Elektrisch Rijden Utrechtse Heuvelrug 1 Bijdrage van mobiliteit aan de klimaatvoetafdruk van de gemeente Figuur 1: voetafdruk grondgebied gemeente Utrechtse Heuvelrug 350.000 voetafdruk grondgebied 300.000 ton CO2 250.000 200.000 150.000 mobilieit - wegverkeer (excl. Snelwegen) en mobiele werktuigen Infra (OVL, pompen + gemalen, VRI) 100.000 50.000 Gebouwen - 2009 2010 2011 2012 In 2012 was de klimaatvoetafdruk gemeentelijk grondgebied 261.917 ton CO2. Deze klimaatvoetafdruk bestaat voor het grootste deel bestaat uit de klimaatvoetafdruk van de gebouwde omgeving (79%) en de klimaatvoetafdruk van mobiliteit (20%) Het aandeel van de publieke infrastructuur blijkt relatief zo klein dat deze bijna niet waarneembaar is (1%) (zie Figuur 1). Tabel 1: Samenstelling klimaatvoetafdruk mobiliteit Effect indicator Wat valt hier onder? Wat valt hier (nog) niet onder? voetafdruk mobiliteit (ton CO 2 ) CO 2 uitstoot van het wegverkeer in onze gemeente exclusief autosnelwegen en de CO 2 uitstoot van mobiele werktuigen Autosnelwegen* Railverkeer* Binnenscheepvaart* Recreatievaart* * Inschatting wel mogelijk 1
Figuur 2: voetafdruk mobiliteit vs ambitie lineair ton CO2 80.000 70.000 60.000 50.000 40.000 30.000 20.000 10.000 - Ambitie Gerealiseerde waarde 2 Relevante gegevens kansen voor verduurzaming 2.1 Aantal auto s Aantal - Utrechtse Heuvelrug 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 bedrijfsauto's per 1 januari 2.570 2.659 2.662 2.650 2.584 2.608 2.595 personenautos 23.667 24.073 24.263 24.628 24.746 24.848 24.884 25.072 per 1 januari Bron CBS - Centraal Bureau voor de Statistiek Aantal - Utrechtse Heuvelrug 2009 2010 2011 2012 2013 2014 personenauto's per inwoner 0,49 0,50 0,51 0,51 0,51 0,52 personenauto's per huishouden 1,16 1,17 1,18 1,18 1,17 1,19 personenauto's per woning 1,21 1,22 1,24 1,17 1,16 1,16 Bron :CBS Kerncijfers Wijken en Buurten RDW - Rijksdienst voor het Wegverkeer Aantal elektrische / 100.000 - Utrechtse Heuvelrug 2013 2014 2015 personenauto's/100.000 personenauto's 96,59 486,26 650,13 bedrijfsauto's/100.000 bedrijfsauto's 153,37 231,21 Bron RDW - Rijksdienst voor het Wegverkeer 2
Aantal - Utrechtse Heuvelrug 2013 2014 2015 2016 elektrische personenauto's (FEV en PHEV) 24 121 163 233 elektrische personenauto's (FEV) 5 27 36 48 plug-in hybride personenauto's (PHEV) 19 94 127 185 lichte elektrische bedrijfsauto's (< 3500 kg) 4 6 7 7 zware elektrische bedrijfsauto's (> 3500 kg) 0 0 0 0 elektrische bedrijfsauto's 4 6 7 7 elektrische driewielauto's 2 2 2 3 elektrische bussen 0 0 0 0 elektrische motorfietsen 0 0 0 2 elektrische bromfietsen 40 45 58 75 elektrische voertuigen totaal 70 174 230 320 Bron RDW - Rijksdienst voor het Wegverkeer Deelauto's - Utrechtse Heuvelrug 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 aantal deelauto's 5 6 6 11 31 60 aantal deelauto's/100.000 inwoners 10,23 12,29 12,31 22,79 64,48 125,44 Aantal deelauto's/100.000 20,77 24,73 24,36 44,45 124,76 241,72 personenauto's Bron Kennisplatform Verkeer en Vervoer en Vereniging voor Gedeeld Autogebruik Aantal - Utrechtse Heuvelrug 2013 2014 2015 2016 elektrische taxi's totaal (FEV en PHEV) 0 0 1 1 elektrische taxi's (FEV) 0 0 1 1 plug in hybride taxi's (PHEV) 0 0 0 0 taxi's op aardgas (CNG) 1 1 1 0 Bron RDW - Rijksdienst voor het Wegverkeer 2.2 Parkeerplaatsen publiek/ woning Om inzicht te krijgen hoe de verhoudingen liggen tussen parkeren op eigen terrein en in de openbare ruimte, kunnen we kijken naar de samenstelling van de woningvoorraad in de gemeente. Voor een eerste inzicht, gaan we er vanuit dat mensen in een vrijstaande en 2 onder 1 kap woning de auto op eigen terrein kunnen parkeren, dat een deel van de mensen in eengezinswoning op eigen terrein kan parkeren en dat bij appartementen de auto in de openbare ruimte geparkeerd wordt. 3
Aantal woningen per dorp Utrechtse Heuvelrug Driebergen - Rijssenburg Doorn Leersum Amerongen Overberg Maarn Maarsbergen Appartement 4284 2152 1112 458 361 4 188 9 Eengezinswoning 6634 2540 1120 1238 933 37 677 89 2-1-kap woning 5550 2220 1163 652 548 74 726 167 Vrijstaand 3649 879 877 698 418 175 425 177 Totaal 20117 7791 4272 3046 2260 290 2016 442 UHR Vrijstaand 18% Appartement 21% 2-1-kap woning 28% Eengezinswoning 33% 2.3 Aantal laadpunten Tank- en laadpunten transitiebrandstoffen - Utrechtse Heuvelrug 2013 2014 2015 2016 Totaal aantal (semi)publieke laadpunten op laadpalen voor 23 32 22 56 elektrische auto's Aantal publieke reguliere laadpunten voor elektrische auto's 16 16 16 Aantal semi-publieke reguliere laadpunten voor elektrische 16 6 40 auto's Aantal publieke snellaadpunten voor elektrische auto's 0 0 0 Aantal semi-publieke snellaadpunten voor elektrische auto's 0 0 0 Bron Oplaadpalen.nl 4
2.4 Gerealiseerde en gewenste laadpalen Groen = laadpaal publiek Rood = laadpaal gewenst vraag inwoner 2.5 Subsidiekansen Een eerste scan van subsidiekansen levert vooral subsidiemogelijkheden op voor ondernemers. 2.5.1 Voor ondernemers: EIA/ MIA/ VAMIL Aardgasauto s, waterstofauto s, volledig elektrische en plug-in hybride auto's komen in aanmerking voor MIA onder bedrijfsmiddelcodes F 3109, G 3110, D 3111 en E 3113. Auto's met dieselmotoren zijn uitgesloten voor de MIA en Vamil. Volledig elektrische auto s met een CO2-uitstoot van 0 gr/km komen in aanmerking voor 36 % MIA onder code G 3110 Plug-in hybride personenauto s met een CO2-uitstoot van > 0 30 gr/km komen in aanmerking voor 27 % MIA onder code D 3111. Plugin hybride auto s met een dieselmotor zijn uitgesloten voor de MIA, net als plugin-hybrides met een uitstoot groter dan 30 g/km: code E 3112 is in 2016 vervallen. Elektrische of hybride aangedreven mobiele machine (F 3410) Locomotief met elektrische aandrijving (F 3510) Oplaadpunt voor elektrische voer- of vaartuigen (F 3720) 5
2.5.2 Voor ondernemers: Europese subsidies via Stichting Zero Emissie Europa biedt veel subsidies om innovatie, vermindering van emissies en de overgang naar duurzame energie te ondersteunen. Heeft u als Nederlandse ondernemer voor elektrisch vervoer kansrijke ideeën, maar weet u nog niet altijd succesvol de weg te vinden naar financiering? Stichting ZEM (Zero Emissie Mobiliteit) helpt u verder. Stichting ZEM is opgericht op initiatief van Vereniging DOET en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) ondersteunde daarbij. De stichting organiseert en financiert de kennis en kunde die Nederlandse ondernemers nodig hebben om succesvol Europese subsidies aan te vragen voor elektrisch vervoer. Succesvol subsidie aanvragen "Zero emissie rijden vormt een belangrijk onderdeel van het verminderen van emissies en de overgang naar duurzame energie. Ondernemers doen een subsidieaanvraag er vaak even bij of missen de kennis die nodig is," vertelt Michiel Hartman, voorzitter van Stichting ZEM. "Wij nemen de drempel weg door de capaciteit en kennis te bieden die nodig is voor een succesvolle aanvraag." Financiering zonder risico's Stichting ZEM verkent kansrijke subsidies, organiseert samenwerking waar nodig en biedt inhoudelijke begeleiding bij het opstellen van een subsidieaanvraag. Ondernemers betalen een beperkt deel van de kosten voor de begeleiding en alleen als de aanvraag wordt ingewilligd dragen zij een succes fee af. Zo werkt Stichting ZEM voor ondernemers risicoarm en kan zij ook langdurige ondersteuning bieden. Contact Bent u ondernemer en wilt u dat Stichting ZEM u ondersteunt? Neem contact op met Martin Bremer (bremer@stichtingzem.nl of 06-47762572) of ga naar de website Stichting ZEM!. 3 Wat willen we bereiken? In de startnotitie Heuvelrug Duurzaam en neutraal heeft de gemeenteraad aangegeven waar de ambitie van de gemeente ligt op duurzame mobiliteit. De ambitie voor duurzame mobiliteit is meervoudig. 1. we zijn klimaatneutraal mobiel in 2035. Alle mobiliteit is in de gemeente klimaatneutraal. 2. we verminderen de impact van mobiliteit op de leefomgevingskwaliteit van onze gemeente 1. 3. we rijden op hernieuwbare grondstoffen. In de mobiliteit die in onze gemeente plaats vindt wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt van hernieuwbare duurzame grondstoffen zoals groene stroom, groen gas, en waterstof. 1 Het is op dit moment nog moeilijk om dit soort effecten volledig inzichtelijk te maken. 6
Trias Mobilica De Trias Mobilica geeft een voorkeursvolgorde aan om mobiliteit te verduurzamen. Het wordt door diverse (kennis)instellingen gebruikt als leidraad, bijvoorbeeld door het themateam Duurzame Mobiliteit van Rijkswaterstaat Leefomgeving 2. We stellen voor om voor het uitvoeringsprogramma milieu de Trias Mobilica als uitgangspunt te nemen: 1. Verminderen: voorkomen van vervoer/mobiliteit zoals door de inzet van het Nieuwe Werken of voorkomen van inefficiënt transport door route optimalisaties; 2. Veranderen: gebruik van andere vormen van vervoer (modal shift), bijvoorbeeld door gebruik van de (elektrische) fiets in plaats van de brommer of de auto op (relatief) korte afstanden of door gebruik van openbaar vervoer in plaats van de auto. Makkelijk kunnen schakelen tussen vervoersmiddelen is daarbij van groot belang om duurzamer reizen aantrekkelijker te maken, zowel voor de inwoners, voor forenzen als voor gasten; 3. Verduurzamen: het verduurzamen van vervoersmiddelen zoals het vervangen van benzine en dieselvoertuigen op hernieuwbare brandstof zoals op groene stroom of groen gas. 2 Dit themateam is per april 2014 opgeheven. 7
Tabel 2: Doelen en resultaten duurzame mobiliteit Effectindicator Bron Referentieof nulwaarde 2009 voetafdruk Mobiliteit voetafdruk Wegverkeer (exclusief snelwegen) voetafdruk Werktuigen Aantal deelauto s Aantal groengas personenauto s per 1000 personen auto s Aantal elektrische personenauto s per 1000 personenauto s Aantal groengas voertuigen Aantal elektrische voertuigen Aantal groengas vulpunten Aantal (semi) publieke laadpunten elektrische auto s 2010 2011 2012 2013 2014 Streefwaarde 2015 Streefwaarde 2020 Streefwaarde 2035 68.958 62.069 61.277 52.671 n.t.b. n.t.b. 0 61.460 55.182 54.041 45.774 n.t.b. n.t.b. 7.498 6.887 7.236 6.897 n.t.b. n.t.b. 5 6 6 11 31 60 - - - - 0 0 500 - - - - 1 5 500 - - - - 4 4 - - - - 70 174 - - - - - - - - - 2 23 32 8