Bijlage 6 Notitie paracommercie drank- en horeca-inrichtingen Bestuurlijke samenvatting Op basis van navolgende notitie wordt voorgesteld aan het bevoegde bestuursorgaan de volgende keuzes te maken. 1) Ten aanzien van de schenktijden in paracommerciële horecalokaliteiten Het huidige beleid handhaven waarbij de schenktijden zijn gekoppeld aan de activiteiten van de desbetreffende instelling. Dit betekent dat het is toegestaan alcohol te schenken van 1 uur voor de activiteit tot 2 uur na de activiteit. De activiteit is de bestaansgrond van de paracommerciële instelling (n.b. daarnaast zijn de sluitingstijden op grond van de Algemene Plaatselijke Verordening van toepassing). 2) Ten aanzien van activiteiten van persoonlijke aard of activiteiten gericht op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de betreffende rechtspersoon betrokken zijn. In de gemeente Leudal wordt een lijst van min of meer aan de vereniging gelieerde activiteiten gehanteerd die door de verenigingen mogen worden georganiseerd in de lokaliteit. Voorgesteld wordt om deze lijst in de toekomst te blijven hanteren. 3) Beperking alcoholverstrekking in horecabedrijven en slijterijen (25a). Voorgesteld wordt van het desbetreffende wetsartikel geen gebruik te maken. 4) Het beperken van toegang van horecalokaliteiten en terrassen van personen tussen 16 en 21 jaar (straks 18 en 21 jaar) (25b). Voorgesteld wordt van het betreffende wetsartikel geen gebruik te maken. 5) Beperking verkoop van zwakalcoholische drank in de detailhandel (25 c). Voorgesteld wordt van het betreffende wetsartikel geen gebruik te maken. 6) Verbod happy hours in de horeca en aanbieden alcoholhoudende drank tegen stuntprijzen in de detailhandel (25d). Voorgesteld wordt van het betreffende wetsartikel geen gebruik te maken. 7) Gaat de gemeente zich niet inlaten met het prijspeil in paracommerciële inrichtingen (bv. verplichte gelijkschakeling met de niet paracommerciële horeca). Voorgesteld dit aan de autonomie van de instellingen over te laten. 8) De gemeente gaat niet voorschrijven dat paracommerciële instellingen alleen zwakalcoholische drank mogen verstrekken. Voorgesteld wordt dat gemeente hier niet regulerend gaat optreden. 1
Aan deze keuzes liggen de volgende overwegingen en uitgangspunten ten grondslag: a. Rekening wordt gehouden met de maatschappelijke betekenis van het verenigingsleven (paracommerciële instellingen). b. De gemeente Leudal kent weinig klachten m.b.t. drankmisbruik door jongeren. c. De gemeente Leudal kent relatief weinig klachten m.b.t. oneerlijke mededinging. d. Wettelijk gezien is verruiming van activiteiten van persoonlijke aard ook in paracommerciële inrichtingen mogelijk (zie in deze notitie onder punt 5). Hiervoor is niet gekozen omdat dit rechtstreeks ten koste gaat van de reguliere horeca. e. Aansluiten verstrekken van alcoholische dranken aan activiteiten vereniging is logisch omdat de activiteiten de bestaansgrond zijn voor de verenigingen. Het werken met bloktijden leidt tot onnodige verruiming van openingstijden van paracommerciële inrichtingen. f. Koppeling van schenktijden aan activiteiten brengt rechtszekerheid, rechtsgelijkheid en flexibiliteit mee voor de paracommerciële instelling. g. De handhaving wordt ingaande 1-1-2013 overgedragen van de Voedsel- en Warenautoriteit aan de gemeente. Uitgangspunten handhaving worden separaat vastgesteld. Waarbij naast periodieke bezoeken inrichtingen ook het piepsysteem in het handhavingsbeleid verankerd dient te zijn. h. Koppeling aan tijden activiteiten is lastig te handhaven, echter het belang van de maatschappelijke betekenis van de verenigingen dient te prevaleren. Subsidiekranen gaan langzaam dicht en er wordt steeds meer een beroep gedaan op de zelfredzaamheid van verenigingen en stichtingen. Overigens zijn er naast sluitingstijden tal van andere items waarop kan worden gehandhaafd. Handhaving heeft sowieso een preventieve werking, ook t.a.v. schenktijden. i. Ook de lijst van toegestane activiteiten brengt rechtszekerheid met zich. j. Gebruikmaking van de beperkende regels in de artikelen 25a, 25b en 25c van de Dranken Horecawet zien met name op bepaalde situaties die zich in Leudal niet of slechts in beperkte mate voordoen k. Happy hours komen spaarzaam voor in de horeca in Leudal. Regulerend optreden draagt niet of nauwelijks bij aan het realiseren van de doelstellingen van de wet (artikel 25d Drank- en horecawet). l. Ditzelfde geldt voor de wettelijke mogelijkheid tot het reguleren van prijsacties m.b.t. alcoholische dranken in supermarkten (artikel 25d Drank- en horecawet). Verdergaande regulering is bovendien ongewenst. Voorts brengt regulering administratieve lasten met zich en heeft regulering gevolgen voor de concurrentiepositie van detaillisten. m. Het is onwenselijk dat de gemeente regulerend optreedt t.a.v. het prijspeil in de verschillende inrichtingen. Dit vanwege de wens om juist te dereguleren. Inmenging tast de autonomie van de verenigingen aan. n. In de praktijk heeft verstrekking van sterk alcoholische dranken in paracommerciële inrichtingen niet tot problemen geleid. Het schenken van sterk alcoholische dranken komt met name voor in de gemeenschapshuizen. In de verenigingskantines komt dit (vrijwel) niet voor. 2
Voorstel tot wijziging van de APV gemeente Leudal Op grond van vorenstaande keuzes wordt voorgesteld de APV te wijzigen cf. onderstaande. In het periodieke horeca-overleg is met dit voorstel ingestemd. Afdeling 8A Bijzondere bepalingen over horecabedrijven als bedoeld in de Drank- en Horecawet Artikel 2:34a Begripsbepaling In deze afdeling wordt verstaan onder: - alcoholhoudende drank, - horecabedrijf, - horecalocaliteit, - inrichting, - paracommerciële rechtspersoon, - sterke drank, - slijtersbedrijf en - zwak-alcholholhoudende drank, dat wat daaronder wordt verstaan in de Drank- en Horecawet. Artikel 2:34b 1. Een paracommerciële rechtspersoon kan onverminderd artikel 2:29 APV alcoholhoudende drank uitsluitend verstrekken vanaf één uur voor de aanvang en tot uiterlijk twee uren na afloop van een activiteit die wordt uitgeoefend in verband met de statutaire doelen van de rechtspersoon. 2. Een paracommerciële rechtspersoon verstrekt geen alcoholhoudende drank tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard zoals bruiloften en partijen én bijeenkomsten die gericht zijn op personen welke niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn zoals bedrijfsfeesten en personeelsfeesten, tenzij het gaat om de uitzonderingen in lid 3. 3. Lijst van activiteiten die door een paracommerciële instelling mogen worden georganiseerd en waarbij tevens alcoholhoudende dranken mogen worden verstrekt: a. Sportieve instellingen/recreatieve instellingen: - jubileumfeest van het bestuur van de vereniging (maximaal 1 x per 5 jaar); - kampioenschap; - afscheidsfeest van het bestuur/een bestuurslid (maximaal 1x per jaar); - feestavond voor vrijwilligers (maximaal 1 keer per jaar); - jaarfeest of afsluiting seizoen (maximaal 1 keer per jaar); - toernooi; - overig strikt clubgerelateerde feesten voor leden; - nieuwjaarsborrel (alleen voor leden); b. Sociaal-culturele instellingen: - bijeenkomsten/vergaderingen/feesten van en voor verenigingen en stichtingen die gebruik maken van het pand (dus alleen toegankelijk voor de leden); - sociaal-culturele evenementen (ook voor publiek toegankelijk); - jaarvergaderingen; - koningsdag-, sinterklaas- en kerstviering; - nieuwjaarsborrel; c. Educatieve instellingen: - lessen/cursussen; - afstudeerbijeenkomst/diploma-uitreiking; - schoolfeesten voor leerlingen; - ouderavond; - laatste schooldag; 3
- sportdag voor leerlingen en leraren; d. Instellingen van levensbeschouwelijke of godsdienstige aard: - Alle activiteiten die te maken hebben met levensbeschouwelijke of godsdienstige zaken, zoals bijeenkomsten, cursussen, kerstviering. 4. Activiteiten die niet zijn opgenomen in lid 3 dienen ter beoordeling aan de burgemeester te worden voorgelegd of de activiteit door de paracommerciële rechtspersoon kan worden georganiseerd. 5. Het is verboden de paracommerciële inrichting en inventaris aan derden te verhuren ten behoeve van activiteiten waarbij alcohol geschonken wordt. Nadere onderbouwing advies 1. Inleiding Per 1 januari 2013 is de gewijzigde Drank- en Horecawet in werking getreden. De Drank- en Horecawet (DHW) verplicht de gemeenteraad bij verordening regels te stellen ter voorkoming van oneerlijke mededinging/concurrentie, waaraan paracommerciële rechtspersonen zich hebben te houden, bij de verstrekking van alcoholhoudende drank. Er zijn ook andere nieuwe bepalingen opgenomen in de DHW die niet verplichten tot verdere uitwerking. Deze hebben met name betrekking op het tegengaan van onverantwoorde verstrekking van alcohol aan met name jongeren. Er zijn verschillende paracommerciële modelverordeningen ontworpen door belanghebbende organisaties. Dit betreffen onder andere de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Nederlands Instituut voor Alcoholbeleid (STAP), Bureau Eerlijke Mededinging (BEM) en Koninklijke Horeca Nederland (KHN). In navolgende notitie op verschillende modellen en adviezen ingegaan. De modelverordening van de VNG heeft de vorm van een wijzigingsverordening, waarmee een nieuwe afdeling 8A wordt toegevoegd aan de APV. Als er iets in de model-apv kan worden geregeld, is het ook de bedoeling dat dit in deze verordening wordt geregeld. De VNG hanteert dit als standpunt. Er wordt enkel een nieuwe, afzonderlijke verordening gecreëerd, als dat een toegevoegde waarde heeft. Gezien de samenhang met andere regels op het gebied van dranken horeca wordt hiervoor niet gekozen. Ook uit oogpunt van deregulering is dit wenselijk. Bij het opstellen van de verordening is als uitgangspunt genomen dat er geen onnodige beperkingen aan de paracommerciële instellingen moeten worden opgelegd. Gemeenten moeten de belangrijke maatschappelijke functie van de verschillende paracommerciële instellingen in acht nemen. Er mogen geen onnodige beperkingen worden opgelegd, waar de oneerlijke mededinging niet in het geding is. Ook mogen er geen extra beperkingen worden opgelegd, waar er geen sprake is van onverantwoorde verstrekking van alcohol, met name aan jongeren. Van belang is, dat het om lokaal maatwerk gaat. Werkt de huidige regeling goed, dan kunnen bestaande afspraken verwerkt worden in de verordening. Tot de inwerkingtreding van de gewijzigde Drank- en Horecawet gold dat aan een vergunning t.b.v. een paracommerciële instelling de voorwaarde werd verbonden dat alcoholische dranken mochten worden geschonken van 1 uur voor de activiteit tot 2 uren na de activiteit passend binnen de statutaire doelomschrijving van de organisatie. Activiteiten van persoonlijke aard waren niet toegestaan. Bij het horecabeleid is een lijst van verenigingsgerelateerde activiteiten vastgesteld waarbij wel alcoholische dranken mogen worden geschonken. 4
Alcohol en drugsgebruik bij jongeren (Bron:GGD) Doelgroep informatie - aantal jongeren in de 2 e klas die alcohol drinken; - aantal jongeren in de 4 e klas die alcohol drinken; - aantal jongeren in de 2 e klas die softdrugs (cannabis) gebruiken - aantal jongeren in de 4 e klas die softdrugs (cannabis) gebruiken; - aantal jongeren in de 2 e klas die harddrugs gebruiken; - aantal jongeren in de 4 e klas die harddrugs gebruiken. Aantal 4% (regio Weert/Nederweert/Leudal) 74% (regio Weert/Nederweert/Leudal) <1% (regio Weert/Nederweert/Leudal) 7% (regio Weert/Nederweert/Leudal) 0,1 (Regio Limburg Noord) 0,8 (Regio Limburg Noord) 2. Wat moet in de verordening worden opgenomen (wettelijke verplichting)? 2.1 Schenktijden paracommerciële rechtspersonen Op grond van artikel 4, derde lid onder a, van de DHW moeten er regels worden gesteld voor onder meer schenktijden ter voorkoming van oneerlijke concurrentie. Artikel 4 DHW: 1. Bij gemeentelijke verordening worden ter voorkoming van oneerlijke mededinging regels gesteld waaraan paracommerciële rechtspersonen zich te houden hebben bij de verstrekking van alcoholhoudende drank. 2. Bij zodanige verordening is het de gemeente toegestaan rekening te houden met de aard van de paracommerciële rechtspersoon. 3. De in het eerste lid bedoelde regels hebben in elk geval betrekking op de volgende onderwerpen: a. de tijden gedurende welke in de betrokken inrichting alcoholhoudende drank mag worden verstrekt; b. in de inrichting te houden bijeenkomsten van persoonlijke aard, zoals bruiloften en partijen; c. in de inrichting te houden bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de betreffende rechtspersoon betrokken zijn. 4. De burgemeester kan met het oog op bijzondere gelegenheden van zeer tijdelijke aard voor een aaneengesloten periode van ten hoogste twaalf dagen ontheffing verlenen van de bij of krachtens dit artikel gestelde regels. 5. De ontheffing, of een afschrift daarvan, is in de inrichting aanwezig. 5
2.2 Bijeenkomsten bij paracommerciële rechtspersonen Volgens artikel 4, derde lid onder b en c, van de DHW moeten er ook regels worden gesteld over bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten die zijn gericht op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de betreffende rechtspersoon betrokken zijn bij paracommerciële rechtspersonen. Artikel 4 DHW: 1. Bij gemeentelijke verordening worden ter voorkoming van oneerlijke mededinging regels gesteld waaraan paracommerciële rechtspersonen zich te houden hebben bij de verstrekking van alcoholhoudende drank. 2. Bij zodanige verordening is het de gemeente toegestaan rekening te houden met de aard van de paracommerciële rechtspersoon. 3. De in het eerste lid bedoelde regels hebben in elk geval betrekking op de volgende onderwerpen: a. de tijden gedurende welke in de betrokken inrichting alcoholhoudende drank mag worden verstrekt; b. in de inrichting te houden bijeenkomsten van persoonlijke aard, zoals bruiloften en partijen; c. in de inrichting te houden bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de betreffende rechtspersoon betrokken zijn. 4. De burgemeester kan met het oog op bijzondere gelegenheden van zeer tijdelijke aard voor een aaneengesloten periode van ten hoogste twaalf dagen ontheffing verlenen van de bij of krachtens dit artikel gestelde regels. 5. De ontheffing, of een afschrift daarvan, is in de inrichting aanwezig. 3. Wat mag in de verordening worden opgenomen (facultatief)? (art. 25a, 25b, 25c en 25d DHW) De gemeenteraad kan bij verordening verschillende onderwerpen regelen. Deze onderwerpen zijn gebaseerd op de artikelen 25a, 25b, 25c en 25d van de DHW. Voor deze artikelen geldt dat ze alleen opgenomen dienen te worden als een regeling noodzakelijk of wenselijk is. De betreffende artikelen hebben als doel het tegengaan van onverantwoorde verstrekking van alcohol, met name aan jongeren. In de bestuurlijke samenvatting is aangegeven waarom er niet voor wordt gekozen om gebruik te maken van het in de artikelen 25a tot en met 25d van de Drank- en horecawet bepaalde. 3.1 Beperkingen voor horecabedrijven en slijterijen Artikel 25a DHW: 1. Bij gemeentelijke verordening kan het bedrijfsmatig of anders dan om niet verstrekken van alcoholhoudende drank in inrichtingen worden verboden of aan beperkingen worden onderworpen. 2. Bij zodanige verordening kan worden bepaald dat: a. het verbod slechts geldt voor inrichtingen van een bij die verordening aangewezen aard, in bij die verordening aangewezen delen van de gemeente of voor een bij die verordening aangewezen tijdsruimte; 6
b. de burgemeester volgens bij die verordening te stellen regels voorschriften aan een vergunning als bedoeld in artikel 3 kan verbinden en de vergunning kan beperken tot het verstrekken van zwak-alcoholhoudende drank. Er kunnen inrichtingen van bepaalde aard in gebieden worden aangewezen waarin het verboden is aan de horeca-inrichtingen (bijvoorbeeld gericht op jongeren) die daar gelegen zijn alcoholhoudende drank te verstrekken tijdens bepaalde periodes (voorbeeld uit de praktijk: alcoholverbod nabij stadions). Er kan door de gemeente een onderscheid worden gemaakt naar de aard, de gebieden en tijdsruimte. De bepalingen in het eerste lid onder a, b en c hoeven niet alle tegelijk in de gemeentelijke verordening te worden opgenomen. Een beperking op alléén sterke drank is mogelijk door in plaats van alcoholhoudende drank, sterke drank in de verordening op te nemen. 3.2 Koppeling toegang aan leeftijden Artikel 25b DHW: 1. Bij gemeentelijke verordening kan worden verboden dat in horecalokaliteiten en op terrassen bezoekers worden toegelaten beneden een bij die verordening te bepalen leeftijd welke echter niet hoger mag zijn dan 21 jaar. 2. Bij zodanige verordening kan worden bepaald dat: a. het verbod slechts geldt voor horecalokaliteiten en terrassen van een bij die verordening aangewezen aard, in bij die verordening aangewezen delen van de gemeente of voor een bij die verordening aangewezen tijdsruimte; b. de leeftijd van degene die wenst te worden toegelaten, wordt vastgesteld op de in artikel 20, vierde lid, bedoelde wijze. Door dit onderwerp in de verordening op te nemen kan een beperking worden gesteld aan het tijdstip waarop jongeren worden toegelaten in horecalokaliteiten of terrassen. Er kan een toelatingsleeftijd komen voor bezoekers van horecalokaliteiten of terrassen van ten hoogste 21 jaar, waarbij onderscheid gemaakt kan worden naar soort inrichting, deel van de gemeente en tijdsruimte. 3.3 Beperkingen voor andere detailhandel Artikel 25c DHW: 1. Bij gemeentelijke verordening kan het bedrijfsmatig of anders dan om niet verstrekken van zwak-alcoholhoudende drank in of vanuit locaties als bedoeld in artikel 18, tweede lid, of artikel 19, tweede lid, onder a,worden verboden of aan beperkingen worden onderworpen. Een dergelijk verbod of beperking heeft slechts betrekking op een beperkte tijdsruimte. 2. Bij zodanige verordening kan worden bepaald dat het verbod slechts geldt in bij die verordening aangewezen delen van de gemeente. De gemeente kan een verbod of beperking opnemen in de verordening van verkoop van zwakalcoholische drank op bepaalde tijden bij detailhandel. Het verbod kan betrekking hebben op een beperkte tijdsruimte. Eventueel zijn deze verboden te beperken tot delen van de gemeente op grond van artikel 25c, lid 2 (Als voorbeeld kan dienen verkoop in supermarkten tijdens een laatste schooldagactiviteit). 7
- Art. 18 lid 2 DHW: het gaat om de beperking van het verkopen van zwak-alcoholhoudende drank in bedrijven en winkels, zoals warenhuizen, snackbars, supermarkten of andere levensmiddelenwinkels. - Art. 19 lid 2, onder a DHW: onder dit artikel valt het verkopen van zwak-alcoholhoudende drank in of vanuit bestelruimten (internetbestellingen). 3.4 Verbod happy hours in horecabedrijven Artikel 25d, eerste lid onder a DHW: 1. Bij gemeentelijke verordening kan het ter bescherming van de volksgezondheid of in het belang van de openbare orde worden verboden bedrijfsmatig of anders dan om niet alcoholhoudende dranken: a. te verstrekken voor gebruik ter plaatse tegen een prijs die voor een periode van 24 uur of korter lager is dan 60% van de prijs die in de betreffende horecalokaliteit of op het betreffende terras gewoonlijk wordt gevraagd; b. aan te bieden voor gebruik elders dan ter plaatse tegen een prijs die voor een periode van één week of korter lager is dan 70% van de prijs die in het betreffende verkooppunt gewoonlijk wordt gevraagd. 2. Bij zodanige verordening kan worden bepaald dat het verbod slechts geldt voor aanbiedingen en verstrekkingen van een bij die verordening aangewezen aard of in bij die verordening aangewezen delen van de gemeente. Ter bescherming van de volksgezondheid en in het belang van de openbare orde kan de gemeente prijsacties verbieden in horecabedrijven. Dit verbod kan gelden voor horecainrichtingen die, lager dan 60 % van de normale prijs voor 24 uur of korter, alcohol verstrekken. 3.5 Verbod stuntprijzen voor de detailhandel Artikel 25d, eerste lid onder b DHW: 1. Bij gemeentelijke verordening kan het ter bescherming van de volksgezondheid of in het belang van de openbare orde worden verboden bedrijfsmatig of anders dan om niet alcoholhoudende dranken: a. te verstrekken voor gebruik ter plaatse tegen een prijs die voor een periode van 24 uur of korter lager is dan 60% van de prijs die in de betreffende horecalokaliteit of op het betreffende terras gewoonlijk wordt gevraagd; b. aan te bieden voor gebruik elders dan ter plaatse tegen een prijs die voor een periode van één week of korter lager is dan 70% van de prijs die in het betreffende verkooppunt gewoonlijk wordt gevraagd. 2. Bij zodanige verordening kan worden bepaald dat het verbod slechts geldt voor aanbiedingen en verstrekkingen van een bij die verordening aangewezen aard of in bij die verordening aangewezen delen van de gemeente. Ter bescherming van de volksgezondheid en in het belang van de openbare orde kan de gemeente prijsacties verbieden voor de detailhandel die, lager dan 70% van de normale prijs voor 1 week of korter, alcohol verstrekken. 8
4. Zijn er alternatieven (VNG, STAP, BEM, KHN) 4.1. Schenktijden paracommerciële rechtspersonen VNG Voor deze bepaling, die voorziet in de schenktijden en regulering van bijeenkomsten bij paracommerciële rechtspersonen, bestaan 40 varianten. Door dit aantal varianten wordt het probleem verholpen dat de bepaling rond schenktijden niet in alle gevallen aan zou sluiten op de regels met betrekking tot bijeenkomsten. De gemeente kan een stappenplan met stroomschema gebruiken, om de implementatie van dit artikel makkelijker te maken. Door het grote aantal variaties is het niet mogelijk om bij alle varianten de voor- en nadelen te bespreken. Er is voor gekozen om 2 voorbeelden te laten zien die het meest aansluiten op het huidige beleid van de gemeente Leudal. Daarna lichten wij gemotiveerd de uiteindelijk gekozen variant toe in hoofdstuk 6 van deze notitie. Alternatief 1: (variant 6 van 40) 1. Een paracommercieel rechtspersoon kan (onverminderd artikel ) alcoholhoudende drank uitsluitend verstrekken vanaf uren voor de aanvang en tot uiterlijk uren na afloop van een activiteit die wordt uitgeoefend in verband met de statutaire doelen van de rechtspersoon. 2. Een paracommerciële rechtspersoon verstrekt geen alcoholhoudende drank tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten die gericht zijn op personen welke niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn. Voordelen - De bepaling is toepasbaar op alle activiteiten die door paracommerciële instellingen worden georganiseerd en heeft daarom een hoge mate van flexibiliteit. - Het model is landelijk beproefd. - Personen kunnen geleidelijk naar huis gaan. Dit voorkomt overlast. - Is in overeenstemming met het huidige beleid. - In de praktijk heeft de controle, met betrekking tot de start en beëindiging van een activiteit, niet tot noemenswaardige problemen geleid in het huidige beleid. Het invullen van de schenktijden laat de VNG open. - Alle paracommerciële instellingen worden gelijk behandeld. - Beperkte administratieve lasten omdat aanvullende regelingen, meldsystemen e.d. niet noodzakelijk zijn. - Eenvoud van regelgeving. Past binnen de Nadelen - Het artikel biedt minder handvatten voor de toezichthouders voor wat betreft sluitingstijd. Het is vaak onduidelijk wanneer een activiteit is gestart en wanneer de beëindiging heeft plaatsgevonden. - Gemeenschapshuizen die (in de toekomst) een lager subsidie krijgen, hebben geen mogelijkheid om feesten te organiseren waaruit zij inkomsten kunnen krijgen. 9
dereguleringsgedachte. - Duidelijke regelgeving. - Als een toezichthouder vaker gaat kijken op de locatie, dan worden regels eerder nageleefd. Boa kan gelijk controleren op andere punten. - De openstelling is verbonden aan de activiteit, zonder activiteit is er geen openstelling. Alternatief 2: (variant 26 van 40) 1. Een paracommercieel rechtspersoon dat zich (voornamelijk) richt op het organiseren van activiteiten van sportieve aard kan (onverminderd artikel )alcoholhoudende drank uitsluitend verstrekken vanaf uren voor de aanvang en tot uiterlijk uren na afloop van een activiteit die wordt uitgeoefend in verband met de statutaire doelen van een rechtspersoon. 2. Een paracommercieel rechtspersoon dat zich (voornamelijk) richt op het organiseren van activiteiten waarbij het faciliteren van sociale interactie een voorname rol speelt, zoals dorpshuizen en gemeenschapshuizen, kan alcoholhoudende drank uitsluitend verstrekken op: a. maandag tot en met vrijdag na uur en tot uur; b. zaterdag vanaf uur en tot uur; of c. zondag vanaf uur en tot uur. 3. Overige paracommerciële rechtspersonen kunnen alcoholhoudende drank uitsluitend verstrekken op: a. maandag tot en met vrijdag na uur en tot uur; b. zaterdag vanaf uur en tot uur; of c. zondag vanaf uur en tot uur. 4. Een paracommerciële rechtspersoon verstrekt geen alcoholhoudende drank tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten die gericht zijn op personen welke niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn. Voordelen - In het tweede alternatief is wat de schenktijden betreft onderscheid gemaakt tussen 3 categorieën: 1. sportclubs; 2. dorpshuizen en gemeenschapshuizen; 3. overige paracommerciële rechtspersonen. - Bij het tweede alternatief van de VNG worden meer handvatten geboden voor de toezichthouders door bepaalde eindtijden op te nemen in de verordening. - Het invullen van de schenktijden laat de VNG gedeeltelijk open. - De verschillende leden zijn toepasbaar op Nadelen - Een nadeel hieraan is dat de eindtijden voor de diverse soorten paracommerciële instellingen moeilijk te bepalen zijn. - Niet alle paracommerciële instellingen worden gelijk behandeld. - Wanneer het gaat om activiteiten van sportieve aard, zijn er minder handvatten voor de toezichthouders voor wat betreft sluitingstijd. - Daar waar bloktijden gelden, is sprake van een verruiming van openingstijden t.o.v. de geldende regeling. 10
alle activiteiten die door paracommerciële instellingen worden georganiseerd en heeft daarom een hoge mate van flexibiliteit. - In de praktijk heeft de controle, met betrekking tot de start en beëindiging van activiteiten van sportieve aard, niet tot noemenswaardige problemen geleid. - Beperkte administratieve lasten omdat aanvullende regelingen, meldsystemen e.d. niet noodzakelijk zijn. - Er is duidelijkheid voor toezichthouders, wanneer het dorps- en gemeenschapshuizen en overige paracommerciële instellingen betreft. - Voor met name dorpshuizen en gemeenschapshuizen is er wat meer ruimte om open te zijn en inkomsten te kunnen genereren. STAP Artikel 7. Schenktijden paracommerciële inrichtingen: Het is verboden in paracommerciële inrichtingen alcoholhoudende drank te verstrekken buiten de in onderstaand schema opgenomen schenktijden: Maandag tot en met donderdag 17.00 uur tot 23.00 uur Vrijdag, zaterdag en zondag 15.00 uur tot 21.00 uur Artikel 8. Andere schenktijden voor bepaalde typen paracommerciële inrichtingen: In afwijking van het bepaalde in artikel 7 hanteren de in onderstaand schema opgenomen typen paracommerciële inrichtingen de hierna opgenomen schenktijden: - Inrichtingen die in beheer zijn bij een rechtspersoon met een xxx doelstelling. Dagen / uur tot uur - Inrichtingen die in beheer zijn bij een rechtspersoon met een xxx doelstelling die zich bovendien richt op doelgroep yyy. Dagen / uur tot uur Voordelen - Het STAP model hanteert voor paracommerciële instellingen vaste tijden. Dit biedt genoeg handvatten voor de toezichthouders. - Er zijn uitzonderingen mogelijk voor bepaalde typen paracommerciële inrichtingen. Nadelen - Er zijn uitzonderingen mogelijk, echter deze uitzonderingen moeten gemotiveerd worden en oneerlijke concurrentie dient te worden voorkomen. - Dit bij elkaar kost veel tijd en biedt onvoldoende duidelijkheid voor de toezichthouders door alle mogelijke uitzonderingen. - Er kan overlast ontstaan, wanneer iedereen op hetzelfde tijdstip moet vertrekken. - Door de mogelijkheid om bijvoorbeeld 11
sportverenigingen op te splitsen, kan er onduidelijkheid voor de toezichtouders ontstaan. - Geen eenduidigheid; rechtsongelijkheid. BEM De BEM modellen zijn gekoppeld aan de activiteiten van de paracommerciële inrichtingen en kennen daarnaast vaste opening- en sluitingstijden. De betreffende modellen worden kortheidshalve niet integraal opgenomen. KHN Paracommerciële rechtspersonen die zich richten op activiteiten van sportieve aard verstrekken uitsluitend alcoholhoudende drank aan leden en niet-leden gedurende de periode beginnende met 1 uur voor aanvang van de hoofdactiviteit en eindigende met 1 uur na beëindiging van de hoofdactiviteit. 1. In geen geval alcoholhoudende drank verstrekken aan leden en niet-leden op: a. maandag tot en met vrijdag voor 16:00 en na 23:00 uur; b. zaterdag vanwege de aanwezigheid van veel jeugd en jeugdcompetities voor 17:00 uur en na 23:00 uur en zondag vanwege de aanwezigheid van meestal senioren voor 14:00 uur en na 23:00 uur. 2. Paracommerciële rechtspersonen waarbij het samenzijn in een ontspannen sfeer een kenmerkend onderdeel is van de hoofdactiviteit, zoals gemeenschapshuizen, in geen geval alcoholhoudende drank voor 12:00 uur en na 3:00 uur. 3. Overige paracommerciële rechtspersonen verstrekken in geen geval alcoholhoudende drank gedurende de periode beginnende met 1 uur voor aanvang en eindigende 1 uur na beëindiging van activiteiten die passen binnen de statutaire doelomschrijving. Zij verstrekken in geen geval alcoholhoudende drank voor 16:00 uur en na 23:00 uur. Voordelen - KHN hanteert vaste tijden, waardoor er duidelijke handvatten zijn voor de Toezichthouders. - KHN is van mening dat juist door het verankeren van richtinggevende uitgangspunten ook ingezet wordt op het op voorhand zoveel mogelijk beperken van de administratieve lastendruk voor gemeenten. - Er wordt onderscheid gemaakt tussen sport, samenzijn in ontspanning en overige. Nadelen - Niet alle inrichtingen van sportieve aard zijn met elkaar te vergelijken. - Er hoeft ook geen onderscheid gemaakt te worden tussen leden en niet leden, omdat dit geen verschil maakt. Het onderscheid draagt niet bij aan tegengaan oneerlijke concurrentie en weegt niet op tegen toename complexiteit toezicht. - Een onderscheid tussen leden en niet leden is door de toezichthouders moeilijk te controleren. - Sluit niet aan op het huidige beleid. Strenger. 12
4.2 Bijeenkomsten van persoonlijke aard bij paracommerciële rechtspersonen VNG Met betrekking tot bijeenkomsten van persoonlijke aard bij paracommerciële rechtspersonen adviseert de VNG navolgend artikellid. 1. Een paracommerciële rechtspersonen kan (onverminderd) alcoholhoudende drank uitsluitend verstrekken vanaf uren voor de aanvang en tot uiterlijk uren na afloop van een activiteit die wordt uitgeoefend in verband met de statutaire doelen van de rechtspersoon. 2. Een paracommerciële rechtspersoon verstrekt geen alcoholhoudende drank tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard en bijeenkomsten die gericht zijn op personen welke niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de desbetreffende rechtspersoon betrokken zijn. Voordelen - Alle bijeenkomsten van persoonlijke aard die leiden tot oneerlijke mededinging zijn verboden. Nadelen - In het huidige beleid is een lijst met activiteiten toegevoegd, die door een paracommerciële instelling mogen worden georganiseerd en waarbij tevens alcoholhoudende drank wordt verstrekt. Deze lijst ontbreekt in deze bepaling. Dit zorgt voor meer onduidelijkheid. - Beperkt de paracommerciële inrichting m.b.t. de mogelijkheden. STAP Het model van STAP stemt qua inhoud en strekking overeen met het model van de VNG. BEM Model I: zonder onderscheid naar aard paracommerciële rechtspersoon Model II: met onderscheid naar aard paracommerciële rechtspersoon. Dit model wordt hier niet uitgewerkt, maar stemt goeddeels overeen met de in dit voorstel geadviseerde bepaling. Model I: zonder onderscheid naar aard van de paracommerciële rechtspersoon (art. 2): Artikel 2. Voorschriften en beperkingen Om oneerlijke mededinging te voorkomen worden de volgende voorschriften en beperkingen aan de vergunning voor paracommerciële rechtspersonen verbonden: 1. Het is verboden om bedrijfsmatig of anders dan om niet alcoholhoudende drank te verstrekken in of vanuit de inrichting voor gebruik ter plaatse tijdens bijeenkomsten van persoonlijke aard. 2. Het is verboden om de mogelijkheid tot het houden (waaronder inbegrepen de verhuur van het pand en inventaris) van bijeenkomsten van persoonlijke aard openlijk aan te prijzen of onder de aandacht te brengen met bijvoorbeeld posters, brochures, publicaties in kranten of tijdschriften,internet of via Social Media kenbaar te maken. 13
3. Het is alleen toegestaan om alcoholhoudende drank te verstrekken gedurende één uur voor, tijdens en tot één uur na de hoofdactiviteit van de paracommerciële rechtspersoon, mits die hoofdactiviteit behoort tot de statutaire doelstelling van de paracommerciële instelling. 4. Het is in ieder geval verboden om alcoholhoudende drank te verstrekken buiten de volgende tijden: maandag tot en met vrijdag van 10:00 tot 23:00 uur, en; zaterdag en zondag van 10:00 tot 19:00 uur. 5. De vergunning geldt slechts voor het verstrekken van zwak-alcoholhoudende drank. 6. Het is verboden om alcoholhoudende drank te verstrekken tegen een prijs anders dan een marktconforme prijs. Voordelen Bij bijeenkomsten waarbij de paracommerciële rechtspersoon geen alcohol verstrekt speelt het concurrentievoordeel geen rol. Nadelen - Er geldt een uitzondering voor een lijst van activiteiten in het huidige beleid van de gemeente. Deze uitzonderingen zijn niet terug te vinden in de modelverordening van BEM. - Model regelt tevens schenken sterk alcoholische drank en het prijspeil. - Regelt ook aanprijzen bijeenkomsten van persoonlijke aard die toch al verboden zijn. Onnodige regulering. KHN 1. Een verbod om alcoholhoudende drank te schenken bij bijeenkomsten van persoonlijke aard en een verbod van de verhuur van de kantine en inventaris aan derden. 2. Een verbod om alcoholhoudende drank te schenken bij bijeenkomsten gericht op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de paracommerciële rechtspersoon betrokken zijn. Voordeel - Er is een onderscheid gemaakt tussen bijeenkomsten van persoonlijke aard en een verbod van de verhuur van de kantine en inventaris aan derden en bijeenkomsten gericht op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de paracommerciële rechtspersoon betrokken zijn. Nadeel - Voor de modelverordening van KHN geldt, net als bij de STAP en BEM modelverordening, dat er in het huidige beleid van de gemeente een uitzondering geldt voor een lijst van activiteiten. 4.3 Motivering: schenktijden en bijeenkomsten van persoonlijke aard Op grond van artikel 4, derde lid, van de DHW moeten er regels worden gesteld ter voorkoming van oneerlijke concurrentie op het gebied van schenktijden en bijeenkomsten van persoonlijke aard bij paracommerciële rechtspersonen. Er is gekozen voor alternatief 1 (variant 6 van 40) van artikel 2:34b VNG, omdat dit artikel het beste aansluit bij het huidige beleid. Het huidige beleid 14
voldoet aan de mogelijke problemen. De VNG heeft ervoor gekozen om de schenktijden en bijeenkomsten van persoonlijke aard in één artikel te behandelen. Om deze reden behandelen wij de motivering en uiteindelijke keuze onder een apart kopje 4.3. Alternatief 1, lid 1: De VNG laat het invullen van schenktijden over aan de gemeente in alternatief 1. Wij hebben ervoor gekozen om alcohol te schenken één uur voor aanvang en twee uren na de aanvang van de activiteit. Het is niet nodig om te kiezen voor vaste schenktijden bij paracommerciële instellingen, omdat de openstelling van paracommerciële rechtspersonen is verbonden aan de activiteit, zonder activiteit hoeft er geen openstelling plaats te vinden. Alle paracommerciële instellingen worden gelijk behandeld door alternatief 1. De openingstijden zijn afhankelijk van de reguliere openingstijden in gevolge de Algemene plaatselijke verordening (APV) en de activiteiten die daadwerkelijk plaatsvinden. De bepaling is toepasbaar op alle activiteiten die door paracommerciële instellingen worden georganiseerd en heeft daarom een hoge mate van flexibiliteit. Ook heeft deze keuze als voordeel dat personen geleidelijk naar huis kunnen gaan en dit voorkomt weer overlast. De eenvoud van deze regeling zorgt voor duidelijkheid en past daarnaast binnen de dereguleringsgedachte. Een voordeel van het invullen van schenktijden zou kunnen zijn, dat de regeling gemakkelijker te handhaven is. In de praktijk heeft de controle, met betrekking tot de start en beëindiging van een activiteit, niet eerder tot noemenswaardige problemen geleid. Wel wordt er aangeraden om toezichthouders vaker in te zetten. Wanneer een toezichthouder zich vaker laat zien op de locatie, zullen regels eerder gehandhaafd worden. Tevens kan een toezichthouder bij bezoek aan een paracommerciële instelling controleren op andere punten. Alternatief 1, lid 2: Het is bij alternatief 1, lid 2, niet duidelijk welke activiteiten bij paracommerciële rechtspersonen wel mogen plaatsvinden. Dit nadeel kun je weghalen door een lijst toe te voegen met de desbetreffende activiteiten. Deze lijst zorgt voor meer duidelijkheid over de activiteiten die wel en niet toegelaten zijn. Niet alle paracommerciële instellingen zijn gelijk en krijgen door de lijst de mogelijkheid om specifieke activiteiten toch te laten plaatsvinden. Wij hebben gekozen voor de lijst uit het huidige beleid en niet voor de lijst van artikel 4 BEM, omdat de lijst uit het huidige beleid specifieker en uitgebreider is. In de lijst van het huidige beleid is het aantal maximaal te verlenen ontheffingen opgenomen. Dit zorgt voor extra duidelijkheid. Conclusie: een combinatie tussen alternatief 1 van de VNG (2:34b) en de lijst uit het huidige horecabeleid hebben de voorkeur. Advies: zie pagina 2 en 3 van deze notitie. 5. Aanvullend 5.1. Ontheffing burgemeester Bij de verplichte artikelen, zoals bedoeld in hoofdstuk 2, heeft de burgemeester de bevoegdheid om voor ten hoogste 12 aaneengesloten dagen ontheffing te verlenen van de door de raad gestelde regels voor schenktijden en voor de verschillende soorten bijeenkomsten. Het gaat om bijzondere gelegenheden van zeer tijdelijke aard. Te denken valt aan kampioenschappen en dergelijke grotendeels onvoorziene gebeurtenissen. De burgemeester ontleent deze 15
ontheffingsbevoegdheid rechtstreeks aan de wet, waardoor er door de raad geen verdere beperkingen aan gesteld kunnen worden. Wel kan de burgemeester beleidsregels opstellen op grond van artikel 4:81 e.v. van de Algemene wet bestuursrecht. Artikel 4 DHW: 1. Bij gemeentelijke verordening worden ter voorkoming van oneerlijke mededinging regels gesteld waaraan paracommerciële rechtspersonen zich te houden hebben bij de verstrekking van alcoholhoudende drank. 2. Bij zodanige verordening is het de gemeente toegestaan rekening te houden met de aard van de paracommerciële rechtspersoon. 3. De in het eerste lid bedoelde regels hebben in elk geval betrekking op de volgende onderwerpen: a. de tijden gedurende welke in de betrokken inrichting alcoholhoudende drank mag worden verstrekt; b. in de inrichting te houden bijeenkomsten van persoonlijke aard, zoals bruiloften en partijen; c. in de inrichting te houden bijeenkomsten die gericht zijn op personen die niet of niet rechtstreeks bij de activiteiten van de betreffende rechtspersoon betrokken zijn. 4. De burgemeester kan met het oog op bijzondere gelegenheden van zeer tijdelijke aard voor een aaneengesloten periode van ten hoogste twaalf dagen ontheffing verlenen van de bij of krachtens dit artikel gestelde regels. 5. De ontheffing, of een afschrift daarvan, is in de inrichting aanwezig. VNG De VNG stelt voor dat de ontheffingsmogelijkheid gelet op de bedoeling van de wetgever zeer beperkt ingezet wordt en de burgemeester beleidsregels hiervoor vaststelt en bijvoorbeeld het aantal ontheffingen aan een jaarlijks maximum verbindt. De burgemeester heeft de bevoegdheid op grond van art. 4 lid 4 DHW van ten hoogste 12 aaneengesloten dagen ontheffing te verlenen van de door de gemeenteraad gestelde regels voor schenktijden en voor de verschillende soorten bijeenkomsten. Het gaat om bijzondere gelegenheden van zeer tijdelijke aard. Hiermee moet terughoudend worden omgegaan. Het betreft grotendeels onvoorziene gebeurtenissen, maar ook gebeurtenissen die te overzien zijn. STAP De burgemeester moet een ontheffingsverzoek honoreren als er binnen een straal van 10 kilometer (of een ander passend afstandscriterium) geen effectieve concurrentie is, en dat hij een ontheffingsverzoek kan honoreren voor maximaal 12 dagen bij bijzondere gelegenheden van zeer tijdelijke aard. BEM Ontheffing van de burgemeester volgens de DHW, mogen verleend worden. Echter moeten er dan wel beleidsmatige restricties worden ingebouwd. De belangrijkste is: als in een kalenderjaar reeds 2 ontheffingen aan een aanvrager verleend zijn, dan zal de gevraagde ontheffing geweigerd dienen te worden. 16
KHN In de nieuwe DHW wordt bepaald dat de burgemeester paracommerciële rechtspersonen bij bijzondere gelegenheden van zeer tijdelijke aard voor aaneengesloten periodes van ten hoogste 12 dagen ontheffing van de eisen kan verlenen. KHN vindt dat een te ruime mogelijkheid om af te kunnen wijken van de hoofdregels - en daarmee ook van de voorwaarden van de kantineregeling - en gelet op de gewenste balans in de mededingingsverhoudingen niet te rechtvaardigen is. KHN stelt, evenals de VNG, voor dat de ontheffingsmogelijkheid - gelet op de bedoeling van de wetgever - zeer beperkt ingezet wordt en de burgemeester beleidsregels hiervoor vaststelt en bijvoorbeeld het aantal ontheffingen aan een jaarlijks maximum verbindt. Motivering: ontheffing burgemeester Vooralsnog worden er geen beleidsregels opgesteld door de burgemeester, omdat de noodzaak in de gemeente hier niet voor bestaat. Door geen beleidsregels op te stellen blijft er een grote mate van flexibiliteit bestaan en bovendien sluit dit aan bij wens tot deregulering van de gemeente. Advies: Vooralsnog geen beleidsregels opstellen. 17