Cursus Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen
Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Nienke Koopman en Floortje Vissers Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen ISBN: 978 90 3723 371 1 Edu Actief b.v. 2015 Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoudsopgave Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen 4 Over deze cursus 4 Oriëntatie 7 Diverse varianten van Pesten 9 Inleiding 9 Oorzaken, gevolgen en betrokkenen bij pesten 14 Inleiding 14 De aanpak van pesten 18 Inleiding 18 Ingrijpende gebeurtenissen 23 Inleiding 23 Begeleiding bij ingrijpende gebeurtenissen 29 Inleiding 29 Reflectie 35 Theoriebron Wat is pesten? 36 Inleiding 36 Theoriebron Oorzaken, gevolgen en betrokkenen bij pesten 38 Inleiding 38 Theoriebron Aanpak en begeleiding bij pesten 41 Theoriebron Ingrijpende gebeurtenissen 44 Inleiding 44 Theoriebron Begeleiding bij ingrijpende gebeurtenissen 46 Inleiding 46 3
Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen Over deze cursus In deze cursus leer je over diverse varianten van pesten en ingrijpende gebeurtenissen. Over wat de oorzaken en gevolgen van pesten zijn en over de betrokkenen. Ook leer je hoe je cliënten die dit hebben meegemaakt kunt benaderen. Leerdoelen Je hebt kennis van: diverse varianten van pesten de oorzaken, gevolgen en betrokkenen bij pesten de aanpak van pesten, preventie en methodes om pesten aan te pakken verschillende ingrijpende gebeurtenissen de begeleiding van cliënten die een ingrijpende gebeurtenis hebben meegemaakt. Beoordeling Beoordelingsformulier < Aan het eind van de cursus wordt jouw parate kennis beoordeeld met een toets. Je praktische beheersing van de leerdoelen wordt getoetst bij twee beroepsproducten. Deze worden op verschillende punten beoordeeld: op inhoud (producteisen) en op de uitvoering (processtappen). Ander belangrijke punten bij de beoordeling zijn: actieve deelname aan de lessen, nette uitwerking van de opdrachten in correct Nederlands. Je vindt ze bij elkaar in het Beoordelingsformulier. Planning Planningsformulier < Een beroepsproduct maken kost tijd. Daarom moet je dit goed plannen. Lees eerst de opdracht van het beroepsproduct goed door en vul daarna het planningsformulier in. Neem ook de andere opdrachten van deze cursus op in je totale planning. Zo voorkom je dat je in tijdnood komt. Beroepsproduct 1: Voorlichting pesten op de werkvloer Plan voor jezelf een datum waarop je dit beroepsproduct inlevert en overleg dit met je docent. 4
Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen Jullie gaan een voorlichting geven voor werknemers van een zelfgekozen organisatie. De voorlichting gaat over pesten op de werkvloer en over de rol van de organisatie daarin. Eerst ga je informatie verzamelen en analyseren, vervolgens verwerk je deze in een Prezi. Je kunt hierbij gebruikmaken van de theoriebronnen en informatie zoeken op het Internet. Eisen aan de uitvoering Website Prezi < Maak een planning en een taakverdeling. Plan voor jezelf een datum waarop je dit beroepsproduct inlevert en overleg dit met je docent. Bedenk een organisatie waarvoor je een voorlichting wilt geven. Zoek informatie over diverse vormen van pesten, de oorzaken, gevolgen en betrokkenen, wetgeving over pesten op de werkvloer. Zoek informatie over de organisatie: wat is de doelstelling, hoeveel werknemers zijn er en beschrijf wat er in het beleid is opgenomen over pesten op de werkvloer. Analyseer de gegevens. Verwerk de gegevens in een Prezi. Ten slotte geven jullie een presentatie aan je klasgenoten. Laat elke stap goedkeuren door je docent, voordat je begint aan de volgende processtap. Eisen aan het beroepsproduct Het beroepsproduct bestaat uit: een beschrijving van diverse vormen van pesten op de werkvloer een beschrijving van de oorzaken, gevolgen en de rol van betrokkenen bij pesten op de werkvloer een beschrijving van de wetgeving over pesten op de werkvloer een beschrijving van de organisatie met bijbehorend beleid over pesten op de werkvloer een beschrijving van de verbinding tussen de gevonden informatie en de organisatie een uitgewerkte Prezi. Beroepsproduct 2: Begeleiden bij ingrijpende gebeurtenissen Plan een datum waarop je dit beroepsproduct inlevert en overleg dit met je docent. Jullie bedenken een casus over een cliënt die een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt. Voor de cliënt ontwerpen jullie een begeleidingsplan, met daarin twee voorbeelden van ondersteunende activiteiten die je met de cliënt kunt ondernemen. Eisen aan de uitvoering Maak een planning en een taakverdeling. Plan voor jezelf een datum waarop je dit beroepsproduct inlevert en overleg dit met je docent. Jullie bedenken een casus over een cliënt die een ingrijpende gebeurtenis heeft meegemaakt. Voor de cliënt ontwerpen jullie een begeleidingsplan met daarin twee voorbeelden van ondersteunende activiteiten die met de cliënt ondernomen kunnen worden. Maak een begeleidingsplan voor de cliënt uit de casus. Werk de probleemstelling uit. Werk het plan van aanpak uit. 5
Omgaan met pesten en ingrijpende gebeurtenissen Bedenk twee geschikte activiteiten voor de cliënt. Bedenk welke materialen jullie nodig hebben. Werk de activiteiten uit. Maak of verzamel alle benodigde materialen. Laat elke stap goedkeuren door je docent, voordat je begint aan de volgende processtap. Eisen aan het beroepsproduct Het beroepsproduct bestaat uit: een beschrijving van de casus een volledig begeleidingsplan met daarin de probleemstelling en het plan van aanpak een duidelijke beschrijving van de activiteiten de benodigde materialen voor de activiteiten een motivatie waarom jullie voor deze activiteiten hebben gekozen. 6
Oriëntatie Oriëntatie Opdracht 1 Gesprek over pesten Je hebt net gehoord dat je over een uur een voorlichting moet houden op een middelbare school over pesten. Bedenk vijf vragen die je van de leerlingen kunt verwachten. Weet je hierop zelf de antwoorden? Schrijf deze er dan achter. Weet je de antwoorden niet? Stel de vraag aan een medestudent om samen tot een antwoord te komen. Weet niemand het antwoord? Zoek dan op Internet en schrijf het antwoord achter je vraag. Opdracht 2 Meest ingrijpende gebeurtenis Bedenk welke gevoelens bij je opkomen als je zou horen dat je ouders gaan scheiden. Als je ouders gescheiden zijn, bedenk dan welke gevoelens jij erbij hebt. Schrijf je antwoorden op een post-it. Na vijf minuten hangen alle studenten hun post-its op het bord. a. Welke gevoelens heb jij opgeschreven? b. Wat zijn de meest voorkomende gevoelens? c. Wat zijn de minst voorkomende gevoelens? Hoe zou dat komen denk je? 7
Oriëntatie Opdracht 3 Puntje, puntje, puntje Twee leerlingen gaan buiten op de gang staan. De overige leerlingen kiezen een werkwoord dat te maken heeft met het onderwerp van deze les. De twee leerlingen mogen weer binnen komen en krijgen vijf minuten de tijd om met gesloten vragen* achter het werkwoord te komen. Ze mogen drie keer naar het werkwoord raden. Als ze het dan nog niet goed hebben moeten ze het werkwoord uitbeelden en gaan zitten. Als ze het werkwoord geraden hebben wijzen zij de volgende twee leerlingen aan, die buiten op de gang moeten staan zodat het spel zich kan herhalen (anders wijst de docent twee andere leerlingen aan). a. Was het moeilijk om werkwoorden bij het lesonderwerp te bedenken? b. Werden de werkwoorden geraden? c. Als je vragen moest stellen: Vind je dat je genoeg gesloten vragen hebt bedacht? Leg je antwoord uit. d. Had je een strategie bedacht om zo snel mogelijk het antwoord te vinden? Leg je antwoord uit. 8