De mythe van het vroege leren



Vergelijkbare documenten
Thema: Titel van lezing. Naam van spreker

TOE MAAR, JE KAN HET!

SER rapport 2016 : Gelijk goed van start

TAALACHTERSTANDEN en VVE. Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer

Wat hebben jonge kinderen nodig?

Moedertaal en schooltaal

Spel en spelen. Over de ontwikkeling van het jonge kind.

De ziekmakende effecten van de toets cultuur. Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer Lector Early childhood Stenden Hoge School

Het maakbare kind? Jij mag zijn zoals je bent. Om te worden wie je bent, Maar nog niet kunt zijn; En je mag het worden. Op jouw manier. In jouw tijd.

Van meedoen naar leren. Alles op zijn tijd De pedagogiek van het jonge kind. Wat is opvoeding. Opvoeding is. Het maakbare kind? Computers?

Stress-reductie bij de taalstimulering. Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer

Twee of meer talen. Kunnen we er mee omgaan? Prof.dr. Sieneke Goorhuis-Brouwer KNO/CSK

Moedertaalontwikkeling en leren lezen een paar apart

Vroegsignalering taalontwikkelingsstoornissen Symposium Het jonge kind

VVE protocol. IKC Juliana. Weth. Rebellaan KA Barneveld

ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND

Informatieboekje. Voorschool

Tussendoelen Taal: Spraak- Taalontwikkeling

ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd 0 tot 4 jaar

Gezinssituatie: - woont bij... - broers... - zussen...

Beste ouders/verzorgers,

Arnhems overdrachtsformulier peuters

Gegevens voorschoolse instelling Naam instelling: Telefoonnummer: Naam medewerker: Datum van invullen: Gegevens kind Naam kind: Adres: Woonplaats:

Inhoudelijke beschrijving Vversterk Basistraining per module

Inhoudsopgave. Inleiding. 1 Taal en taalonderwijs. 2 Taalverwerving

ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND

Zo ben ik! Informatiedocument/vragenlijst voor ouders van een startende kleuters

Samen staan we sterk in de ontwikkeling van het kind. Mijn kind en VVE ouderbetrokkenheid

Pedagogisch beleidsplan 2016

DEMO. Voornaam. Achternaam. Geboortedatum. Gezinssamenstelling. Plaats in kinderrij. Levensbeschouwing. Nationaliteit ouders. In Nederland sinds

Peuteropvang Dolfijn

Vragenlijst leergeschiedenis lees- en spellingvaardigheid bestemd voor school / groepsleerkracht en interne leerlingenbegeleider

VoorleesExpress. Samen met ouders aan de slag. Praktische tips

cursus: Taalontwikkeling en taalstimulering

Reader voor pedagogisch medewerkers

dit ben ik Mijn naam is: Ik ga op (datum) naar de basisschool.

SLO PILOT VVE/PO Utrecht

Overdracht Alphen aan den Rijn

Om tot een verantwoorde beslissing te komen ten aanzien van al of niet bevorderen volgen wij het onderstaand stappenplan:

ZEG HET MAAR HET PRATEN VAN UW KIND. Leeftijd vanaf 4 jaar

Ruimte om te groeien. Peuterspeelzalen. De Boerderij. Pedagogisch werkplan

Plan doorgaande lijn VVE. Freekids Peuterspelen-Peuteracademie-OBS Kogerveld

De competenties. A Vertellen en voorlezen. A 1.2 Competenties. Competenties

Pedagogisch beleid Peuterspeelzaal: Het Kraankuikentje

Goede start met VVE!

Een vroege aanpak van achterstand in de (taal) ontwikkeling kan een slechte start op de basisschool voorkomen.

Leeswijzer individueel rapport KIJK! 0-4 jaar voor ouders

Pedagogisch beleidsplan peuterspeelzaal Hofferie / Okehuis

Intakeformulier nieuwe leerlingen

Informatiefolder Voor ouders 2014 Activiteiten voor kinderen van 0 tot 12 jaar en hun ouders

De Driemaster. Kwaliteitsonderzoek. vroegschoolse educatie

Thema kijken en observeren

B. Andere kinderen horen bij de zogenaamde laatbloeiers, hun rijpingsproces verloopt wat langzamer.

Uitleg activiteiten Brede School Kop van Zuid Beter Presteren

Kids2b. Een koffer vol bagage. Kleine kinderen worden groot. REIS vormt de kern van ons handelen; RES PEC VOOR. Het pedagogisch beleid

Dans & drama o.b.s. De Eiber Dedemsvaart Januari 2015

Hoe kun je meertalige ouders bereiken en ondersteunen? Tips voor schoolteams

Piramide. Dé educatieve methode voor alle jonge kinderen

Wegwijzertje. Website: Mail: 15 januari 2016 Nieuwsbrief nummer 9.

Pedagogisch beleid in Brede School de Waterlelie, Prinsenhof te Leidschendam

Welkom in de kikkergroep

Voorbeelden van basiscompetenties TAAL/mondelinge taalontwikkeling zijn: Groeiboek Groeiboe

Intakeformulier Zaan Primair scholengroep

Pedagogisch Beleid. Inschrijving

Opbrengstgericht werken in de onderbouw = benutten van talenten in de onderbouw

Ouders inspireren. bij voorlezen en taalontwikkeling. Praktische tips voor leerkrachten en pedagogisch medewerkers

Meertaligheid in voorschoolse periode Marga van Mil-Leijtens, OnderwijsAdvies 30 september 2011

Gehechtheid in de klas

Introductie logopediepraktijk. Van brabbelen tot babbelen. Ons team van logopedisten. Doelstellingen informatieavond.

Les 1. 1 En jij? O 2 keer per jaar O 3 keer per jaar O 4 keer per jaar. Wat is een rapport? 1. Krijgt jouw kind een rapport?

Piramide. De educatieve methode voor alle jonge kinderen

Signaleringslijst voor Kleuters 2.0 1)

Overgang naar de volgende groep/ doublure 2017

AANMELDINGSFORMULIER OUDERS VOOR ONDERZOEK EN BEHANDELING VAN DYSLEXIE

Doorstroomgegevens groep 1 tot en met 8 Inhoud

Pedagogische kwaliteit in beweging

PEDAGOGISCHE BASISPRINCIPES

RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL DE DELTA

WAT IS DE VOORSCHOOL PLUS?

Inhoud Trainersmap De Basis

Oké-formulier. Overdrachtsformulier voorschoolse voorziening- basisonderwijs in de gemeente Deventer

Uw kind, ook onze zorg

Doelenlijst G-start voor VVKBaO

Hoofdstuk 2 De organisatie van het onderwijs

Pedagogisch kader Kinderdagverblijf Filios

De kwaliteit van Peuterplein

Doeltaal is voertaal. Engels geven in het Engels. Whitepaper. Doeltaal is voertaal Marion Ooijevaar, 30 januari Introductie

Praten leer je niet vanzelf

Pedagogische Visie en Beleid

HANDLEIDING. De kleine Eigen Wijzer. De kleine Eigen Wijzer. Overdracht van peuter naar kleuter

Handleiding. Vroegtijdige signalering en adequate aanpak op het gebied van lezen/spellen en dyslexie.

3. Handleiding bij de peuter-estafette

SAMEN SCHOLEN in Ter Aar

Taalstimulering ouders en kinderen 8 november 2018 Yvonne Weijers (Bibliotheek Venlo) Marjan Middelkoop (Cubiss)

Protocol kleuterverlenging en doublure

Werk aan de taalvaardigheid en empowerment van ouders

Themabrief Karel viert Kerstmis december 2015

Neem er even de tijd voor!

b. Er is indien nodig mondeling overleg met voorschoolse voorziening en eventueel school van herkomst.

Transcriptie:

5-12-2007 KNO/CSK 1

De mythe van het vroege leren Prof.dr Sieneke Goorhuis-Brouwer Orthopedagoog/spraakpatholoog UMCG 5-12-2007 KNO/CSK 2

Peuters en kleuters aan de top van de leerfabriek goed maken wat later fout gaat de wereld op zijn kop gezien vanuit de ontwikkelingspsychologie en pedagogiek Kleuters ontwikkelen van competenties Pubers - strategisch en programmatisch leren producten voor de kenniseconomie 5-12-2007 KNO/CSK 3

Treurige ontwikkeling voor kinderen en leerkrachten Sinds één jaar moeten wij een training volgen om een voorschool te worden. Ik moet nu een programma uit een boekje volgen. Mijn eigen creativiteit gaat verloren. Bovendien kan ik nu onvoldoende aandacht geven aan de kinderboekenweek, dierendag, herfst en ga zo maar door. Voormalige DDR praktijken? 5-12-2007 KNO/CSK 4

Het maakbare kind? Jij mag zijn zoals je bent Om te worden wie je bent, Maar nog niet kunt zijn; En je mag het worden Op jouw manier In jouw tijd. 5-12-2007 KNO/CSK 5

Floortje Groep 1 speels, snel klaar Doubleren? Groep 2 flodderig Extra aandacht + logopedie Groep 3 lezen en schrijven RT + fysiotherapie Groep 4 verhaalsommen Logopedie 5-12-2007 KNO/CSK 6

Groep 5: Laat maar, ik kan het toch niet Testscores 72-94 M = 85 Doubleren? 5-12-2007 KNO/CSK 7

Kinderen kan je niet maken wel breken. Vroege emotionele en sociale ervaringen Neurale neerslag in het lymbische systeem Bepalend voor de persoonsvorming 5-12-2007 KNO/CSK 8

Sociaal-emotionele ontwikkeling Achterstand Verkeerd milieu Niet goed genoeg Extra aandacht Onzekere, faalangstige mensen. 5-12-2007 KNO/CSK 9

Groep 1 en 2 Zelfvertrouwen ontwikkelen Houvast in de omgang en bevestiging Kleuters ontwikkelen zich dan tot leerlingen 5-12-2007 KNO/CSK 10

Ontogenese (ontwikkeling volgens een vast patroon) Kruipen lopen Brabbelen - spreken Spelen - leren Voorwaarden scheppen tot ontwikkeling 5-12-2007 KNO/CSK 11

Vijf eeuwen opvoeden in Nederland, Bakker, Noordman en Rietveld, 2006 De natuur overhaast zich niet: de vogel werpt eieren niet in het vuur om ze snel uit te broeden (Comenius) Bij de kleuters staat spelend leren en voorlezen voorop (Fénélon) We zoeken altijd de volwassenen in het kind, zonder te bedenken wat een mens is voor hij volwassen wordt. (Rousseau) De jonge mens wordt gezien als een klomp klei, waaruit men kneden kan wat men wil (Fröbel) 5-12-2007 KNO/CSK 12

Nature and Nurture Führen und Wachsenlassen Aansluiten bij de innerlijke groei van personen in wording Sociaal-emotionele ontwikkeling belangrijker dan leerprestaties 5-12-2007 KNO/CSK 13

Opbouw neurologisch netwerk Deels algemeen mijlpalen in motorische en taalontwikkeling Deels specifiek - een of tweetalig waarden/normen 5-12-2007 KNO/CSK 14

Spreiding in het bereiken van mijlpalen Omrollen 3 7 maanden Lopen 10 20 maanden Eerste woordjes 9-18 maanden 5-12-2007 KNO/CSK 15

Taalontwikkeling Bloemenwaterzeef Monden Heb jij die gebrookt? Jij hebt een foute mond Doe je hoofd eens open. 5-12-2007 KNO/CSK 16

Taalontwikkeling centraal Hoe vroeger, hoe beter. Peutertoets VVE 5-12-2007 KNO/CSK 17

Normale taalontwikkeling Gezonde kinderen goed gehoor, goede mentale ontwikkeling, goede medische status. 5-12-2007 KNO/CSK 18

Groninger Diagnostische Spreeknormen brabbelen ; enkele woordjes 12-18 maanden 1- woorduitingen 18-24 maanden 2- woorduitingen 2;0-2;6 jaar 2- en 3 woorduitingen 2;6-3;0 jaar 3 tot 5 woorduitingen; 50% 3;0-3;6 jaar > 5 woorduitingen; 75% 3;6-4;6 jaar enkelvoudige zinnen; > 75% 4;6-5;6 jaar samengestelde zinnen; 90% > 5;6 jaar 5-12-2007 KNO/CSK 19

Spreiding Genetische aanleg om taal te leren Taalinput ondergestimuleerde kinderen Effecten van VVE Niet anders dan de gewone aanpak: voorlezen,rijmen,zingen 5-12-2007 KNO/CSK 20

Geletterdheid Taalverwerving, lezen, schrijven en spellen Ook in Nederland komen veel kinderen van de basisschool die slecht lezen en schrijven, Door jonge kinderen regelmatig voor te lezen kan dit worden voorkomen. 5-12-2007 KNO/CSK 21

De doorgaande leerlijn: 0 1 jaar Communicatie door kijken, lachen en vocaliseren Luisteren, liedjes zingen, benoemen 5-12-2007 KNO/CSK 22

De doorgaande leerlijn: 1-2;6 jaar Woordenschatontwikkeling Benoemen, aanwijzen, vertellen. Eenvoudige prentenboeken. 5-12-2007 KNO/CSK 23

Doorgaande leerlijn: 2;6 3;6 jaar Start literaire beleving Eén boekje moet vaak voorgelezen worden 5-12-2007 KNO/CSK 24

Doorgaande leerlijn: 3;6 6 jaar Rijmen, zingen Voorlezen, vertellen Ik wil geen woordjes, ik wil een verhaal! 5-12-2007 KNO/CSK 25

Doorgaande leerlijn: > 6 jaar- formele taaloperaties Lezen Spellen Reflectie op taalgebruik Alle drie gebaseerd op het drijfvermogen dat in de eerste zes jaar wordt opgebouwd. 5-12-2007 KNO/CSK 26

Toetsen in groep 1 en 2 Doet afbreuk aan de spontane ontwikkeling Subsidiegevers willen rendement zien. 35% van de kinderen in de knel 5-12-2007 KNO/CSK 27

VVE- methoden Voor leerkrachten, niet voor kinderen Schat aan waardevol didactisch materiaal Met deze kennis kijken naar kinderen en daarop aansluiten VVE gelden: Groepsverkleining en scholing van leidsters 5-12-2007 KNO/CSK 28

5-12-2007 KNO/CSK 29