Intramusculaire inspuiting : verder kijken dan de rituelen

Intramusculaire inspuiting : verder kijken dan de rituelen Bernadette Geeraert Verpleegtechnische handelingen KB 1990 : verpleegtechnische handelingen KB 2006/2007 : standaard verpleegplan of procedure op te maken Iedere instelling : procedureboek Caritas ziekenhuizen Antwerpen : bundeling tot moederprocedure MAAR : grootste gemene deler evidence based procedure 2 1

EBN Evidence-based verpleegkundige (EBN) betekent het gebruik van beste beschikbare bewijs uit onderzoek, samen met de voorkeuren van patiënten en klinische ervaring, bij het maken van verpleegkundige beslissingen Cullum N. Users' guides to the nursing literature: an introduction. Evid Based Nurs 2000 Jul;3(3):71-2. doi:10.1136/ebn.3.3.71 3 Wetenschappelijke literatuur Voorkeur patiënt EBN Klinische ervaring 4 2

Barrière EBN Gebrek aantijd Ontbreken van de waarde van onderzoek in de praktijk Gebrek aan begrip van electronische databanken om bewijsmateriaal te vinden Gebrek aan computervaardigheden Ontbreken van EBNmentoren op de werkvloer Moeilijktebegrijpen jp onderzoeksartikelen Pravikoff DS, Tanner AB, Pierce ST. Readiness of U.S. nurses for evidence-based practice. Amer J Nurs 2005 Sep;105(9): 40-52. 5 Waarom EBN Hanteerbaar maken van informatie Reduceren van variantie Basis = bewijs NIET ervaring / mening Gericht op verbeteren van kwaliteit van zorg Transparantie en verantwoording B.Geurden 6 3

Actuele koers We varen nog op.. - wat heb ik vroeger geleerd? - welke ervaringen heb ik opgedaan? - wat is het advies van mijn collega? - welke consensus hebben we hier als groep over? Opinion based evidence based 7 Janet G Schnall 8 4

Gradatie van bewijzen A1 Systematische review of meta-analyse A2 Gerandomiseerd ddubbelblind d vergelijkend klinische i onderzoek van goede kwaliteit van voldoende omvang Prospectief cohort onderzoek van voldoende omvang en follow-up B Vergelijkend onderzoek van matige kwaliteit of onvoldoende omvang Prospectief cohort onderzoek met onvoldoende omvang, retrospectief cohort onderzoek of patiënt-controle onderzoek C Niet-vergelijkend onderzoek D Mening van deskundigen 9 Uitspraak niveau Conclusie gebaseerd op 1 Onderzoek van niveau A1 of 2 onafhankelijk van elkaar uitgevoerde onderzoeken van niveau A2 met consistent resultaat 2 1 onderzoek van niveau A2 of 2 onafhankelijk van elkaar uitgevoerde onderzoeken van niveau B 3 1 onderzoek van niveau B of C 4 Mening van deskundigen vb. expertpanel, werkgroep, focusgroep 10 5

Intramusculaire inspuiting veel procedures, zonder bronvermelding niet over alle stappen bestaat onderzoek beperkt aantal onderzoek onderzoek niet recent geen consensus over alle resultaten onderzoeksresultaten niet gekend op de werkvloer 11 nr deelaspect status wie? gradatie referenties opmerking INTRAMUSCULAIRE INSPUITING afgewerkt in ontwikkeling hiaat wanneer? van evidentie 1 Handen ontsmetten x HGR 8349 1 18 2 Plaatsbepaling x Lessius, 2010 1 1-17 3 Naaldlengte x Lessius, 2010 1 1-17 4 Ontluchten van de naald air-lock x x Lessius, 2010 3 1-17 5 Ontsmetten x Lessius, 2010 6 Druk uitoefening x Lessius, 2010 3 7 Hoek van inspuiting x Lessius, 2010 3 1-17 8 Tempo van inspuiten x Lessius, 2010 4 1-17 9 Z-track techniek x Lessius, 2010 3 10 Masseren x Lessius, 2010 3 11 Handen ontsmetten x HGR 8349 1 18 12 6

nr deelaspect status wie? gradatie referenties opmerking ZUURSTOF TOEDIENING afgewerkt in ontwikkeling hiaat wanneer? van evidentie 1.1 hygiënisch zuiver materiaal x zuurstof bevochtigen vanaf 4 1.2 à 5 m/min x zuurstof bevochtigen met een wegwerpbevochtiger of 1.3 een verdamper x 1.4 verlengleiding zo kort mogelijk houden 2.1 informatie geven aan patiënt x 2.2 benodigdheden x x KHK Turnhout 2010 KHK Turnhout 2010 1,2,3,4 KHK Turnhout 2010 1,3 KHK Turnhout 2010 1,5 basisprincipe hygiëne en steriliteit KHK Turnhout 2010 basisprincipe beleving KHK Turnhout 2010 1,5,6 2.3 voorschrift arts x (x) KHK Turnhout 2010 6,7,8,9,10 geen consensus in de gevonden literatuur Neusbril, zuurstofmasker, zuurstofsonde: afstand x KHK Turnhout 2010 1 patiënt observeren op KHK Turnhout 2.4 regelm tijdstippen x (x) 2010 geen lit studie 2.5 werking materiaal regelm controleren x (x) vervangfrequentie materiaal (wekelijks, sonde dagelijks, 2.6 bevochtiger maandelijks) x KHK Turnhout 2010 geen lit studie KHK Turnhout 2010 1,6,11 13 nr deelaspect status wie? gradatie referenties opmerking 1 MAAGSONDE afgewerkt in ontwikkeling hiaat wanneer? van evidentie maagsonde: (contra-) indicaties Artesis, 2008-2009 2 plaatsing en controle positie Artesis, 2008-2009 3 complicaties Artesis, 2008-2009 4 soort / maat / lengte / levensduur maagsonde x Artesis, 2008-2009 5 materiaal x Artesis, 2008-2009 6 oorzaak blokkade x Artesis, 2008-2009 7 techniek om te ontstoppen x Artesis, 2008-2009 8 oorzaken en acties bij misselijkheid / overgeven x Artesis, 2008-2009 9 oorzaken en acties bij diarree x Artesis, 2008-20092009 14 7

It is not enough to do your best; you must know what to do, and THEN do your best. W. Edwards Deming Evidence based werken om tot een opwaardering te komen van het verpleegkundig beroep 15 Opwaardering verpleegkundig beroep Nood aan uniforme verpleegkundige taal Nood aan betrouwbaar en valide onderzoek dat toegankelijk is Van protocol tot naslagwerk 16 8

Intramusculaire inspuiting Inspuiting in de spier : Het toedienen van een vloeibaar geneesmiddel diep in het spierweefsel door gebruik te maken van een steriele spuit en steriele holle naald. Dit zal steeds gebeuren op medisch voorschrift. Classificatie KB1990: Lijst verpleegtechnische handelingen Medicamenteuze toedieningen B2-handeling:voorbereiding en toediening van medicatie via intramusculaire toegangsweg. 17 Contra-indicatie Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen de contraindicaties met betrekking tot de techniek van intramusculaire i injectie i en de contra-indicaties i met betrekking tot het te injecteren medicijn. Voor dit laatste steeds de bijsluiter van het medicijn raadplegen en allergische reacties van de patiënt navragen. Stollingsstoornissen. Antistolling-therapie. Thrombolyse-therapie. Vermijd plaatsen met littekenweefsel, ecchymose, schaafwonden en infecties. 18 9

Five rights of medication Reductie van medicatiefouten door controle van : Right patient Right medication Right time Right dose Right route 19 Medicatie -uit ampul -uit flacon - voorgevulde spuit - op te lossen poeder 20 10

Spuit en naald 21 Gauge = naalddikte Lengte (mm) toepassing grijs 27 = 0,40 mm 20 s.c., vb insulin met hoek van 30-45 grijs 27 = 0,40 mm 12 s.c., vb insulin met hoek van 90 bruin 26 = 0,45 mm 10-16 s.c vb Heparine met hoek van 90 orange 25 = 0,50 mm 24 s.c., vb Heparine met hoek van 30-45 orange 25 = 0,50 mm 16 s.c. blauw 23 = 0,60 mm 30 s.c. blauw 23 = 0,60 mm 16 s.c. zwart 22 = 0,70 mm 30 bloedafname zwart 22 = 0,70 mm 16 bloedafname, i.m. dij groen 21 = 0,80 mm 30 bloedafname groen 21 = 0,80 mm 40 i.m.: dij, bovenarm, kinderen groen 21 = 0,80 mm 50 i.m.: bij ondergewicht of normaal gewicht geel 20 = 0,90 mm 50 i.m.: bij ondergewicht of normaal gewicht geel 20 = 0,90 mm 70 i.m.: bij overgewicht beige 19 = 1,10 mm 40 bloedafname roze 18 = 1,20 mm 40 bloedafname 22 11

Naaldlengte volgens plaatsbepaling en gewicht van patiënt : - bovenarm, dij : 25 à 32 mm - gluteaal : best 50 mm gebruiken (eventueel 40 mm) bij zwaarlijvig persoon > 50 mm 23 Optreknaald = een dikkere naald welke toelaat om de medicatie eenvoudig op te trekken met behulp van een spuit. In de literatuur bestaat geen consensus over het gebruik van nieuwe naald voor de toediening. Onderzoek van Ağaç : bevestigt de twee-naald techniek. Ağaç, E. and Güneş, Ü. Y. (2011), Effect on pain of changing the needle prior to administering medicine intramuscularly: a randomized controlled trial. Journal of Advanced Nursing, 67: 563 568. doi: 10.1111/j.1365-2648.2010.05513.x Onderzoek van Rock : geen significantie in pijnscore tussen de een-naald en twee-naald techniek. Rock, D. (2000), Does drawing up technique influence patients perception of pain at the injection site?. Australian and New Zealand Journal of Mental Health Nursing, 9: 147 151. doi: 10.1046/j.1440-0979.2000.00176.x In de praktijk is het wel eenvoudiger om vloeistof op te trekken met een kortere, dikkere naald 24 12

Ontsmettingsmiddel Indien men ontsmet, dient men best gebruik te maken van 70% isopropyl alcohol met 2% chlorhexidine. Ramirez-Arcos, S., & Goldman, M. (2010). Skin disinfection methods: prospective evaluation and postimplementation results Transfusion (Vol. 50, pp. 59-64). United States. 25 hoek WHO stelt dat de inspuiting dient te gebeuren onder een hoek van 90, om zo te komen tot een maximale toediening in de spier Hutin Y, Hauri A, Chiarello L, Catlin M, Stilwell B et al. Best infection control practices for intradermal, subcutaneous, and intramuscular needle injections. Bull World Health Organ. 2003;81:491-500. 26 13

Tempo van inspuiten De beschreven voorstellen tot inspuiten liggen tussen de 1ml/10 seconden tot 1ml/20 seconden. In afwezigheid van duidelijke evidentie wordt voorzichtigheidshalve aanbevolen om traag in te spuiten. Small SP. Preventing sciatic nerve injury from intramuscular injections: literature review. J Adv Nurs. 2004;47:287-96. Mitchell JR, Whitney FW. The effect of injection speed on the perception of intramuscular injection pain. A clinical update. AAOHN J. 2001;49:286-92. 27 Z-track - techniek Deze techniek van IM-injectie voorkomt irritatie en lekkage van medicatie in het subcutane weefsel, door de subcutane laag over de ingespoten vloeistof te laten schuiven Floyd S, Meyer A. Intramuscular injections--what's best practice? Nurs N Z. 2007;13:20-2. Wynaden D, Landsborough I, McGowan S, Baigmohamad Z, Finn M, Pennebaker D. Best practice guidelines for the administration of intramuscular injections in the mental health setting. Int J Ment Health Nurs. 2006;15:195-200 28 14

Ontluchten air-lock techniek Moderne naalden zijn zeer fijn gecalibreerd, wat het gebruik van de luchtbel overbodig maakt Hutin Y, Hauri A, Chiarello L, Catlin M, Stilwell B et al. Best infection control practices for intradermal, subcutaneous, and intramuscular needle injections. Bull World Health Organ. 2003;81:491-500. Er bestaat geen enkel gevaar bij het inspuiten van enkele luchtbelletjes in het onderhuids weefsel of in een spier. 29 Air-lock - techniek Er wordt als laatste een kleine hoeveelheid lucht ingespoten, zodat bij terugvloei niet de medicatie maar wel de lucht terugvloeit 30 15

Druk vóór de inspuiting Het uitoefenen van manuele druk op de injectieplaats voorafgaand aan de IM-injectie resulteert in een verlaagde pijngevoeligheid Chung JW, Ng WM, Wong TK. An experimental study on the use of manual pressure to reduce pain in intramuscular injections. J Clin Nurs. 2002;11:457-61 Barbara J. Barnhill, Melinda D. Holbert, Nisha M. Jackson, Roberta S. Erickson; Using pressure to decrease the pain of intramuscular injections Journal of Pain and Symptom Management ;1996;1:52-58) Alavi N.M., Effectiveness of acupressure to reduce pain in intramuscular injections, Acute Pain. 2007;9,4 : 201-205 Fletcher H.; Painless Depo-medroxyprogesterone acetate (DMPA) injections using the pinch technique, Journal of Obstetrics & Gynaecology, 2004;5:562-563 Eigen onderzoek heeft deze onderzoeksvraag niet kunnen bevestigen 31 Onderzoek : druk vóór inspuiting 233 medewerkers van het Universitair Ziekenhuis Brussel 66% vrouwen 34% mannen De gemiddelde leeftijd : 45 jaar (mediaan 46 jaar) Pijnmeting VAS-schaal 0-10 Gemidelde pijnscore : 1,2 gemiddelde pijnscore bij geen druk : 1,2 gemiddelde pijnscore bij lichte druk : 1,2 gemiddelde pijnscore bij harde druk : 1,1 32 16

Masseren na de inspuiting De literatuur vermeldt dat masseren na de inspuiting pijnreducerend werkt, er werden echter geen onderzoeksresultaten teruggevonden Bij Z-tracktechniek : niet masseren 33 Onderzoek : masseren na inspuiting Aantal onderzoekseenheden : 278 : Griepvaccinatie studenten verpleegkunde Griepvaccinatie personeelsleden Lessius mechelen Griepvaccinatie personeel UZBrussel Pijnmeting : massage N Mean Std. Std. Error Deviation Mean pijn insp ja 135 1,274 1,4834,1277 neen 137 1,255 1,3895,1187 pijn24u ja 108 1,700 1,9493,1876 neen 105 1,659 1,8867,1841 pijn48u ja 108,935 1,5075,1451 neen 105 1,148 1,5963,1558 34 17

Aspireren of niet? Cecelia L. Crawford, Joyce A. Johnson Deze voorzorgsmaatregel wordt uitgevoerd om te vermijden dat een bloedvat of ader wordt aangeprikt De praktijk van aspiratie tijdens de injectie is een traditie die is aangeleerd voor de afgelopen 40 jaar, maar is niet gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek Nicoli, L. H., & Hesby, A. (2002). Intramuscular injection: An integrative research review and guidelines for evidence-based practice. Applied Nursing Research,16(2), 149-162 35 Geen enkele studie bevestigt of verwerpt de huidige aspiratie techniek en momenteel zijn er geen gegevens die de noodzaak voor aspiratie ondersteunen Atkinson, W. L., Pickering, L. K., Schwartz, B., Weniger, B. G., Iskander, J. K., & Watson, J. C. (2002). General Recommendations on Immunization: Recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) and the American Academy of Family Physicians (AAFP). Morbidity and Mortality Weekly Report, 51, RR2. 1-33 Middleton, D. B., Zimmerman, R. K., & Mitchell, K. B. (2003). Vaccine schedules and procedures, 2003. The Journal of Family Practice, 52(1), S36-S46 Aspiratie bevestigt NIET een goede plaatsbepaling Veel verpleegkundigen volgen niet de langzaam richtlijn en voeren de procedure te snel uit om effectief te zijn Ten Second Rule: Dr. Linda Diggle, Immunisation Nurse Specialist Langzaam aspireren (5-10 seconden) Langzaam inspuiten (5-10 seconden) Langzaam terugtrekken, niet wrijven Hoeveel verpleegkundigen doen dit? 36 18

Aspireren verhoogt de pijn en inspuittijd en vergroot het aantal complicaties Chiodini, J. (2001). Best practice in vaccine administration. Nursing Standard, 16(7), 35-38 Ipp, M., Taddio, A., Sam, J., Goldbach, M., & Parkin, P. C. (2007). Vaccine related pain: randomized controlled trial of two injection technique Archives of Disease in Childhood,92,1105-1108, Workman, B. (1999). Safe injection techniques. Nursing Standard, 13 (39), 47-53 Bij vaccinatie wordt aspiratie niet meer aangeraden (WHO, AAFP, DHS, ACIP) Aspireren kan aan te raden zijn bij hoog moleculaire mediciatie (vb penicillin) Gammel, J. A. (1927). Arterial embolism: an unusual complication following the intramuscular administration of bismuth. Journal of the American Medical Association, 88, 998-1000 Ozel, A., Yavuz, H., & Erkul, I. (1995). Gangrene after penicillin injection: A case report. The Turkish Journal of Pediatrics, 37(1), 567-71 Talbert, J. L., Haslam, R. H. & Haller, J. A. (1967). Gangrene of the foot following intramuscular injection in the lateral thigh: A case report with recommendations for prevention. The Journal of Pediatrics, 70(1), 110-114 37 Ontsmetten : noodzaak of overbodig ritueel? 1. Proloog 2. De huid als biotoop voor bacteriën 3. De normale huidflora 4. De invloed van desinfectantia 5. Bestaande richtlijnen 6. Conclusies 38 RUDY BURGMEIJER 19

1. PROLOOG 1774: CLAUDE LOUIS BERTHOLLET (1748-1822): 1822): L EAU DE JAVEL 1820: ANTOINE LABARRAQUE (1777-1850): 1850): L EAU DE LABARAQUE 1847: IGNÁC SEMMELWEIS (1818-1865): 1865): GECHLOREERD WATER 39 RUDY BURGMEIJER 1875: JOSEPH LISTER (1827-1912): 1912): FENOL 5% IN WATER 1889 GEPPERT: KWIKVERBINDINGEN (o.a. mercurochroom, thiomersal) Geppert J. Zur Lehre von den Antiseptics. Berl Klin Wochenschr 1889;26:789-794, 794, 819-821821 40 RUDY BURGMEIJER 20

1897 EPSTEIN: ETHYLALCOHOL 70-90% Epstein F. Z Hyg Infekt Krankh 1897;24:1 1905 SENN: JODIUM 1956 MURRAY & CALMAN: CHLOORHEXIDINE (Hibitane ) 41 RUDY BURGMEIJER 2. DE HUID ALS BIOTOOP VOOR BACTERIËN 42 RUDY BURGMEIJER 21

2. DE HUID ALS BIOTOOP VOOR BACTERIËN DE HUID VAN EEN VOLWASSENE BESLAAT ±2 m 2 DE OPPERHUID IS MEESTAL TE DROOG EN TE ZUUR (ph 4-6) VOOR BACTERIËN OM TE KUNNEN OVERLEVEN BACTERIEGROEI OP DE HUID IS GEASSOCIEERD MET DE ZWEETKLIEREN EN TALGKLIEREN DE VOCHTIGGHEID EN DE ph VAN DE HUID VARIEERT PER LOCALISATIE DE MEEST GUNSTIGE CONDITIES IN DE OKSEL, RONDOM DE NAVEL EN IN DE GENITAALSTREEK VOORZIJDE THORAX: 10 2 PER CM 2 BEHAARDE HOOFD: 10 5-6 PER CM 2 OKSEL EN GENITAALSTREEK: 10 6-7 PER CM 2 DE HUID WORDT VOORTDUREND BESMET MET BACTERIËN DE MEESTE BACTERIËN KUNNEN NIET LANG IN LEVEN BLIJVEN EN ZICH NIET VERMENIGVULDIGEN TRANSIENT ENKELE SOORTEN KUNNEN LANGERE TIJD OVERLEVEN EN ZICH VERMENIGVULDIGEN ( RESIDENT ) 43 RUDY BURGMEIJER 3. DE NORMALE HUIDFLORA DE MEESTE BACTERIËN VAN DE NORMALE HUIDFLORA ZIJN GRAMPOSITIEF GRAMNEGATIEVE BACTERIËN ZIJN MINDER GOED BESTAND TEGEN UITDROGEN (Uitzondering: Acinetobacter) GISTEN EN SCHIMMELS KOMEN NORMALITER NIET VOOR OP DE GEZONDE HUID DE NORMALE HUIDFLORA BESTAAT O.A. UIT: Staphylococcus epidermidis Staphylococcus aureus Acinetobacter spp Propionibacterium acnes Micrococcus luteus DE DENSITEIT VAN DE NORMALE HUIDFLORA KAN WIJZIGEN DOOR: KLIMAAT EN WEESROMSTANDIGHEDEN LEEFTIJD PERSOONLIJKE HYGIËNE BEPAALDE PATHOLOGIE 44 RUDY BURGMEIJER 22

DE SAMENSTELLING VAN DE NORMALE HUIDFLORA VERSCHILT PER ANATOMISCHE LOKALISATIE 45 RUDY BURGMEIJER 4. DE INVLOED VAN DESINFECTANTIA STOF DUUR (MIN) % OVERLEVING TRANSIËNTE BACTERIËN % OVERLEVING RESIDENTE BACTERIËN ETHYLALCOHOL 70% 0,4 0,008 1,2 2,0 < 0,0004 31,4 CHLOORHEXIDINE 0,5% IN ALCOHOL 0,4 2,0 0,002 0,03 18,7 CHLOORHEXIDINE 0,5% IN WATER 2,0 <0,0003 39,3 JODIUM 0,5% IN ALCOHOL 70% 0,4 2,0 0,012 0,24 19,3 LUGOL-JODIUM (KJ IN WATER) 2,0 < 0,0003 32,6 CETRIMIDE 2% IN WATER 2,0 > 0,09 - > 0,14 Naar: Lowbury EJL. Skin disinfection. J Clin Pathol 1961;14:85-9090 46 RUDY BURGMEIJER 23

4. DE INVLOED VAN DESINFECTANTIA STOF GRAM POS GRAM NEG MYCO -BACT SCHIM- MELS VIRUS- SEN OPMERKINGEN ALCOHOL 70% +++ +++ +++ +++ +++ SNEL WERKEND CHLOORHEXIDINE +++ ++ + + +++ MATIG SNEL WERKEND SOMS ALLERGISCHE REACTIES JODIUM +++ +++ +++ ++ +++ MATIG SNEL WERKEND IRRITEREND POVIDONJOOD +++ +++ + ++ ++ MATIG SNEL WERKEND MINDER IRRITEREND DAN JODIUM FENOLDERIVATEN +++ + + + + MATIG SNEL WERKEND Naar: Boyce JM, Pittet D. Guidelines for hand hygiene in health-care settinds. MMWR 2002;51:1-45 47 RUDY BURGMEIJER EEN VOOR IM GEBRUIKELIJKE INJECTIENAALD HEEFT EEN Ø VAN 0,5 MM DE WOND VAN EEN INJECTIE HEEFT DUS EEN OPPERVLAK VAN < 0,2 MM 2 OP DE GEBRUIKELIJKE INJECTIEPLAATSEN VOOR VACCINATIE BEVINDEN ZICH 100 BACTERIËN PER CM 2 = 1 BACTERIE PER MM 2 CONCLUSIE: HET INOCULUM DOOR INJECTIE IS VERWAARLOOSBAAR KLEIN 48 RUDY BURGMEIJER 24

5. BESTAANDE RICHTLIJNEN (USA) PLOTKIN / ORENSTEIN / OFFIT: VACCINES 5 TH EDITION (2008) : SKIN AT THE INJECTION SITE SHOULD BE PRPARED WITH WITH ISOPROPYL ALCOHOL (70%) AND ALLOWED TO DRY BEFORE INJECTION AAP RED BOOK 28 TH EDITION (2009) : GEEN UITSPRAAK OVER DESINFECTIE VAN DE HUID 49 RUDY BURGMEIJER 5. BESTAANDE RICHTLIJNEN (CAN) CANADIAN IMMUNIZATION HANDBOOK 7TH EDITION (2006) : BEFORE INJECTION THE SKIN SHOULD BE CLEANSED WITH A SUITABLE ANTISEPTIC AND ALLOWED TO DRY 5. BESTAANDE RICHTLIJNEN (AUS) THE AUSTRALIAN IMMUNISATION HANDBOOK 9 TH EDITION (2008) : WHEN THE SKIN IS VISIBLY CLEAN, THERE IS NO EVIDENCE THAT SKIN ANTISEPSIS IS NECESSARY 50 RUDY BURGMEIJER 25

5. BESTAANDE RICHTLIJNEN (NL) RIVM / LCI RICHTLIJNEN INFECTIEZIEKTE- BESTRIJDING (2011) : HUIDDESINFECTIE IS NIET NODIG BIJ HET GEVEN VAN INJECTIES HANDBOEK VACCINATIES DEEL A (2011) : DESINFECTIE VAN DE HUID VOORAFGAAND AAN VACCINATIE KAN ACHTERWEGE BLIJVEN 51 RUDY BURGMEIJER 5. BESTAANDE RICHTLIJNEN (NL) RIVM / CIb UITVOERINGSREGELS RIJKSVACCINATIEPROGRAMMA (2011) : DESINFECTIE VAN DE RUBBEREN AFSLUITDOP EN DE HUID VAN HET KIND IS NIET NODIG RICHTLIJNEN TRAVELALERT (2005) : DESINFECTIE VAN DE HUID WORDT GEADVISEERD BIJ CLIËNTEN MET EEN AFWEERSTOORNIS EN BIJ VENAPUNCTIES 52 RUDY BURGMEIJER 26

5. BESTAANDE RICHTLIJNEN (NL) LANDELIJKE PROTOCOLLEN REIZIGERSADVISERING LCR (2011) : DESINFECTIE VAN DE HUID, VOORAFGAAND AAN EEN INJECTIE OF EEN VENAPUNCTIE IS NIET NODIG 5. BESTAANDE RICHTLIJNEN (VL) STANDAARD VACCINATIES VWVJ (2010) : ONTSMETTING VAN DE HUID ZOU STRIKT GENOMEN NIET NOODZAKELIJK ZIJN VOOR ZOVER HET HUIDOPPERVLAK PROPER EN DROOG IS 53 RUDY BURGMEIJER 6. CONCLUSIES 1. UITSPRAKEN IN RICHTLIJNEN OVER DE NOODZAAK VAN DESINFECTIE ZIJN NIET ONVOLDOENDE WETENSCHAPPELIJK ONDERBOUWD 2. UITSPRAKEN IN RICHTLIJNEN OVER DE NOODZAAK VAN HET LATEN DROGEN VAN EEN DESINFECTANS ZIJN ONVOLDOENDE WETENSCHAPPELIJK ONDERBOUWD 3. UITSPRAKEN IN RICHTLIJNEN OVER HET OVERBODIG ZIJN VAN DESINFECTIE ZIJN MEESTAL MET LITERATUUR ONDERBOUWD DESINFECTIE VAN DE HUID MAG, MAAR HOEFT NIET ATLIJD 54 RUDY BURGMEIJER 27

Welke plaats moet ik gebruiken? Afhankelijk van : Leeftijd van de persoon Te injecteren medicatie Algemene toestand van de patiënt 55 www.frontmed.co.nz SKU NS-00695 56 28

Gluteus medius : ventrogluteale zijde 57 Ventrogluteale l plaatsbepaling l 58 Brophy, K., Scarlett-Ferguson, H., & Webber, K. (2008). Clinical drug therapy for Canadian practice (1 st ed). Philadelphia : Lippincott, Williams & Wilkins 29

Ventrogluteaal : Crista methode 59 Gluteus maximus : dorsogluteale zijde 60 30

61 N. ischiadicus: met gesloten en geopende M. glut.max. 62 31

Overzicht van fascia en opp. zenuwen in de bilstreek 63 Er ligt meer dan alleen de N. ischiadicus!! 64 32

Rectus femoris 65 Vastus lateralis 66 33

Sensiebele bezenuwing van het onderste lidmaat: voorzijde 67 Bezenuwing voorzijde van het bovenbeen 68 34

Deltoideus 69 M. deltoideus en onderliggende spieren 70 35

M. deltoideus, N. axillaris, N. radialis & A. prof. brachii 71 Bezenuwing van het bovenste lidmaat: overzicht 72 36

Opwaardering verpleegkundig beroep Nood aan uniforme verpleegkundige taal Nood aan betrouwbaar en valide onderzoek dat toegankelijk is Van protocol tot naslagwerk 73 Vragen? 74 37

http://exemodule.lessius.eu/im 75 38