VVE-RAPPORT RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE BASISSCHOOL OBS EUROPASCHOOL Locatie(s) : Brinnr. :09RC Plaats :9649 GJ Muntendam Onderzoeksnummer :15078 Datum onderzoek :23 juni 2011 Documentnummer :3196965 Datum vaststelling rapport :24 november 2011 Odin: 127512 Onderzoeksdatum: 23-6-2011 Pagina 1 van 6
1. INLEIDING Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden van VVE De ouders De kwaliteit van de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten van VVE Elk van de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren. Opbouw van het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld van het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Als er op basis van dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 34, waarvan 11 doelgroepkleuters Odin: 127512 Onderzoeksdatum: 23-6-2011 Pagina 2 van 6
2. HET TOTAALBEELD De inspectie concludeert dat de kwaliteit van VVE op de over het geheel genomen van voldoende kwaliteit is. De heeft een aparte locatie voor groep 1-2. Deze locatie heet 't Rakkertje. Ondanks het feit dat de kleuters op een aparte locatie zijn gehuisvest is er een goede doorgaande lijn naar groep 3. De overgang van groep 2 naar 3 vindt een maand voor de zomervakantie plaats. Dan starten de kinderen ook met de eerste leeskern van de leesmethode. Deze vervroegde overgang zorgt ervoor dat er geen periode is waarin kinderen moeten wennen na de zomervakantie en doordat de eerste leeskern al aangeboden wordt voor de zomervakantie is er meer tijd voor het leesprogramma in groep 3. De heeft een convenant ondertekend, samen met de peuterspeelzalen en andere basisscholen van de gemeente Menterwolde, waarin de overdracht van de peuterspeelzaal naar de basisschool is geregeld. Odin: 127512 Onderzoeksdatum: 23-6-2011 Pagina 3 van 6
3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Naam gemeente Menterwolde A CONDITIES A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen van programma(s) Ik ben Bas. Bas ga je mee. Bas tel je mee. A1.2 Wat is de kwaliteit van het programma? 3 A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") 3 A5 Kwaliteit beroepskrachten A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) 3 A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands 3 A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend geschoold (voor het vve-programma) 2 (A1.1) Naast het programma "Ik ben Bas" heeft de school de doelen, tussendoelen en de daarbij horende activiteiten voor taal en rekenen beschreven. (A1.2) Het programma en de beschreven leerlijnen en activiteiten zorgen samen voor een voldoende beredeneerd aanbod. De school stapt het komend schooljaar over op een andere methode die zowel een aanbod heeft voor taal als voor rekenen. (A5.4) De leerkrachten van groep 1 en 2 hebben met ondersteuning van de onderwijsbegeleidingsdienst het beredeneerd aanbod voor deze groepen beschreven maar zij hebben geen speciale scholing gevolgd in het kader van VVE. B OUDERS B1 Gericht ouderbeleid 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 2 B3 Intake 3 B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 2 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de vroegschool 2 B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind 3 B7 Rekening houden met de thuistaal 3 (B1) De school heeft een goed beeld van de ouderpopulatie maar heeft op grond van dit beeld geen ouderbeleid geformuleerd. (B2) De ouders worden middels de schoolgids en nieuwsbrief geïnformeerd over het onderwijs in de groepen 1 en 2 maar in deze informatie ontbreken de doelstellingen en activiteiten in het kader van VVE. (B4) De school organiseert jaarlijks een informatieavond voor de ouders rondom het onderwerp taal. De school geeft de ouders echter geen informatie over activiteiten die zij thuis met hun kinderen kunnen doen. (B5) De leerkrachten spreken de ouders over hun kinderen bij het brengen en halen maar de ouders worden niet uitgenodigd om activiteiten met hun kinderen te doen. Daarnaast worden er geen andere ouderactiviteiten georganiseerd. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE C1 Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma 3 C1.2 Werken met een doelgerichte planning 3 C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend 3 C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 3 C2 Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen van de leerkrachten is respectvol 3 C2.2 De leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen 3 C2.3 De leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke 3 competenties van de kinderen Odin: 127512 Onderzoeksdatum: 23-6-2011 Pagina 4 van 6
C2.4 De leerkrachten tonen respect voor de autonomie van het kind 3 C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend 3 C3 Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen van beide leidsters/leerkrachten is goed op elkaar 3 afgestemd C3.2 Er worden effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling 3 uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen 3 C3.4 De leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en 2 verrijken het spelen en werken C3.5 De leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag 3 (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de leerkrachten met de kinderen is responsief 3 C3.7 De leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling 3 van de individuele kinderen (C2.5) Tijdens de leservaties waren er veel activiteiten met ontwikkelingsmateriaal gepland en was er weinig spel te zien in de hoeken. In de beide lokalen waren wel speelhoeken ingericht evenals in de naastgelegen speelhal. (C3.4) Tijdens de groepsbezoeken waren er weinig spelsituaties te erveren. Spelinterventies en andere activiteiten van de leerkrachten om het spel van de kinderen te stimuleren zijn dan ook niet gezien. Tijdens het gesprek met de leerkracht van de groep werd duidelijk dat het spel wel een belangrijke rol speelt bij het onderwijs maar dat er op deze ochtend was gekozen voor cognitieve activiteiten. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen 3 D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en 3 het individuele kind D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg 3 D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling 3 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig 3 hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de 3 voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De leidstersleerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra 3 zorg bijhouden (D1.2) De leerlingen van de groepen 1 en 2 worden getoetst en voor de leerlingen die extra zorg behoeven, wordt deze zorg ook geboden. De school maakt handelingsplannen en het leerstofaanbod is beschreven in de dagplanning. De school maakt een didactisch groepsoverzicht en heeft een groepsplan gemaakt voor het fonemisch bewustzijn. Er wordt voldoende genoteerd over de ontwikkeling en de resultaten van de individuele leerling maar de administratie van de leerlinggegevens kan nog verbeterd worden. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL E1 Er is VVE-coördinatie in de vroegschool 2 E2 De vroegschool evalueert de kwaliteit van VVE regelmatig 3 E3 De vroegschool evalueert de opbrengsten van alle kinderen - E4 De vroegschool formuleert op basis van evaluaties verbetermaatregelen en 3 voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De vroegschool borgt de kwaliteit van haar educatie 3 Odin: 127512 Onderzoeksdatum: 23-6-2011 Pagina 5 van 6
E6 In de kwaliteitszorg van de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken 2 (E1) De school heeft geen speciale VVE coördinator. De leerkrachten van groep 1 en 2 onderhouden de contacten met de peuterspeelzaal. (E2) Het VVE beleid is onderdeel van het totale kwaliteitsbeleid en is vooral terug te vinden in allerlei activiteiten op het gebied van taal. (E3) De school kijkt wel naar de uitslagen van de toetsen maar er zijn zowel op school- als op gemeentelijk niveau geen afspraken gemaakt over de te bereiken doelen. De inspectie onthoudt zich daarom van een oordeel op deze indicator. (E6) Er wordt bij de kwaliteitszorg wel gekeken naar het onderwijsleerproces en er zijn verbeterpunten geformuleerd voor het taal en rekenonderwijs maar binnen de kwaliteitszorg wordt VVE niet expliciet genoemd. F DOORGAANDE LIJN F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool 2 F2 Voldoende kinderen stromen door naar een vroegschool 3 F3 De basisschool wint doelmatige informatie in bij de voorschool over de 3 instromende peuters en maakt daar aantoonbaar gebruik van F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd 2 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en 3 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op 3 elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar 3 afgestemd (F1) Er is geen VVE coördinator maar de leerkrachten van de groepen 1 en 2 hebben wel goed contact met de peuterspeelzaal. (F4) De peuterspeelzaal en de school werken niet met hetzelfde programma. Er is wel overleg over het aanbod aan de leerlingen maar er is geen duidelijke lijn in het programma zichtbaar. G OPBRENGSTEN VAN VVE G1 De resultaten worden gemeten conform de afspraken - G2 De resultaten zijn van voldoende niveau - G3 Verlengde kleuterperiode 3 (G1) De resultaten van de leerlingen worden gemeten maar er zijn op gemeentelijk niveau geen afspraken gemaakt over de te behalen resultaten 4. VERVOLGAFSPRAKEN. Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken van vervolgafspraken. Odin: 127512 Onderzoeksdatum: 23-6-2011 Pagina 6 van 6