Samenwerking en kennismanagement: integratie en doorontwikkeling van Ibrahym

6-11-2014 Samenwerking en kennismanagement: integratie en doorontwikkeling van Ibrahym Stabiel draagvlak in de watercyclus voor het Limburgs (geo) hydrologisch model Visiedocument Ibrahym 2015-2019 Provincie Limburg, WPM, WRO, WML Auteur: Birgitta Putters (WML)

Provincie Limburg, WPM, WRO, WML Samenwerking en kennismanagement: integratie en doorontwikkeling van Ibrahym Stabiel draagvlak in de watercyclus voor het Limburgs (geo) hydrologisch model Visiedocument Ibrahym 2015-2019 1. Inleiding... 2 2. Waar staan we nu?... 3 3. Waar willen we naartoe?... 6 4. Wat levert dat op?... 8 5. Hoe gaan we te werk?... 10 6. Hoe realiseren we de beoogde samenwerking en doelen?... 13 7. Roadmap Ibrahym 2015-2019... 15 8. Referenties...16 9. Bekrachtiging... 17 Bijlage 1: 2014-09-12 Kostentabel bijlage 1 bij visie.xls 1

Visiedocument Ibrahym 2015-2019 1. Inleiding Achtergrond Ibrahym is het regionaal (geo)hydrologisch model voor de provincie Limburg. Het is ontwikkeld in de periode 2005-2007 door vier partijen: Provincie Limburg (PL), Waterschap Peel en Maasvallei (WPM), Waterschap Roer en Overmaas (WRO) en Waterleiding Maatschappij Limburg (WML). De vier partijen hanteren Ibrahym sindsdien waar mogelijk als de standaard 1 voor hydrologische modellering bij het werken aan watervraagstukken. Ook andere organisaties en adviesbureau s maken inmiddels veelvuldig gebruik van Ibrahym. Aanleiding De vier partijen vormen het draagvlak onder het model. Inmiddels wordt al zeven jaar op informele basis samengewerkt, om met gebiedskennis en gegevens het model actueel te houden en de modelprestaties te verbeteren. De continuïteit van deze samenwerking willen we borgen, zodat het model zijn waarde kan behouden door blijvende verbetering en bevordering van het gebruik. Daarnaast is er een inhoudelijke noodzaak om een duidelijke koers te definiëren voor de ontwikkeling van het model. Die noodzaak komt voort uit 1) de technologische mogelijkheden en de landelijke ontwikkelingen die worden voorzien, en 2) de toekomstige vraagstukken waar we ons als waterpartner voor gesteld zien. Doel Deze visie heeft als doel om de samenwerking tussen de vier partijen op het gebied van hydrologische modelontwikkeling en berekeningen te bekrachtigen en te intensiveren. Daarmee willen we de volgende doelstellingen bereiken: het handhaven van het bereikte hoge prestatieniveau van het model; het doorontwikkelen van Ibrahym naar een zo breed mogelijk inzetbaar model; het vestigen van Ibrahym als de basis voor alle hydrologische berekeningen in Limburg; het aansluiten op landelijke ontwikkelingen in modellering op het gebied van hydrologie en waterkwaliteit, zoals het Nationaal Hydrologisch Instrumentarium (NHI); het organiseren van de gezamenlijke inspanningen en het op een efficiënte manier inzetten van de middelen die hiervoor nodig zijn. Leeswijzer Het eerste deel van de visie beschrijft de kenmerken van Ibrahym, de positie van Ibrahym in het waterbeheer en hoe Ibrahym wordt gebruikt. De relatie met het NHI komt daar ook aan bod. Het tweede deel bevat onze kijk op de ontwikkelingsrichting van Ibrahym en zijn modelomgeving. Wat levert dit op? Daar gaan we op in. Tenslotte kijken we naar de stappen die we moeten zetten om dit te realiseren, en wat ieders bijdrage daaraan is in de komende jaren. De termijn van de visie is vijf jaar. 1 Behoudens de hellende gebieden in Zuid-Limburg, hiervoor moeten op dit moment nog andere modellen worden gehanteerd 2

Provincie Limburg, WPM, WRO, WML 2. Waar staan we nu? Kenmerken van Ibrahym De watervraagstukken waar de vier partijen mee te maken hebben zijn vragen over: grond- en oppervlaktewater, beleid, beheer, uitvoering, vergunning, claims. Vragen over kwantiteit en kwaliteit. Vaak zijn het dezelfde vraagstukken, benaderd vanuit een ander perspectief. De maatschappij vraagt om oplossingen van hoge kwaliteit voor (beleids)vraagstukken. Het besef heerst dat ingrepen in het (grond)watersysteem niet op zichzelf staan en meerdere belangen tegelijkertijd raken. Dat vereist een integrale benadering. In de samenwerking tussen de waterpartners ontstaat een integraal beeld van het speelveld en worden win-/win-oplossingen mogelijk. De combinatie van aanwezige, hoogwaardige gebiedskennis van de partijen verhoogt de kwaliteit van de oplossingen. In 2005-2007 is Ibrahym ontwikkeld, het grond- en oppervlaktewatermodel voor waterkwantiteit in Midden- en Noord-Limburg. In 2013 is ook Zuid-Limburg aan Ibrahym toegevoegd. De kennis van de ondergrond en de gebiedskennis die aanwezig is bij de vier partijen wordt nu via het model bewaard, gedeeld en toegepast. Het gebruiken van de meest actuele kennis gaat daardoor veel eenvoudiger. Elke partij gebruikt nu voor de op te lossen watervraagstukken hetzelfde model. Dit levert het beste inzicht in hydrologische consequenties van ingrepen. De basis van het model is de modelcode in imodflow, een door Deltares gewijzigde en beheerde versie van Modflow. Deltares heeft ook de gebruikersschil imod ontwikkeld, waarmee het model kan worden bewerkt en gedraaid. Per 17 juni 2014 is imod open source geworden, waarmee de afhankelijkheid van één ontwikkelaar is teruggebracht. Het model en de gegevens zijn beschikbaar op een centrale, externe server. Zo kunnen we de kosten en de opslagruimte delen. Gegevens en tools kunnen via de server eenvoudig worden uitgewisseld. Externe partijen (adviesbureau, mede-overheid, natuur- en landbouworganisatie, etc.) kunnen op projectbasis kostenloos gebruik maken van Ibrahym. Zij krijgen toegang tot de server met gelimiteerde data-opslag, mits zij via één van de Ibrahym-partners toestemming hebben verkregen en onder de voorwaarde dat zij aanpassingen en nieuwe kennis met de Ibrahym-partners delen. Aanpassingen worden getoetst en geborgd via een periodieke algemene update/calibratieprocedure. Ibrahym in de praktijk Ibrahym is inmiddels gebruikt voor het berekenen van o.a.: Effecten van maatregelen op grondwaterstanden (vergunningverlening) Schadeclaims Invloedsgebieden van ontrekkingen voor beregening; Beschermingszones industriële onttrekkingen; Beschermingszones onttrekkingen drinkwaterproductie en intrekgebieden; Invloeden op Natura2000-gebieden; De onderbouwing NB-wet vergunningaanvraag voor de Mariapeel; De winbare hoeveelheden ten behoeve van het Provinciaal Waterplan; Aanvoer van grondwater naar beken voor de watersysteemtoets (WB21) en wateroverlastvraagstukken; Opstellen Nieuw Limburgs Peil (GGOR) en het bijbehorende maatregelenpakket; Effecten van de diepe winning in Heel ten behoeve van de MER; Stroombanen en reistijden voor het bepalen van kwetsbare gebieden rond winningen. 3

Visiedocument Ibrahym 2015-2019 Voor het doen van deze berekeningen is veelal gewerkt met deelmodellen. Deze hebben een fijner detailniveau, wat lokale verbeteringen in de schematisatie mogelijk maakt en een betere performance tot gevolg heeft. De aangebrachte wijzigingen worden gedocumenteerd en in volgende versies van het integrale model toegepast. Samenhang met andere regionale modellen Er zijn diverse provincies waarin de waterpartners zich verenigd hebben op vergelijkbare wijze als in Limburg en als consortium een model hebben laten ontwikkelen. Deltares is de ontwikkelaar van al deze modellen, te weten: MIPWA (Provincies Groningen, Friesland, Drenthe en Overijssel en inliggende waterschappen; AMIGO (Provincie Gelderland, beheergebied Waterschap Rijn en IJssel); MORIA (Provincie Gelderland en Zuid-Holland, beheergebied van Waterschap Rivierenland); HYDROMEDAH (Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden, Provincie Utrecht); AZURE (Provincies Utrecht en Flevoland en omliggende waterschappen IJsselmeer). De regionale consortia hebben zich verenigd als contractpartner van Deltares, de imodgebruikersgroep, voor het beheer en onderhoud van de software en het in stand houden van een gezamenlijke helpdesk. Op deze manier worden kosten bespaard en komen alle in imod ontwikkelde tools voor alle imod-gebruikers beschikbaar (geen regionale differentiatie meer). Beheer en onderhoud van de modellen zelf blijft de taak van de afzonderlijke consortia. Landelijke ontwikkeling het NHI Het landelijk Deltaprogramma vormde de aanleiding voor de ontwikkeling van het NHI, een nationaal model voor zoetwatervoorzieningsvraagstukken op landelijke schaal. De regio s zijn weliswaar bij de ontwikkeling betrokken, maar niet als mede-ontwikkelaar. Daardoor is er momenteel te weinig toegevoegde waarde van het NHI voor de regio s, met name regio s die beschikken over vergelijkbare modellen als Ibrahym. Het NHI is nu primair een landsdekkend model voor en door het Rijk. De aansluiting op de regionale modellen mist vooralsnog. Onderstaande figuur geeft de opzet van het NHI als instrumentarium weer, en de relatie met de landelijke schematisatie en de regionale modellen. 4

Provincie Limburg, WPM, WRO, WML 5

Visiedocument Ibrahym 2015-2019 3. Waar willen we naartoe? Ibrahym We willen naar een model dat goed inzetbaar is voor onze taken. In Ibrahym is al veel mogelijk, maar in de toekomst willen we het hoge prestatieniveau handhaven en zelfs meer uit het model halen, zoals: Ontwikkeling zoals 3Di (integraal, snel rekenen, eenvoudige aanpassingen, visualisatie) toepassen op grondwatermodellen; Koppeling met oppervlaktewatermodel SOBEK, koppeling met onverzadigde zonemodel SIMGRO versimpelen; Performance verbeteren: een betere voorspelling van de grondwaterstanden op alle lokaties; Betere integratie van Zuid-Limburg in het model; Model uitbreiden met stoftransport (waterkwaliteit) voor verzadigde en onverzadigde zone; GeoTop integreren voor verbetering van de representatie van de ondiepe ondergrond; Drie- tot vijfjaarlijkse update van het model met behoud van eerdere verbeteringen. Tevens willen we actief uitvoering geven aan de visie op het NHI, door toe te werken naar een set van gezamenlijke basisdata, tools en modelcodes, waarmee op ieder gewenst detailniveau door een modelleur een model gemaakt kan worden. imod De gebruikersschil imod wordt verder ontwikkeld op basis van gebruikerswensen. Per 17 juni 2014 is imod open source geworden. Via de landelijke beheersorganisatie (de imod-gebruikersgroep, waarin diverse regionale modelconsortia zijn verenigd) wordt de ontwikkeling van imod gestimuleerd en geprofessionaliseerd. Via deze groep wordt toegang verkregen tot alle in imod ontwikkelde tools, ook als deze door een ander consortium zijn aangevraagd. Een aantal tools waar specifiek in het Ibrahymconsortium nog behoefte aan is, is benoemd in bijlage 1. De prioritering van de ontwikkeling van tools vindt plaats binnen de gebruikersgroep. NHI Wanneer we de regionale modellen beter verbinden met het NHI en meer sturing geven aan de NHIontwikkelingen, verwachten we dat het NHI van positieve betekenis kan zijn voor regionale modellen, zoals: Modeldata regionaal breder toegankelijk/ontsloten (en vice versa voor landelijke data); Hoger kennisniveau door landelijke samenwerking; Eenvoudiger updates maken. De NHI stuurgroep bepaalt de koers van het NHI. De ambitie van de NHI stuurgroep is dat de regionale modellen op termijn opgaan in het NHI. De gegevens en kennis worden dan vastgelegd in een centrale database en met het instrumentarium kan voor een willekeurig gebied en schaalniveau een model worden afgeleid. Dit is een perspectief waarmee we bij de ontwikkeling van Ibrahym rekening houden. De investeringen in Ibrahym (gegevens en ontwikkelde kennis) betalen zich bij deze ontwikkeling nog altijd terug. Ook imod en de reeds ontwikkelde tools worden deel van het NHI en gaan niet verloren. De imod-gebruikersgroep heeft zich een plaats verworven aan de tafel van de projectgroep die vorm gaat geven aan NHI 4.0. Via de gebruikersgroep, maar ook via STOWA, Vewin en de landelijke werkgroep bestaande uit diverse regionale en landelijke partijen, willen we pro-actief bewaken dat het 6

Provincie Limburg, WPM, WRO, WML NHI een instrumentarium wordt van, voor en door het Rijk, lagere overheden, waterschappen en drinkwaterbedrijven. We zetten in wordt op gezamenlijk databeheer en gezamenlijke ontwikkeling en ontsluiting van tools om gestandaardiseerde modellen te kunnen genereren op willekeurige schaal. Concreet betekent dit: 1. Databeheer: data worden uniform beheerd, opgeslagen en ontsloten, aansluitend op de basisregistraties. Het Rijk heeft voor de landsdekkende schematisatie toegang tot deze gegevens. Wijzigingen of verbeteringen in de gegevens kunnen periodiek worden doorgevoerd; 2. Modelcode: uniforme modelcodes; 3. Schematisatie: geautomatiseerde schematisatie mogelijk op willekeurige schaal, uitgevoerd met gestandaardiseerde tools en op basis van de gestandaardiseerde data; 4. Toepassingsbereik: kwantitatieve beleids- en beheersvraagstukken van Rijk en lagere overheden, waterschappen en drinkwaterbedrijven. Het tempo van deze ontwikkeling kunnen we als consortium slechts in zeer beperkte mate beïnvloeden. Concretisering van de Ibrahym-NHI agenda is daarom een van de inspanningen die in 2015 in het kader van deze visie moet plaatsvinden. Ibrahym biedt zich aan als pilot voor implementatie van de visie op het NHI. Netwerk Limburgs hydrologisch instrumentarium Het consortium van WRO, WPM, Provincie Limburg en WML, dat staat voor de ontwikkeling, het beheer en onderhoud en het gebruik van (met name) Ibrahym wordt gedragen door een netwerk van (model)specialisten. Het is gebleken dat dit netwerk een duidelijke functie vervult in: 1) kennisuitwisseling en -opbouw, 2) gegevensuitwisseling en -validatie, en 3) opbouw en onderhoud van het modelinstrumentarium. We willen de rollen en taken in het netwerk duidelijker benoemen, om nog doelmatiger te functioneren. Dit schept tevens een mogelijkheid om rollen of taken anders te verdelen. Een evenwichtiger verdeling over de partijen, en niet alle rollen en taken door dezelfde mensen laten vervullen, borgt op termijn de continuïteit. Het netwerk kan op termijn ook worden uitgebreid met andere partners. We formuleren voorwaarden voor derden om deel te nemen aan dit netwerk van (model)specialisten. In hoofdstuk 5 ( Hoe gaan we te werk ) zijn de rollen en taken nader uitgewerkt. Gebruikerscommunity Het netwerk van specialisten die dicht betrokken zijn bij Ibrahym kan worden uitgebreid met een gebruikerscommunity. Gebruikers zijn partijen of mensen die Ibrahym meer incidenteel gebruiken en weinig draagkracht of belangstelling hebben om het instrumentarium of ondersteunende tools te verbeteren. Beoogde doelen van de community zijn: niet verloren laten gaan maar uitwisselen van gebruikerservaring en kennis: Ibrahym wordt zo meer en beter gebruikt, fouten worden eerder opgespoord, iedereen wordt er wijzer van; niet verloren laten gaan maar vastleggen van wijzigingen aan het model / aan deelmodellen: wijzigingen die doorgaans buiten het zicht vallen van de beheer- en onderhoudgroep kunnen nu worden meegenomen bij Ibrahym-updates; inzicht in het gebruik van Ibrahym: voor welke vraagstukken, door welke partijen, wordt het gekoppeld aan andere modellen, is er behoefte aan andere tools, etc. Dit ondersteunt een doelmatige ontwikkeling van Ibrahym. De community krijgt een openbaar online platform waarvoor registratie is vereist. Het platform voorziet ook in nieuws en bijeenkomsten over modellering. Eenmaal per jaar organiseren we een gebruikersdag met nieuws, workshops en praktijkvoorbeelden. 7

Visiedocument Ibrahym 2015-2019 4. Wat levert dat op? Een kwalitatief beter model Een beter presterend Ibrahym levert betrouwbaardere resultaten en is een betere basis voor beleidsbeslissingen. Een Ibrahym dat alle gebieden in de regio en alle relevante processen goed representeert, maakt andere modellen overbodig. Een Ibrahym dat steeds de laatste inzichten integreert kan als standaard worden gehandhaafd. Een belangrijke speler in en voor Limburg In de ontwikkeling van het landelijk model (het NHI), imod, GeoTop en de landelijke grondwatermodellendatabase borgt de samenwerking een goede representatie van Limburg. De belangen van de Limburgse waterpartners worden zo goed bewaakt. Met deze samenwerking hebben de organisaties een voortrekkersrol in het samen optrekken in de watercyclus. Het draagt bij aan onze rol als professionele waterpartner. We kunnen intern en extern diensten leveren op het gebied van watervraagstukken. Efficiency Door het gebruik van Ibrahym te promoten worden knelpunten sneller ontdekt en kansen benut. We delen en gebruiken dezelfde modelsoftware en gebruikersschillen. Dat betekent: een minimum aan verschillende helpdesks, meer keuze in de toepassing van modules bij maatwerk (in plaats van kiezen voor andere software), eenvoudige onderlinge uitwisseling van modellen, en betere aansluiting bij landelijke ontwikkelingen, dus ook profijt van landelijke verbeteringen. Binnen het netwerk hanteren we eenduidig beheer en registratie van gecreëerde modellen. Een model blijft zo bewaard voor toekomstige doeleinden en kan altijd gereproduceerd worden, en hergebruik van deelmodellen wordt eenvoudiger. Value for money Het maken en onderhouden van een gebiedsdekkend hydrologisch model kost geld. Geld dat goed besteed is wanneer het model goed en efficiënt benut wordt. Er is continuïteit in de hydrologische modellen in Limburg. Er is een basis neergezet waaraan ontwikkeld kan worden. Opgebouwde kennis wordt geborgd en gaat niet verloren. Eén grote speler is een machtiger klant bij software-ontwikkelaar en helpdesk dan vier kleine. Aansluiten bij landelijk beheer en onderhoud gaat bovendien als één partij eenvoudiger en levert extra kostenbesparing. Alle ontwikkelingen die in de modelsoftware en gebruikersschil worden doorgevoerd zijn direct beschikbaar en inzichtelijk voor alle partijen. Synergie Binnen het netwerk wordt het mogelijk om beleidsvragen samen op te pakken of onderbouwingen in een vroeg stadium laagdrempelig te toetsen. Wederzijdse belangen worden vroeg onderkend en meegewogen. Effecten van beleidsmaatregelen en andere uitwerkingen van vraagstukken zijn snel inzichtelijk bij alle partijen. We kunnen eenvoudig samenwerken bij het opstellen van de aanpak van een vraagstuk. 8

Provincie Limburg, WPM, WRO, WML Meer kennis en kunde Waterschappen leveren kennis over het oppervlaktewater- en ondiepe grondwatersysteem, WML en provincie leveren tevens kennis van het diepe grondwatersysteem. We leren van elkaar en benutten elkaars data. Binnen het netwerk is veel gebiedskennis aanwezig. We raken op de hoogte van wat er speelt. Vaardigheden in het gebruik van modellen worden binnen het netwerk on the job uitgewisseld. 9

Visiedocument Ibrahym 2015-2019 5. Hoe gaan we te werk? Functies van het netwerk van (model)specialisten Het netwerk van specialisten functioneert nu al. We zien verbeterpotentie door een duidelijke benoeming van functies die het netwerk kan vervullen en het aanbrengen van een rolverdeling daarin. De functies die we voor het netwerk zien: Projecten initiëren en begeleiden voor verdere ontwikkeling van Ibrahym en imod; Verbeteringen doorvoeren in werkwijze en in model; Beheer en onderhoud organiseren; Samen kennis opbouwen van het modelgebied en het model: actief samenwerken en kennisdagen organiseren; Gebruik Ibrahym promoten: Limburgse gebruikerscommunity faciliteren; Inbreng leveren aan landelijke ontwikkelingen zoals NHI en BRO: vertegenwoordiging in de landelijke imod gebruikersgroep; Onderling capaciteit uitwisselen indien nodig en mogelijk; Op langere termijn: mogelijk intern en extern diensten verlenen op het gebied van watervraagstukken. Deelnemers en taken binnen het netwerk Stuurgroep: Managers uit de vier organisaties vormen een stuurgroep, die wordt geïnformeerd door de begeleidingsgroep. De stuurgroep geeft de begeleidingsgroep jaarlijks opdracht tot het uitvoeren van (onderdelen van) het opgestelde werkplan. Begeleidingsgroep: De vier partijen vormen een begeleidingsgroep die de koers van het netwerk en het instrumentarium uitzet. De begeleidingsgroep ontwikkelt een visie op databeheer en stelt jaarlijks een werkplan op. De begeleidingsgroep wordt inhoudelijk gevoed door de specialisten en initieert ontwikkelprojecten. Voor deze projecten wordt draagvlak gezocht binnen de eigen organisatie. Het is 10

Provincie Limburg, WPM, WRO, WML mogelijk dat niet alle partijen bijdragen aan een project. Het opdrachtgeverschap wordt gedelegeerd aan iemand uit de begeleidingsgroep. Voor de landelijk imod gebruikersgroep wordt iemand uit deze groep afgevaardigd. De begeleidingsgroep bestaat uit specialisten en niet-specialisten. Projectgroep: Een projectgroep voert de geïnitieerde projecten uit. Projectgroepen worden ad hoc gevormd. Specialisten: Specialisten doen de uitvoering van databeheer en datalevering. Zij voeden de begeleidingsgroep met ideeën voor het doorontwikkelen van imod en Ibrahym. De specialisten organiseren regelmatig een kennisbijeenkomst. Ibrahym-coördinator: Om de faciliteiten en beheersaspecten te bewaken kan een persoon de rol van coördinator op zich nemen. Deze rol kent geen bevoegdheden, maar is een organiserend structuurelement. WPM, tot nu toe de meest intensieve modelgebruiker en organisator, levert voorlopig de coördinator. Op dit moment wordt begeleiding en projectinitiatie door grotendeels dezelfde mensen gedaan als het rekenen. Dit kan in de toekomst veranderen. Het is raadzaam om in elk geval steeds een aantal specialisten, dus mensen met inhoudelijke modelkennis, in de projectgroep te houden. Ook de begeleidingsgroep moet gevoed worden door specialisten. Werkwijze Berekeningen: Berekeningen voert iedere organisatie in principe voor zichzelf uit. Bij capaciteitstekort of prioriteringsproblemen kunnen de partijen onderling afspraken maken voor het uitwisselen van capaciteit. Iedere partij beslist zelf in hoeverre zij actief acquisitie pleegt bij externe partijen. Capaciteit: Wanneer het uitwisselen van capaciteit een wenselijke vorm blijkt te zijn en frequenter gaat plaatsvinden, kan de coördinator ook een rol spelen in de werkverdeling. Er kan dan worden gedacht aan een back-up in de vorm van een raamcontract met een adviesbureau, om pieken in het werk op te vangen. Routinematig werk kan eveneens worden uitbesteed; dit vergroot de snelheid waarmee vragen kunnen worden beantwoord en brengt externe kennis binnen. Dit blijft vooralsnog een zaak van de afzonderlijke partijen. Samenwerking en communicatie: Het netwerk is in principe virtueel. We communiceren via online omgevingen waarin praten, vergaderen, bestanden delen en samenwerken mogelijk is; zoveel mogelijk samengebracht in tools op de Ibrahym-server. De begeleidingsgroep monitort tevens dat de specialisten een aantal maal per jaar daadwerkelijk samenkomen om samen te werken. Kennisuitwisseling: Eenmaal per jaar wordt een inhoudelijke bijeenkomst georganiseerd voor de gebruikerscommunity, ook adviesbureaus en partners worden uitgenodigd. Partnership Voor samenwerking met mogelijke partners zien we mogelijkheden in de vorm van 1) een platform voor uitwisseling van kennis en informatie (de gebruikerscommunity) en 2) als deelnemer op een van de niveaus in het netwerk. Lid worden van de begeleidingsgroep is alleen mogelijk bij meebetalen. Als potentiële partners komen in aanmerking: Gemeentes; Rijkswaterstaat; Ministerie van I&M; Terreinbeheerders: Staatsbosbeheer, Limburgs landschap, Ver. Natuurmonumenten; 11

Visiedocument Ibrahym 2015-2019 Provincie Brabant; Waterschappen Brabant; Buitenlandse waterschappen in aangrenzend Maasstroomgebied (bv Niersverband); LLTB; Overige modelgebruikers. De rol van de partners kan variëren van leveren van informatie en kennis tot het mede ontwikkelen van het model. Ook helpen partners het gebruik van Ibrahym te stimuleren en uit te dragen. Onze positie als waterpartners en opdrachtgever We bevorderen het gebruik van Ibrahym door te laten zien dat Ibrahym de Limburgse hydrologie het beste representeert. We streven ernaar om bij alle waterprojecten in Limburg waarbij een model nodig is, gebruik te (laten) maken van Ibrahym. De concretisering van de samenwerking als waterpartners geeft een stevige positie voor belangenbehartiging in landelijke gremia, van technische gremia zoals het Nationaal Hydrologisch Instrumentarium tot beleidsmatige, zoals Deltaplan Hoge Zandgronden. Technisch gezien spreken we met één stem, beleidsmatig blijft iedere partij zijn eigen onderwerpen op de agenda zetten. Door het aannemen van externe opdrachten of het doen van opdrachten voor elkaar is belangenverstrengeling mogelijk (bv. sturen op wenselijke uitkomsten voor de eigen beleidsopgave). We waken voor compromitterende situaties en verdelen de opdrachten zo, dat de uitvoerende partij geen belang heeft bij de opdracht. Het uitvoeren van opdrachten voor elkaar betekent het wegnemen van kansen voor marktpartijen. Oneerlijke concurrentie vermijden we door te werken met raamcontracten voor marktpartijen en door routinematig modelwerk juist wel uit te besteden. 12

Provincie Limburg, WPM, WRO, WML 6. Hoe realiseren we de beoogde samenwerking en doelen? Middelen en mensen Om de ambitie uit deze visie te realiseren en Ibrahym optimaal te kunnen inzetten op een toekomstbestendige wijze, moeten we een aantal stappen zetten waar kosten aan verbonden zijn. Er worden twee soorten kosten onderscheiden: kosten voor beheer en onderhoud (B&O) en kosten voor ontwikkeling. Kosten voor B&O dragen we evenredig; na de fusie van de waterschappen is de verdeling hiervan 50 WRO/WPM, 25% Provincie Limburg, 25% WML. Kosten voor ontwikkelingen aan het model worden in principe volgens dezelfde sleutel verdeeld; echter als een ontwikkeling niet door alle partners gewenst is, maken we maatwerkafspraken. De inzetbare capaciteit per partij zal verschillen, maar de intentie is om minimaal twee mensen per partij bij Ibrahym te betrekken, waarvan minimaal één specialist. We stellen jaarlijks vast in een werkplan welke projecten en activiteiten we gaan doen en welke partijen daaraan bijdragen. In het eerste kwartaal wordt het werkplan voor het erop volgende jaar in concept gemaakt. Het werkplan bevat ook afspraken over het voorbereiden van de projecten/activiteiten en de organisatie ervan. Het werkplan wordt geaccordeerd door de stuurgroep. Hierna volgen de geschatte kosten en uren voor de ontwikkeling, beheer en onderhoud van het instrumentarium voor de looptijd van deze visie. Een gedetailleerde raming is opgenomen in bijlage 1. Benodigde middelen De middelen die we als consortium moeten opbrengen om de ambitie uit deze visie te kunnen realiseren zijn onderverdeeld in middelen voor ontwikkeling en middelen voor B&O. De verwachte kosten voor de periode 2015-2019 zijn afgezet tegen het gemiddeld bestede bedrag over de periode 2012-2014. De kosten voor ontwikkeling zijn in de periode 2012-2014 relatief laag, omdat de initiële ontwikkelkosten al eerder zijn gemaakt. In de genoemde periode is alleen de nieuwe AGOR (Ibrahym 2.0) gerealiseerd. De kosten die naar verwachting nodig zijn voor ontwikkeling in de periode 2015-2019 zijn een grove schatting op basis van de voorlopige roadmap (zie bijlage 1 en hoofdstuk 7). Niet elke partij zal evenveel bijdragen aan alle nu wenselijk geachte projecten. Per project wordt eerst een projectvoorstel met een gedetailleerde raming en kostenverdeling opgesteld. De verwachte kosten voor B&O zijn hoger dan in de voorgaande periode, omdat we hierbij rekening houden met het vervangen van de server (eens per drie jaar). Bedragen in k Gemiddelde per jaar over periode 2012-2014 Verwachte kosten 2015 2016 2017 2018 2019 Ontwikkeling 60 225 375 320 300 100 B&O 62 80 80 80 80 80 Totaal 122 305 455 400 380 180 13

Visiedocument Ibrahym 2015-2019 De ontwikkelkosten die in de tabel voor 2015-2019 zijn opgenomen zijn bedoeld voor het ontwikkelen van: Nieuwe AGOR (nieuwe ondergrond, modelcalibratie en berekening AGOR); Ibrahym 3.0; Nieuwe tools (als eerste wordt de registratie- en beheerstool Hydroconnect ingericht); Grondwaterkwaliteitsmodel (verzadigde en onverzadigde zone); GeoTOP (voxelmodel ondiepe ondergrond); Module schijngrondwaterspiegels; Betere aansluiting grond- en oppervlaktewater; Nieuwe modelconcepten. De kosten voor B&O zijn opgebouwd uit de volgende posten: Rekenserver (afschrijving en beheer&onderhoud); Helpdesk; Beheer en onderhoud data en software. Benodigde capaciteit De capaciteit die naar verwachting nodig is om de ambitie uit deze visie te realiseren, is weergegeven in uren voor het consortium als geheel. Tot op heden is de grootste inzet door WPM geleverd. WPM maakt het meeste gebruik van het model en is vanuit deze gebruikerservaring een stuwende kracht geweest achter de ontwikkeling en verbetering van Ibrahym. Voor een deel zal dit zo blijven. Met deze visie mikken we echter ook op de uitbreiding van het toepassingsgebied van Ibrahym, waardoor de belangen bij het model voor de vier partijen gelijker verdeeld worden. Deelprojecten kunnen eenvoudig steeds door een andere partij worden georganiseerd en getrokken. De verdeling van de uren moet bij het vaststellen van het werkplan worden afgesproken. Uren Verwachte gezamenlijke inzet 2015 2016 2017 2018 2019 Ontwikkeling 890 1.290 1.340 1.440 740 B&O 1.400 1.400 1.450 1.400 1.400 Netwerk/community 480 480 480 480 480 Totaal 2.770 3170 3.270 3.320 2.620 Opmerkingen bij de verschillende onderdelen: De uren voor ontwikkeling hebben tevens betrekking op de samenwerking met de NHI structuur. De extra uren voor B&O in 2017 houden verband met het vervangen van de rekenserver in dat jaar. Onder netwerk/community vallen uren voor de coördinatie en de bijeenkomsten. 14

Provincie Limburg, WPM, WRO, WML 7. Roadmap Ibrahym 2015-2019 Onderstaande roadmap geeft aan waar we de komende jaren aan willen gaan werken. Sommige onderdelen hebben een meerjarige doorlooptijd en komen daardoor vaker terug in het overzicht. De plannen worden jaarlijks concreet uitgewerkt in een werkplan, waarin ook de samenwerkmomenten en kennisbijeenkomsten worden opgenomen. De roadmap wordt jaarlijks bijgesteld. 2015 Grondwaterkwaliteitsmodule (verzadigd en onverzadigd) GeoTop integreren voor verbetering van de representatie van de ondiepe ondergrond (pilot) Plan van aanpak NHI-bestendige ontwikkeling Ibrahym Pilot deelmodellen 2016 Grondwaterkwaliteitsmodule (verzadigd en onverzadigd) Verbetering van de representatie van de ondiepe ondergrond ter voorbereiding van gebiedsdekkende implementatie GeoTop Koppeling met oppervlaktewatermodel SOBEK, koppeling met onverzadigde zonemodel SIMGRO versimpelen, beleidsondersteunend waterkwaliteitsmodel Maas NHI samenwerking Gebruikerscommunity opzetten 2017 Aanscherping grondwaterkwaliteitsmodule obv gebruikerservaringen en extra gegevens Verbetering performance Ontwikkeling zoals 3Di (integraal, snel rekenen, eenvoudige aanpassingen, visualisatie) toepassen op grondwatermodellen NHI samenwerking Module schijngrondwaterspiegels Betere integratie van Zuid-Limburg in Imbrahym 2018 Ibrahym 3.0 Aanscherping grondwaterkwaliteitsmodule obv gebruikerservaringen en extra gegevens Verbetering performance Ontwikkeling zoals 3Di (integraal, snel rekenen, eenvoudige aanpassingen, visualisatie) toepassen op grondwatermodellen NHI samenwerking Concept visiedocument 2020-2024 2019 Ibrahym 3.0 NHI samenwerking Visiedocument 2020-2024 15

Visiedocument Ibrahym 2015-2019 8. Referenties Taminiau, N.: Ibrahym, de digitale waterpartner. Visienotitie. WPM, 2013. Cok, J.: Actualisatie- en beheerplan Ibrahym. WPM/WRO, 2012. Klopstra, D., V. Beijk, F. van der Bolt: Roadmap NHI. Eindrapport. Stuurgroep NHI, 2014. 16

Provincie Limburg, WPM, WRO, WML 9. Bekrachtiging Door deze visie te accorderen verklaren partijen zich bereid om zich in te zetten voor de samenwerking op het gebied van hydrologische modellen en spreken zij af de komende vijf jaar financieel en met menskracht bij te dragen aan een toekomstbestendig modelinstrumentarium. Het exacte jaarbudget wordt in het jaarlijks werkplan voorgelegd aan de stuurgroepleden en geaccordeerd. Voor 2015 geldt het budget zoals weergegeven in hoofdstuk 6 van dit document. Organisatie: WPM Organisatie: Provincie Limburg Vertegenwoordigd door: Alfred Paarlberg Vertegenwoordigd door: Fred van den Brink Functie: Programmamanager Watersysteem Functie: Teammanager Water Plaats: Beegden Plaats: Beegden Datum: 2 april 2015 Datum: 2 april 2015 Handtekening: Handtekening: Organisatie: WRO Organisatie: WML Vertegenwoordigd door: Wouter Müller Vertegenwoordigd door: Lianne van Oord Functie: Hoofd afd. Beleid, Onderzoek en Advies Functie: Hoofd afd.onderzoek&advies Plaats: Beegden Plaats: Beegden Datum: 2 april 2015 Datum: 2 april 2015 Handtekening: Handtekening: 17