Elk kind is een belofte

De 6e Conferentie Duurzaam Leren dinsdag 8 februari en woensdag 9 februari 2011 in het World Forum Convention Center te Den Haag Elk kind is een belofte Samen vorm geven aan de toekomst Met onder meer Howard Gardner, Andy Hargreaves, Marcel van Herpen, Eric Jensen, Otto Scharmer, Luc Stevens, Jan-Willem van den Brandhof, Bas Haring, Fred Korthagen, Jaap Schaveling Georganiseerd door de Stichting Duurzaam Leren (NTO Effekt en Irisz) uitspraken deelnemers conferentie 2009 Ik vind het een van de beste conferenties over onderwijs! Ik heb me weer twee dagen ondergedompeld in wat echt belangrijk is voor onze kinderen De conferentie was inspirerend en hartverwarmend Wat een fantastisch kado om jezelf en je team te doen, zo n prachtige dag

Duurzaam Leren Deze dagen worden georganiseerd door de Stichting Duurzaam Leren, een samenwerkingsverband tussen NTO-Effekt en Irisz. Ons specialisme in duurzaam leren staat voor: 1. Duurzaamheid in de betekenis van blijvend. Datgene wat je leert, heeft betekenis voor je, het wordt van jou en je raakt er daardoor bij betrokken. We bevorderen (gedrags-) verandering die in mensen/organisaties gaat zitten. 2. Duurzaamheid in de betekenis van je verantwoordelijk voelen voor de samenleving van nu en die van morgen. Keuzes die nu gemaakt worden, bepalen de toekomst. We ondersteunen scholen in hoe zij dit aspect van duurzaamheid een vaste plaats in hun onderwijs kunnen geven. 3. Duurzaamheid in de betekenis van onderlinge verbondenheid. Het besef dat we allemaal deel uitmaken van één samenhangend systeem. Door het bevorderen van samenhang en systeemdenken, leren we mensen te kijken naar zowel het geheel als naar de onderlinge relaties. Het thema van de conferentie: Elk kind is een belofte. Elk kind wordt geboren met een veelheid aan talenten en mogelijkheden. Ons werk dient gericht te zijn op het ontwikkelen van dit potentieel. Dit vraagt verbondenheid met elkaar van allen die werkzaam zijn in en voor het onderwijs om zo in samenhang duurzame resultaten tot stand te brengen. Duurzame resultaten zijn de uitkomst van goede leerprocessen, zowel van kinderen als van volwassenen die deze leerprocessen en leeromgeving realiseren. Deze processen worden vorm gegeven door mensen. Kennis van je eigen motieven, kwaliteiten en deskundigheden helpt om verantwoorde keuzes te maken voor kwalitatief hoogwaardig en duurzaam onderwijs. Onderwijs van nu en onderwijs van en voor de toekomst. Thema s op deze conferentie: De relatie tussen resultaten processen personen (Otto Scharmer, Sonja de Lange, Corrine Bleecke, Hans Leistra) Leren van binnen uit (Fred Korthagen, Luc Stevens, Marianne Soeters, Marcel van Herpen) Hoe kennis over ons brein het leren beïnvloedt (Eric Jensen, Bas Haring, Jan-Willem van den Brandhof, Peter Pijl, Arjan Eberwijn, Guus Geisen) Leiding geven aan duurzame ontwikkeling (Andy Hargreaves, Luc Stevens, Otto Scharmer, Nico van der Meer & Tijn Nuyens) Gebruik maken van systeemdenken (Otto Scharmer, Jaap Schaveling, Suzanne van Assenberg & Dera Petter) Onderwijs voor nu en de toekomst (Howard Gardner, Luc Stevens, Eveline Havenith, Juliëtte van Dijk, Jack Provily) Waarom u deze dagen niet mag missen Deze conferentie biedt u een unieke kans om te werken met invloedrijke deskundigen op het gebied van onderwijs, leiderschap, brein en organisatieontwikkeling, zoals: Otto Scharmer is senior docent bij het MIT van de Harvard Universiteit in Boston. Theorie U gaat over persoonlijk leiderschap, met als kernvraag: Hoe kan ik als mens een volstrekt eigen bijdrage leveren aan de maatschappij, die tegelijkertijd aansluit bij wat de omgeving echt nodig heeft? Otto Scharmer komt dit jaar éénmalig en exclusief voor deze conferentie naar Nederland. Howard Gardner is professor aan de Harvard Universiteit in Boston. In onze 2009 conferentie stonden de Five minds for the future en zijn baanbrekende werk op het gebied van meervoudige intelligentie centraal. Nu zal hij dieper ingaan op het vormgeven van Good Work, zoals hij onze opdracht in het onderwijs ziet. Howard Gardner levert zijn bijdrage dit keer via een speciaal voor deze conferentie vooraf opgenomen interview en toespraak. Luc Stevens is hoogleraar aan de Open Universiteit en verbonden aan het NIVOZ. Hij zal ingaan op Zin in onderwijs over de grote complexiteit van de onderwijswerkelijkheid en het hart van onderwijs: de leraar leerling interactie. Zijn bijdrage aan onze conferenties vanuit pedagogisch tact en pedagogisch leiderschap zijn hoogtepunten. Eric Jensen is een voormalig onderwijzer met echte liefde voor leren. Met name voor de vertaling van wetenschappelijke inzichten uit hersenonderzoek naar praktische toepassingen in de klas. Hij staat in zijn presentaties model voor wat hij geleerd heeft, zodat u het verschil kunt horen, zien en ervaren. Eric Jensen is auteur van tientallen boeken over de relatie tussen leren en het brein. Andy Hargreaves is hoogleraar en een internationaal erkende autoriteit op het gebied van onderwijsonderzoek en heeft diverse bekroonde boeken op zijn naam staan. Hij is geïnteresseerd in de relatie tussen onderwijs, leiderschap en duurzaamheid. Hargreaves laat zien dat duurzame onderwijsverbetering gebaseerd moet zijn op een heldere visie op onderwijs in de kennismaatschappij. Andy Hargreaves is een inspirerende spreker die u niet mag missen. Marcel van Herpen is auteur van Duurzaam opvoeden en ontwikkelen waarin aandacht wordt besteed aan hoe de duurzaamheidsvraagstukken samen met de volgende generatie beantwoord moeten worden. Marcel van Herpen is projectleider van het Expertisecentrum Duurzaam Opvoeden en Ontwikkelen en verbonden aan het NIVOZ. Marcel van Herpen is een begenadigd verteller met veel humor en anekdotes die het verhaal ondersteunen.

Fred Korthagen is bijzonder hoogleraar aan de Vrije Universiteit en de Universiteit Utrecht. Zijn specialismen zijn reflectie en zelfsturing als centrale aspecten van professionele ontwikkeling. In 2009 heeft hij de Distinguished Research Award ontvangen van de Amerikaanse Association of Teacher Educators. Zijn bijdrage aan de conferentie gaat over zijn nieuwste boek leren van binnenuit. Bas Haring is filosoof en informaticus, schrijver van kinderboeken en populairwetenschappelijk werk. Daarbij is hij televisiepresentator, alsook hoogleraar aan de Universiteit van Leiden. In zijn bijdrage aan de conferentie gaat hij in op twee vragen: Eén: waarom maken we ons druk over de toekomst de verre toekomst van na onze dood? En twee: hoe erg is een toekomst zonder natuur? Jan-Willem van den Brandhof is oprichter van BrainStudio en verzorgt trainingen over het brein vanuit de vraag hoe kunnen we ons brein beter gebruiken? Om in staat te zijn de grote hoeveelheden informatie te verwerken moeten we leren leren. Door gerichte training kunnen mensen en kinderen hun talrijke capaciteiten en talenten beter benutten. Jaap Schaveling is als hoogleraar verbonden aan Universiteit Nyenrode. Het is zijn ambitie om mede-levende-teams en organisaties te creëren. Hij doceert Leiderschap en Organisatieverandering en ondersteunt managementteams van verschillende bedrijven. Het is zijn missie om teams en organisaties te stimuleren zich te ontwikkelen tot leren. Hij is auteur van het boek Systeemdenken, over het ontdekken van organisatiepatronen. Naast de plenaire sessies zullen er bijdragen zijn van Nederlandse praktijkdeskundigen op het gebied van leren, leiderschap, brein en schoolontwikkeling. Voor een nadere kennismaking met alle presentatoren en workshopleiders van deze conferentie verwijzen wij u naar onze website: www.duurzaamleren.org In alle workshops wordt dieper ingegaan op de thema s die in de plenaire sessies aan de orde komen. Locatie De locatie is dit jaar het World Forum Convention Center, Churchillplein 10 in Den Haag. Het congrescentrum heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan, voor ons een belangrijke reden om voor deze locatie te kiezen. Informatie over het World Forum, het duurzaamheidsprogramma en een routebeschrijving vindt u op onze website, www.duurzaamleren.org Het programma De conferentie zal plaats vinden van maandag 7 februari tot en met donderdag 10 februari 2011. Op dinsdag en woensdag vindt de grote conferentie plaats met plenaire inleidingen en workshops. Op maandag en op donderdag zijn de masterclasses. De Masterclasses De maandag en de donderdag vormen een unieke kans om verdiepend te werken met onze gasten. U krijgt tijdens zo n hele dag niet alleen informatie, u gaat ook zelf samen met andere deelnemers aan de slag waardoor er diepere vormen van leren ontstaan. Masterclass 1 - maandag 7 februari 2011 Masterclass 3 - donderdag 10 februari 2011 Otto Scharmer Otto Scharmer verkent met u de verschillende fases van theorie U die u kunnen helpen om diepgaande leerprocessen te realiseren. Luc Stevens Luc Stevens werkt met u aan het (wetenschappelijk) verantwoorden van modern onderwijs, naar uzelf, naar ouders, naar inspectie en naar de maatschappij. Masterclass 2 - maandag 7 februari 2011 Masterclass 4 - donderdag 10 februari 2011 Eric Jensen Eric Jensen gaat vooral nader in op hoe je leerlingen betrokken kan houden bij de les en bij hun eigen ontwikkeling door gebruik te maken van hersenonderzoek. Andy Hargreaves Andy Hargreaves gaat met u aan het werk rond de kenmerken van duurzaam leiderschap en de vierde weg over veranderingsprocessen. Meer informatie over deze masterclasses vindt u verderop in deze folder en op onze website, waar u ook terecht kunt om in te schrijven: www.duurzaamleren.org

De Onderwijsconferentie Dinsdag 8 februari 2011 08.00 uur: ontvangst en registratie 09.00 uur: vroege vogelsessie Bas Haring: kinderen die vragen stellen over de toekomst 09.45 uur: pauze 10.15 uur: opening van de conferentie 10.45 uur: plenaire sessie met Otto Scharmer: Theory U 12.15 uur: lunch en informatiemarkt 13.30 uur: workshopronde met Luc Stevens in de grote zaal 15.00 uur: pauze; mogelijkheid om de boekenstand te bezoeken 15.30 uur: Plenaire sessie met Eric Jensen: Hoe leert het brein eigenlijk? 17.15 uur: afronding eerste conferentiedag Na afloop van deze conferentiedag kunt u terecht in de boekenstand. Ook is er gelegenheid voor een informele ontmoeting onder het genot van een drankje. Woensdag 9 februari 2011 08.00 uur: ontvangst en registratie 09.00 uur: vroege vogelsessie Howard Gardner over good work en good play * 09.45 uur: pauze 10.15 uur: opening van de conferentie 10.45 uur: plenaire sessie met Andy Hargreaves: duurzaam leiderschap 12.15 uur: lunch en informatiemarkt 13.30 uur: workshopronde met mystery guest in de grote zaal 15.00 uur: pauze; mogelijkheid om de boekenstand te bezoeken 15.30 uur: plenaire sessie met Marcel van Herpen: Duurzaam opvoeden en ontwikkelen 17.15 uur: afronding van de tweede conferentiedag * Vooraf opgenomen interview en presentatie Na afloop van deze conferentiedag kunt u terecht in de boekenstand. Ook is er gelegenheid voor een informele ontmoeting onder het genot van een drankje. Kosten De kosten voor deze conferentie bedragen: 345,- per persoon bij aanmelding voor één dag (woensdag óf donderdag) 590,- per persoon bij aanmelding voor beide dagen. (uw voordeel bedraagt 100,-) De kosten van een masterclass bedragen 345,- per dag. In dit bedrag zijn de lunch, koffie en thee en de conferentiemap inbegrepen. Bij de plenaire sessies kunt u gebruik maken van simultaanvertaling in het Nederlands. De kosten daarvan bedragen 40,- per dag. Het programma is onder voorbehoud. De Stichting Duurzaam Leren heeft het recht om nog wijzigingen in het programma aan te brengen. Deze wijzigingen kunnen géén reden zijn tot terugvordering van het inschrijfgeld. Aanmelden* Aanmelding voor de conferentie en voor de masterclasses kan uitsluitend individueel online via www.duurzaamleren.org Inschrijvingen en workshopkeuzes worden behandeld op volgorde van binnenkomst. Let op: de belangstelling voor deze conferentie is zeer groot. Vol is vol, wacht dus niet te lang. U ontvangt van ons per omgaande een emailbevestiging van uw inschrijving. In de weken voorafgaand aan de conferentie ontvangt u een persoonlijk deelnamebewijs met vermelding van uw workshopindeling. Uw aanmelding wordt definitief na ontvangst van uw betaling. We verzoeken u deze te voldoen door middel van de éénmalige machtiging. * Indien u zich met meer dan 10 personen wilt aanmelden neemt u dan contact op met Marlot van der Meer via conferentie@duurzaamleren.org of 06 413 25 031. Annulering/Verhindering Het is niet mogelijk om te annuleren. Indien u verhinderd bent, kunt u zich altijd laten vervangen door een collega. Wilt u zo vriendelijk zijn dit aan ons te laten weten via conferentie@duurzaamleren.org. U kunt geen aanspraak maken op restitutie van uw inschrijfgeld.

Algemeen Voor wie is de conferentie bedoeld? Allereerst voor iedereen die werkzaam is in het onderwijs. De inzichten en de werkvormen die tijdens deze conferentie aan bod komen, kunnen op het niveau van het bestuur, het samenwerkingsverband, de school als organisatie en in de klas gebruikt worden. Al deze vormen komen op de conferentie aan bod. Verder is de dag bedoeld voor bestuurders, opleidingsinstituten voor leraren en schoolleiders, voor schoolbegeleiders en voor iedereen die in duurzaamheid, in systeemdenken en in goed onderwijs geïnteresseerd is. Taal De voertaal op deze conferentie is Nederlands. Drie plenaire sessies zijn in het Engels. We bieden u de mogelijkheid om gebruik te maken van simultaanvertaling. Door de inzet van tolken en hoofdtelefoons kunt u de plenaire sessies volgen in het Nederlands. De meeste workshops zijn in het Nederlands, enkele in het Engels. Overnachten In Den Haag en in de directe omgeving van het World Forum zijn diverse hotels. Meer informatie hierover vindt op onze website. Het World Forum Convention Center Het World Forum ligt in het westen van Den Haag in de zogenoemde Internationale zone en beschikt over een grote parkeergarage onder het congrescentrum. De locatie is gemakkelijk bereikbaar per openbaar vervoer en per auto. Voor een routebeschrijving kijkt u op www.duurzaamleren.org Informatiemarkt Tijdens de conferentie zal een informatiemarkt worden ingericht met diverse boeken en andere materialen over schoolontwikkeling en systeemdenken. U vindt hier speciale conferentie-aanbiedingen. U vindt er tevens meer informatie over de Stichting Duurzaam Leren. Conferentiemap Elke deelnemer ontvangt bij binnenkomst tegen inlevering van het deelnamebewijs een conferentiemap met alle relevante achtergrondinformatie. Meer informatie Voor vragen over uw inschrijving kunt u contact opnemen met de stichting Duurzaam Leren: Marlot van der Meer Telefoon: +31 (0)6-41325031 e-mail: conferentie@duurzaamleren.org De workshops Tijdens deze conferentie kunt u kiezen uit een rijk aanbod aan workshops, verdeeld over de twee conferentiedagen. Op beide dagen (dinsdag 8 en woensdag 9 februari 2011) vindt de workshopronde plaats van 13.30 15.00 uur. Hieronder ziet u een overzicht van de workshops met een korte toelichting en vermelding van de ronde(s) waarin ze zijn ingepland. Voor de uitgebreide beschrijvingen van deze workshops verwijzen we naar onze website: www.duurzaamleren.org. Bij uw inschrijving kunt u uw keuze kenbaar maken. Let u er wel op dat workshops op één dag verzorgd worden. Workshops die zijn volgeboekt kunnen niet meer worden toegewezen.

Overzicht van de workshops Naam Workshop thema en titel Di 8 febr Wo 9 febr 1 Sonja de Lange Met HGW aan de slag. Handelingsgericht Werken: Van wat een kind hééft naar wat een kind nodig heeft! Vanuit een systeembenadering anders kijken naar kinderen om je mogelijkheden te verruimen. 2 Peter Pijl Je hersens erbij! Aansluiten bij hoe onze hersenen werken waardoor de betrokkenheid, aandacht, veiligheid, gedrevenheid en het eigenaarschap voor leren worden vergroot. 3 Marianne Soeters (NTO-Effekt i.s.m. Sebo Ebbens) Stop, ontspan en kijk! Introductie van contemplatief werken in het onderwijs. Een kleurrijke zoektocht om met aandacht in contact te komen met jezelf en anderen waardoor relaties en samenwerking verbeteren. 4 Nico van der Meer en Tijn Nuyens Leiding geven aan duurzame verandering We weten dat de persoon van de leidinggevende cruciaal is voor het succes van een verandering. De vraag is dan: Welke kwaliteiten en acties leiden dan tot duurzame verandering? 5 Corrine Bleecke Truus van Putten (Ree!) Wat kunnen wij van kinderen leren? Kinderen zien zoals ze zijn met behulp van Human Dynamics inzichten. Meer begrip en mogelijkheden om aan te sluiten op wat kinderen nodig hebben. Aandacht voor het nieuwe boek: het kind centraal. 6 Eveline Havenith (IRISZ) Helden en helpers Deze workshop met als thema helden en helpers inspireert leerkrachten en leidinggevenden van scholen die een stap willen zetten in een belangrijke taak van deze tijd: de ontwikkeling van het zijn van kinderen 7 Hans Leistra (IRISZ) OGW en theorie U Theorie U legt een rechtsreeks verband tussen de resultaten en opbrengsten die organisaties realiseren en de innerlijke bronnen van waaruit mensen werken. In de workshop doen we suggesties hoe deze verbinding tot stand te brengen binnen de school. 8 Julliëtte van Dijk (IRISZ) De school van de toekomst: frisse scholen waar duurzaam leren centraal staat We laten zien hoe in het schoolgebouw van de toekomst de architectuur van het gebouw, van de leerprocessen, van het curriculum, van het leiderschap en van de gemeenschap samenhangen en zo voor de kinderen een frisse omgeving creëren, waarin ze kunnen leren van en werken aan hun toekomst. 9 Guus Geisen (IRISZ) De breinvriendelijke klas in de duurzame school Aan bod komen onder andere: een rijke omgeving, betekenisvolheid, maken van eigen keuzen, motivatie, geheugen en herinnering. De theorie wordt verhelderd en concreet gemaakt met voorbeelden uit de praktijk van een aantal scholen. 10 Luc Stevens (NIVOZ) Pedagogisch Leiderschap Leiden van een school vanuit wie je bent en wat je wilt betekenen voor je omgeving en collega s staat centraal in deze workshop. Als schoolleider ben je zelf het belangrijkste instrument om missie en visie binnen de school te helpen verwezenlijken, daar gaat het om! 11 Marcel van Herpen (NIVOZ) Pedagogisch Tact Omgaan met leerlingen is een aaneenschakeling van pedagogische ogenblikken. De leraar moet onmiddellijk weten wat te doen of juist níet te doen. Dit gevoelsmatig weten wat te doen, ook in de ogen van de kinderen, noemen we pedagogische tact. De leraar zelf is het belangrijkste instrument.

Naam Workshop thema en titel Di 8 febr Wo 9 febr 12 Otto Scharmer (MIT Boston) Voertaal Engels Werkvormen Theorie U In deze workshop gaat Otto Scharmer dieper in op de verschillende werkvormen die ingezet kunnen worden tijdens de verschillende fases van het U-proces, waarmee u in uw eigen praktijk aan het werk kunt. 13 Andy Hargreaves (Lynch school of education) Voertaal Engels Duurzaam schoolleiderschap Duurzaam leiderschap doet er toe, verbreedt zich en is blijvend. In deze workshop wordt ingegaan op de 7 principes van duurzaam leiderschap en hoe hieraan te werken binnen uw organisatie. Inspiratie, betekenisvol werk en blijvende resultaten zijn het resultaat! 14 Eric Jensen (Jensen learning) Voertaal Engels 7 ontdekkingen over het brein In deze workshop verkent Eric Jensen 7 revolutionaire ontdekkingen uit het breinonderzoek voor onderwijsgevenden. Maak kennis met de meest recente inzichten en ontdek hoe je deze kunt toepassen in school en klas. 15 Fred Korthagen (Universiteit Utrecht) Leren van binnenuit Hoe kun je het beste halen uit leraren en leerlingen? Hoe kun je ervoor zorgen dat er een duurzame ontwikkeling ontstaat waarin zij hun kwaliteiten en talenten optimaal inzetten? Door duurzaam te focussen op kracht en kwaliteit hebben vele scholen bijzondere ervaringen opgedaan met de aanpak, die bekend is onder de naam Leren van Binnenuit. 16 Jan-Willem van de Brandhof (Brainstudio) Geheugen en concentratie (Gebruik je hersens!) Wist je dat je na één dag nog maar weinig weet van wat op school is behandeld? De geleerden schatten dit op nog maar 20 procent. Wat kan je eraan doen om ervoor te zorgen dat je veel meer onthoudt? Hoe kan je je concentratie en motivatie verbeteren? 17 Bas Haring (Filosoof/ auteur) Waarom stellen kinderen geen vragen? Nooit stoppen met vragen stellen is de boodschap van Bas naar de kinderen. En dan vooral over gewone dingen. Hij laat zien dat je je over de gewoonste onderwerpen van alles kunt afvragen: want wat ís onkruid eigenlijk, bestaat onkruid eigenlijk wel? En waarom bestaat er wel een woord voor lichtrood ( roze ) maar niet voor bijvoorbeeld lichtblauw? Weinig volwassenen die zich dat nog afvragen, maar kinderen wel! 18 Jaap Schaveling (Universiteit Nyenrode) Systeemdenken: ontdekken van organisatiepatronen Deze workshop maakt systeemdenken zeer toegankelijk en toepasbaar voor praktijkmensen en biedt concrete voorbeelden van de manier waarop u systeemdenken in de eigen school kunt toepassen. 19 Suzanne van Assenbergh Dera Petter Het systeemdenken spelboek Kinderen zijn van nature systeemdenkers. We verkennen speelse werkvormen die het leren ondersteunen. Werkvormen die bruikbaar zijn in je dagelijkse werk als leerkracht, intern begeleider of leidinggevende. 20 Jack Provily Five minds for the future Wat hebben kinderen, geboren in 2002, in 2012 nodig om in 2022 optimale kansen te hebben in de samenleving? We verkennen de 5 minds en hun implicaties voor ons onderwijs. 21 Arjan Eberwijn Kinderen denken leren Hoe kan de kennis van nu leiden tot de juiste keuzes in de toekomst? Gebruik maken van goede denkgewoonten kan kinderen hier bij helpen Neem kennis van een moderne kijk op leren en de rol en functie van denkgewoonten daarbinnen.

Maandag 7 februari 2011 Masterclass 1 Theorie U door dr. Otto Scharmer Otto Scharmer komt dit jaar éénmalig en exclusief voor deze conferentie naar Nederland. Inhoud van de masterclass: Otto Scharmer nodigt ons uit de wereld op een andere manier te zien. Waar en hoe we onze aandacht inzetten is de sleutel tot wat we creëren. Zijn theorie biedt aanknopingspunten om in het nu te zijn en in contact te komen met ons ware zelf, om zo het hoogst haalbare potentieel waar te nemen en in het nu te realiseren. Theorie U is een zoektocht naar een aanpak voor de problemen in de huidige globale samenleving door te leren van de toekomst zoals deze zich aan ons openbaart. Zoals Einstein eens heeft gezegd: fundamentele problemen kunnen niet worden opgelost met het zelfde niveau van denken dat ze heeft veroorzaakt. Otto Scharmer ondersteunt ons om een manier van luisteren te ontdekken die ons in staat stelt om onze innerlijke bron - van waaruit een ieder van ons handelt - waar te nemen. Door de U te volgen leren we in aanraking te komen met ons authentieke Zelf via het proces van presencing. Dat begrip is ontstaan uit het samenvoegen van presence en sensing. Het leren herkennen en bewust worden van deze innerlijke bron is essentieel in het voortbrengen van diepgaande veranderingen die nodig zijn in onze samenleving en het bedrijfsleven. Wat levert deelname u op? U ervaart uit de eerste hand wat theorie U inhoudt en voor u kan betekenen. Om de omslag te kunnen maken van leren van het verleden naar leren van de toekomst doorloopt Otto Scharmer uitgebreid met u de vijf opeenvolgende fasen van het U-proces. Dit doet hij aan de hand van duidelijke voorbeelden en laat u niet alleen inzien, maar ook ervaren waar het in dit proces vooral om gaat. Wie is Otto Scharmer? Dr. Otto Scharmer is senior docent bij het MIT en grondlegger van de leerstoel leiderschapsontwikkeling voor innovatie. In de afgelopen 10 jaar heeft hij theorie U ontwikkeld. Theorie U gaat over persoonlijk leiderschap, met als kernvraag: Hoe kan ik als mens een volstrekt eigen bijdrage leveren aan de maatschappij, die tegelijkertijd aansluit bij wat de omgeving echt nodig heeft? Datum en tijd Locatie Kosten Voertaal maandag 7 februari 2011 van 9.30 uur tot 16.30 uur Het World Forum Convention Center, Churchillplein 10, Den Haag De kosten voor deze unieke dag zijn 345,- pp. In dit bedrag zijn lunch en conferentiemap inbegrepen. Nederlands Registratie Vanwege het interactieve karakter van deze masterclass is deelname beperkt. Vol = vol!! Inschrijving uitsluitend via : www. duurzaamleren.org Informatie Voor verdere inhoudelijke informatie verwijzen we u naar www.duurzaamleren.org. Voor overige informatie kunt u contact opnemen met Marlot van der Meer via conferentie@duurzaamleren.org of via 06-41325031

Maandag 7 februari 2011 Masterclass 2 Tools For Engagement door Eric Jensen Een unieke mogelijkheid om een dag te werken met Eric Jensen, een erkende autoriteit op het gebied van leren in relatie tot de werking van het brein. Inhoud van de masterclass: Door wetenschappelijk neurologisch onderzoek komen we steeds meer te weten over hoe de hersenen werken. Deze inzichten zijn van groot belang om steeds beter te begrijpen wat cruciaal is in leren. De vraag waar we voor staan is hoe we deze inzichten toepasbaar en bruikbaar kunnen maken binnen de school. Dit is precies de expertise van Eric Jensen. In deze masterclass verkent hij met u belangrijke kennis en inzichten rondom het brein en biedt u toepasbare aanpakken voor in de praktijk. Hij gaat vooral nader in op hoe je leerlingen betrokken kan houden bij de les en bij hun eigen ontwikkeling door gebruik te maken van de zogeheten tools for engagement. Wat levert deelname u op? Kinderen (en volwassenen) leren beter als ze actief betrokken zijn. Maar de chemie in het brein verandert regelmatig en daarmee verandert ook waar de aandacht naar toe gaat. We worden op ieder moment beïnvloed door onze stemming. Stemmingen zijn als het ware het weer van onze hersenen. Ongemotiveerde leerlingen bestaan niet. Er zijn echter wel leerlingen die in een ongemotiveerde stemming zijn om te leren. Maar hoe breng je snel, creatief en effectief leerlingen in de juiste stemming? U ervaart de magie van het veranderen van je eigen innerlijke zijn, de geheimen van het niet doceren en de 15 makkelijkste manieren om actief bezig te zijn met je leerlingen. Deze masterclass heeft een hoog praktisch gehalte, is bezielend en geeft u een massa specifieke ideeën voor de klas. Wie is Eric Jensen? Eric is breinspecialist op basis van zijn research op het gebied van neurowetenschappen, biologie en psychologie en auteur van tientallen boeken over de relatie tussen leren en het brein. Hij geeft vorm en inhoud aan de pedagogische en didactische vernieuwing in de klas en de school en baseert dit op breed wetenschappelijk onderzoek, waarop hij binnenkort hoopt te promoveren. Hij staat in zijn presentaties model voor wat hij geleerd heeft, zodat u het verschil kunt horen, zien en ervaren. Datum en tijd Locatie Kosten Voertaal maandag 7 februari 2011 van 9.30 uur tot 16.30 uur Het World Forum Convention Center, Churchillplein 10, Den Haag De kosten voor deze unieke dag zijn 345,- pp. In dit bedrag zijn lunch en conferentiemap inbegrepen. Engels en Nederlands Registratie Vanwege het interactieve karakter van deze masterclass is deelname beperkt. Vol = vol!! Inschrijving uitsluitend via : www. duurzaamleren.org Informatie Voor verdere inhoudelijke informatie verwijzen we u naar www.duurzaamleren.org. Voor overige informatie kunt u contact opnemen met Marlot van der Meer via conferentie@duurzaamleren.org of via 06-41325031

Donderdag 10 februari 2011 Masterclass 3 Verantwoord onderwijs door prof. Luc Stevens Een geweldige kans om een dag te werken met Luc Stevens, een erkende autoriteit op het gebied van zinvol en betekenisvol onderwijs. Inhoud van de masterclass: In Nederland staat momenteel opbrengstgericht werken in het centrum van het onderwijsbeleid. Het op korte termijn verhogen van de opbrengsten van met name taal, lezen en rekenen staat hierbij centraal. Geen school zal het belang van goede resultaten op deze terreinen ontkennen. Tegelijkertijd ervaren scholen een dilemma: hoe bewaak je de aandacht voor de pedagogische taak van de school, voor de persoonsontwikkeling, voor duurzame resultaten? Hoe kun je als school kiezen voor een schoolconcept waarin leerlingen het onderwijs als zinvol en betekenisvol ervaren? Onderwijs waarin de leerling (mede-)verantwoordelijkheid draagt voor zijn eigen ontwikkeling, zonder dat je het gevoel hebt dat je je als school moet verdedigen voor je keuzes Prof. Stevens heeft in samenwerking met collega-professoren onderzoek gedaan naar wetenschappelijke onderbouwing van schoolconcepten die uitgaan van andere-dan-traditionele- opvattingen. Tijdens deze masterclass wil hij deze bevindingen met u delen. Wat levert deelname u op? Het resultaat van deze dag is dat u concrete handvatten hebt om uw onderwijs te verantwoorden voor uzelf, voor ouders, voor de maatschappij en de overheid. Resultaten: natuurlijk, maar wel als gevolg van professionele, gevarieerde leerprocessen en gekozen door vakmensen die zichzelf als belangrijkste instrument zien voor de ontwikkeling van kinderen. In deze masterclass gaat Luc Stevens met u op zoek naar uw eigen antwoorden op deze vragen met behulp van de uitkomsten van wetenschappelijk onderzoek. Wie is Luc Stevens? Prof. Luc Stevens is hoogleraar professionaliseren van werkplekleren met nadruk op het versterken van de pedagogische competenties aan de Open Universiteit en verbonden aan het NIVOZ. Hij publiceerde invloedrijke boeken als Zin in school en Zin in Leren. Hij zal tijdens de conferentie ingaan op Zin in onderwijs over de grote complexiteit van de onderwijswerkelijkheid en het hart van onderwijs: de leraar leerling interactie. Zijn bijdrage aan onze conferenties vanuit pedagogisch tact en pedagogisch leiderschap zijn volgens velen hoogtepunten. Datum en tijd Locatie Kosten Voertaal donderdag 10 februari 2011 van 9.30 uur tot 16.30 uur Het World Forum Convention Center, Churchillplein 10, Den Haag De kosten voor deze unieke dag zijn 345,- pp. In dit bedrag zijn lunch en conferentiemap inbegrepen. Nederlands Registratie Vanwege het interactieve karakter van deze masterclass is deelname beperkt. Vol = vol!! Inschrijving uitsluitend via : www. duurzaamleren.org Informatie Voor verdere inhoudelijke informatie verwijzen we u naar www.duurzaamleren.org. Voor overige informatie kunt u contact opnemen met Marlot van der Meer via conferentie@duurzaamleren.org of via 06-41325031

Donderdag 10 februari 2011 Masterclass 4 De vierde weg door prof. Andy Hargreaves Een inspirerende masterclass voor schoolleiders van de 21e eeuw. Inhoud van de masterclass: Om tot succesvolle, duurzame onderwijsverandering te komen is het van belang te werken aan het realiseren van een inspirerende en inclusieve visie op hoe het onderwijs en de maatschappij er uit komen te zien. Hargreaves schrijft geen visie voor, maar ondersteunt door het geven van ideeën en argumenten waardoor we met elkaar in gesprek kunnen gaan over de toekomst van onze kinderen. Hargreaves inspireert u na te denken over hoe onderwijs in de 21 ste eeuw eruit zou kunnen zien en wat voor effecten dit heeft op het realiseren van een inclusieve samenleving. Een samenleving waarin er een waardevolle plaats is voor iedereen. Hargreaves verzet zich tegen standaardisering van het onderwijs: dat leidt nooit tot duurzame schoolontwikkeling of, zoals u wilt, duurzame onderwijsverbetering. Wat levert deelname u op? U maakt kennis met de actietheorie de vierde weg. Na een korte historische terugblik op onderwijsverandering en wat dit ons heeft gebracht (en wat ook niet) krijgt u zicht op hoe gewerkt kan worden aan duurzame schoolontwikkeling gericht op het realiseren van een duurzame samenleving. U raakt bekend met 5 kernactiviteiten die helpen onze ambities te verwezenlijken en het belang van voldoende professionaliteit. Tenslotte krijgt u zicht op hoe samenhang te realiseren zodat we onze doelen daadwerkelijk op een duurzame wijze kunnen verwezenlijken. We zijn ervan overtuigd dat Andy Hargreaves u zal inspireren om met passie en plezier (verder) te werken aan de ontwikkeling van uw school. Wie is Andy Hargreaves? Andy Hargreaves bezet de Thomas More Brennan Onderwijs Leerstoel op de Lynch School of Education van het Boston College. Hargreaves schrijft en houdt lezingen over duurzame schoolontwikkeling en duurzaam leiderschap. Onderwerpen waar ook door Nederlandse auteurs over wordt geschreven. Het bijzondere aan Hargreaves is dat hij veel aandacht heeft voor een integrale benadering. Een benadering die rekening houdt met de gevolgen van onze acties en activiteit op de korte en de langere termijn. Wanneer Hargreaves over duurzaamheid spreekt betreft dit niet alleen een betere wereld nu en straks voor onze kinderen. Het gaat vooral om het realiseren van een blijvende verandering die in mensen is gaan zitten. Auteur van onder andere: teaching in the knowledge society en the fourth way. Datum en tijd Locatie Kosten Voertaal donderdag 10 februari 2011 van 9.30 uur tot 16.30 uur Het World Forum Convention Center, Churchillplein 10, Den Haag De kosten voor deze unieke dag zijn 345,- pp. In dit bedrag zijn lunch en conferentiemap inbegrepen. Nederlands Registratie Vanwege het interactieve karakter van deze masterclass is deelname beperkt. Vol = vol!! Inschrijving uitsluitend via : www. duurzaamleren.org Informatie Voor verdere inhoudelijke informatie verwijzen we u naar www.duurzaamleren.org. Voor overige informatie kunt u contact opnemen met Marlot van der Meer via conferentie@duurzaamleren.org of via 06-41325031

Onze passie Onze inzet is gericht op het bieden van optimale kansen aan elk kind met als doel het creëren van een samenleving waarin we ons verbinden met de eigen bron, met elkaar en met de komende generaties. Op deze wijze leveren we een bijdrage aan duurzame ontwikkeling. Door model te staan voor de passie en het morele doel wat we nastreven, raken we anderen en stimuleren hen in beweging te komen of te blijven. Rekening houdend met talenten (ontwikkelen = ontdekken wat er al is ) van mensen komen mensen in hun kracht en kan er sprake zijn van persoonlijke groei. Door een voortdurende pendel binnen de ijsberg van het systeemdenken creëren we inzicht in hoe handelen wordt gestuurd door mentale modellen. We verhelderen de consequenties van keuzes en de verantwoordelijkheid die deze keuzes met zich meebrengen (eigenaarschap). Onze missie We willen mensen ondersteunen in hun persoonlijke ontwikkeling in het werk met en voor kinderen. Met behulp van systeemdenken en werken vanuit samenhang, kunnen kinderen én volwassenen zich steeds verder ontwikkelen tot betrokken deelnemers aan een duurzame samenleving. Onze visie Duurzaam Leren heeft als leidraad voor schoolontwikkeling dat groei, ontwikkeling en verandering mensenwerk is. Wij werken vanuit de overtuiging dat de kwaliteiten, ambities en betrokkenheid van mensen bepalend zijn voor succesvol functioneren. Het realiseren van duurzaam onderwijs en duurzame resultaten vraagt om kwalitatief hoogwaardige onderwijsprocessen. In de relatie leerkracht leerling wordt elk moment opnieuw onderwijs gemaakt. Naast vakmanschap om goede leerprocessen te realiseren vraagt dit vooral ook om de inbreng van de leerkracht als persoon met haar persoonlijke kwaliteiten. Op basis waarvan en vanuit welke bron maak ik mijn keuzes? In duurzaam onderwijs gaat het om de persoon van de leerkracht (of schoolleider) die keuzes maakt en leerprocessen faciliteert op basis van vakmanschap en die twee samen leiden tot duurzame resultaten. Onze opdracht We leven in een tijd waarin we steeds meer van elkaar afhankelijk zijn, waarin informatie overal voor handen is en waarin we in voortdurende verbinding staan met elkaar. De vraag is wat de veranderende taak van het onderwijs is om kinderen voor te bereiden op hun plaats in deze wereld. Meer van hetzelfde lijkt onvoldoende. De vraag is welke toekomst we willen creëren, wat daarvoor nodig is en wat we willen leren om die nieuwe toekomst mogelijk te maken. Daartoe zijn diepere vormen van leren nodig waarin kinderen en leraren ervaren dat zij deel uitmaken van één levend systeem en waarin zij een bijdrage kunnen leveren aan het creëren van een duurzame werkelijkheid voor iedereen. Dit vraagt om verbondenheid met ons hart, met elkaar en met de samenleving. Onze partners Deze conferentie wordt mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van: Zie onze website voor meer informatie: www.duurzaamleren.org