Verslag marktconsultatie circulaire inkoop bedrijfskleding Rijk KPU-bedrijf Soesterberg, 15 mei 2015 Categoriemanagement bedrijfskleding rijksoverheid Rob van Arnhem, categoriemanager vertelt dat het de bedoeling van het categoriemanagement is om voor bedrijfskleding binnen de rijksoverheid in de komende vier jaar de inkoop centraal te regelen. Dit gebeurt onder verantwoordelijkheid van minister Blok van Wonen en Rijksdienst (BZK). Daarnaast is Rob van Arnhem projectleider van een samenwerkingproject nationale politie om de inkoop bedrijfskleding van de politie via KPU te laten verlopen. Er bestaan talrijke vooroordelen over de rijks overheid bij leveranciers: de overheid zou alleen op prijs gunnen, is niet transparant, stelt wel eisen maar geeft het niet het goede voorbeeld. Het categoriemanagement voor bedrijfskleding wil uit gaan van de kansen en mogelijkheden en zet in op een hoog ambitieniveau. Deze marktconsultatie is daar een eerste voorbeeld van als het gaat om transparantie, Meer bijeenkomsten zullen volgen. Het is de bedoeling om marktpartijen te prikkelen om iets te doen met MVO en het gebruik van gerecyclede grondstoffen te stimuleren. Daarbij wordt ook een bijdrage geleverd: de organisatie van een constante stroom van afgedankt materiaal en de wens om samen te werken waarbij de bedrijven het tempo van verduurzaming bepalen en de bereidheid over prijs te praten als daarmee aantoonbaar MVO-resultaten worden geboekt..samenvattend staan voor Rob van Arnhem voor het categoriemanagement bedrijfskleding twee kernwoorden voorop: maximale transparantie en samenwerking. Op 11 juni a.s. organiseert Rob samen met MODINT en MVO Nederland een informatiebijeenkomst voor de markt over het categoriemanagement bedrijfskleding, MVO en de verwervingsstrategie. Toelichting op de aanbesteding algemeen textiel en werkkleding Bas Kornet, hoofd assortimentsmanagement bij het KPU-bedrijf toont een film die laat zien hoe het KPU-bedrijf werkt. Daarna vertelt hij aan de hand van een powerpoint over de aanbesteding van het assortiment confectie algemeen en het assortiment textiel. Pagina 1 van 7
Assortimenten Gevechts- en Werkkleding Uniformkleding en Ceremonieel Ballistische Bescherming CBRN Bescherming PBM Schoeisel Sportkleding Motor- en Brandweerkleding Vliegerkleding Gevechtsbepakking Veldlegering Veldartikelen Special Forces 2 Defensie Materieel Organisatie KPU-Bedrijf Sub-assortimenten in Pilot 1. Confectie Algemeen Overalls Gevechtsoverhemden Werkjassen 2. Textiel Algemeen Handdoeken Handdoeken microvezel Zakdoeken Washandje Shemaghs 1 Defensie Materieel Organisatie KPU-Bedrijf Pagina 2 van 7
Waarom deze Sub-assortimenten? Relatief eenvoudige artikelen Beperkt aantal artikelen Laag Operationeel en Logistiek risico Huidige contracten expireren juli 2015 4 Defensie Materieel Organisatie KPU-Bedrijf Pagina 3 van 7
Toelichting op de pilot Hanneke op den Brouw legt kort uit hoe de pilot tot stand gekomen is. Na een brainstormsessie met inkopers van de overheid, vertegenwoordigers van leveranciers van bedrijfskleding en branche organisaties zijn met een aantal partijen twee pilotprojecten uitgewerkt. Uitgangspunt daarbij is dat de ketensluiting van textielmateriaal via de markt loopt waarbij feitelijk een materiaalpool tot stand moet komen om te zorgen voor een continue stroom van secundair materiaal. Schematisch ziet dat er zo uit: Pitch van afzonderlijke bedrijven Hanneke op den Brouw legt vervolgens het programma uit en het principe van de pitches die de bedrijven geven. In drie minuten vertellen de bedrijven iets over hun bedrijf, de MVO-strategie, wat het bedrijf met recycling en het gebruik van gerecycled textiel materiaal in de producten doet. Tot slot geeft iedereen aan hoe hoog zij het mogelijke percentage gerecycled materiaal inschatten. Achttien mensen geven vervolgens zo n pitch. Aan het einde van elke pitch geven ze aan welk percentage gerecyclede content in nieuw bedrijfstextiel voor Defensie zij haalbaar achten. De resultaten staan weergegeven in de tabel. Pagina 4 van 7
% Gerecyclede content Aantal keer genoemd Opmerkingen 50 2 40 50 > 100 2 afhankelijk materiaal 30 1 wol 25 3 20-25 1 op termijn hoger 15-20 1 15 1 10 3 0 1 productie afval kan wel? 3 geen duidelijkheid vanwege korte reactietijd 21 > 27 % gemiddeld 18 totaal Vraagtekens meegeteld als 0 Debat over de mogelijkheden voor gebruik van gerecycled postconsumer textiel Hanneke op den Brouw legt drie stellingen voor aan de deelnemers. Zij moeten een keus maken om voor of tegen te zijn. Stelling 1: Leveranciers moeten de verantwoordelijkheid nemen voor het circulair maken van hun productketens. Argumenten voor Leveranciers weten waar en aan wie kleding is verkocht en daarmee ook waar en van wie kleding retour is te halen. Uit deze unieke kennispositie vloeit de genoemde plicht voort. Leveranciers hebben meeste kennis van de keten en de mogelijkheden daarbinnen. De plicht verantwoordelijkheid te nemen rust niet alleen op leveranciers maar op alle betrokkenen. Dit is noodzakelijk om de keten op gang te brengen. Dit onderstreept de noodzaak om samen te werken. Uit hoofde van productaansprakelijkheid is de leverancier wettelijk verplicht hieraan uitvoering te geven. Argumenten tegen Afnemer heeft zelf een grote rol bij het circulair maken. Het woordje ook ontbreekt. Het zijn niet alleen leveranciers of afnemers maar alle partijen die verantwoordelijkheid hebben. Dus ook verzorgers en recyclelaars. De gezamenlijke verantwoordelijkheid impliceert dat samenwerking nodig is. Circulair werken kan alleen in partnerschap. Afnemers moeten eisen en verplichtingen stellen. Regels mogen best sterker. Je kunt van leveranciers niet eisen dat ze gedurende gebruik van textiel precies bijhouden wat de gebruiker ermee heeft gedaan. Oneigenlijk gebruik van textiel kun je alleen voorkomen door samen met afnemer een registratiesysteem op te zetten. Als leverancier wil je geen chemisch afval retour krijgen omdat Defensie textiel behandelt met chemische stoffen. Daarvoor kun je geen verantwoordelijkheid nemen als leverancier. Stelling 2: Leveranciers kunnen zonder probleem bedrijfstextiel (inclusief bedrijfskleding) leveren met 20% gerecyceld postconsumer content. Argumenten voor Het voorbeeld van 80% gerecyclede poetsdoeken toont aan dat het kan. Dat dit mogelijk is blijkt ook uit ervaringen in het buitenland. De benodigde continuïteit in kwantiteit en kwaliteit is in de materiaalpool beschikbaar, doordat hierin materiaal uit meerdere bronnen wordt samengebracht. Technologie is er, we moeten organiseren via Max Havelaar en dan kan het in 4-5 jaar. Er staat geen jaartal bij, de stelling klopt als je er voldoende tijd voor neemt. Pagina 5 van 7
Argumenten tegen Er is nu nog geen stabiele continue stroom van gerecycled materiaal en dit moet eerst worden georganiseerd. Je tekent namelijk als leverancier wel een contract voor een aantal jaar en je moet daaraan kunnen voldoen binnen enkele weken. Als er nu een aanbesteding wordt geschreven, lukt dat niet zo snel. In de toekomst wellicht wel. Keten van stoffen begint bij de functionaliteit. Vervolgens zoek je daarbij stoffenfabrikant die aan die eisen kan voldoen. In bestek moet je daarom percentage per productsoort specificeren. Eén percentage is niet reëel. Oplossing is niet one size fits all. Alleen 100% katoen is herbruikbaar, met blends kan het niet. Begin met design for recycling. We lopen nu al eindeloos te leuren met gerecycled katoen en polyester, we kunnen het niet kwijt. Er zijn geen aanbieders van stoffen met gerecyclede content. Leveranciers kunnen geen garens leveren. Doekleveranciers zijn niet te vinden. Het lukt mogelijk wel bij fashion maar kan het ook bij bedrijfskleding? Begin bij snijafval. Als je dat vraagt komt post-consumer materiaal vanzelf. Virgin polyester en katoen zijn nog te goedkoop. Met gerecyclede materialen verandert de kwaliteit. Defensie moet andere eisen gaan stellen, bijvoorbeeld 20% minder trek- en scheursterkte. Houd niet te streng vast aan principe om van kleding naar kleding te gaan. Rob van Arnhem geeft aan dat Defensie eisen gaat stellen onder meer aan MVO-aspecten ten faveure van prijs. Mogelijk moet de wens om tot MVO resultaten te komen ook leiden tot minder strikte eisen en technische specificaties in programma van eisen van aanbestedingen. Stelling 3: Postconsumer textielmateriaal kan kostenneutraal toegepast worden in nieuwe producten. Argumenten voor Afhankelijk van welk post-consumer textielmateriaal. Kan door vermenging van origineel en gerecycled materiaal zelfs geld opleveren. Spinnen van secundair materiaal is nu nog duurder dan van virgin, maar als de spinsnelheid van gerecycled omhoog gaat wordt dit minder. Nadenken over het ontwerp en dan wordt er meer mogelijk. Argumenten tegen Dit is afhankelijk van soort materiaal. Bij katoen gaat dit niet lukken. Het kan zelfs geld opleveren als het volume groot is, maar dit is afhankelijk van de omvang van de monostroom. Het is voordeliger; Gerecyclede vezels zijn goedkoper. Vervoer alleen al leidt tot hogere kosten. Er is nu nog te veel vervuiling in materiaal. Afsluiting door Rob van Arnhem Rob van Arnhem besluit de bijeenkomst met de intentie te komen tot samenwerking met de markt met betrekking tot de hele levensduur van de producten, waarbij sociale return en MVO uitgangspunt zijn. Hij ziet ook na deze bijeenkomst voldoende potentie om een voortrekkersrol te pakken en de komende vier jaar met de categorie een voorbeeld te geven voor transparantie en samenwerking. Van iedereen wordt out-of-the-boxdenken verwacht. Hij bedankt de aanwezigen voor hun bijdrage aan de bijeenkomst en geeft aan dat alle signalen meegenomen worden in het vervolgtraject. De aanwezigen en anderen zullen op de hoogte gehouden worden. Een verslag van deze bijeenkomst wordt binnenkort rondgestuurd. Pagina 6 van 7
Tips van deelnemers Betrek confectionairs in deze discussie / pilot Denk na over onderhoud van de kleding/ het textiel Denk na over levensduur kwaliteiten in relatie tot onderhoud en reiniging en reparatie Kennis en expertise over weven en breien in pilot betrekken Confectie en fournituren meenemen in recycling Polyester en PET flessen mogelijk? Gebruik dat eerst en ontwikkel van daaruit gebruik van postconsumer textielmateriaal Productie in EU: Productie in Azië Social return social return??? Hogere kostprijs lagere kostprijs Beïnvloeding weinig beïnvloeding Product herontwerp: design for recycling en kijken naar knelpunten mbt functionele eigenschappen en technische eisen Volume / consistente aanvoer > R/D > kwaliteit / concurrerend Duurzaam? Ketensamenwerking stimuleren! Zet de standaard uit Aanpassen PVE mbt mechanische eisen nodig voor gebruik van gerecycleerd materiaal Geen vast percentage noemen van gerecycled materiaal. Een handdoek /poetsdoek kan je niet vergelijken met gevechtskledij Nieuwe cirkels > verwerking tot kunstmest (bijvoorbeeld) Andere afvalstromen van defensie bij elkaar brengen: denk aan auto s (inzet sec. materiaal), tenten, portables etc. Pagina 7 van 7