M O N T E S Q U I E U

M O N T E S Q U I E U FINANCIAL MARKETS NEWS Door: Harco Nijland, RBA - Advisor Op de Amsterdamse beurs is de laatste weken bar weinig te beleven. De AEX-index beweegt wat rondom de 400 punten. Sinds het begin van het nieuwe jaar beweegt de graadmeter tussen grofweg 380 als ondergrens en 410 als bovengrens zonder een duidelijke richting te kiezen. Hoe anders is het beeld in India. De beurs aldaar, de Sensex index, is dit jaar al meer dan 15% gestegen. In India is momenteel veel fantasie in de markt geslopen door de overtuigende verkiezingszege van de nieuwe Indiase premier Narendra Modi. Van hem en zijn BJP partij wordt veel goeds verwacht voor de economie van India. Beleggers kijken hierbij als voorbeeld naar Japan en het effect dat de stimuleringsmaatregelen van premier Shinzo Abe hebben gehad op de Nikkei index (+47% sinds zijn benoeming in december 2012). Uit die tijd stamt ook de term Abenomics. Analoog hieraan hopen veel beleggers op Modinomics, ofwel een stimulerend regeringsbeleid onder leiding van premier Modi, waarvan de economische groei en de bedrijfswinsten kunnen profiteren. Er is echter ook een verschil met Japan en de abenomics. De Indiase centrale bank (RBI Reserve Bank of India) voert geen monetair stimuleringsbeleid zoals India krijgt Modinomics in Japan. De Bank of Japan doet momenteel aan quantitative easing, ofwel het opkopen van obligaties, om de inflatie aan te jagen. Dit wordt gefinancierd middels het aanzetten van de geldpers. Door het aanbod van nieuwe yen dat hier uit voortvloeit, is de koers van de yen sterk gedaald ten opzichte van bijvoorbeeld de euro en de dollar. De concurrentiepositie van Japan is hierdoor verbeterd, een opsteker voor het Japanse exportgerichte bedrijfsleven. In India hoeft met een actuele inflatie van 8,59% deze niet te worden gestimuleerd door de centrale bank. Quantitative easing ligt hier dan ook niet in de lijn der verwachtingen. De Bank of India heeft als doelstelling onder andere het zorgen voor monetaire stabiliteit, zonder dat daarbij een streefpercentage voor de inflatie wordt genoemd. Niet gehinderd door een stroom van nieuwe rupee, heeft de Indiase munt de laatste weken geprofiteerd van de internationale belangstelling voor het land. Momenteel gaan er 79,90 rupee in een euro. Begin 2014 waren dit er nog 85, in augustus vorig jaar zelfs 91,8. Een sterkere rupee hoeft nog niet meteen een belemmering te vormen voor economisch herstel in India. Het land is maar beperkt afhankelijk van export en heeft een enorme binnenlandse markt. Naast het fantaseren over stijgende aandelen, kunnen beleggers dus ook nog fantaseren over valutawinsten. Inhoudsopgave: Geldmarkt 2 Kapitaalmarkt 3 Aandelen 4 Commodities 4 Valuta 5 Regelmatig publiceren wij artikelen over diverse onderwerpen op onze website montesquieu.nl 2014 - Montesquieu 1

Geldmarkt: ECB wacht tot juni Het rentebesluit van de Europese Centrale Bank van mei leverde geen nieuwe inzichten op. Voorzitter Mario Draghi gaf aan te willen wachten tot juni. Dat is het moment dat de onderzoekers van de ECB hun nieuwe schattingen bekend maken voor de inflatie van 2015 en 2016. De meest recente ramingen van de ECB dateren van maart en gaan uit van een gemiddelde inflatie van 1,3% voor 2015 en 1,5% voor 2016, waarbij voor het laatste kwartaal van 2016 een inflatie van 1,7% wordt verwacht. Op basis van deze informatie lijkt er nog geen deflatie aan de horizon op te doemen. De ECB is de markt de laatste weken echter duidelijk aan het voorbereiden op een maatregel. Een voorbeeld hiervan komt bijvoorbeeld van Jens Weidmann, de voorzitter van de Duitse Bundesbank en tevens ECB-lid. Hij gaf aan steun te geven aan de inzet van maatregelen door de ECB, mocht de centrale bank dit nodig achten. Aangezien de Duitsers worden beschouwd als het meest kritisch voor wat betreft monetaire stimuleringsmaatregelen (gezien hun inflatietrauma uit de jaren 20 van de vorige eeuw), gaat de markt ervan uit dat Weidmann de laatste is van de beleidsleden die een mogelijke afkeer van nieuwe stimuleringsmaatregelen is kwijtgeraakt. Weidmann bevestigde overigens zelf dat actie van de ECB afhankelijk is van de inflatieschattingen die in juni bekend worden gemaakt. Een besluit zou op dit moment nog niet zijn genomen. Een andere vraag die de markt bezig houdt, is welke maatregel er genomen zou kunnen worden. ECB-lid Peter Praet gaat ervan uit dat als eerste het rentewapen gehanteerd gaat worden. Praet sprak al over een verlaging van de beleidsrente met 0,10% tot 0,15%. Dit is meer een symbolische verlaging zonder veel impact. Voor meer opwinding zal een verlaging van de depositorente tot onder de nul (voor liquiditeiten die de commercie le banken stallen bij de ECB) gaan zorgen. Negatieve rentes vormen een onbekend terrein voor de ECB. De analisten en de handel houden al rekening met een verlaging van de beleidsrente op 5 juni a.s.. Ook voor de 3 -maands Euribor rente wordt voor de komende maanden uitgegaan van lagere standen (zie tabel onderaan). Pas in 2016 ziet men weer een hogere Euribor. De 3-maands Euribor is in mei niet meer verder gestegen. April werd nog afgesloten op het hoogste niveau van het jaar (0,347%). De verwachte richting voor de 3-maands Euribor het komende jaar is neerwaarts. De meest recente schatting voor de inflatie in de eurozone over april bedraagt 0,7% op jaarbasis. Dit was lager dan de verwachting van 0,8%. De eerste schatting van de inflatie over mei wordt op dinsdag 3 juni bekend gemaakt. Een lage waarde zal de speculatie inzake het rentebesluit later die week weer kunnen aanwakkeren. ECB RENTE 2014 - Q2 2014 - Q3 2014 - Q4 2015 - Q1 MEDIAAN 0,15 0,15 0,15 0,15 GEMIDDELDE 0,17 0,16 0,17 0,17 HOOGSTE 0,25 0,25 0,25 0,25 LAAGSTE 0,10 0,10 0,10 0,10 Verwachting 3M Euribor Juni 2014 September 2014 December 2014 December 2015 0,255% 0,205% 0,195% 0,280% December 2016 December 2017 December 2018 December 2019 0,580% 1,030% 1,440% 1,845% 2014 - Montesquieu 2

Kapitaalmarkt: trend neerwaarts In 2014 daalden tot nu toe de kapitaalmarktrentes van de landen in de eurozone nagenoeg ononderbroken. Het vertrouwen in de toekomst van de eurozone is teruggekeerd en de relatief hoge staatsrentes van landen als Spanje en Italie ogen aantrekkelijk in een wereld met historisch lage rentestanden. Half mei leek de daling van de rentes van voormalige probleemlanden als Spanje en Italie plotseling voorbij te zijn. De Italiaanse 10-jaars staatsrente steeg bijvoorbeeld in een kleine week tijd van 2,88% naar 3,34%, een beweging van bijna een half procent. Ook de Spaanse rente maakte een duidelijke sprong omhoog. Beleggers werden ongerust in aanloop naar de Europese verkiezingen. De opkomst van eurosceptische partijen wordt gezien als een obstakel in de weg naar economisch herstel en stabiliteit in de eurozone. Nu de uitslag van de Europese verkiezingen bekend is en de eurosceptische en oppositiepartijen inderdaad successen boekten, blijkt de soep niet zo heet gegeten te worden als die wordt opgediend. Daarnaast zorgt de overwinning van de als wat gematigder bekend staande Italiaanse politicus Matteo Renzi voor tegenwicht. Beleggers zien opeens een koopkans in de gedaalde obligaties (waardoor de rente steeg) en stappen snel in. Kijkend naar het fanatisme van de kopers, ziet het ernaar uit dat de daling van de Zuid- Europese staatsrentes nog een tijdje kan doorzetten, zeker als een rating agency als S&P blijk blijft geven van toenemend vertrouwen. S&P verhoogde onlangs de rating van Spanje van BBB naar BBB en gaf een stabiele outlook. Bij de swaprentes speelde geen angst voor de gevolgen van veranderingen in het politieke klimaat in de eurozone. De swaprentes reageerden sterk op berichten van ECB-voorzitter Mario Draghi en consorten dat voorkomen dient te worden dat de inflatie te lang te laag blijft. De markt rekent duidelijk op maatregelen en schroeft de verwachtingen voor de toekomstige standen van de 3-maands Euribor omlaag. Het gevolg hiervan is dat een situatie is ontstaan waarin een korte swap kan worden afgesloten tegen een vaste rente die lager is dan de huidige stand van 3-maands Euribor (0,317%). Een swap waarmee het renterisico op de 3-maands Euribor voor 2 jaar wordt afgedekt, is momenteel afsluitbaar tegen 0,26% (exclusief bankmarges). Voor een jaar langer komt de vaste rente uit op 0,35%. Voor het koersverloop van de swaprentes op de korte termijn is niet alleen bepalend wat de ECB gaat doen in juni, maar ook waar de markt rekening mee houdt. 3.75 3.50 3.25 3.00 2.75 2.50 2.25 2.00 1.75 10-jaars swaprente 1.50 10-jaars Bund (Duitse staatsrente) De 10-jaars Duitse staatsrente en de 10- jaars swaprente zetten de dalende beweging voort. De all-time lows komen langzaam in zicht. Technisch gezien kan de rente hier enige steun verwachten. De actuele stand van de 10-jaars Duitse staatslening bedraagt 1,41%. Analisten zien de komende maanden deze rente weer richting de 2% bewegen (zie tabel onderaan). De 2-jaars swaprente nadert ook de laagste standen ooit. Deze rente is heel gevoelig voor veranderingen in het beleid van de ECB. Momenteel rekent de markt op een of meerdere maatregelen tijdens het rentebesluit van juni. Het uitblijven hiervan, kan leiden tot een opleving van deze rente. 10Y Bund 2014 - Q2 2014 - Q3 2014 - Q4 2015 - Q1 MEDIAAN 1,64 1,80 1,95 2,10 GEMIDDELDE 1,61 1,77 1,95 2,10 HOOGSTE 1,90 2,25 2,50 2,65 LAAGSTE 1,30 1,35 1,50 1,60 2014 - Montesquieu 3

Aandelen & commodities Beleggers op de Amsterdamse beurs maken momenteel niet de meest spannende periode uit hun loopbaan mee. De AEX draait wat rond het niveau van 400 punten en weigert richting te kiezen. Dit laatste zou het geval zijn bij het neerwaarts doorbreken van de steun rond 380 of het opwaarts doorbreken van de weerstand op 410. De markt wacht de ontwikkelingen dus rustig af. Alleen is de vraag, waar wacht de markt op om de koersen eindelijk hoger te zetten? Misschien is het simpel en wacht de markt gewoon op betere economische cijfers. De cijfers in de eurozone zijn, met een economische groei van 0,2%, immers nog niet om over naar huis te schrijven. Het is ook mogelijk dat de markt wacht op een krachtige maatregel van de ECB. Als de ECB zou besluiten om het paardenmiddel quantitative easing (het opkopen van obligaties in de markt) in te gaan zetten, zou dit de beleggers weer kunnen prikkelen. Of de beleggers krijgen inspiratie van goed nieuws uit de opkomende markten. Mocht modinomics (zie inleiding) de Indiase markten in vuur en vlam zetten, zou dit zo kunnen overslaan op de Europese markten. Sommige analisten wijzen erop dat een langere periode waarin een beursindex nauwelijks beweegt in de historie niet abnormaal is. Het jaar 1994 vormt hiervan een goed voorbeeld. In dat jaar kwam de markt op adem na het koersherstel van de jaren ervoor. Koerstechnisch een saai jaar waarin de AEX op jaarbasis gekeken nagenoeg ongewijzigd bleef. Ook de eerste maanden van 1995 bleef de markt in deze modus om vanaf april aan een rally te beginnen. Het wachten op een koersstijging van de AEX wordt momenteel goed vergoed. Het dividendrendement van de AEX bedraagt momenteel 2,94%. Dit is in ieder geval een stuk hoger dan een belegging in een Nederlandse staatslening. Bij de commodities laten in mei tot nu toe de industrie le metalen de beste performance zien. Nikkel valt op met een stijging in mei met 7,66%. Over 2014 bedraagt de winst van nikkel tot nu toe 42%. Aanleiding voor de vraag naar nikkel vormt de exportban van Indonesie van het metaal. Een aandeel dat extreem gevoelig is voor de ontwikkelingen van de prijs van nikkel is de roestvrij staal producent Aperam. Nikkel is een belangrijke grondstof voor de productie van roestvrij staal. Als de prijs van nikkel stijgt, nemen distributeurs van roestvrij staal een voorschot op verdere stijgingen en kopen ze meer dan ze op korte termijn nodig hebben. Dit zorgt voor extra omzet bij Aperam. 390 370 350 330 310 290 270 AEX Index 250 Het huidige koersverloop van de AEX is nog steeds neutraal. Zodra de koers buiten de zone 380-410 weet te komen, ontstaat er meer duidelijkheid over de toekomstige richting van de AEX. Brent crude beweegt nog steeds in een trading range van zo n 10 dollar met $ 103 als ondergrens en $ 113 als bovengrens. Net als bij de AEX kent de olieprijs momenteel ook geen duidelijke richting. De gemiddelde analistenverwachting wijst op een lagere stand de komende maanden dan de huidige 110 dollar. BRENT in USD 2014 - Q2 2014 - Q3 2014 - Q4 2015 - Q1 MEDIAAN 104,00 106,00 104,00 104,00 GEMIDDELDE 103,89 104,58 102,96 102,71 HOOGSTE 110,00 115,00 114,00 115,00 LAAGSTE 95,00 90,00 85,00 85,00 2014 - Montesquieu 4

Valutamarkt: ECB verzwakt euro De opmars van de euro sinds medio 2013 vormt een doorn in het oog van de ECB. Een dure euro maakt importeren goedkoper, wat leidt tot een prijsdaling van een aantal goederen. De prijsdalingen werken vervolgens weer door in de inflatie, waardoor dit e e n van de factoren vormt die mede ervoor zorgt dat de inflatie daalt en onder de doelstelling van de ECB (onder, maar dichtbij de 2%) uitkomt. De ECB hanteert geen officieel streef- niveau van de EURUSD koers als doelstelling. Intern zal er heus wel een soort van pijngrens zijn, wellicht momenteel rond de 1,40. Begin mei boekte Mario Draghi een succesje in zijn strijd tegen de te hard oplopende euro. Het vooruitzicht op mogelijke rentemaatregelen in juni, waar Draghi op zinspeelde tijdens de toelichting op het rentebesluit, zorgde voor een daling van de Europese eenheidsmunt tegenover de dollar en andere munten. De euro kreeg tijdens deze daling ook nog een zetje van collega s van Draghi, zoals de ECB-ers Peter Praet, Yver Mersch en Jens Weidmann. Deze heren zorgden met hun uitspraken voor een soort bevestiging van hetgeen Draghi had gezegd tijdens de toelichting op het rentebesluit. De daling van de euro kon hierdoor nog doorzetten. Een en ander resulteerde in een daling van de EURUSD koers van 1,3993 begin mei tot 1,3615 recentelijk. Net als bij de rentemarkt, is het rentebesluit van de ECB van 5 juni aanstaande het belangrijkste evenement voor het toekomstig koersverloop. Ook op de valutamarkten hebben handelaren voorgesorteerd op een maatregel van de ECB. Het is daarom moeilijk te zeggen wat de reactie op de markt zal zijn als het eenmaal zo ver is. Analisten houden vast aan een sterkere dollar dit jaar (lagere EURUSD koers), maar die sterkere dollar verwachtten ze al eerder dit jaar. Een munt die in mei de lijst met de stijgers aanvoert, is de Canadese dollar. De Loonie, zoals die ook wordt genoemd, reageert sterk op ontwikkelingen op de markt voor grondstoffen. Nu de laatste tijd weer wat positiever nieuws van s werelds grootste grondstoffenverbruiker China komt, is dat meteen merkbaar in de koers van de Canadese dollar. Een andere profiteur van China s economie is de Australische dollar. EURGBP 2014 - Q2 2014 - Q3 2014 - Q4 2015 - Q1 MEDIAAN 0,81 0,81 0,80 0,79 GEMIDDELDE 0,81 0,81 0,80 0,80 HOOGSTE 0,85 0,85 0,86 0,89 LAAGSTE 0,79 0,77 0,76 0,75 EURUSD 2014 - Q2 2014 - Q3 2014 - Q4 2015 - Q1 MEDIAAN 1,36 1,33 1,30 1,30 GEMIDDELDE 1,36 1,33 1,31 1,31 HOOGSTE 1,42 1,43 1,45 1,46 LAAGSTE 1,32 1,26 1,22 1,20 1.50 1.45 1.40 1.35 1.30 1.25 1.20 EURUSD 1.15 De EURGBP koers daalt verder (pond wordt sterker). Uit de notulen van het rentebesluit van de Bank of England blijkt dat sommige leden beginnen te neigen naar een renteverhoging. Dit leidt tot vraag naar het pond. De EURUSD koers zet de stijgende trend onder druk. De eerste steun op 1,3673 is reeds gesneuveld. Een belangrijke steun bevindt zich op 1,3477. Mocht het valutapaar hieronder terecht komen, dan komt er meer neerwaarts potentieel vrij. MONTESQUIEU Bezoekadres Buitenplaats Vaeshartelt Weert 11 6222 PG MAASTRICHT Postadres Postbus 414 6200 AK MAASTRICHT Tel: 043-325 50 50 Fax: 043-326 41 00 info@montesquieu.nl www.montesquieu.nl 2014 - Montesquieu 5