bij pancreasinsufficiëntie. MDL scholing, 25 maart 2019 Annemarie Roele, verpleegkundig specialist HPB

OPERATIES EN NOG VEEL MEER

Inclusie criteria Ja Nee

Rectale viscerale sensitiviteit, compliance en motiliteit studies in gezondheid en chronische obstipatie

Nieuwe Techniek Robot Radicale Prostatectomie in het UZA

1 Aantal patiënten met een colon of rectumresectie. Subindicator

Downloaded from UvA-DARE, the institutional repository of the University of Amsterdam (UvA)

Transcriptie:

Darmfunctiestoornissen na low anterior resectie behandeling en preventie Isala Dr. H.L. van Westreenen gastro-intestinaal chirurg

~9:00 uur ~16:00 uur Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 2

Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 3

Rectumcarcinoom Primaire doel: Ø verwijderen tumor met beste oncologische resultaat Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 4

Anus sparende chirurgie Ø vermijden definitief colostoma Ø toename door aanpassingen operatie techniek Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 5

Kwaliteit van leven Isala Pachler et al Cochrane Review 2012 Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 6

Waarom? Darmfunctiestoornissen Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 7

Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 8

Reconstructie na low anterior resectie Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 9

Oorzaken darmfunctiestoornissen 1. Volume afname kleiner reservoir Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 10

Oorzaken darmfunctiestoornissen 2. Functie colon rectum (motiliteit, sensatie) Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 11

Oorzaken darmfunctiestoornissen 3. Zenuwschade afname rustdruk anus Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 12

Oorzaken darmfunctiestoornissen 4. Schade aan de anus (musculatuur) Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 13

Low Anterior Resection Syndrome incomplete evacuatie clustering (opnieuw defecatie < 1 uur) hoge frequentie fecale incontinentie incontinentie voor gas urgency nachtelijke defecatie obstipatie diarree Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 14

Hoe groot is het probleem? Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 Scheer et al. Dis Colon Rectum 2011pagina 15

Andere problemen! Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 16

Risico factoren lage anastomose radiotherapie (62% vs 38% Dutch TME-trial) deviërend ileostoma > 3 maanden Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 17

Communicatie Patiënt clustering urgency Chirurg incontinentie voor ontlasting frequentie Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 Chen et al. BMJ 2013 pagina 18

Behandeling Dieet vezelrijk vermijden producten die leiden tot dunne ontlasting Medicamenteus (bij incontinentie) bulk vormers (psyilium) loperamide (toename sphincter tonus) Medicamenteus (evacuatie problemen) bisacodyl klysma laxantia Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 19

Bekkenbodemfysiotherapie Doel: fecale incontinentie frequentie verbetering van lediging Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 20

Bekkenbodemfysiotherapie versterken van de musculatuur aanleren goede relaxatie verbeteren coördinatie biofeedback elektrostimulatie rectale ballon training Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 21

Waarde van bekkenfysiotx frequentie ontlasting functionele uitkomsten quality of life Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 22

Colon spoeling 57-79% continent (beperkte evidence) Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 23

Sacrale zenuw stimulatie Werkingsmechanisme? frequentie ontlasting functionele uitkomsten Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 24

Neo-anus Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 25

Score functionele uitkomsten Wexner incontinence score Rockwood fecal incontinence severity index St Marks fecal incontinence grading system Vaizey score Memorial Sloan kettering Cancer Center (MSKCC) Ø LARS score Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 26

Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 27

Preventie counseling definitief colostoma Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 28

Preventie Selectie preoperatieve incontinentie (LARS score) MRI bekkenbodem obstetrische voorgeschiedenis manometrie Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 29

Nieuwe technieken TransAanal Minimal Invasive Surgery (TAMIS) Titel van de presentatie Isala 01-01-2013 pagina 30

Nieuwe technieken Robot chirurgie Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 31

Rectumsparende behandeling Lokale excisie via de anus (TAMIS) TEM SILS port Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 32

Take home message LARS 35-55% na low anterior resectie incontinentie/clustering/urgency/frequency voorlichting LARS score voor follow-up Behandeling 1 e medicamenteus/bekkenfysio SNS/spoeling/stoma Preventie selectie nieuwe technieken meer research Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 33

Isala Titel van de presentatie 01-01-2013 pagina 34