Loont bewegingsstimulering? Effecten van de COACH en GALM methode op gedragsverandering van sedentaire ouderen (55+) Yldau Dijkstra, Marije van Montfoort, Esther de Boer Mathieu de Greef Interfacultair Centrum Bewegingswetenschappen Siska Sprenger, Brechje Houet
Effecten op gedragsverandering Uitkomstmaten 1. Beweeggedrag a. Verandering beweegstatus (stage of change) b. toename lichamelijke activiteit (Kcal) 2. Intrinsieke motivatie: a. SelfRegulationQuestionnaire forexercise (SRQ-E) b. Temptation to Not Exercise design 1. Secundaire analyse van 1238 GALM en 1236 COACH deelnemers 2. Gestratificeerdesteekproef (leeftijd en geslacht) uit dbasevan GALM en COACH deelnemers 3. Vergelijking van de voor-en nameting van de uitkomstmaten na 24 maanden.
Flow chart GALM dbase* n=31.375 COACH dbase** n=5.436 Uitkomstmaten niet beschikbaar n=27.592 Uitkomstmaten beschikbaar n=3.783 Uitkomstmaten beschikbaar n=2.543 Uitkomstmaten niet beschikbaar n=2.893 Gematchtop leeftijd en geslacht n=1.238 Gematchtop leeftijd en geslacht n=1.236 * 91.396 ouderen (55-65) aan GALM deelgenomen ** 8.743 ouderen deelgenomen aan COACH
meetinstrumenten Verandering beweeggedrag - Stage of Change (Marcus and Simkin, 1993) - Sensewear Accelerometer (Body media) - Digiwalker SW-200 pedometer (Yamax; Tokyo, Japan) Intrinsieke motivatie - Self Regulation Questionnaire for Exercise (SRQ-E) : Relative Autonomy Index (Ryan, 2001) - Temptation to Not Exercise Questionnaire: * subschaal Competing Demands 0-100% * subschaal Affect 0-100% (Hausenblas et al., 2001)
Vergelijking GALM en COACH methode Persoonlijk benaderen Huis aan huis Persoonlijk benaderen telefonisch * Fitheidstest: GFO voormeting Recreatief zaalprogramma 18 maanden 1x pw60 min Fitheidstest GFO nameting Uitstroom Sportvereniging of GALM groep Fitheidstest: SFT: voormeting Individueel exercisecounseling DPA 18 maanden 6-8 sessies van 20 min Fitheidstest SFT: nameting Behoud persoonlijke beweegnorm * CONCENTRATIE OP SOC 2-3 EN NIET INTRINSIEK GEMOTOVEERDEN
Werkingsmechanismen gedragsverandering groepsdynamica Exercise counseling Social cognitive theory Social support Self efficacy Plezier in veelzijdig bewegen Voldoen aan NNGB norm Goalsetting & selfregulation Verandering beweegroutine Goal setting theory Self determination theory
Kenmerken deelnemers GALM COACH Leeftijd (jaar) 59.3 58.9 Geslacht m-v(%) 46-53 44-56 BMI (gem) 27.2 27.9 Aandoeningen (gem aantal) Geen (%) 1.4 33% 1.3 35% Voldoet aan NNGB* 27% 5% Stage of change 2. 3. 4 38% 33% 29% 57% 36% 7% Stappen/dag (gem) 6531 5741 * p<.05
Bereik* en behoud van GALM en COACH deelname na 24 maanden 40% uitval 35% uitval Participatie graad 85% Participatie graad 80% * % VAN DE SEDENTAIRE DOELGROEP
gemeente 1 gemeente 2 gemeente 3 gemeente 4 landelijk gemeente 5 40 35 30 25 20 15 10 5 0 Grote variatie in het bereik van de GALM doelgroep intresse deelname test opgave GALM
Toename lichamelijke activiteit: Stage of change
De toename in lichamelijke activiteit (Kcal) bij Kcal Effect treedt voornamelijk in eerste 6 maanden op deelnemers aan GALM (n=348) en COACH (n=245) 6500 5500 4500 ± 59% = 1256 Kcal Dagelijks lopen en fietsen 3500 2500 1500 ± 35% = 768 Kcal 60 minuten per week zaal programma 500-500 baseline 6mnd 12 mnd 24 mnd GALM COACH
Bij GALM deelnemers staan sociale aspecten centraal 60 50 40 47% meer sociale contacten 30 20 10 0 <60 jaar >60 jaar Man Vrouw < 18 mnd >18mnd leeftijd geslacht deelname
15000 Bij COACH deelnemers staan het realiseren van doelen centraal 12500 10000 7500 5000 F = 5.88, P=.002, power=.66 ES =.98 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 BASELINE 6 MND 12 MND experimental group control group
verandering temptation to not exercise in GALM en COACH P<.05
Verandering intrinsieke motivatie (Effectsize in RAI score naar leeftijdsgroep)
conclusies Bewegingstimulering voor ouderen leidt tot een verbetering tot meer bewegen (SOC score en Kcal verbruik) Motivatie om meer te bewegen (RAI score verandert in beperkte mate) en excuses om niet te bewegen (Temptation) veranderen slecht is geringe mate Verandering van beweegroutine (COACH) biedt perspectief om intrinsiek niet of nauwelijks gemotiveerde sedentaire ouderen te stimuleren om meer te bewegen.
discussie 1. Analyse heeft betrekking op deelnemers (uitval of controle groep is niet betrokken in de analyse). Er loopt een longitudinaal onderzoek naar motivatie om gedrag te veranderen bij GALM uitvallers 2. Gedragsverandering impliceert het werken met niet intrinsiek gemotiveerde sedentaire oudere volwassenen 3. Gedragsveranderings theorieën zijn niet age proof 4. Beweeggeschiedenis heeft invloed op motivatie van ouderen
Gedragsverandering COACH Leefstijl activiteiten Onderhouden gezondheid GALM fietsen werk People changing Niet intrinsiek gemotiveerd People processing intrinsiek gemotiveerd revalidatie Training fitness Verbeteren gezondheid/prestatie topsport
Verklaringsmechanismenbewegingsarmoede meer age-proofmaken Top 5 redenen bewegingsarmoede te ziek te moe te oud te duur Physical Anhedonia a defect in the ability to experience physical pleasures toename Dopamineafname (3 pathways: controlbloodflow, motor control systeem regulation, behavioral control(motivationalchemical) Automatische gedachten Negatieve kerngedachten tav bewegen (Schematheorie) geen tijd
Het huidige cohort ouderen (55-60 j in 2008) heeft een beter uithoudingsvermogen dan het vorige cohort ouderen (55-60 j in 1998) mannen vrouwen 55-60 61-65 55-60 61-65 Zit en reik - - o o schouderlenigheid - - o o Handvaardigheid o o o + Reactietijd o o o - Wandeltest + o + o Knijpkracht o + - o
Growing old is not for sissies