RELATIEMAGAZINE VAN STICHTING WIJ ZIJN ZUIDWESTER INHOUDELIJK 11 2012 NUMMER 05 THEMA: PARTICIPATIE IN DE SAMENLEVING ZUIDWESTER relatiemagazine ij zijn zonnig Wij zijn zelfstandig - Zelfstandigheid bevordert participatie Wi lettend Ik ben aan het woord - column Wij zijn bevriend - Willem hoort bij ons W
WIJ ZIJN BEREIKBAAR WIJ ZIJN INHOUDELIJK Jan Heshof is regiodirecteur in de regio Zuid-Holland Zuid. Hij heeft als belangrijk aandachtsgebied in zijn portefeuille, het werk, de ADRESSEN dagbesteding en vrije tijd van cliënten. Belangrijke pijlers die een bijdrage leveren aan de participatie van cliënten in de maatschappij. ADRESGEGEVENS VESTIGINGEN ZUIDWESTER Aan de slag in een betaalde baan? Of thuis COLOFON Wij zijn dichtbij is een uitgave van Stichting Zuidwester. In de regio s Zuid-Holland, Zeeland en West-Brabant biedt Zuidwester zorg en ondersteuning aan cliënten met een verstandelijke beperking. Dit relatiemagazine verschijnt drie keer per jaar en wordt verstuurd aan ouders en verwanten, externe relaties, medewerkers en vrijwilligers. Redactie Joost van den Berg, Multimedia Producer Fabienne Brandt, Communicatieadviseur Alan Fish, Medewerker Planbureau Ad van der Leeden, Leidinggevende Facilitaire Dienst Petra Verhulst, Medewerker Wonen Eindredactie Annette van der Wulp, Senior Communicatieadviseur Fotografie Joost van den Berg Concept en Ontwerp Superlatief, Rotterdam Drukwerk De Bondt grafimedia communicatie ALGEMEEN: STICHTING ZUIDWESTER E info@zuidwester.org I www.zuidwester.org T 0187 89 8888 RAAD VAN BESTUUR EN STAF Westerschelde 14 3241 LK Middelharnis T 0187 89 8705 REGIO GOEREE-OVERFLAKKEE REGIOKANTOOR Haringvliet 6 T 0187 89 8888 REGIO WEST-BRABANT Doelen 78 4813 GR Breda T 076 52 58 540 REGIO ZEELAND Rommerswalestraat 1 Postbus 2202 4460 ME Goes T 0113 24 6800 REGIO ZUID-HOLLAND ZUID LOCATIE SPIJKENISSE P.J. Bliekstraat 1-3 3201 PL Spijkenisse T 0181 60 1601 LOCATIE OUD-BEIJERLAND Van Schendelstraat 9 3261 SJ Oud- Beijerland T 0186 64 5700 COMMISSIES CENTRALE CLIËNTENRAAD Dhr. A. van Vliet Hohorst 52 2678 DD De Lier E avanvliet@caiway.nl ONDERNEMINGSRAAD E ondernemingsraad@zuidwester.org KLACHTENCOMMISSIE E Klachten.cie.bewoners@zuidwester.org CLIËNTVERTROUWENSPERSOON E cvp@zuidwester.org BEDRIJFSMAATSCHAPPELIJK WERK T 06 250 915 46 STICHTING VRIENDEN VAN ZUIDWESTER E vriendenvan@zuidwester.org T maandag- en dinsdagmorgen 0187 89 8977 2 COLOFON EN ADRESSEN 3 WIJ ZIJN INHOUDELIJK VAN DE REGIODIRECTEUR 4 WIJ ZIJN KORT VAN STOF 6 WIJ ZIJN ZONNIG HET IS EEN ZONNIG NAJAAR 8 WIJ ZIJN ZELFSTANDIG ZELFSTANDIGHEID BEVORDERT PARTICIPATIE 9 WIJ ZIJN UITGEKOOKT RECEPT 10 WIJ ZIJN CENTRAAL DE TIJD IS RIJP 11 IK BEN AAN de hele dag chillen? Dit laatste lijkt misschien een lekker relaxte besteding van de dag, maar de ervaring leert ons, dat de verveling op den duur toch toe slaat. Wij zien ons de komende tijd voor de uitdaging gesteld, om cliënten te ondersteunen en te begeleiden bij de wensen die zij hebben op het gebied van werk en dagbesteding. Een uitdaging, omdat we opereren in een omgeving die aan verandering onderhevig is. Zo worden wij regelmatig geconfronteerd met cliënten die geen indicatie voor dagbesteding hebben. Hiernaast blijkt het voor onze cliënten ook niet gemakkelijk om in de reguliere arbeidsmarkt een betaalde baan te vinden. Toch willen wij ook deze cliënten een aanbod doen. Zodat ze kunnen werken aan persoonlijke ontwikkeling en volwaardig kunnen participeren in de maatschappij. Wij zullen daarbij op een slimme manier de samenwerking moeten zoeken met onder andere re-integratie bedrijven of met instellingen die stage bieden aan cliënten, waarbij ook arbeidsvaardigheden getraind kunnen worden. Dit aanbod maakt onderdeel uit van een te ontwikkelen visie op besteding van de dag voor verschillende doelgroepen; ouderen, kinderen, mensen met een meervoudige beperking en voor cliënten met een licht verstandelijke beperking. Uiteraard is naast het hebben van een zinvolle Oplage 4000 exemplaren Redactieadres Stichting Zuidwester Afdeling Communicatie T: 0187 89 8801 E: communicatie@zuidwester.org LOCATIE HELLEVOETSLUIS Schoolstraat 14 3224 AM Hellevoetsluis T 0181 39 2919 STICHTING ZUIDWESTER VOOR WERK E zuidwestervoorwerk@ zuidwester.org I www.zuidwestervoorwerk.nl T 0187 89 8795 HET WOORD COLUMN 12 WIJ ZIJN OPLETTEND PROJECTGROEP SEKSUALITEIT EN PREVENTIE MISBRUIK 14 WIJ ZIJN BEVRIEND WILLEM HOORT BIJ ONS 16 WIJ ZIJN DIGITAAL ACTIEF MET DE COMPUTER 17 IK BEN AAN HET WOORD COLUMN 18 WIJ ZIJN GESTART MATERNESSELAAN dagbesteding, betaald werk of een stage, ontspanning ook belangrijk. Genieten van vrije tijd en vakantie. Veel van onze cliënten hebben ook daar ondersteuning bij nodig. Daarom willen wij ook ideeën genereren, hoe wij kunnen ondersteunen in het bezoeken sportverenigingen, familie en vriendenbezoek, een bioscoopje pikken of het onderhouden van contacten met de buurt. Een totaal pakket van het besteden van je dag als het ware, ook in de avonduren en weekeinden. 2 3
WIJ ZIJN KORT VAN STOF WIJ ZIJN KORT VAN STOF kort nieuws van Zuidwester Lepelstraat pakt in! Dit jaar wordt voor het eerst sinds lange tijd de verzorging van de jaarlijkse kerstpakketten voor personeel en vrijwilligers van Zuidwester, weer binnen de eigen organisatie uitgevoerd. Het pakketje is een vorm van waardering voor de getoonde inzet namens Raad van Bestuur en Managementteam. De buurtsuper in Lepelstraat is in samenwerking met De Zwanenhoeve in Zevenbergen de uitdaging aangegaan om ruim 2400 pakketjes in te pakken en te leveren. De redactie van Dichtbij was uiteraard nieuwsgierig naar de inhoud, maar dát moet nog even geheim blijven. Dan maar een foto van de harde werkers op de voorkant van Dichtbij. Tussen het harde werken door, was er in de eerste weken van oktober ook tijd voor een feestje: de winkel was precies één jaar open en dat was reden voor een week van speciale aanbiedingen voor de vaste klanten uit het dorp. Het is bijna 40 jaar geleden Met koninklijk bezoek in de persoon van koningin Juliana, werd in 1973 het toenmalige Hernesseroord officieel in gebruik genomen. Inmiddels is er in de afgelopen veertig jaar veel veranderd, Hernesseroord zoals velen dat nog van vroeger kennen, bestaat niet meer. De decentralisatie is al jaren een feit en het werkgebied heeft zich ver buiten de landsgrenzen van Goeree Overflakkee uitgebreid. Toch wordt niet zo maar aan het veertig jarig bestaan voorbij gegaan, in de week van 8 tot en met 15 juni 2013 worden voor cliënten en (oud) medewerkers een aantal activiteiten georganiseerd, met als hoogtepunt een feestelijke reünie op vrijdag 14 juni. Oud medewerkers van Hernesseroord en concernafdelingen zijn van harte welkom om deze reünie bij te wonen. Houdt voor meer informatie over deze reünie de Zuidwester website en Facebook account in de gaten. Ken jij oud Hernesseroord collega s waarvan je zeker weet dat ze hier graag bij aanwezig willen zijn? Maak ze dan alvast attent op deze datum. Politiek Café In aanloop naar de Tweede Kamer verkiezingen werd in het restaurant in Spijkenisse weer een Politiek Café georganiseerd voor cliënten en medewerkers. Dit keer mocht Zuidwester de politica Mariëtte Hamer van de PvdA en VVD-kandidaat kamerlid Roald van der Linde verwelkomen achter de debat tafel. Zij stonden de cliënten met hun vaak stevige vragen, graag te woord. De stemming zat er dan ook goed in. Standpunten werden zowel uitbundig toegejuicht als stevig bekritiseerd. De politici moesten met een goed verhaal komen en hun mannetje staan tijdens het vragenvuur van de toehoorders. De bezuinigingen in de zorg waren voor de meeste aanwezigen een belangrijk punt van aandacht. Cliënten maakten duidelijk dat zij bezorgd zijn over het mogelijk verdwijnen van banen bij de begeleiders en dat ze het zeer belangrijk vinden dat ze niet nog minder overhouden van hun inkomen of uitkering. Wij vinden het belangrijk om het Politiek Café te organiseren, waarin politici op cliëntniveau uitleggen waar hun partij voor staat. Cliënten worden op deze manier meer gestimuleerd om gebruik te maken van hun kiesrecht en - nog belangrijker - een weldoordachte keuze te maken, aldus Frits Nienkemper die de avond presenteerde. 4 5
WIJ ZIJN ZONNIG WIJ ZIJN ZONNIG HET IS EEN ZONNIG NAJAAR Ik merk dat teams blij zijn met de mogelijkheid om door middel van de ZON! Teamactie 2012 iets aan te pakken, wat ze soms al lang wilden. Na een regenachtige zomer, is Zuidwester met vertrouwen het najaar ingegaan. Ieder team van een woning of dagbestedingsgroep heeft door middel van de ZON! Teamactie 2012 de mogelijkheid om, met ondersteuning van een ZON! begeleider te werken aan kwaliteitsverbetering. Het project Zorg en Ondersteuning NU! heeft hiermee een concreet vervolg gekregen. TEAMACTIE Deze thema s zijn een goede en vanuit de Kweekvijver betrokken bij ZON!. Ik vind het een mooie kans voor belangrijk dat het ook echt wordt besteed aan verbetering van kwaliteit inspiratie voor een team om nu weer zowel de cliënten als medewerkers. van bestaan van de cliënt. Direct door Nadat begin van dit jaar, kris kras door de een verbeterslag te maken, aldus Een welkom extraatje voor de cliënt aan de slag te gaan voor die cliënt organisatie heen, zo n veertig medewerkers Ad. Ik merk dat teams blij zijn met en een stukje waardering voor de of indirect door de ondersteuning te meer dan zestig verwanten, collega-mede- de mogelijkheid om door middel van inzet die medewerkers tonen in de verbeteren. De afdeling Kwaliteit meet werkers en cliënten geïnterviewd hebben, de ZON! Teamactie 2012 iets aan te begeleiding en zorg voor cliënten. Of dit ook daadwerkelijk of het resultaat hadden we een enorme hoeveelheid pakken, wat ze soms al lang wilden. nu resulteert in activiteit met cliënten oplevert. Gelukkig krijgen we ook verslagen, die waardevolle thema s Het is ook lekker simpel! Je maakt of een stukje ontwikkeling, het is een de hulp van tien studenten van de opleverden rond wat mensen zelf veranderd als team een kort plan, er neemt een kans die moet worden benut. Roosevelt Academy, zij meten hoe de willen zien in de situatie van cliënten en hun ondersteuning, legt trajectleider ZON! Ad Wiese uit. Thema s rond de cliënt waren onder andere dat de cliënt echte veiligheid zou moeten ervaren en dat zeker de emotionele veiligheid niet altijd door cliënten wordt gevoeld. Dat kwam vaak naar voren! Ook dat er gewoon meer leuke alledaagse dingen met cliënten gedaan zouden moeten worden en dat cliënten te weinig individuele aandacht krijgen, waren belangrijke onderwerpen die met allerlei voorbeelden steeds weer terugkwamen. Een belangrijk punt rond de ondersteuning door ZON! begeleider contact met je op, helpt je om je plan concreter te maken, regelt het benodigde geld, helpt je bij de uitvoering en meet of het doel behaald is. Is het echt zo simpel? Nou, zegt Marieke Versluis, één van de ZON! begeleiders, Meestal wel, maar niet alle ingediende projecten leiden tot een verbetering van kwaliteit van bestaan van cliënten. Een team wilde bijvoorbeeld een teamuitje organiseren, want een betere band tussen medewerkers kwam de cliënten ten goede. Ik geloof het nog ook! Maar GOED VOORBEELD Er is bijvoorbeeld een team, dat iets over Gentle teaching had gelezen, legt Marieke uit. Ze hebben met de ZON! begeleider uitgezocht wie een cursus kon geven, hebben als team de cursus gevolgd en werken nu volgens de principes van Gentle teaching. Dat was wel een flinke investering, in verband met de tijd voor het uitzoeken en de cursus zelf en de vervangingsuren. Zo gaat het geld snel, maar het is er wel voor bedoeld! situatie voor en na zo n project is. TOEKOMST ZON! De plannen om ZON! voort te zetten, liggen er al. We moeten teams nog veel meer in de gelegenheid stellen om kennis op te doen, om methodieken in te voeren, meer methodisch te werken, hun cliënten meer te empoweren, vult Ad aan. Mensen zijn altijd bereid zichzelf te verbeteren. Dus als er in de toekomst meer geld voor vrijkomt, dan stelt Zuidwester het gelijk beschikbaar voor de teams! Dat is een belofte. de medewerker bleek dat zij graag meer ruimte en bevoegdheden willen, om de cliënt goed te kunnen ondersteunen. Het meest terugkerende thema was hier trouwens beter communiceren met de cliënt en zijn netwerk. dat is te indirect om hier geld aan te besteden. KANS Marieke is als Medewerker Wonen sinds 2005 werkzaam bij Zuidwester ONDERSTEUNING VAN ROOSEVELT ACADEMY Uiteraard moeten we dit geld verantwoorden naar de zorgverzekeraar, legt Ad Wiese uit. Het is dus 6 7
WIJ ZIJN ZELFSTANDIG WIJ ZIJN UITGEKOOKT ZELFSTANDIGHEID BEVORDERT PARTICIPATIE Bij het vergroten van zelfstandigheid van cliënten zijn tegenwoordig allerlei ondersteunende middelen die hier een bijdrage aan leveren. Voor cliënten die moeite hebben met klokkijken is er bijvoorbeeld zo n oplossing ontwikkeld: het beeldhorloge. Logopediste Marjolein Schell maakte destijds deel uit van de projectgroep van Zuidwester die participeerde in de onderzoeksfase van dit speciale horloge. HET HORLOGE HELPT MENSEN DIE MOEITE HEBBEN MET ORIËNTEREN IN DE TIJD BIJ HET STRUCTUREREN VAN DE DAG. HET HERINNERT DE DRAGER AAN AFSPRAKEN EN ACTIVITEITEN OP GEWEN- STE TIJDEN, ZONDER DAT ZE HIERBIJ HULP NODIG HEBBEN VAN EEN PERSOON UIT HUN OMGEVING. RECEPT VOOR: STAMP POT MET PREI-ROOM KAAS EN KIP Een snelle gezonde en verantwoorde maaltijd verzorgen voor een grote groep eters. Dat vraagt om een slim recept, weinig ingrediënten én een uitgekookte planning. Als iedereen dan ook nog een handje meehelpt, staat er snel een gezonde maaltijd op tafel. Aan de slag dus met dit recept en eet smakelijk! Bereidingstijd Bereiden 30 minuten Schil de aardappelen en snijd ze in stukken. Kook ze in water met zout in 20 minuten gaar. Aantal personen Verhit ondertussen de olie en bak de prei, ui 8 personen en knoflook 10 minuten op middelhoog vuur. Giet de aardappelen af en stamp ze fijn met In 2010 hebben we voor het eerst kennis gemaakt met een conceptmodel. Dat mochten we zo n drie maanden lang testen. In eerste instantie zijn we begonnen met het uitproberen van het beeldhorloge binnen de logopedische therapie. We hebben cliënten uitleg gegeven over de functies en mogelijkheden en hebben hen kennis laten maken met het horloge. Het was even wennen aan een nieuw geluid, een trilfunctie en de afbeeldingen die het horloge standaard hanteert. Vervolgens hebben we in beginnende dementie en een cliënt met een auditieve beperking met wederom een matige verstandelijke beperking. PROGRAMMERING Het bleek al snel dat we erg voorzichtig moeten zijn met de programmering van het dagarrangement van cliënten; het beeldhorloge is namelijk een precieze tijdsafstemming op basis van een agenda, maar in de praktijk is het niet altijd haalbaar om je daaraan te zorgen. Een te strak schema blijkt dan niet haalbaar. GOEDE RANDVOORWAARDEN Als conclusie kan er gesteld worden dat het beeldhorloge goed werkt als er aan de randvoorwaarden voldaan kan worden: Er moet goed naar de cliënt gekeken worden, naar het doel en de toepassingen van het beeldhorloge. Daarbij komt, dat de voorwaarden van het gebruik optimaal moeten zijn, dit betekend een groot draagvlak bij de mensen in de directe nabijheid van de cliënten zelfstandiger en zelfredzamer te laten functioneren. Ze zijn minder afhankelijk van begeleiders, aan wie ze steeds moeten vragen hoe laat er iets gaat gebeuren en hoe lang het nog duurt. Het horloge neemt hiervan een gedeelte over, door cliënten op tijd te attenderen voor een nieuwe activiteit gaat beginnen, hoe lang deze nog duurt en wat er verder nog op het programma staat. De communicatie over activiteiten is dus heel dicht bij de cliënten en het structureert de dag. Daarom is het ook bijvoorbeeld Boodschappenlijstje aardappelen in dunne plakjes met kruiden (250 g) in stukjes kipreepjes (400 g) de pureestamper. Meng er het preimengsel, de roomkaas, bieslook en kipreepjes door. Breng op smaak met peper en zout en warm nog 2 minuten door. Tips In plaats van gerookte kip kun je ook 2 duopakken gegrilde yorkhamreepjes (400 g) of 2 bakjes gerookte zalmsnippers (250 g) gebruiken. overleg met de vaktherapeuten twee houden. Als er bijvoorbeeld op staat cliënt, de aanwezigheid van computers bijzonder geschikt voor de ouder cliënten uitgekozen, waarbij we het dat er om vier uur koffie gedronken op verschillende locaties en kennis van wordende cliënt met dementie. Het beeldhorloge in de dagelijkse situatie wordt en er wordt pas om half vijf iets het programma en het beeldhorloge. beeldhorloge heeft voor een aantal wilden uitproberen. Onze keuze viel gedronken dan kan het horloge bij doelgroepen binnen Zuidwester zeker toen op een cliënt met autisme, een cliënten met bijvoorbeeld een autisme ZELFSTANDIG meerwaarde, aldus Marjolein. matige verstandelijke beperking en verwante stoornis nogal voor onrust Het beeldhorloge kan bijdragen om 8 9
WIJ ZIJN CENTRAAL IK BEN AAN HET WOORD DE TIJD IS RIJP Als het bij Zuidwester om de centralisering van facilitaire diensten gaat, dan is Judith de Bruijn sinds 1 januari 2012 de aangewezen projectmanager. Zij is door de Raad van Bestuur aangesteld om het Facilitair Bedrijf samen te brengen tot een centraal functionerend orgaan. In de plannen is het centraal stellen van de cliënt en zijn participatie in de samenleving een belangrijk speerpunt. COLUMN Kevin de Milde is coördinator van de bewonersraad in Spijkenisse. In Dichtbij doet hij verslag van onderwerpen die in de bewonersraad worden besproken. We hadden gezamenlijk vergadering met alle bewonersraden, de cliëntenraad en met Will Rijvers de cliëntvertrouwenspersoon. We hebben het onderwerp De Op dit moment is er nog geen beleid laten pakken, ook al is dat op korte verbinden. Zo zijn er op dit moment en aan wet en regelgeving voldoen. rechten van de cliënt besproken. Eerst hebben we een filmpje bekeken met wat voor cliënten die bij Zuidwester willen termijn een duurdere optie. Dat is een onder andere in Middelharnis cliënten Als Facilitair Bedrijf verzorgen wij voorbeelden, die met dit onderwerp te maken hebben en daarna werden we in werken, begint Judith te vertellen. Het keuze die we maken, omdat we de die de parkachtige omgeving van het de vakinhoudelijke begeleiding. De groepen ingedeeld. Op grote flappen met categorieën schreven we wat de rechten werd dus hoog tijd om daar verandering cliënt en zijn zorgvraag centraal stellen. terrein Hernesseroord onderhouden, volgende randvoorwaarden aan de van cliënt zijn en waar we recht op hebben. Daarna gingen we dat samen met Will in te brengen en visie en beleid hierop Ik vind deze koers van Zuidwester in plaats van een externe tuinman. cliënt zijn essentieel: hij moet zich oplezen. Andere leden reageerden daar weer op. te formuleren. De projectgroep streeft lovenswaardig. En het betekent lef Binnen de nieuwe structuur gaat aan afspraken kunnen houden én hij Joost van den Berg kwam een film en foto s maken van de bewonersraad. De er de aankomende tijd naar, dat dit er hebben om dit door te zetten. deze groep een overeenkomst sluiten moet begeleidbaar zijn. Samenwerking bedoeling is dat er een folder wordt gemaakt. Henny Krijnen kwam deze avond met gaat komen, want de tijd is er rijp voor met het Facilitair Bedrijf waarin we met dagbesteding of een arbeidstoe- ons praten over bepaalde verbeterpunten bij Zuidwester. Er werd een vraag gesteld dat cliënt centraal ook in de bedrijfs- MOGELIJKHEDEN met elkaar afspraken maken over leider is noodzakelijk. De agogische waarom bij een crisisopname dat niet wordt gemeld op de woning. De leden voering van Zuidwester een plek krijgt. Er zijn op dit moment een tweetal de kwaliteit en frequentie van de kant is daarbij uitermate belangrijk, herkenden het probleem. En wat mij betreft niet alleen binnen realiseerbare routes om cliënten werkzaamheden. Het moet voor hen er moet immers een goede dialoog John de Poorter was die dag ook bij ons in de bewonersraad. Hij vertelt ons iets het Facilitair Bedrijf. binnen diverse disciplines mee te laten immers haalbaar zijn en toch de plaatsvinden tussen cliënt, agogisch over zijn werk als ervaringsdeskundige. John De Poorter heeft hiervoor een cursus werken: De eerste weg is werken via gewenste kwaliteit opleveren. De begeleider, vakbegeleider en het gevolgd. Deze cursus word gegeven op het Fontys college in Eindhoven, kern is De LEF HEBBEN de dagbesteding met een indicatie werkzaamheden gaan we periodiek systeem er omheen. Maar als deze kracht uit jezelf halen. Dit moeten we in onze hoofden prenten. Als laatste hebben Het centraliseren van het Facilitair en de tweede weg is het werken via evalueren, net zoals we dat bij externe randvoorwaarden er zijn, kunnen we het ook over intranet gehad. We hebben gevraagd of we recht hebben om in ons Bedrijf is er in eerste instantie arbeidstoeleiding. Met dat laatste leveranciers zullen doen. cliënten wat mij betreft een prima zorgplan en onze persoonlijke rapportage te kijken. We krijgen ook waarschijnlijk op gericht om de kwaliteit te worden cliënten voorbereid op een werkervarings- of dagbestedingsplek Wi-Fi, voor mensen met een laptop of een computer. vergroten, waar mogelijk de kosten betaalde baan in het bedrijfsleven. RANDVOORWAARDEN tegemoet zien binnen het Facilitair Daarna was het soep met een broodje. Na het eten ging iedereen naar huis. Het te besparen en de geboden Qua werkzaamheden zie ik bijvoorbeeld Er zijn tal van mogelijkheden om Bedrijf. was erg leerzaam en een gezellige middag met z n allen. diensten te centraliseren. Omdat mogelijkheden bij onze recepties, cliënten binnen het Facilitair Bedrijf de participatie van de cliënt binnen de schoonmaak, de was en het aan de slag te laten gaan, licht deze werkzaamheden een belangrijk onderhoud van gebouwen en terreinen. Judith toe. We moeten goed kijken speerpunt is, kan het zijn dat we in Als cliënten daarin aansprekende of cliënten de aangeboden taken en sommige gevallen er voor kiezen om werkzaamheden kunnen vinden, dan werkzaamheden aankunnen waarbij werkzaamheden door cliënten op te kunnen we het leuke met het nuttige we de begeleiding kunnen borgen 10 11
WIJ ZIJN OPLETTEND WIJ ZIJN OPLETTEND PROJECTGROEP SEKSUALITEIT EN PREVENTIE MISBRUIK Welke ouder praat met z n verstandelijk gehandicapte kind over seksualiteit? Je kind is toch al zo achter in ontwikkeling, of je kind overbluft je met kennis via vriendjes opgedaan. Bovendien is je kind uit huis, je hebt minder zicht op zijn of haar ontwikkeling. En praat je er zelf makkelijk over? Aan het woord is Anke Jansen: Vorig jaar werd ik gevraagd om namens de cliëntenraad deel te nemen aan de projectgroep seksualiteit en preventie seksueel misbruik van Zuidwester. Ja, was mijn antwoord. Misschien zou ik vanuit mijn ervaringen als ouder een bijdrage kunnen leveren. Ik vond het wel moeilijk, ik ben ouder van een gehandicapt kind en de overige projectgroepleden zijn gedragsdeskundigen, groepsleiders en teamleiders die mijn kind opvoeden en begeleiden. In mijn leven mijn zoon woont al bijna dertig jaar uit huis zit een variëteit aan ervaringen met hen, ervaringen die erg uiteenlopen. Zou dat me parten gaan spelen? En daarnaast wilde ik niet alleen maar ouder van deze zoon zijn, maar zo breed mogelijk namens alle ouders voor een inbreng zorgen. AANPAK Waar hadden we het over in de Openheid en het onderwerp uit de taboesfeer halen, dat is het doel projectgroep? Eigenlijk niet eens vaak over hoe leiding om moet gaan met het bespreken van seksualiteit in de groepen of individueel. Ook niet over wat de gedragsdeskundige moet weten en hoe ze iets aan moeten pakken. Evenmin over hoe je met signalen om moet gaan. Dat hoort bij de latere uitwerking. Maar wel over het feit dat iedereen hardop zal moeten leren praten over seksualiteit én misbruik. Er zal moeten worden ingezet op bijscholing en er zal voortaan altijd een signalerend oog moeten zijn in de groepen voor bepaald gedrag van bewoners. En ook over hoe we ouders en verwanten bij dit proces van bewustwording kunnen betrekken. LEREN PRATEN Niet alleen de mensen van de aansturing en de begeleiding moeten geoefend worden in het open praten over seksualiteit, maar ook de ouders en cliënten zelf. Sommigen kunnen het, anderen schrikken al om seksualiteit te verbinden met het woord mijn kind. Laatst vertelde ik over mijn bezigheden in de projectgroep aan de regionale cliëntenraad. Leden van de raad herkenden hoe moeilijk het is om je kind als seksueel wezen te zien. Laat staan dat je er met hem of haar over kunt praten. Zo nodig is het dus om er over te leren praten. VEILIGE OMGEVING Seksualiteit en seksueel misbruik horen niet bij elkaar. Misbruik betekent dat een sterkere persoon een zwakkere persoon dwingend overhaalt tot seksuele handelingen. Meestal komen er bedreigingen aan te pas, stiekeme ontmoetingen, beloningen. In Zeeland was onlangs een oudere man in het nieuws die vele jongelui in het dorp overhaalde tot seksuele handelingen. Hij beloonde ze met cadeautjes, geld, drank. Misbruik heeft te maken met verleidingen, iemand moreel in de problemen brengen omdat het toch eigenlijk wel een fijn gevoel is. Tja, en bespreek dat maar eens met je gehandicapte zoon of dochter. Hoe moet je dat uitleggen, hoe moet je je kind weerbaar maken? Als het kind onwetend is over seksualiteit en niet voor zichzelf op kan komen als er sprake is van misbruik, is het des te belangrijker dat ouders en verzorgers het initiatief nemen. En dat zij niet blijven zwijgen in het dorp dat ik hierboven noemde werd jarenlang gezwegen. Nu blijkt pas hoe erg de gevolgen voor de slachtoffers zijn. Er werd wel gewaarschuwd voor de dader, maar het werd verder afgedaan door de volwassenen met de gedachte: het kan geen kwaad, hij zal het zelf ook wel gewild hebben. START PROJECT Ik vind het prima dat dit project er is. Meer openheid en seksualiteit als gespreksonderwerp. Wat kan wel en wat niet, wat vind je wel of niet fijn? Opletten of iemand vreemd gedrag vertoont, opletten of iemand heel erg loopt te piekeren of sombert. De omgeving veiliger maken voor onze zoon of dochter. Seksualiteit hoort bij het leven, ook bij dat van iemand met een verstandelijke beperking. Ik vind het belangrijk om namens de ouders mijn bijdrage te kunnen leveren. Een goed project dat deskundig uitgewerkt en uitgevoerd wordt zal bijdragen aan een gezond leefklimaat voor cliënten. We moeten eraan wennen dat seksualiteit en misbruik besproken gaan worden met onze kinderen. Misbruik went nooit. Openheid wel. KERNVERBETERTEAM Zuidwester neemt deel aan het uitgevoerd en aandachtspunten leernetwerk Seksualiteit en Preventie beschreven. Het kernverbeterteam Seksueel Misbruik, een verbetertraject van de VGN en Vilans. Het en aanbevelingen om in een werkplan zet al deze aandachtspunten, acties doel is het bevorderen van gezonde dat gepresenteerd wordt in het seksualiteit, intimiteit en bejegening Managementteam van Zuidwester. binnen Zuidwester, waardoor preventie van seksueel misbruik Voor meer informatie kunt u bereikt wordt. Kortom: bevorderen contact opnemen met: dat seksualiteit en intimiteit normale Ed Klapwijk, projectcoördinator en bespreekbare onderwerpen zijn. e.klapwijk@zuidwester.org of met Kees van Eersel, directeur behandel- Er is een kernverbeterteam en expertisecentrum samengesteld, bestaand uit: Ed k.v.eersel@zuidwester.org Klapwijk, Wouter de Wit, Geke Westera, Gioia Abis, Ilse van Assen, Monique Brobbel, Anke Jansen en Marco Anceaux. Het kernverbeterteam is een afvaardiging vanuit de verschillende regio s en met verschillende functionarissen. In elke regio is ook een regionaal verbeterteam aan de slag om gezonde seksualiteit te bevorderen. En er wordt hard gewerkt! Op basis van opgedane ervaringen in de regioteams zijn al vele verbeterpunten 12 13