Plan van aanpak ISIS (korte termijn) Doelstellingen ISIS korte termijn (medio 2007- eind 2009) Het verzamelen en analyseren van resistentiedata van klinische relevante pathogenen t.b.v. : Monitoren van trends (EARSS, Nethmap) Produceren spiegelgegevens t.b.v. tijdige kwaliteits verbetering van MML, eventueel actuele ziekenhuishygienische vragen Tijdig detecteren van multi-institutionele epidemische verheffingen (interventie mogelijk) Actief reageren op nieuwe resistentie problematiek Het streven is om eind 2009 een ongoing surveillance te hebben gerealiseerd van S. aureus plus de bijzonder-resistente micro-organismen (BRMO) zoals gedefinieerd in de WIP richtlijn Maatregelen tegen overdracht van bijzonder-resistente micro-organismen (BRMO), met die beperking dat binnen de groep van Enterobacteriaceae alleen de klinisch meest voorkomende genera zullen worden gemonitored. Gestart zal worden met een surveillance gericht op het voorkomen van extended spectrum beta-lactamase (ESBL) productie binnen de Enterobacteriaceae. Gebruikers van ISIS data 1. MML 2. SWAB (Nethmap) 3. EARSS 4. clinici voor vaststellen empirisch antibiotica beleid 5. wetenschappelijk onderzoek (descriptieve epidemiologie) 6. CIB (primair signaleringsoverleg) Voorwaarden om aan doelstellingen te voldoen (zoals geformuleerd op ISIS gebruikersdag en evaluatierapport CIB) Breed gedragen plan van aanpak Actieve samenwerking tussen ISIS-team en MML (zowel inhoudelijk als IT) Samenstellen van werkgroep ISIS doorstart korte termijn waarin vertegenwoordigd NvMM, MML, CRG/SWAB Eigen budget Doorstart dient als uitgangspunt te hebben eenvoudig en met een beperkt aantal microorganismen en andere variabelen te beginnen rekening houdend met alle mogelijke uitbreidingen in de toekomst Medisch microbiologische kennis aanwezig in ISIS-team Data die verzameld gaan worden In de routine diagnostiek verzamelde microbiologische data (identificatie, gevoeligheidsbepalingen en de epidemiologische data beschikbaar in LIMS) die nodig zijn voor antibiotica resistentie surveillance. Tevens zullen gebruikte methodieken en ziekenhuiskarakterisitieken worden gemonitored. 5/23/2007 HvV 1
Participerende laboratoria Beginnen met het UMCU en 17 ISIS laboratoria, gevolgd door resterende EARRS laboratoria en Academische laboratoria. Daarna resterende laboratoria, prioritering o.b.v. grootte lab en dekkingsgraad in de regio s. Wijze van data verzameling Uit evaluatie rapport en terugkoppeling is gebleken dat het exporteren van ruwe data van MML naar het CIB grote voordelen heeft boven het doorsturen van reeds op lokatie bewerkte data. Het streven is de huidige manier van dataverzameling (continue verzending via automatisch koppeling) te wijzigen in een maandelijks oversturen van data. De ruwe data zullen m.b.v. een eenvoudig format (te koppelen software programma aan LIM op lokatie) worden omgezet in een volgens een standaard formaat ingerichte csv-file en als zodanig verstuurd naar het RIVM. De kwaliteit van de data wordt gewaarborgd door: de data in de Laboratorium Informatie Systemen (LIS) van de MML s niet van te voren te interpreteren (gebruik ruwe data), Alleen records van geautoriseerde isolaten versturen naar RIVM zoveel mogelijk automatiseren van de beheer processen gericht op kwaliteit (inhoud en structuur) om menselijke fouten te voorkomen, voor elk laboratorium een eigen vertaaltabel voor conversie van ruwe data naar de ISIS standaard formuleren in overleg met de verantwoordelijke microbioloog op lokatie terugkoppeling tot een vast onderdeel van het proces te maken. Het verslag van de controle op de structuur en inhoud wordt teruggekoppeld naar het insturend laboratorium (vorm: mail incl. verwerkingsrapportage) Patiënten worden geanonimiseerd en instituten worden voor op derden onherkenbare wijze gecodeerd in de database. Inrichting van de nieuwe MML database en Antibiotica datawarehouse Uitgangspunten m.b.t. ontwikkeling en inrichting van de nieuwe MML database zijn flexibiliteit, correctheid van de data en minimale beheersinspanning. Als nieuwe database wordt een Microsoft SQL-Server database gebruikt die op het RIVM wordt beheerd door medewerkers van het EMI. In onderstaand schema wordt de architectuur weergegeven. Centraal staan de 2 Microsoft SQL-Server databases: 1) de MML database waarin de ruwe data wordt opgeslagen 2) het datawarehouse Antibiotica, dat wordt gebruikt voor analyses, rapportages en queries. Ad 1) In de MML- database worden ruwe gegevens opgeslagen. De ETL functionaliteit van Microsoft SQL Server 2005 (SSIS) wordt gebruikt voor import van de datafiles van de MML s. SSIS is standaard onderdeel van de SQL Server 2005 Enterprise Edition, en kan daarom met weinig extra kosten worden ingezet. In dit proces wordt het bericht met de eerste beheer module op structuur gecheckt. De MML-database kan voor meerdere specifieke vraagstellingen gebruikt worden. Ad 2) Gegevens van de MML-database worden eveneens met de SSIS functionaliteit en labspecifieke vertaaltabellen (metadata, cross reference) geëxporteerd naar het datawarehouse Antibiotica. In deze beheer module wordt het bericht op inhoud gecheckt. Voor de terugkoppeling en standaard rapportages wordt de functionaliteit van Microsoft SQL- Server database, zoals de SQL Server Reporting Services gebruikt. De database moet voor de 5/23/2007 HvV 2
epidemiologen rechtstreeks toegankelijk zijn via SAS. Indien de kennis over specifieke tools van de Microsoft SQL-Server 2005 database (bijvoorbeeld analysetools) niet binnen het RIVM aanwezig is, wordt deze extern ingehuurd (of intern opgeleid?). De bouw en inrichting van de database zal erop gericht zijn de beheersinspanning in de toekomst te beperken door maximaal gebruik te maken van de functionaliteit en tools van de Microsoft SQL-Server database. Verder zullen de bouw en inrichting worden verricht in nauwe samenwerking met het ISIS-team. In het ontwerp van de database zal rekening mee worden gehouden dat 1) per isolaat in de toekomst additionele testen kunnen worden toegevoegd (b.v. micro-organisme specifieke confirmatietesten, typeringen), 2) de mogelijkheid bestaat om gegevens aan andere databases te koppelen en koppelen en 3) een unieke patient identifying code (niet herleidbaar tot de patient) zoals het burgerlijk service nummer kan worden toegevoegd (zie wetsvoorstel Wet gebruik burgerservice nummer in de zorg aangenomen door de 2 e kamer oktober 2006). Terugkoppeling naar MML 1. Maandelijkse data analyse op kwaliteit binnengekomen data (o.a. frequentie tabellen). Bij twijfel kwaliteit terugkoppeling door ISIS naar MML. 2. Inhoudelijke terugkoppeling naar MML nog op te stellen door ISIS werkgroep (soort data, wijze van presentatie, medium van terugkoppeling, frequentie van terugkoppeling). 3. Voor de terugkoppeling en standaard rapportages wordt de functionaliteit van Microsoft SQL-Server database, zoals de SQL Server Reporting Services gebruikt. 4. Multi-institutionele verheffingen worden in overleg met betrokken MMLs gemeld in signaleringsoverleg RIVM 5/23/2007 HvV 3
Verwachte investeringen c.q. verantwoordelijkheden van deelnemende laboratoria Eenmalig: 1. export format schrijven door databeheerder MML (i.s.m. ISIS team) waarmee maandelijks data kunnen worden doorgestuurd (voorbeelden aanwezig) 2. participeren in opstellen van vertaal tabellen van lokale laboratorium specifieke terminologie naar ISIS standaard 3. vastleggen van wijze van identificatie en bepalen van gevoeligheidbepalingen van de te monitoren micro-organismen Maandelijks: 1. Maandelijks opsturen van data (minimale inspanning) en beoordelen van feedback 2. Beschikbaar zijn voor overleg met ISIS databeheerder bij twijfel over kwaliteit data en actief participeren in oplossen van problemen 3. Actief informeren databeheerder ISIS als wijzigingen in werkwijze zijn opgetreden bij de productie van data of als er wijzigingen zijn opgetreden in LIMS systeem Jaarlijks: Analyseren en authoriseren (binnen tijdsbestek van 3 weken) van eigen ingevoerde data voorafgaand aan publicatie in Nethmap en EARSS. Verantwoordelijkheden binnen het CIB Het ISIS-project wordt een deelproject binnen de projectgroep Antibioticaresistentie. De ITontwikkeling en beheer zullen door EMI uitgevoerd worden en plaatsvinden onder eindverantwoordelijkheid van het CIB. Tijdspad korte termijn Juli-December 2007: Uitwerken stappen plan t.b.v. ESBL surveillance (welke produkten wanneer opleveren, hoe en wanneer evalueren, tijdschema verschillende fasen in opbouw surveillance systeem) aansluiting alle 17 ISIS labs op nieuw wijze opzetten kwaliteits systeem 31 December stopzetten wijze van verzamelen data volgens oude systeem 2008-2009 Uitbreiden systeem naar EARSS labs en academische centra Uitbreiden naar andere micro-organismen Doorontwikkelen kwaliteits systeem Pilot study naar ESBL surveillance herhalen Alert logaritmen implementeren en evalueren met MML werkbesprekingen met participerende MML (o.a. evaluatie export en feedback) optie: ontwikkelen web-applicatie Projecten c.q. mogelijkheden voor de lange termijn 5/23/2007 HvV 4
Herstructurering organisatorische structuur tussen CIB, NvMM en participerende MML Uitbreiden van database met extra informatie t.b.v. : meldingsplichtige ziekten LSI-projecten (campylobacter, GRAS project) Koppeling met data voortkomende uit kiemsurveillance verricht in referentielabs Uitbreiden aantal participerende labs tot maximale landelijke dekking Uitbreiden met maandelijkse rapportages van geinterpreteerde c.q. inhoudelijke data analyses op regionaal en nationaal niveau 5/23/2007 HvV 5