Evaluatie Rapport cepnic 2010

DMO/ CAMS & C2 Support Centre Evaluatie Rapport cepnic 2010 Evaluatie tbv bouwstenen Purple NECtar 2011 Versie : 1.0 Status : Definitief Auteurs : Kltz R.J. Bloemendaal MSc, Kap L.A.J. Piek BICT Datum : 03-11-2010 Copyright Departement van Defensie

INHOUD MANAGEMENT SAMENVATTING... 4 1 INLEIDING... 6 1.1 VOORBEREIDING PURPLE NECTAR 2010... 6 1.2 DOELSTELLINGEN... 8 1.2.1 Combined Endeavour... 8 1.2.2 Purple NECtar... 8 1.3 DOELSTELLING EN STRUCTUUR VAN DIT DOCUMENT... 9 1.3.1 Doelstelling van het Assessment Rapport CEPNIC 2010... 9 1.3.2 Leeswijzer... 9 2 ASSESSMENT METHODIEK... 11 2.1 OPZET... 11 2.2 UITVOERING... 12 3 UITGANGSPUNTEN CEPNIC 2010... 13 3.1 WHITE SPOTS EN REQUIREMENTS PN 2009... 13 3.2 OEFENDOELSTELLINGEN... 14 3.2.1 EXSPEC... 14 3.2.2 Gerealiseerde technische doelstellingen... 15 3.3 DOCTRINE... 15 3.4 COMMANDOVOERING... 16 3.5 TRAINING & OPLEIDING... 16 3.6 PROJECTORGANISATIE EN INDUSTRIE... 16 3.6.1 Projectorganisatie... 16 3.6.2 Relatie met industrie... 17 3.7 BUDGET... 18 3.8 MATERIEEL EN TECHNOLOGIE... 18 Blad 2 van 48

3.8.1 Deelnemende eenheden en personeel... 19 3.8.2 Aanwezige C2 en Staf ondersteunende systemen... 20 3.8.3 Grafisch overzicht CP MK Erfprins... 23 3.8.4 Beveiliging... 23 3.8.5 Bezoekers en media tijdens PN2010... 24 3.9 LESSONS IDENTIFIED... 24 3.9.1 Overall Project issues... 25 3.9.2 Purple NECtar uitvoering... 25 4 RESULTATEN CEPNIC 2010 ASSESSMENT... 27 4.1 INTERVIEWS... 27 4.2 OBSERVATIES... 29 4.2.1 Locatie MK Erfprins DenHelder... 29 4.2.2 Locatie Beekstraat Arnhem (OOV)... 30 4.3 ENQUÊTE... 31 5 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN... 34 5.1 CONCLUSIES... 34 5.2 AANBEVELINGEN... 38 VOORUITBLIK... 42 BIJLAGEN... 43 BIJLAGE A ENQUETEFORMULIER... 44 BIJLAGE B OEFENDOELSTELLINGEN CFM EXPEC... 47 BIJLAGE C REQUIREMENTS TBV PN 2011... 48 Blad 3 van 48

Management samenvatting CEPNIC 2010 is een samenvoeging van drie Defensie oefeninitiatieven: Combined Endeavour (CE), Purple NECtar (PN) en Integrated Command, het vernieuwde Staf Concept (IC). Het IC deel is nooit ingevuld en wordt in deze evaluatie niet verder behandeld. Naast Defensie initiatieven heeft CEPNIC vooral ook in het teken gestaan van het koppelen aan OOV initiatieven. Het doel van CE is het inrichten van combined connectiviteit met NATO partners. De oefening vindt jaarlijks plaats vanuit USEUCOM perspectief. Nederland heeft aan CE 2010 deelgenomen in Grafenwoöhr Duitsland. Het doel van Purple NECtar is de inrichting van een joint Common Operational Picture (JCOP). Het JCOP dient ter ondersteuning van gecoördineerd joint optreden. De oefening Purple NECtar concentreert zich op de inzet en besturing van OPCO eenheden op basis van zichtbaarheid en Situational Awareness (SA) op een JCOP. PN houdt zich bezig met zowel connectiviteit als interoperabiliteit. Einddoel van PN is een joint Concept of Operations, op basis van adequaat beveiligde systemen. De voorbereiding van CEPNIC is onder grote tijdsdruk en met zeer beperkte middelen uitgevoerd. De OPCO deelname aan zowel CE als PN is gering geweest. Tot op een zeer laat moment is onduidelijk geweest welke OPCO deelname toch verwacht mocht worden. Op 1 juli 2010 is de beslissing genomen om de ambitie naar beneden bij te stellen. De basis voor de bijstelling is de te geringe OPCO deelname. De bijstelling heeft geleid tot de inrichting van een technologie demonstratie op basis van oa de huidige in gebruik zijnde C2 systemen. Voor CE is een kleine Titaan omgeving en een NIMCIS omgeving naar Duitsland uitgebracht. Voor PN is in Nederland een Commando Post ingericht op basis van alle Nederlandse Command and Control applicaties. Deze NL C2 omgeving is vervolgens succesvol gekoppeld aan een NATO COP applicatie. De locaties in Nederland en Duitsland zijn met een satelliet-, HF- en internet verbinding succesvol aan elkaar gekoppeld. Vlak voor, tijdens en na de uitvoering van CEPNIC zijn diverse Defensie en OOV oefeningen uitgevoerd. Op centraal niveau is geen duidelijk overzicht van deze oefeningen, hoewel toch schaarse strategische assets worden ingezet. Dit geldt voor zowel defensie als de Openbare Orde en Veiligheid (OOV, politie, brandweer en ambulance). Maatschappelijk wordt voor alle activiteiten via de pers aandacht gevraagd. Zonder de inhoud en uitvoering van deze oefeningen te beïnvloeden hadden deze oefeningen betekenisvol opgenomen kunnen worden in de uitvoering van CEPNIC. Er is door meer integrale planning, geringe aanpassingen en andere prioritering meer rendement te halen uit beschikbare personele en materiële middelen. Tijdens de uitvoering van PN is een assessment uitgevoerd. Door middel van interviews, observaties en een enquête is kwalitatief en kwantitatief onderzoek gedaan. De ervaringen van gebruikers en de projectorganisatie zijn vastgelegd op het gebied van faciliteiten, PN organisatie, JCOP viewer, werkwijze, informatiemanagement, ICT middelen, inrichting van de CP en cultuuraspecten. De uitkomsten van het assessment zijn mede verwoord in de conclusies van dit document en dienen als draagvlak voor verder NEC beleid. Blad 4 van 48

CE en PN zijn succesvol uitgevoerd. Voor Purple NECtar geldt bovendien dat de systeemopzet en inrichting volledig in overleg en met toestemming van de Beveiligings Autoriteit (BA) tot stand is gekomen. Er is veel kennis beschikbaar gesteld en gedeeld met ketenpartners. Gedurende CE heeft Nederland zich kunnen profileren als betrouwbare partner die kennis en inzicht wil delen. Purple NECtar heeft voor Defensie opnieuw aangetoond dat connectiviteit realiseerbaar is tegen geringe kosten en dat de focus op joint interoperabiliteit nu moet volgen. Niet alleen samenwerking binnen Defensie heeft alle aandacht gekregen maar vooral ook samenwerking met OOV partners is goed gestart. Daarnaast heeft de PN2010 staf zich ingespannen om gerelateerde projecten zoveel mogelijk te laten meeprofiteren van de oefenomgeving die is ingericht (MAJIIC, Orange Wave, MSA, LCMS). PN heeft de aandacht getrokken van OOV, EU en NATO. PN 2010 is opnieuw een investering geworden in gecoördineerd joint optreden en in samenwerking met de OOV partners. Conclusies: Voor de conclusies zie hoofdstuk 5 Blad 5 van 48

1 Inleiding In de periode van 6 tot 17 september 2010 heeft de combinatieoefening CEPNIC 2010 plaatsgevonden. De letters CE staan voor Combined Endeavour en heeft plaatsgevonden in Grafenwohr in Duitsland. Het PN deel staat voor Purple NECtar 2010. Dit deel van de oefening heeft plaatsgevonden in Nederland, met een Command Post in Den Helder. Het IC deel staat voor het Integrated Command, wat beschreven is in het "Operationele Staf Concept". Dit project heeft niet deelgenomen tijdens CEPNIC 2010. Purple NECtar is het hoofdonderdeel van CEPNIC 2010. Dit project richt zich op het technisch inrichten en het gebruik van een joint gedeeld situatiebeeld, het joint Common Operational Picture. De facto vormt de oefening Purple NECtar met eenheden en joint staf de inhoud voor dit gedeelde situatiebeeld en vindt op basis van dit beeld verwerking, planning en coordinatie plaats. Tijdens de voorbereiding van PN2010 is de ambitie naar beneden bijgesteld t.o.v. de opgedragen EXSPEC. Door de geringe deelname van de OPCO's, is de ambitie van PN2010 gereduceerd tot het niveau van een technologie demonstratie. Daar waar de initiële focus voor de oefening lag op interoperabiliteit, is deze focus bijgesteld naar connectiviteit. Desondanks is een zeer rijke SA (Situational Awareness) omgeving opgebouwd om technische mogelijkheden te demonstreren die besluitvorming van een joint staf en operationele gebruikers ondersteunen. Er is een Command Post ingericht waarbinnen een operationele joint staf zijn werk kan uitvoeren. Daadwerkelijke inzet van een joint staf en daarmee het beoefenen van interoperabiliteit vindt plaats tijdens PN2011. De auteurs van dit document hebben geprobeerd om met dit evaluatie rapport de werkelijkheid zo feitelijk als mogelijk te verwoorden zonder acht te slaan op politieke correctheid. 1.1 Voorbereiding Purple NECtar 2010 Aanloop planning In juli 2009 is in de AGCDS 2009-2013 de behoefte aan personele en materiële middelen van de OPCO's voor PN 2010 vastgelegd. HDIO en DOBBP hebben beide een budget van 1,8 M voor PN2010 gereserveerd. Hiermee is de basisbehoefte aangaande financiën, personeel en materieel voor PN2010 gegarandeerd. WGOD en DAOG Na beëindiging van PN 2009 is conform het Defensie besturingsmodel gewerkt aan de voorbereiding van PN 2010. In oktober 2009 is de WGOD benaderd ter voorbereiding van de oefening PN 2010. In de WGOD zijn alle OPCO's door hun respectievelijke planners vertegenwoordigd. De WGOD ondersteunt het PN2010 initiatief, maar onderkent ook praktische problemen. In dezelfde periode vinden gesprekken plaats over realisatie van verdere bezuinigingen. Deze bezuinigingen lijken te leiden naar stopzetting van oefeninitiatieven, Copyright Departement van Defensie

waaronder PN2010. Dit ondanks het gegeven dat voor PN2010 budget beschikbaar is dat buiten de MATEX discussie valt. Ook ontbreekt het op dat moment aan een door de CDS getekende EXSPEC. Er vinden bij de DAOG en DOBBP diverse discussies plaats die leiden tot het voorstel om drie NEC initiatieven welke voor 2010 gepland staan, samen te voegen en deze, ondanks de bezuinigingen, doorgang te laten vinden. Ontstaan CEPNIC In december 2009 wordt door de CDS vastgesteld dat een samengevoegd initiatief op basis van het PN2010 budget levensvatbaar zou kunnen zijn. De CDS hecht belang aan ten minste een NEC oefening in 2010. Op 7 januari 2010 wordt daarom een bijeenkomst belegd in Ede, met als doel de haalbaarheid van de combinatie van CE, PN en IC in CEPNIC 2010 te onderzoeken. Na verloop van tijd blijkt IC participatie en initiatief niet haalbaar. Het IC project wordt buiten CEPNIC geplaatst maar CEPNIC als samengevoegd initiatief blijft gehandhaafd. Een EXSPEC is in concept al gereed maar is nog niet door CDS/DAOG ondertekend. In februari 2010 ontbreekt een getekende EXSPEC voor de DAOG nog steeds. Bovendien wordt door de WGOD geen leidend krijgsmachtdeel aangewezen. Dit is het gevolg van het late tijdstip voor aanvang van de oefening en door openlijke frictie. De DMO wordt daarom opnieuw verzocht deze rol namens de CDS op zich te nemen. DMO DWSB geeft hiervoor toestemming maar levert slechts 1 VTE tbv inzet PN2010. Deze VTE is de Programma Manager CEPNIC. Er wordt geen ontwikkelcapaciteit vanuit de DMO beschikbaar gemaakt. CZSK accepteert wel de verantwoordelijkheid om de Delegation Chief voor CE te leveren. OPCO deelname In april 2010 geeft de WGOD de PM toestemming om OPCO eenheden te benaderen om deelname aan PN 2010 te bespreken. Waar deelname PN2010 voor eenheden niet mogelijk zou zijn, het deelnemen aan PN2011 te bespreken en te verkennen. Het is voor de PN scenario inrichting belangrijk om te weten welke eenheden deelnemen en wat hun specifieke oefendoelstellingen kunnen zijn. Uit contacten met eenheden blijkt dat er grote belangstelling en behoefte aan deelname PN2010 bestaat. Door het late tijdstip van informeren is de oefenkalender echter in de meeste gevallen al ingevuld ten nadele van PN2010. Synchronisatie van oefenkalenders met de periode waarin PN plaatsvindt, lijkt goed mogelijk mits hiervoor vanuit de lijn toestemming wordt gegeven. CZSK past de oefenplanning van Hr.Ms. Tromp en de GATOREX aan en brengt de activiteiten van deze eenheden in overeenstemming met PN2010. CLSK had in een eerder stadium al eenheden toegezegd. Vanuit CLAS komt deze toestemming echter niet. Ook een laatste appel van DDAOG in juli 2010 voegt geen CLAS eenheden aan de oefening toe. Ook vindt toewijzing van personele middelen, voor de vorming van een joint staf, vanuit de CLAS niet plaats. De KMar heeft nergens op gereageerd en houdt zich afzijdig. Ambitie reductie Ondanks opdrachten van de CDS via de AGCDS en de EXSPEC komt de gevraagde OPCO inspanning niet tot stand. Vanwege de geringe OPCO en DMO deelname wordt in de projectplanning de datum van 1 juli 2010 aangemerkt als do or die datum. Op 1 juli wordt aan de opdrachtgever teruggekoppeld dat er onvoldoende deelname beschikbaar is om de gestelde doelen uit de EXSPEC te realiseren. In een begeleidend advies van de PM CEPNIC wordt de Blad 7 van 48

mogelijkheid van een technology demonstrator als betekenisvolle tussenoplossing aangegeven. Een laatste appel van de CDS en de DAOG aan de OPCO s levert alsnog een verschuiving van het vaarprogramma Hr.Ms. Tromp en inzet van MARNS UIM op. Van de overige OPCO s verandert de bijdrage niet. Na overleg met de CDS wordt alsnog gekozen voor het inrichten van een technology demonstrator. Deze tussenoplossing is succesvol gerealiseerd. Verwerving Vooruitlopend op 1 juli 2010 is er overleg met de afdeling Verwerving van de DMO. Door het volledig in elkaar schuiven van de tijdplanning is voor het uitzetten en de realisatie van verwervingsopdrachten zeer weinig tijd overgebleven. Niet alleen door toedoen van het aanvangstijdstip van de oefening maar ook door de tussenliggende zomerverlofperiode. In de periode van het zomerverlof wordt doorgewerkt door de afdeling Verwerving en blijft het project Purple NECtar bezet. Door veel overleg worden alle verwervingsopdrachten gerealiseerd op een opdracht na. Deze uitzondering betreft de inhuur van beveiligingspersoneel. Conform de situatie in 2009 is Defensie zelf opnieuw niet in staat om de beveiliging van de commandopost te vervullen met militairen. Ook het mantelcontract dat Defensie heeft met beveiligingsbedrijven biedt geen mogelijkheid. Via persoonlijke contacten wordt alsnog een geschikte beveiligingsfirma gevonden en ingehuurd tegen een scherpe prijs. Het bedrijf maakt gebruik van ex-militairen en is snel beschikbaar (dezelfde dag nog). De fysieke voorbereidingen op de MK Erfprins zijn op dat moment al in volle gang. 1.2 Doelstellingen 1.2.1 Combined Endeavour Het doel van CE is het inrichten van combined connectiviteit met NATO partners. De oefening vindt jaarlijks plaats vanuit USEUCOM perspectief. Nederland heeft aan CE 2010 deelgenomen in Grafenwöhr Duitsland. 1.2.2 Purple NECtar Purple NECtar is een nationaal initiatief dat zich focussed op de realisatie van een joint Common Operational Picture (JCOP) in een joint CP. Het JCOP dient ter ondersteuning van gecoördineerd joint optreden. De oefening Purple NECtar concentreert zich op de inzet en besturing van OPCO eenheden op basis van zichtbaarheid op een JCOP. PN houdt zich bezig met zowel connectiviteit als interoperabiliteit. Einddoel van PN is een joint Concept of Operations, op basis van adequaat beveiligde systemen. Hoofddoelen van Purple NECtar zijn: - De realisatie en beoefening van joint connectiviteit, inclusief OOV-partners. - De realisatie en beoefening van joint interoperabiliteit, inclusief OOV-partners. - De realisatie, ontwikkeling en validatie van een joint CP concept. Blad 8 van 48

Gedetailleerde weergave van de initiële oefendoelstellingen zijn verwoord in de EXSPEC. Hierbij dient de ambitie reductie voor PN2010 in acht worden genomen. Zwaartepunt voor PN2010 ligt bij connectiviteit. 1.3 Doelstelling en structuur van dit document 1.3.1 Doelstelling van het Assessment Rapport CEPNIC 2010 Dit document heeft als doelstellingen om opgedane kennis te borgen en richting te geven voor verdere ontwikkeling en consistentie aangaande toekomstige Purple NECtar oefeningen. In het rapport worden de termen CEPNIC en Purple NECtar veelvuldig genoemd. Dit kan leiden tot misopvatting. Purple NECtar is het grootste onderdeel van de oefening CEPNIC. Dit document beschrijft, vanaf de voorbereiding tot en met de uitvoering, alles wat te maken heeft met Purple NECtar. Ook de conclusies en aanbevelingen zijn gerelateerd aan Purple NECtar. Om de leesbaarheid en bruikbaarheid van het document te behouden is gekozen om Lessons Learned, conclusies en requirements gescheiden van elkaar te vermelden in het rapport. 1.3.2 Leeswijzer Hoofdstuk 1 Inleiding Dit hoofdstuk beschrijft de totstandkoming van de oefening, de wegen die zijn bewandeld en de hindernissen die zijn genomen. Ook licht het de doelstellingen van de oefening toe. Hoofdstuk 2 Assessment methodiek Hierin staan de grondvesten van het assessment ten aanzien van constructie en uitvoering beschreven. Het voorziet in draagkracht en acceptatie voor wat betreft de uiteindelijke conclusies en aanbevelingen. Hoofdstuk 3 Uitgangspunten en uitvoering CEPNIC 2010 Er is een goede reden waarom deze oefening is gehouden. Ook is er geleerd van de voorgaande oefening. Samen met alle ingezette personele en materiële middelen, staat in dit hoofdstuk de ruggengraat van de oefening vermeld. Hoofdstuk 4 Resultaten Assessment De feitelijke weergave van de gedane observaties, de gehouden interviews en de ingevulde enquêtes resulteren in dit gedeelte tot bruikbare handvatten voor de toekomst. Hoofdstuk 5 Lessons Identified Hier staan geleerde lessen en gedachten welke opgedaan zijn tijdens de uitvoering van de oefening verwoord. Deze vaak kernachtig beschreven onderwerpen vormen bruikbare building blocks voor toekomstige ontwikkelingen. Blad 9 van 48

Hoofdstuk 6 Conclusies en aanbevelingen De conclusies met daaraan gekoppeld de eveneens numerieke weergegeven aanbevelingen vormen een richtsnoer voor toekomstige ontwikkelingen op het gebied van NEC en oefeningen als Purple NECtar. Blad 10 van 48

2 Assessment methodiek 2.1 Opzet Voor het assessment is gebruik gemaakt van kwalitatieve en kwantitatieve onderzoek methodieken te weten: interviews, observaties en een enquête. Centraal stonden hierin de volgende aandachtsgebieden: Werkwijze tijdens de uitvoering Effectiviteit van de JCOP viewer (igeosit) PN organisatie Faciliteiten ICT middelen Inrichting van de CP Cultuur Informatiemanagement Assessment cepnic 2010 Aandachtsgebieden Cultuur Effectiviteit JCOP viewer PN Organisatie Faciliteiten ICT middelen Inrichting CP Informatie management Werkwijze Onderzoekmethodiek Enquete Interviews Observaties Assessment verslag Documentatie / borging Evaluatie Aanbeveling toekomst Om de deelnemers van CEPNIC 2010 de mogelijkheid te bieden om anoniem hun bevindingen te verwoorden is er voor gekozen om in het enquêteformulier per vraag een veld op te nemen waarin dit mogelijk is. Het enquête formulier is als bijlage aan dit document toegevoegd. Blad 11 van 48

2.2 Uitvoering Tijdens de aanloop naar CEPNIC 2010 is gebleken dat de drie OPCO s niet konden voorzien in personele behoefte die door hen was toegezegd tijdens de initiële planning afspraken voor deze oefening. Het hierdoor ontstane gebrek aan personele vulling van een joint staf en het ontbreken van operationele eenheden te velde heeft geleid tot reductie van de te behalen oefendoelstellingen. Het ontbreken van deze personele middelen heeft direct invloed gehad op de uitvoering van het assessment. Het PvA voorzag in een assessment team dat bestond uit vier personen, geformeerd uit de DOBBP, St CLAS, DAOG en het C2SC. Zonder kwalitatief in te boeten is het assessment nu door een persoon uitgevoerd. Het assessment is op twee locaties uitgevoerd, waarbij de volgende methodieken zijn gehanteerd: MK Erfprins (CP van Purple NECtar) Observaties Interviews Enquêtes Beekstraat te Arnhem. (TITAAN uitloper tbv OOV) Observatie Interview Blad 12 van 48

3 Uitgangspunten CEPNIC 2010 De aanloop naar CEPNIC 2010 kan als rumoerig worden omschreven. Hieraan liggen verscheidene redenen aan ten grondslag. Purple NECtar kenmerkt zich door samenkomst van mensen uit een reorganiserende Defensie-organisatie en bovendien voortkomen uit verschillenden onderdelen uit deze organisatie. Verschillen in cultuur en organisatie hebben hun uitwerking, zowel manifest als diffuus. Koppeling van informatiesystemen betekent niet automatisch dat er een organisatie is neergezet en dat een coherente en homogene groep mensen samenwerkt. Voor Purple NECtar kan worden gesteld dat er een nieuwe organisatie wordt samengebracht. In deze fase horen cultuurverschillen en weerstand vanuit organisatieonderdelen. 3.1 White spots en Requirements PN 2009 Na analyse over resultaten van oefening Purple NECtar 2009 zijn aandachtsgebieden gedefinieerd welke tijdens de uitvoering onderbelicht zijn gebleven. Deze white spots zijn verwerkt in de initiële oefendoelstellingen van CEPNIC 2010. White spots PN 2009 Ontbreken van UHF relay mogelijkheden voor link16. Ontbreken van Long range communicatie middelen in land domein. Ontbreken van Joint CP procedures en werkwijze. Ontbreken van AIS info voor RMP. Ontbreken van Grond-lucht beeldopbouw. Ontbreken van UAV werkwijze en inzet. Ontbreken van een portal omgeving voor de joint CP Ontbreken van connectiviteit met Grondgebonden sensoren (JISTARC) Ontbreken van integraal gekoppeld NBC beeld Tijdens PN 2009 zijn een aantal bijeenkomsten belegd waarbij door de afvaardiging van krijgsmacht onderdelen, civiele bedrijven en TNO, requirements zijn vastgesteld. Doel van de beschrijving van deze requirements is geweest om deze als bruikbare bouwstenen te verankeren in een volgende Purple NECtar oefening. Requirements PN 2009 Eigen troepen (uit Land, Lucht, Zee systemen) zichtbaar. Sub requirements: o Private codes (Unieke identificatie) o Filterbare metadata (te denken valt aan: status, snelheid, richting, locatie, etc.) Opponent (uit Land, Lucht, Zee systemen) zichtbaar. Sub requirements: o Private codes (Unieke identificatie) o Filterbare metadata (te denken valt aan: status, snelheid, richting, locatie, etc.) Blad 13 van 48

Overige groeperingen / actoren (bijv. NGO s, OOV, etc) zichtbaar. Sub requirements: o Private codes (Unieke identificatie) o Civiele verkeerssituatie zee / lucht / land(dmv Kmar) zichtbaar o Filterbare metadata (te denken valt aan: status, snelheid, richting, locatie, etc.) Gemeenschappelijke kaart-layout beschikbaar Sub requirements: o Gemeenschappelijke (vector) GIS layout beschikbaar o Mogelijkheid varianten Land / lucht / zee (overlays?)zichtbaar o 3D weergave van de werkelijkheid zichtbaar o Luchtroutes en zeeroutes zichtbaar o Realtime alerting mogelijk Portal omgeving (Content Management Systeem oid) beschikbaar in de CP Sub requirements: o Planning informatie genereren en uitwisselen o Voorbereiding informatie genereren en uitwisselen o Uitvoering informatie genereren en uitwisselen o Event display zichtbaar o Open source informatie benaderbaar Eenduidige weergave van symbolen in de COP presentatie Sub requirements: o Common standard (NATO ivm Combined informatie uitwisseling) kiezen en implementeren Integraal NBC beeld Sub requirements: o Metadata visueel o Fall-out area visueel 3.2 Oefendoelstellingen 3.2.1 EXSPEC CEPNIC 2010 was na de ambitie reductie gericht op connectiviteit. De EXSPEC zoals deze oorspronkelijk is opgesteld voorziet in inter-operabele systemen waarbij stafpersoneel de aangeboden functionaliteiten waarderen en valideren. Door de CDS is het besluit is genomen om het PN-gedeelte in gereduceerde omgang plaats te laten vinden ( 50%-optie als Technology Demonstrator). De EXSPEC is daarom inhoudelijk slechts gedeeltelijk valide geweest. In grote lijnen komt het er op neer dat de doelstellingen voor wat betreft interoperabiliteit zijn gereduceerd tot connectiviteit. Het is belangrijk om vast te stellen welke doelen uit de EXSPEC wel zijn gerealiseerd en welke gevolgen dit heeft voor toekomstige Blad 14 van 48

Purple NECtar experimenten. De oefendoelstellingen uit de EXSPEC zijn als bijlage aan het document toegevoegd. 3.2.2 Gerealiseerde technische doelstellingen CEPNIC2010 had dit jaar als technology demonstrator een aantal technische doelstellingen. Te weten: Gebruikmaken van NATO JCOP systeem om de SA van verschillende nationale C2 systemen te delen. o Breng MASE informatie in JCOP o Breng MCCIS informatie in JCOP o Breng ISIS informatie in JCOP o Breng NIMCIS informatie in JCOP o Breng GPS trackers in JCOP (via datadiode) o Breng AIS informatie in JCOP (via datadiode) o Breng I-Bridge gegevens in JCOP (via datadiode) De applicatie igeosit van NC3A in gebruik nemen om de JCOP informatie te ontsluiten. Gebruikmaken van de datadiode om gegevens van een onbeveiligd netwerk naar het beveiligde netwerk te transporteren. o I-Bridge replicatie van SQL database en uitwisseling van geo RSS gegevens; o AIS van kustwacht direct naar NIRIS (JCOP component); o Imagery gegevens van NLR en Vigilance uitwisselen van CSD zwart naar CSD rood; Uitvoeren van L16 relay experiment gebruikmakend van een zeppelin. Exporteren van UKSITAWARE bericht via NIMCIS 5.4 mail applicatie naar een mail client op TITAAN en vice versa. Koppelen NIMCIS systemen op locatie Den Helder met locatie Grafenwöhr via STB en CCT120. Uitvoeren van SNR testen op HF tussen Grafenwöhr en Den Helder. Opnemen van Orange Wave / F4S F16 simulatie (NLR) in MASE systeem. In gebruik nemen van lokaal specifiek defensie GSM netwerk. Beschikbaar maken van havenbewaking vanuit een onbemande container geleverd door DSP/Advies van het Marinebedrijf. Bovenstaande technische doelstellingen zijn allen gehaald. 3.3 Doctrine Purple NECtar is gericht op connectiviteit en interoperabiliteit tussen zowel de krijgsmachtdelen onderling als met de OOV-sector. Uitgangspunten voor joint samenwerking zijn beschreven in: NEC&OIV plan 2010-2020 Joint Doctrine Publicatie 5 (Commandovoering) Militair Strategische Visie 2010 Blad 15 van 48

Deze twee beleidsdocumenten moeten continue geactualiseerd en gespecificeerd worden aan de hand van oefeningen als Purple NECtar. Vanwege het innovatieve karakter heeft Purple NECtar hierin een trekkende rol. Doctrinair valt de werkwijze van de OOV-sector op dit moment buiten het bereik van de beleidsdocumenten. 3.4 Commandovoering Gedurende de oefening heeft de JF niet de beschikking gehad over een joint staf. Zodoende heeft geen, voor dit type oefening noodzakelijke, training en integratie van joint personeel in de "nieuwe" joint staf plaatsgevonden. Dit is jammer omdat een oefening als deze zich bij uitstek leent voor training van een adhoc samengebrachte joint staf. Voor de commandovoering tijdens PN2010, een KolMarns beschikbaar geweest om als JFC (Joint Forces Commander) leiding te geven aan de oefenstaf. Tijdens PN2010 heeft de JFC zich voornamelijk beziggehouden met visie, regie en plaats van NEC gerelateerde oefeningen in de toekomst. Hiervoor is een kleine groep geformeerd die gedurende de oefening een aantal keren zijn samengekomen, in de vorm van een EXDIR meeting, om beleid en regie te ontwikkelen en te borgen. Ook heeft deze groep zich bezig gehouden met de inhoudelijke vulling van de VIP-dag. Doel hiervan was de mogelijkheid om draagkracht en afstemming te realiseren bij de besluitvormers. 3.5 Training & opleiding Training en opleiding hebben in het kader van deze oefening niet plaatsgevonden. Er is gebouwd op de bij de deelnemers aanwezige kennis. Het betrof vooral kennis over eigen systemen, waardoor dit niet tot problemen leidde. Uitzondering hierop was de operators rol vwb igeosit (De visuele JCOP applicatie). Niet alle features van deze applicatie zijn volledig en juist benut. Het betreft hier vooral het COP IM-gedeelte van de applicatie. 3.6 Projectorganisatie en Industrie 3.6.1 Projectorganisatie Eind april 2010 wordt de EXSPEC CEPNIC toch getekend en aan de WGOD aangeboden. Voor uitvoering van staftaken tijdens CEPNIC2010 (met name voor het PN2010 gedeelte), is weinig tot geen OPCO capaciteit beschikbaar. Daarom is opnieuw een beroep gedaan op personeel uit de OPCO s en de reserve pool. Vanuit de reserve worden door CZSK twee personen ingehuurd: de delegatie leider CE en technisch support in de persoon van een MAJMARNS. Voor Purple NECtar wordt ook personeel uit de reserve opgeroepen. Een KTZ, een KLTZ en een LTZA2OC. Dit keer uitdrukkelijk gefinancierd vanuit het budget van CEPNIC en niet vanuit het reservisten budget van de OPCO CZSK. Ook voor inzet van een LKOL BD van het C2SC moeten financiële garanties worden afgegeven. Vanuit CLSK wordt een POC op deeltijd beschikbaar gesteld. Het C2SC stelt een Operationeel Architect beschikbaar op basis van deeltijd en een ICT Architect tijdens de uitvoering van de oefening. CAMS kan geen architect beschikbaar stellen en levert beperkte ICT ondersteuning. Het Marinebedrijf stelt op deeltijd Blad 16 van 48

basis een LTZ1 verbindingsofficier beschikbaar. CLAS stelt geen capaciteit voor de CEPNIC staf beschikbaar. Dit had tot gevolg dat aan de invulling van de taak van missie-6, die de TITAAN-planning uitvoert, geen invulling is gegeven. De KMAR stelt geen capaciteit beschikbaar en trekt zich volledig terug. De CEPNIC staf is opnieuw zeer klein geweest. Een aantal belangrijke aspecten hieraan gerelateerd: Er is bewezen dat met een kleine staf zeer veel kan worden bereikt. Vanzelfsprekend zal een grotere deelname van OPCO eenheden leiden tot een grotere stafbehoefte. De samenstelling van de staf is grotendeels gebaseerd op gepensioneerd personeel en organiek personeel in deeltijd. Dit doet afbreuk aan het NEC dossier en Purple NECtar, hoe goed en adequaat deze mensen zich ook van hun taak gekweten hebben. Voor een toekomstvaste inrichting moet de kennis worden belegd in jongere mensen zodat met enige zekerheid kan worden gesteld dat de opgebouwde kennis binnen Defensie aanwezig blijft. Hetzelfde geldt voor de relaties en samenwerking met OOV en industrie. De huidige inzet van gepensioneerd personeel is volledig gefinancierd uit het projectbudget. Dit gaat ten koste van budget dat voor innovatie en technologie bedoeld is. Ook voeding is betaald uit het projectbudget. Ook dit gaat ten koste van budget dat bedoeld is voor innovatie en ontwikkeling. 3.6.2 Relatie met industrie Na afloop van Purple NECtar 2009 is een initiatief gestart om de industrie meer te betrekken bij de NEC ontwikkelingen binnen Defensie. Althans de ontwikkelingen welke door Purple NECtar worden aangestipt. Vanaf het begin zijn daarom industrie partners benaderd, die met groot enthousiasme hebben deelgenomen aan overleg. Initieel is begonnen met industrieën die al samenwerken met Defensie en betrokken waren bij PN09. Medio januari 2010 is een onafhankelijk contactpersoon vanuit de markt, als intermediair tussen Defensie en industrie daaraan toegevoegd. Deze intermediair bood de mogelijkheid om bij groei van PN2010 een gedoseerde industriedeelname te realiseren op basis van gratis deelname zonder concurrentie voordeelpositie. De NIDV is uiteindelijk niet ingeschakeld omdat de defensie eindgebruiker niet is vertegenwoordigd. Voor industrie partners is het gebruik en de validatie van producten door eindgebruikers van cruciaal belang. De rol van de industrie is daarom op een zeer beperkt niveau gebleven. Ook is een uitnodiging van de industrie voor CEPNIC 2010 op niets uitgelopen vanwege frictie tussen bedrijven onderling. De CEPNIC projectorganisatie heeft zich daarbuiten gehouden. De ambitie voor PN2011 is wel om de plannen van 2010 alsnog uit te voeren. Afhankelijk van beleid binnen Defensie zal dit worden ingevuld. Voor PN2010 was een scenario setting voorzien waarbij de driehoek OOV-Defensie- industrie volledig tot zijn recht kwam. Een aantal grootschalige scenario s uitermate geschikt om hiervoor te worden ingezet. Een toepassing van dergelijke scenario s wordt voor PN2011 voorzien. Te denken valt aan een Turkish Air incident met extra complexiteit. Een enkele OOV partner en de EU heeft zich hiervoor al beschikbaar gemeld. Blad 17 van 48

3.7 Budget Het budget voor CEPNIC heeft nooit ter discussie gestaan en is buiten de MATEX discussie gehouden. Budget voor PN2010 is medio 2009 geïdentificeerd in het budget dat voor de NEC intensiveringen beschikbaar is. In 2009 hebben zowel HDIO als DOBBP geld gereserveerd voor Purple NECtar 2010. Door budget synchronisatie wordt door de DOBBP 1,9 M beschikbaar gehouden voor PN2010. HDIO is verzocht om een kleine projectreserve vast te stellen. Het toegezegde 1,9M CDS budget is vervolgens dedicated gereserveerd voor CEPNIC 2010 en fysiek ondergebracht bij het C2SC van DMO. Vanaf het moment dat de ambitie is bijgesteld naar technology demonstrator, is de behoefte aan inhuur van materieel en personeel toegenomen. Er is verzocht om een financiële aanvulling van het budget. Dit verzoek is gehonoreerd en medio 2010 is daarom het CEPNIC budget met 0,1M verhoogd. Wanneer inzet van dedicated eenheden, beschikbaar gesteld door de OPCO s, uit het projectbudget moeten worden gefinancierd, dan is het budget in zijn huidige omvang niet toereikend. 3.8 Materieel en technologie Purple NECtar breakdown Tijdens PN2010 worden alle in gebruik zijnde C2 applicaties bij elkaar gebracht. In overview betreft het: a. MCCIS b. ISIS c. MASE d. NIMCIS e. Guardion f. I-bridge In het overzicht ontbreken BMS en ICC. ICC is beschikbaar maar levert geen toegevoegde waarde, vanwege het ontbreken van operationele context. BMS is niet beschikbaar gesteld door CLAS. Vanuit Den helder is er een NIMCIS uitloper naar een Amerikaanse basis in Duitsland (Grafenwöhr) gerealiseerd. Met de OOV is connectiviteit en gegevens uitwisseling bereikt via het I-Bridge concept. Een door Defensie funded innovatie traject. I-Bridge functioneert als Crisis Management Systeem bij de OOV en wordt via internet gehost vanuit Maasland. Naast C2 informatie die binnen het geclassificeerde domein beschikbaar was (rood netwerk), is internet gebruik als koppelvlak voor transport van data met een lagere classificering (zwart netwerk). Data vanuit I-Bridge is via internet beschikbaar gesteld aan de CP, ook de GPS locatiemelders en kustwacht AIS data zijn voorbeelden van datastromen die via internet ontsloten werden. Door gebruik te maken van datadiodes is er een geaccrediteerde datauitwisseling mogelijk tussen het zwarte domein en het rode domein. Centrale JCOP applicatie igeosit Client Viewer (NC3A) Blad 18 van 48

Alle C2 informatie wordt op 1 centrale applicatie samengebracht. Als centrale applicatie wordt de JCOP applicatie (igeosit client server) van het NC3A ingezet. Voor het koppelen met deze applicatie wordt gebruikt gemaakt van een zgn NIRIS server. Deze server functioneert als Shell rondom de JCOP applicatie en is in staat met alle bekende formats om te gaan. In het kader van PN2010 worden daaraan nog drie formats toegevoegd op kosten van PN2010: UKsiteaware (NIMCIS), SOAP services ( I-Bridge) en GPS Tracking Systems (COSETEC). Vanuit de AZN organisatie worden ook alle posities van Nederlandse ambulances ingevoerd vanaf het internet. Gelet op het feit dat informatie vanuit het internet domein worden aangeboden aan het Defensie domein, wordt ook hier gebruik gemaakt van een tweetal datadiodes. 3.8.1 Deelnemende eenheden en personeel Defensie en OOV CLAS COLUA (1BTRY, link-16 only), 400GNK (BAM), 101 CIS BAT (BAM&TITAAN) CLSK GGW De Peel (1 BTRY, link-16 only), F-16 (2x), Vliegbasis Deelen, NDMC CZSK MARNS UIM & BTSIE, MARNS SST NIMCIS, Hr.Ms.Tromp (binnenliggend/link-16 only) DHC Lynx (2+1) IVENT IVENT (IB), IVENT Projecten (I-Bridge, LCMS, MSA) KW Levoli Black, KNRM NATO AWACS (TBC) Ranges Texel roads, IJmuiden JCG Satelliet capaciteit, ICT & comms support DMO C3i, CAMS, C2SC, Marinebedrijf (MaBe verwerving en C4I lab) OOV KLPD-DKDB (Dienst Diplomatieke Beveiliging), HGM regio Gelderland- Midden, ARNO-AZN Ambulance regio NO/Ambulance Zorg Nederland CDC Infrastructuur Bedrijven en instellingen betrokken bij PN2010 Blad 19 van 48

1. Forward Support Oefenvijand (OPFOR) 2. NLR Vliegtuig (UAV simulatie), F16 Simulatie F4S 3. Vigilance Vliegtuig (UAV simulatie), Luchtballon t.b.v. L16 en FM9000 relay. 4. Cosetec GPRS locatiemelders (Bumperpiepers) 5. NC3A Centrale JCOP applicatie igeosit 6. CityGIS Leveren van AZN (Ambulances) 7. GEODAN I-Bridge (onderaannemer IVENT) 8. Fox-IT IT security Data diodes 9. MKII - Displays Schermen tbv weergave JCOP en SSA in CP 10. ProHold Security Fysieke beveiliging van de CP 11. General Dynamics UK Implementatie NIMCIS 5.4 3.8.2 Aanwezige C2 en Staf ondersteunende systemen CLAS o o o o o CLSK o CZSK o o o o IVenT o o DMO o NC3A o TITAAN ISIS Themis (TMS) TCTS VoIP (voice) CCT120 (satelliet communicatie) MASE (Recognised Air Picture) MCCIS (Recognised Maritime Picture) NIMCIS 5.4 (Korps Mariniers) HF vbd tbv Korps mariniers CCT120 (satelliet communicatie) I-Bridge Tactisch GSM netwerk Interface Gateway Box (IGB) JCOP systeem met IGeoSIT (t.b.v. genereren van het Joint Common Operational Picture) CLAS Titaan is ingebracht door CLAS (101Cisbat) met de ICMS BAM en een helpdesk vtg. Titaan betrof versie 4.3 SR 2 met daarin de standaard ISIS 4.2, Themis en VoIP services. De verantwoordelijkheid voor de voorbereidingen van de Titaan uitrol lag bij staf CLAS (IV-CIS). De Titaan BAM, het ISIS, TMS en TCTS zijn alle geprimed en gestaged bij het JCG in Stroe. Blad 20 van 48