Transitie en transformatie jeugdzorg: kansen voor de JGZ Marian van Leeuwen 18 juni 2012 Transitie In 2015 wordt de ondersteuning en zorg voor jeugd naar gemeenten gedecentraliseerd. Het gaat hierbij om: het provinciaal gefinancierd zorgaanbod jeugdzorg het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK), de jeugdzorgplus (voorheen gesloten jeugdzorg ), de jeugdreclassering, de jeugdbescherming, de jeugd-lvb en de jeugd-ggz Doel van de stelselwijziging is 1. Ontzorgen: de grote druk op gespecialiseerde zorg terugdringen 2. Ontkokeren: de verkokerde manier van werken aanpakken 2 1
Transformatie Verleggen van financieringsstromen is niet voldoende Transformatie is nodig Gezamenlijk ankerpunten voor de transformatie opstellen (zodat we weten waar we naar toe moeten transformeren) Hier zijn we het over het algemeen wel over eens? 3 Ankerpunten voor transformatie Mogelijke ankerpunten: 1. versterking eigen kracht, vergroten zelfredzaamheid bij alle betrokkenen (ook de professionals) 2. versterken sociaal netwerk, ouders ontmoeten andere ouders 3. ontzorgen en normaliseren (minder verwijzen naar de 2 e lijn) 4. met deskundigheid en in dialoog met ouders/jongere aard en ernst van vragen en problemen taxeren/beoordelen en beslissen over hulp 5. ouders/jongere helpen met het stellen doelen en dat is de basis voor gezinsplan 6. vierkant achter ouders gaan staan, ouders/jongere hebben zelf de regie over oplossing van hun probleem, indien gewenst worden ze daar tijdelijk bij ondersteund door hulpverlener, probleem van kind bekijken vanuit het vizier van de ouders 7. oplossingsgericht, resultaatgericht, daadkrachtig 8. Outreachend 9. niet over maar met ouders/jongere praten 10. interventies richten zich op de factoren die maken dat een vraag/probleem niet uitgroeit tot een zware hulpvraag, 11. lichte hulp als het kan (én dichtbij) zware hulp als het moet 12. hulp rond het kind organiseren, hulp er bij halen 13. samenhang en afstemming in de ondersteuning samen met andere disciplines realiseren, elkaars kennis en kunde respecteren 14. verandermanagement stimuleren 15. gezonde en veilige jeugd gezond en veilig houden met anticiperende voorlichting en universele preventie 16. ruimte voor professionals om op maat zorg te bieden 4 2
Huidige situatie (1) 5 Huidige situatie (2) Oplossen 6 3
Parallelle ontwikkelingen in de JGZ evaluatie basistakenpakket JGZ (commissie de Winter) flexibilisering contactmomenten scenario s JGZ in het CJG 1 e lijns zorg voor jeugd (publieke zorg voor jeugd) briefadvies beroepsverenigingen Toegang tot Zorg richtlijnontwikkelingen (opvoedingsondersteuning, beslissen over hulp) 7 Kansen voor de JGZ 8 4
Kansen voor de JGZ: 1. Meer aandacht voor preventie en lichte zorg 2. Meer samenhang in het zorgaanbod 3. Eenvoudiger toegang tot zorg 9 Kans 1: meer aandacht voor preventie en lichte zorg Is al core-business van de JGZ, versterken door: ontzorgen en normaliseren minder verwijzen naar 2 e lijn opvangen van terugverwijzingen uit de 2 e lijn eigen kracht versterkend werken sociaal netwerk versterkend werken zie ook 7 pijlers JGZ Nieuwe Stijl van Actiz 10 5
11 12 6
Kans 2: meer samenhang in het zorgaanbod JGZ bestaat nu in n gemeente nog vaak uit twee organisaties. CJG bestaat uit meerdere organisaties. CJG + 2 e lijn bestaat uit een woud van voorzieningen. Is het mogelijk/wenselijk hier meer eenheid van te maken? scenario s JGZ in het CJG publieke zorg voor jeugd hulp uit de 2 e lijn toevoegen aan de 1 e lijn 13 Kans 2: meer samenhang in het zorgaanbod (2) Scenario s voor de ontwikkeling van de JGZ in het CJG: 1. JGZ = CJG Public Health benadering van Lalonde 2. JGZ = CJG 0-4/12 3. JGZ = BTP+ 4. JGZ = BTP Afhankelijk van: A) professioneel-inhoudelijke ontwikkeling van de JGZ naar medisch en/of pedagogisch profiel B) factoren in de lokale taakverdeling tussen aanbieders en werkvelden (oa professioneel-inhoudelijke ontwikkeling van andere aanbieders) C) keuzes die gemeenten maken 14 7
Kans 2: meer samenhang in het zorgaanbod (2) Publieke zorg voor Jeugd: betrokken en nabij (geen structuurschets!) 15 Kans 3: eenvoudige toegang tot zorg rechtstreeks verwijzen naar de jeugd-ggz advies van de beroepsverenigingen Toegang tot Zorg 1 e lijns jeugdteam (uit Betrokken en nabij, blz.12) diverse pilots met indicatievrij inschakelen van jeugdzorg (Andersland, blz. 24, voorbeeld Amsterdam) 1gezin1plan als toegang tot de jeugdzorg (bv Zuid Holland Noord) richtlijn zorgvuldig beslissen over hulp (RAK-J en RAK-JGZ)? 16 8
De transformatie in één volzin: In dialoog met ouders/jongere beoordelen van vragen en problemen en beslissen over het inschakelen van ondersteuning of hulp, op een eigen kracht en sociaal netwerk versterkende manier, waarbij de ouders/jongere zo veel mogelijk de regie houdt over de oplossing van zijn eigen probleem. Hoe doe je dat? 17 Kansen voor de JGZ: 1. Meer aandacht voor preventie en lichte zorg 2. Meer samenhang in het zorgaanbod 3. Eenvoudiger toegang tot zorg 18 9