Toeristische Trendrapportage Limburg 2007/08
Toeristische Trendrapportage Limburg 2007/08 Opdrachtgever: Opdracht: Uitgevoerd door: Uitgave: juni 2008 Jaarlijks rapport over het Limburgse aanbod van verblijfsaccommodaties, de vakanties van Nederlanders en buitenlandse gasten in Limburg en de werkgelegenheid in de Limburgse toeristisch-recreatieve sector. Kenniscentrum Toerisme & Recreatie Diana Korteweg Maris Telefoon: (013) 465 67 18 E-mail: kenniscentrum@bbt.nl Bij het samenstellen van deze rapportage is de grootste zorgvuldigheid betracht, het Kenniscentrum Toerisme & Recreatie is echter niet aansprakelijk voor enige directe of indirecte schade als gevolg van de aangeboden informatie.
Inhoudsopgave INLEIDING... 1 SAMENVATTING... 2 TOERISME: TRENDS EN ONTWIKKELINGEN... 3 TOERISTISCH AANBOD LIMBURG... 7 VAKANTIEGEDRAG VAN NEDERLANDERS... 11 LIMBURG OP DE BINNENLANDSE VAKANTIEMARKT... 13 BINNENLANDSE VAKANTIES IN LIMBURG: PER SECTOR... 18 INKOMEND TOERISME NAAR NEDERLAND... 33 BUITENLANDSE GASTEN IN LIMBURG... 35 VRIJETIJDSGEDRAG VAN NEDERLANDERS... 37 WERKGELEGENHEID... 45 BRONNENOVERZICHT... 47 BIJLAGE 1: BINNENLANDS TOERISME - NADER UITGEWERKT... 48 BIJLAGE 2: VERBLIJFSTOERISME IN MAASTRICHT... 52 BIJLAGE 3: CLUSTERS VRIJETIJDSACTIVITEITEN... 54 BIJLAGE 4: INSTROOM EN UITSTROOM VRIJETIJDSGEDRAG... 56 BIJLAGE 5: AFBAKENING TOERISTISCH-RECREATIEVE SECTOR... 57 BIJLAGE 6: IMAGO-ONDERZOEK LIMBURG... 59
Inleiding Dames en heren, De tijd is weer aangebroken om de jaarlijkse balans op te maken in de toeristische sector met het verschijnen van deze Trendrapportage. Vorig jaar heb ik u geïnformeerd over de flinke groei die de toeristische sector in Limburg had gemaakt. Dit jaar ben ik wederom verheugd uit de cijfers te kunnen constateren dat toeristisch Limburg blijft doorgroeien! Limburg stond er in 2007 nog sterker voor dan in 2006, met een stijging van 4% in zowel de binnenlandse vakantieovernachtingen (11,3 miljoen) als de vakanties (2,2 miljoen). Hiermee verstevigt Limburg haar tweede plaats, net na Gelderland, op de Nederlandse vakantiemarkt. Dat Limburg geliefd is als bestemming komt ook goed naar voren uit een imago-onderzoek dat onlangs is uitgevoerd. Hieruit bleek onder andere dat vakantiegangers die naar Limburg kwamen, deze provincie met een 8,1 als rapportcijfer waardeerden. Daarnaast blijkt dat men vooral voor de mooie natuur en cultuur komt, waarin we ons sterk onderscheiden van de rest van Nederland. Door onze heuvels en dialect worden we vaak gezien als buitenbeentje in Nederland in positieve zin. De toeristische sector weet dit sterke imago ruimschoots te verzilveren, waarbij kwaliteit en gastvrijheid sleutelwoorden zijn. Dit zijn sterke troeven van Limburg die we ook voor de toekomst vast moeten houden en dit vergt continu aandacht van ondernemers en overheden in een sterk dynamische sector. Kijkend naar de toekomst willen we onze voorsprong als toeristisch aantrekkelijke provincie verder uit- bouwen. De totale vrijetijdseconomie (vakanties en vrijetijdsactiviteiten) vertegenwoordigt in Limburg een economische waarde van ruim 3,5 miljard Euro. Ruim 37.000 Limburgers zijn werkzaam zijn in de vrijetijdssector, een sector met een sterk economisch belang voor Limburg. Als Provincie leveren we een bijdrage aan het versterken van de vrijetijdseconomie binnen het programma Innoveren in Limburg. Daarbij kijk ik bijvoorbeeld naar een trend in de wereldeconomie die ook bij ons zichtbaar is: globalisering. Doordat we als consument steeds meer mogelijkheden hebben om voor een klein budget verder weg op vakantie te gaan, worden we ook een stuk kritischer. Met name de toeristische sector in Limburg krijgt het daardoor moeilijker en zal beter moeten samenwerken, maar ook steeds weer een vernieuwend en interessant product presenteren. Alleen door te innoveren en door de gast te verrassen met positieve ervaringen, kunnen we in de toekomst blijven profiteren van onze sterke positie. Om hier succesvol mee aan de slag te gaan hebben we focus nodig, die ik graag aanbreng in drie zogenoemde totempalen die we willen slaan in de vrijetijdseconomie in Limburg. Deze totempalen kunt u zien als drie gebieden waaromheen we de vrijetijdseconomie kunnen uitbouwen: dit zijn de Floriade in 2012 in Noord-Limburg en de Maasplassen in Midden-Limburg. Daarnaast willen we onze Euregionale ligging in Zuid-Limburg toeristisch verder uitbuiten. We zullen binnen het programma Innoveren in Limburg sterk gaan inzetten op deze thema s zodat we op langere termijn kunnen profiteren van onze sterke vrijetijdseconomie. Ook zullen we onze imagocampagne Limburg, Liefde voor het Leven verder voortzetten tot 2012. Hierin gaan wij nog sterker dan voorheen Limburg samen met u op de kaart zetten als aantrekkelijke vakantiebestemming onder het motto Samen verkopen wij Limburg. Ik wens u wederom een zeer succesvol vakantieseizoen toe. Herman Vrehen Gedeputeerde voor Economische Zaken Provincie Limburg 1
Samenvatting Toeristisch aanbod Het aantal slaapplaatsen in hotels, vakantiewoningen en groepsaccommodaties stijgt in Limburg. Het aantal bedden in groepsaccommodaties loopt wat terug. Op de campings neemt het aantal toeristische standplaatsen af. Binnenlandse vakantiemarkt Limburg handhaaft haar tweede plaats op de binnenlandse vakantiemarkt: 4% meer vakanties en eveneens 4% meer vakantieovernachtingen. De groei is vooral zichtbaar in Zuid-Limburg, in Noord- & Midden-Limburg neemt de vakantieduur af wat resulteert in minder overnachtingen. Ook de bestedingen stijgen mee: de gemiddelde bestedingen per vakantiedag stegen van 29 in 2006 naar 32 in 2007. De ontwikkeling, de vakantiekenmerken en het profiel van de gast verschilt sterk per accommodatietype. LIMBURG vakantiewoningen toeristisch hotels overige toer. vaste gasten kamperen accommodaties ontwikkeling 2002-2006 lichte groei licht dalende trend groei wisselend door variatie acco s wisselend, groei in 2006 bestedingen 30 p.p.p.d. 21 p.p.p.d. 55 p.p.p.d. 25 p.p.p.d. 13 p.p.p.d. herkomst Zuid-Holland, Noord-Holland Brabant, Zuid-Holland Zuid-Holland, Noord-Holland Noord-Holland, Zuid-Holland Brabant, Zuid-Holland profiel gast 1 jonge gezinnen empty nesters, dinkies, empty dinkies, empty gezinnen gezinnen nesters nesters activiteiten uit eten gaan, wandelen, uit eten gaan, wandelen, onbekend wandelen tochtjes auto wandelen tochtjes auto waardering gemiddeld gemiddeld gemiddeld bovengemiddeld onbekend regio? 75% in N&M-Limburg 55% in Zuid- Limburg 83% in Zuid-Limburg 52% in N&M-Limburg 53% in N&M-Limburg Inkomend toerisme Het aantal buitenlandse gasten is in 2007 iets gedaald, maar over een periode van 5 jaar bezien is het aantal gasten uit het buitenland en hun overnachtingen met 15% toegenomen. Limburg heeft haar positie op de inkomende reismarkt in Nederland verder vergroot. Vrijetijdsgedrag In Limburg werden in de periode april 2006 t/m maart 2007 maar liefst 280 miljoen vrijetijdsactiviteiten ondernomen, met een totale economische waarde van 3,1 miljard. Meest ondernomen zijn activiteiten in het kader van het cluster buitenrecreatie, zoals wandelen en fietsen. De clusters recreatief winkelen en zelf sporten zijn nummer 2 en 3. Werkgelegenheid Het aantal banen in de toeristisch-recreatieve sector is met 3% gestegen, deze stijging is groter dan de groei van de totale werkgelegenheid in Limburg. Het aantal banen bij Logiesaccommodaties, Sport, Cultuur, recreatie & amusement en bij Overig neemt toe. In de horeca is de trend van payroll- en uitzendbanen nog steeds zichtbaar. 1 empty nesters dinkie : huishoudens waarbij de kinderen het huis uit zijn en ouders samen overblijven : double income, no kids: de tweeverdieners zonder kinderen 2
Toerisme: trends en ontwikkelingen Alvorens de cijfers van de toeristisch-recreatieve sector van Limburg aan bod komen, wordt in dit hoofdstuk kort teruggekeken naar het afgelopen jaar. Eerst worden de ontwikkelingen in het internationaal toerisme en inkomend toerisme naar Nederland besproken. Vervolgens wordt het binnenlands toerisme van Nederland bekeken. Daarna wordt een blik in de toekomst geworpen door enkele trends aan te halen. Ten slotte wordt één van de belangrijkste trends van dit moment, de vergrijzing, nader onder de loep genomen. Internationaal toerisme en inkomend toerisme Nederland 2 De World Tourism Organization (UNWTO) stelt dat het internationaal wereldtoerisme een forse groei heeft laten zien in 2007, namelijk 5,7%. Voor Europa is deze groei wat minder sterk (4%). De grootste groei, deed zich net als in 2006, voor in Azië. De sterk groeiende economieën in Azië zorgen ervoor dat de Aziaten in toenemende mate gaan reizen, waarbij vooralsnog de eigen regio in trek is. De groei naar Noordwest-Europa is in 2007 iets afgezwakt ten opzichte van het voorgaande jaar, maar hierbij dient men rekening te houden met het gegeven dat Duitsland goed geprofiteerd heeft van het WK voetbal in 2006. Nederland heeft het als bestemming voor buitenlandse gasten zeer zeker niet slecht gedaan. Het aantal aankomsten is met 2,5% gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. Deze groei kan deels verklaard worden door het toegenomen aantal low cost-vliegverbindingen, de vraag vanuit opkomende reismarkten (Brazilië, Rusland, China en India) en de aantrekkende economieën van diverse herkomstlanden. Dat de Nederlandse markt beïnvloed wordt door externe factoren, zoals wisselkoersen en weeromstandigheden, blijkt uit het volgende: De verslechterde wisselkoers Euro-Yen en Euro-Dollar heeft ervoor gezorgd dat het aantal Japanse en Amerikaanse gasten gedaald is. De tegenvallende zomer heeft er verder toe geleid dat de groei vanuit Duitsland getemperd werd. Het veranderende vakantiegedrag van onze zuiderburen heeft daarentegen bijgedragen aan de groei van het inkomend toerisme. Het aantal buitenlandse korte vakanties van Belgen is in de afgelopen jaren gegroeid en Nederland plukt hier de vruchten van. Het aantal Belgen dat ons land in 2007 bezocht heeft voor een (korte) vakantie is maar liefst met 11% gestegen. Een laatste ontwikkeling die de nodige impact zal hebben is de invoering van de vliegtax. In 2007 heeft het kabinet besloten dat er een milieuheffing wordt gelegd op het reizen per vliegtuig, de zogenaamde vliegtax. Deze beslissing zal gevolgen hebben voor toekomstig inkomend toerisme. Zo zijn er in 2007 al 9.000 minder slots (het recht om op een bepaald tijdstip op een luchthaven te mogen starten of landen) aangevraagd door luchtvaartmaatschappijen. De invoering van de vliegtax zal naar verwachting leiden tot een daling van 8 tot 10% passagiers in Nederland. Volgens NBTC loopt Nederland hierdoor tot en met 2010 750.000 buitenlandse toeristen mis. Binnenlands toerisme Nederland Uit het ContinuVakantieOnderzoek (CVO) blijkt dat in 2007 in totaal zo n 17,6 miljoen vakanties door Nederlanders in eigen land zijn doorgebracht. Dit is 1% minder dan het voorgaande jaar (deze daling geldt echter niet voor Limburg). De landelijke daling is geheel toe te schrijven aan een lager aantal kampeervakanties en vakanties op vaste standplaatsen. Dit is deels te verklaren door de natte zomer van 2007 en door de trend die zich reeds verscheidene jaren voordoet: een dalende populariteit van kamperen. De binnenlandse vakantiemarkt is sterk afhankelijk van kampeer- en bungalowvakanties. Verwacht wordt dat 2 Informatie ontleend aan Toerisme in perspectief 2008 - Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen. 3
de kampeervakanties de komende jaren licht blijven dalen en dat de bungalowvakanties licht zullen stijgen. Desondanks is de omzet voor een deel van de verblijfsrecreatie (Deze groep omvat: jeugdherbergen, kamphuizen en dergelijke, kampeerterreinen, vakantiehuisjes, bungalowparken en overige voorzieningen voor recreatief verblijf) gestegen, zo blijkt uit cijfers van het CBS 3. Trends Het kunnen anticiperen op trends of zelfs maar kunnen bijbenen van trends is van groot belang voor de toeristische sector in Nederland. Een goed begrip van de hedendaagse en toekomstige trends is een belangrijke vereiste wil men een competitief product behouden of ontwikkelen. En de concurrentie is groot Low cost carriers hebben er ondermeer voor gezorgd dat concurrentie plaatsvindt in een internationale context. Waarom in eigen land blijven als je voor hetzelfde geld naar het buitenland kan gaan? Daarbij worden er jaarlijks nieuwe regio s ontwikkeld en neemt de variëteit aan toeristische producten toe. Trends zijn echter niet eenvoudig om te signaleren. Er dient een onderscheid gemaakt te worden tussen trends, hypes en rages. Bij rages gaat het om producten die, soms zelfs zonder veel ondersteuning, ineens ontzettend populair zijn en hypes zijn incidenten en gebeurtenissen die door de media enorm onder de aandacht worden gebracht. In beide gevallen betreft het een eerder kortstondige verandering in consumentengedrag. Interessant zijn de ontwikkelingen die voor langere termijn van invloed zijn. Trends gaan veelal gepaard met een zogenaamde countertrend. Een countertrend is een tegenreactie. Een voorbeeld hiervan is hoe globalisering (het wegvallen van landgrenzen, het ontstaan van een global village ) tezelfdertijd heeft geleid tot een interesse voor het regionale en lokale. Voorheen dicteerde het aanbod de vraag, tegenwoordig is het omgekeerde waar. Een toenemende verzadiging van de markt en de steeds meer assertieve consument, die daarbij een groter inkomen geniet, bepalen het aanbod in de toeristische markt. Deze paragraaf haalt enkele consumententrends aan en in paragraaf 4 wordt er dieper ingegaan op de trend vergrijzing. Jong blijven van lichaam en geest wordt als belangrijk waarde geacht. Bij de consument is steeds meer aandacht voor de lichamelijke gezondheid. Meer en meer worden producten op de markt gebracht die hier aan zouden bijdragen, denk bijvoorbeeld aan de introductie van salades bij McDonalds en drankjes waarin de dagelijkse behoefte aan groente en fruit zit verwerkt (Knorr Vie). In de toeristische sector ziet men een stijgende vraag naar wellness en naar vakantiegedrag waarbij zelfontplooiing centraal staat. Denk bij dit laatste bijvoorbeeld aan onthaastingsweekenden in kloosters, maar ook aan schilder- en taalcursussen die men tijdens de vakantie onderneemt. De consument vindt het niet nodig om te besparen op zijn vakantie. Men wil meer luxe en gemak tijdens de vakantie en is bereid hiervoor te betalen. Hierdoor krijgt de vakantie soms een decadent tintje. Kamperen is niet meer wat het geweest is, tegenwoordig kan men volledige ingerichte tenten krijgen waarin men van alle gemakken voorzien is (er zijn zelfs extreme gevallen waarbij men kan beschikken over een campingbutler ). Opvallend is wel dat de consument beknibbelt op de reis zelf. De low cost carriers (vliegtuigmaatschappijen, rederijen en spoorwegen) stunten al sinds enige jaren met de prijzen en hebben hierdoor een bepaalde standaard gezet. De consument weet dat het goedkoop kan en wil dus ook het minimale betalen voor het vervoer 4. 3 4 Voor meer omzetgegevens zie statline.cbs.nl Bron: Artikel Verder, chiquer én goedkoper in Weekend Knack, 02 januari 2008 4
De consument wil het goed doen. Groen, duurzaam, eco, biologisch allemaal termen die vandaag de dag de consument weten te triggeren. De Life Earth concertenreeks en de documentaire An Inconvenient Truth van Al Gore hebben in 2007 de consument weer met de neus op de feiten gedrukt. Het duurzaam reizen is niet meer alleen iets van de rugzaktoerist. Uit onderzoek van TravelEssence komt naar voren dat meer dan 70% van de hogeropgeleide Nederlanders het milieubeleid van touroperators in overweging neemt bij het maken van een boeking. 5 Wat betreft de verdeling van vrije tijd is er een tweedeling in de samenleving waar te nemen. Aan de ene kant is er de groep voor wie de vrije tijd fors is toegenomen (de senioren) en aan de andere kant is er dat deel van de bevolking dat juist moet schipperen met zijn tijd. Dit is terug te zien in het vrijetijdsgedrag. Enerzijds zijn er vakanties waar men alle tijd van de wereld heeft, waar men weken achtereen op reis is en de tijd kan nemen om zichzelf te ontwikkelen. Anderzijds zijn er de vakanties waar zoveel mogelijk in zo min mogelijk tijd gedaan moet worden; op zoek naar de optimale beleving. In dit laatste geval worden tijdrovende activiteiten uit handen gegeven (door bijvoorbeeld te kamperen in kant-en-klaar tenten) en worden activiteiten uitgezocht waar in een zo n kort mogelijke tijd zoveel mogelijk wordt beleefd. Een voorbeeld hiervan is De Verhalenfluisteraar; een combinatie van GPS, audio- én videogids, die de recreant tijdens het fietsen voorziet van informatie over de streek via geluid én beeld 6. De vraag naar verre bestemmingen en naar nieuwe vreemde locaties is stijgende. De bestemmingen die tot voor enkele jaren nog relatief onbekend waren, zoals Vietnam, Laos, China en Thailand, zijn al sinds enige tijd geen vreemd terrein meer voor het grote publiek. De Golfstaten (Oman, Dubai) manifesteren zich volop, pakken uit met luxeproducten (onderwaterhotel, resort op wereldkaart, skipiste, enz.) en weten zich mooi te nestelen in het toeristische palet. Vakantiehuizen.nl 7 signaleert verder een stijgende vraag naar particuliere accommodaties in de nieuwe EU staten, zoals de Baltische staten, Hongarije en Roemenie. De veranderende huishoudenssamenstelling in de samenleving heeft invloed op de vraag binnen het toerisme. Het toegenomen aantal alleenstaanden zal binnen het toerisme leiden tot meer activiteiten voor deze doelgroep, zoals solovakanties, aangepaste accommodaties en meeting & dating diensten. Belangrijke (nieuwe) doelgroepen zijn: Singles, éénoudergezinnen en vitale senioren. Ook is het van belang dat toeristische organisaties en aanbieders zich realiseren dat de Nederlandse samenleving steeds meer groepen met verschillende etnische achtergronden omvat, wat wellicht andere behoeften met zich meebrengt. Consumenten zoeken elkaar steeds meer op in zogenaamde digitale (vrienden) netwerken, denk aan het succes van Hyves. De impact en het belang van deze digitale netwerken, moeten door de toeristische sector niet onderschat worden. Op deze websites kunnen users informatie achterlaten die ook alleen door andere users bekeken kan worden. Bekend in de toeristische sector zijn de verschillende waarderingssites, waar consumenten hun oordeel kunnen vellen over accommodaties. Eén van de trends van de laatste jaren is dat mensen vijf procent loonsverhoging minder belangrijk vinden dan dingen die hen werkelijk gelukkig maken. Trendwatchers omschrijven dit als happynomics. Marketeers en productontwikkelaars zouden zich meer bezig moeten houden met wat hun klanten wezenlijk gelukkig maakt. Dan zouden zij wellicht tot andere producten en diensten komen dan ze nu aanbieden. Wat mensen gelukkig maakt is bijvoorbeeld tijd voor jezelf en tijd voor een ander 8. 5 6 7 8 Bron: Trendrapport toerisme, recreatie en vrije tijd 2005-2006 - NRIT, 2007 Voor meer informatie over De Verhalenfluisteraar: http://www.toerismelimburg.be/exec/108625/7408 Bron: Persbericht Vakantietrends 2007, meer buitenland, luxere arrangementen binnenland en meer online boekingen Aldus trendwatcher van het jaar 2007 Reinier Evers. www.trendwatching.com ; www.springwise.com 5
Vergrijzing; een belangrijke trend Dat de samenleving vergrijst is geen nieuws en dat de 50-plusser een interessante consument is, is alom bekend. De vooroordelen dat we hier te maken hebben met een groep die ouder is en daarom achter de geraniums zou zitten, moeten aan de kant geschoven worden. Slechts 7% van de 65-plussers is afhankelijk van hulp 9. De feiten: 50-plussers vormen de snelst groeiende en meest vermogende groep consumenten; ze groeien in aantal van 5,3 miljoen naar 7,2 miljoen in 2025 en staan garant voor meer dan de helft van het nationaal inkomen. 10 Voor Limburg zijn de medioren/senioren een belangrijke groep. In Limburg worden jaarlijks 280 miljoen vrijetijdsactiviteiten 11 ondernomen. 17% van deze activiteiten wordt ondernomen door 45 t/m 54 jarigen (landelijk is dat 14%), 25% wordt ondernomen door 55-plussers (landelijk 24%). Bij de vakanties die door Nederlanders in Limburg worden ondernomen, gaat het in 23% van de vakanties om een 55-plusser. Landelijk ligt dat aandeel op 26%. Desondanks zijn veel bedrijven er nog niet op gericht aan de wensen en behoeftes van deze kapitaalkrachtige groep te voldoen. Belangrijke aandachtspunten zijn o.a.: De 50-plussers voelen zich jonger dan hun biologische leeftijd en willen dan ook niet geconfronteerd worden met het label 50+, daarentegen spreken te jeugdige beelden (bijvoorbeeld een advertentie van een afgetraind model) hen ook niet aan. Er moet een compromis worden gevonden, waar de vitale senior zich tot aangetrokken voelt. De 50-plusser heeft al heel wat jaren koopervaring achter zich en is dus een zeer kritische consument. Deze consument weet wat hij wil en heeft hoge verwachtingen. Ze zijn gevoeliger voor de beleving van de geboden service dan jongere generaties. Deze groep heeft ook weinig op met superlatieven, presenteer feiten en laat hen zelf de conclusies trekken, luidt het advies. Tussen de 50 en de 70 jaar vinden meer levensfases (denk aan pensionering, empty nesting, verlies van familieleden etc) plaats dan op andere leeftijden. Elke verandering biedt nieuwe kansen. Ondanks dat de 50-plusser jong van geest is, heeft hij te kampen met lichamelijke beperkingen. Zicht, gehoor en motorische vaardigheden gaan er op achteruit. Hiermee dient rekening te worden gehouden. Zeker bij communicatiemiddelen is dit van belang: het lettertype moet groot genoeg zijn, teksten dienen overzichtelijk te zijn en het gebruik van pop-ups bij websites moet vermeden worden bij deze doelgroep. De 50-plussers zijn geen makkelijke doelgroep. Men heeft het allemaal al gezien en wil het onderste uit de kan halen. Verder hebben de niet-werkende 50-plussers veel meer vrijheid wat betreft de indeling van hun tijd, doordat men niet afhankelijk is van vakantiedagen. Ondanks dat de 50-plussers geen homogene groep vormen, is de behoefte aan comfort en luxe een algemeen kenmerk. Men heeft meer te besteden, onder andere doordat de kinderen niet meer meegaan, en daarbij heeft men het gevoel dat men het verdiend heeft. Accommodaties moeten hierop berekend zijn door hoogstaande voorzieningen en service te leveren. Accommodaties moeten ook mogelijkheden bieden om binnenshuis tijd door te brengen, omdat men s avonds minder vaak de deur uitgaat dan voorheen. Hoe ouder men wordt, hoe meer behoefte aan zekerheid. Men wil niet voor verrassingen komen te staan. (Korte) vakanties in eigen land nemen een deel van de onzekere gevoelens weg. Zo is men in geval van nood snel weer thuis en men is bekend met de Nederlandse standaarden. Hoewel de 50-plussers geen makkelijke doelgroep zijn, is het een groep die veel kansen biedt voor de toeristische sector én voor Limburg. 9 10 11 Bron: 50-plussers spreken voor zich - Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen, 2004 Bron: NRIT magazine, editie maart 2008 Zie voor een verdere omschrijving pagina 33 en verder. 6
Toeristisch aanbod Limburg Ruimtegebruik Limburg is qua oppervlakte één van de kleinste provincies van Nederland: 220.922 hectare. Alleen de provincie Utrecht is nog kleiner. In 2003 had 2,9% van de oppervlakte van Limburg een puur recreatieve bestemming. Landelijk ligt dit aandeel lager, namelijk op 2,3%. De ruimte die beschikbaar is voor recreatie in Limburg is in de periode 1996-2003 toegenomen met 7% (landelijk +9%). De stijging in Limburg is vooral toe te schrijven aan de forse toename van de ruimte voor dagrecreatieterreinen (+19%) en voor parken & plantsoenen (+14%). De ruimte voor verblijfsrecreatieterreinen groeide met 10%. Sportterreinen en volkstuinen kregen beiden minder ruimte, respectievelijk -2% en -3%. Verkeersterrein 4% Bebouwd en semibebouwd terrein 14% Binnenwater 3% Bos en open natuurlijk terrein 16% Recreatief terrein 3% Park en plantsoen Sportterrein Volkstuin Dagrecreatief terrein Verblijfsaccommodatie Agrarisch terrein 60% Bron: CBS Een groot deel (77%) van de provincie Limburg bestaat uit agrarische gebieden en bos- & natuurgebieden, waar vaak recreatief medegebruik mogelijk is. Deze gebieden zijn ook steeds vaker toegankelijk voor de toerist en recreant. Van het binnenwater is 19% in gebruik als recreatief binnenwater, zoals water in jachthavens, recreatieplassen, roeibanen, golfterreinen en parken. Camping te midden van agrarisch terrein en bosterrein. (Camping De Watertoren in Landgraaf) 7
Verblijfsaccommodaties Het CBS registreert het aantal toeristische accommodaties in Nederland. Inbegrepen zijn hotels, pensions en jeugdaccommodaties ( 5 slaapplaatsen), kampeerterreinen met toeristische verhuur, huisjescomplexen met toeristische verhuur en groepsaccommodaties (allen 20 slaapplaatsen). Bedrijven die meerdere accommodatievormen bieden, worden meerdere malen geteld. Vaste standplaatsen op campings, tweede woningen, jachthavens en overige accommodatievormen worden niet in de CBS-registratie meegenomen. Hoewel de CBS-registratie niet volledig is, is het de enige gegevensbron waarbij het accommodatieaanbod binnen Nederland kan worden vergeleken. Daarom hier een overzicht van het aantal toeristische accommodaties en slaapplaatsen per provincie. Friesland 706 accommodaties 95.844 slaapplaatsen Groningen 224 accommodaties 28.672 slaapplaatsen Noord-Holland 1.051 accommodaties 166.609 slaapplaatsen Flevoland 84 accommodaties 25.159 slaapplaatsen Drenthe 526 accommodaties 104.101 slaapplaatsen Overijssel 673 accommodaties 112.375 slaapplaatsen Zuid-Holland 574 accommodaties 87.140 slaapplaatsen Utrecht 208 accommodaties 35.290 slaapplaatsen Gelderland 1.026 accommodaties 173.995 slaapplaatsen Zeeland 642 accommodaties 126.916 slaapplaatsen Brabant 783 accommodaties 133.668 slaapplaatsen Limburg 773 accommodaties 123.445 slaapplaatsen Bron: CBS 418 hotels 20.019 kamers 176 campings 13.346 toeristische kampeerplaatsen 110 huisjesterreinen 31.829 bedden 69 groepsaccommodaties 4.867 bedden Limburg telt volgens de CBS-registratie 773 toeristische accommodaties met in totaal 123.445 slaapplaatsen. Hiermee is Limburg na Noord-Holland, Gelderland en Brabant de provincie met de meeste accommodaties. Voor wat betreft het aantal slaapplaatsen neemt Limburg een vijfde positie in; na Gelderland, Noord-Holland, Zeeland en Brabant. 8
Onderstaande grafiek toont de ontwikkeling van het toeristische accommodatieaanbod in Limburg. 50% 40% Ontwikkeling accommodaties in Limburg 2000-2007 38% 30% 20% 10% 0% -10% -20% -4% 7% Hotels, pensions en jeugdaccommodaties -2% -10% Toeristische kampeerterreinen 14% Huisjesterreinen aantal accommodaties 8% 2% Groepsaccommodaties aantal slaapplaatsen Bron: CBS Het aantal hotels, pensions en jeugdaccommodaties daalde in de periode 2000-2007 met 4%, het aantal slaapplaatsen nam daarentegen toe (7%). Er is dus sprake van schaalvergroting in de Limburgse hotelsector. Sinds 2005 is het gemiddeld aantal bedden per accommodatie in 2007 gestabiliseerd op 48 stuks. Dit is lager dan het landelijke gemiddelde aantal bedden van 63. Overigens steeg het aantal hotels landelijk met 13%, in tegenstelling tot de afname in Limburg. N.B. Accommodaties met minder dan 5 slaapplaatsen zijn niet opgenomen in de cijfers van het CBS. Hierdoor wordt een deel van de Bed & Breakfast accommodaties over het hoofd gezien. Over het aantal B&B s zijn geen eenduidige cijfers bekend, dit komt mede doordat B&B s met minder dan 5 slaapplaatsen niet verplicht zijn zich te registreren. Kijkend naar de kampeerterreinen is er in Limburg een andere ontwikkeling gaande: het aantal terreinen is in een periode van 7 jaar licht gedaald en het aantal standplaatsen is met 10% gedaald. Landelijk steeg het aantal kampeerterreinen met 15% en het aantal standplaatsen met 1%. Zowel in Limburg als landelijk neemt het gemiddelde aantal standplaatsen per camping verder af. In de periode 2000-2007 daalde het gemiddelde aantal standplaatsen per camping in Limburg van 83 naar 76; landelijk van 68 naar 60. Deze ontwikkeling is deels te verklaren door de verdere opkomst van kleinschalige campings zoals het kamperen bij de boer. Een andere verklaring ligt in de strengere regelgeving enerzijds en kwaliteits-verbetering anderzijds. Om aan de regels te voldoen en om aan de wensen van de consument tegemoet te komen, is er meer ruimte per kampeerplaats nodig. De totale oppervlakte van de camping neemt echter niet toe. Hierdoor gaan standplaatsen verloren, hetgeen ten koste gaat van de toeristische kampeercapaciteit in een regio. Het aantal huisjesterreinen groeit door, zowel in Limburg als landelijk. Het aantal bedden in vakantiewoningen op parken in Limburg is in de periode 2000-2007 gestegen met 14%, landelijk was de groei 21%. Aannemelijk is dat Limburg al eerder een relatief groot aanbod van vakantiewoningen had, waardoor de provinciale groei minder sterk is dan landelijk. 9
De groepsaccommodaties nemen in aantal toe, het aantal bedden in Limburg steeg met 2% en het landelijke aantal daalde met 2%. De groepsaccommodaties in Limburg profiteren van de trend het nieuwe groepsgevoel waarbij mensen meer gezamenlijk - in grotere groepen van familie of vrienden - uitstapjes en vakanties ondernemen. Voor Limburg - en ook voor andere provincies - geldt dat een deel van de campings, vakantiewoningen en groepsaccommodaties langdurig wordt bewoond door veelal Oost- Europese seizoensarbeiders. Over de precieze aantallen zijn geen gegevens bekend, maar vanuit de sector komt naar voren dat het hier om een aanzienlijk groot aantal gaat. Deze cijfers worden niet geregistreerd door het CBS, omdat CBS alleen toeristische verblijven telt (een verblijf van maximaal 2 maanden in toeristische accommodaties). Hoewel de verhuur aan seizoensarbeiders op korte termijn goed is voor het rendement van de ondernemer, wordt de beleving van andere gasten hierdoor negatief beïnvloed en kan het imago van het bedrijf worden geschaad, hetgeen op lange termijn een negatief effect kan hebben op het bedrijfsresultaat. 10
Vakantiegedrag van Nederlanders In 2007 ging 80,7% van de Nederlandse bevolking minstens één keer op vakantie, in 2006 was dat nog 80,5%. Diegenen die in 2007 een vakantie ondernamen, gingen gemiddeld iets vaker dan in 2006: gemiddeld 2,8 keer per vakantieganger. Het totaal aantal vakanties kwam daarmee uit op 35 miljoen; zo n 500.000 meer dan in 2006. In eigen land of naar buitenland? Nederland 52% van Nederlanders gaat minimaal 1x in eigen land op vakantie 17,5 miljoen vakanties 71% van alle korte vakanties ( 3 nachten) vindt plaats in eigen land bestedingen 2,7 miljard Buitenland 60% van Nederlanders gaat minimaal 1x naar buitenland op vakantie 17,5 miljoen vakanties 62% van alle lange vakanties ( 8 nachten) vindt plaats in het buitenland bestedingen 11,1 miljard Bron: CVO Vakanties in het buitenland In 2007 zijn in totaal zo n 17,5 miljoen buitenlandse vakanties ondernomen; een stijging van ruim 700.000 vakanties ten opzichte van 2006. Voorheen bleek Frankrijk de meest bezochte vakantiebestemming voor de Nederlanders. Maar in 2007 heeft Duitsland de eerste plaats van Frankrijk overgenomen met 2,9 miljoen vakanties. Top-10 buitenlandse bestemmingen 1. Duitsland 2.951.000 17% 2. Frankrijk 2.645.000 15% 3. België 2.096.000 12% 4. Spanje 1.622.000 9% 5. Oostenrijk 1.150.000 7% 6. Italië 932.000 5% 7. Griekenland 736.000 4% 8. Groot-Brittannië 679.000 4% 9. Turkije 649.000 4% 10. Zwitserland 390.000 2% Overige bestemmingen - binnen Europa 2.030.000 11% - buiten Europa 1.676.000 10% Totaal 17.556.000 100% Bron: CVO Duitsland noteerde de grootste stijging ten opzichte van 2006 381.000 vakanties werden er meer ondernomen. Hiermee heeft Duitsland de eerste plek van Frankrijk overgenomen. Opmerkelijk was verder de groei van het aantal intercontinentale vakanties. In totaal werden bijna 1,7 miljoen vakanties buiten Europa doorgebracht, wat een record is. 11
Vakanties in eigen land In 2007 brachten Nederlanders 17,6 miljoen vakanties door in eigen land, 1% minder dan in 2006. Hierbij werden 95,8 miljoen overnachtingen gemaakt, 3% minder dan in 2006. jaar aantal vakanties aantal vakantie-overnachtingen 2003 18.091.000 100.788.000 2004 17.979.000 101.660.000 2005 17.314.000 95.906.000 2006 17.794.000 98.595.000 2007 17.594.000 95.817.000 Bron: CVO Onderstaande kaart toont het aantal vakanties en overnachtingen per provincie. Flevoland 394.000 vakanties Noord-Holland 1.858.000 1.967.000 vakanties overnachtingen 10.093.000 overnachtingen Zuid-Holland 1.246.000 vakanties 7.089.000 overnachtingen Groningen 349.000 vakanties Friesland 2.053.000 overnachtingen 1.277.000 vakanties 7.724.000 overnachtingen Utrecht 490.000 vakanties 2.838.000 overnachtingen Drenthe 1.581.000 vakanties 8.833.000 overnachtingen Overijssel 1.550.000 vakanties 8.572.000 overnachtingen Gelderland 3.090.000 vakanties 16.320.000 overnachtingen Zeeland 1.321.000 vakanties 8.055.000 overnachtingen Brabant 2.085.000 vakanties 10.793.000 overnachtingen Limburg 2.244.000 vakanties 11.301.000 overnachtingen Bron: CVO Gelderland is - evenals in voorgaande jaren - de populairste binnenlandse bestemming. Limburg heeft de tweede plaats op de binnenlandse vakantiemarkt gehandhaafd. Het aantal vakanties steeg in Limburg met 4% en het aantal vakantie-overnachtingen ook met 4%. 12
Limburg op de binnenlandse vakantiemarkt Sinds 1990 is het binnenlands toerisme in Nederland vrij gelijkmatig gegroeid naar een maximum van 18,7 miljoen vakanties in 2002. Tussen 2002 en 2005 is het aantal binnenlandse vakanties licht teruggelopen. In 2006 was er een lichte stijging en in 2007 weer een lichte daling. Limburg kende in de periode 1997-2002 een periode van continue groei voor het binnenlands toerisme. Vanaf 2002 verloopt de ontwikkeling van het binnenlands toerisme grillig: een sterke afname in 2003, herstel in 2004, wederom een terugval in 2005 en een sterke groei in 2006 en 2007. Hiermee zit het aantal binnenlandse vakanties in 2007 op het hoogste punt sinds 1990. Al met al kwamen in 2007 40% meer Nederlandse gasten naar Limburg dan in basisjaar 1990, daarmee doet Limburg het beter dan de landelijke trend (1990-2007: +21%). Aantal vakanties Aantal vakantie-overnachtingen Limburg Aandeel Limburg in NL Limburg Aandeel Limburg in NL 2003 1.974.000 10,9% 9.832.000 9,8% 2004 2.171.000 12,1% 11.321.000 11,2% 2005 2.020.000 11,7% 10.473.000 10,9% 2006 2.164.000 12,2% 10.858.000 11,0% 2007 2.244.000 12,7% 11.301.000 11,8% Bron: CVO Van de 2,24 miljoen vakanties die door Nederlanders in Limburg worden doorgebracht, waren 111.000 vakanties van vaste gasten, mensen met een eigen accommodatie in Limburg. De overige 2,13 miljoen vakanties werden door Nederlandse toeristen ondernomen. 49% van hen ging voor het eerst op vakantie in Limburg, het herhalingsbezoek in Limburg is derhalve 51%. Dit is hoger dan het landelijk gemiddelde van 49%. Het herhalingsbezoek is in Zuid-Limburg (55%) hoger dan in Noord- en Midden-Limburg (48%). 13
Binnenlands toerisme in de Limburgse regio s Noord- en Midden-Limburg Zuid-Limburg vakanties overnachtingen vakanties overnachtingen 2003 1.061.000 5.873.000 913.000 3.943.000 2004 1.265.000 7.178.000 906.000 4.143.000 2005 1.154.000 6.309.000 867.000 4.165.000 2006 1.214.000 6.432.000 950.000 4.425.000 2007 1.242.000 6.349.000 1.002.000 4.952.000 Bron: CVO Binnen Limburg vond 55% van de vakanties van Nederlanders plaats in Noord- & Midden- Limburg en 45% in Zuid-Limburg. In Zuid-Limburg steeg het aantal vakanties met ruim 6% en het aantal vakantieovernachtingen nam toe met 12%. In Noord- en Midden-Limburg nam het aantal vakanties met 3% toe, maar het aantal overnachtingen daalde met 2%. Vakantieduur In 2006 telde Limburg ten opzichte van het Nederlands gemiddelde iets meer korte vakanties, maar in 2007 scoorde Limburg minder conform het landelijke beeld. In Limburg worden gemiddeld wat minder korte vakanties ondernomen en relatief meer middellange vakanties. Zo is in Zuid-Limburg het aandeel korte vakanties t.o.v. 2006 afgenomen en in Noord- en Midden-Limburg is het aandeel korte vakanties gegroeid van 42% naar 47%. Verdeling naar vakantieduur per regio N&M Limburg 47% 43% 8% 3% Zuid-Limburg 53% 32% 11% 4% Limburg gem. 49% 38% 9% 3% NL gem. 52% 33% 10% 5% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2-4 dagen (=korte vakantie) 5-8 dagen 9-15 dagen 16+ dagen Bron: CVO 14
Accommodatiekeuze van Nederlandse toeristen in Limburg 6.000.000 Ontwikkeling aantal overnachtingen per accommodatievorm in Limburg 5.000.000 4.000.000 3.000.000 2.000.000 2003 2004 2005 2006 2007 1.000.000 0 Vakantiewoningen Toeristisch kamperen Hotel/pension Overige toeristische vakanties Vaste gasten Nederlanders die op vakantie gaan in Limburg kiezen vooral voor een verblijf in een vakantiewoning: 49% van alle overnachtingen in Limburg in 2007 vond plaats in een vakantiewoning. De markt voor bungalowvakanties staat al enkele jaren onder druk, maar de overnachtingcijfers in de Limburgse vakantiewoningen hebben zich hersteld tot het niveau van topjaar 2004. Het toeristisch kamperen is samen met de overnachtingen in hotels, pensions en bed & breakfastadressen de op een na belangrijkste accommodatievorm in Limburg: 17% van alle overnachtingen in de provincie vindt plaats op een toeristische kampeerplaats of in een hotel, pension en bed & breakfast. Bezien over een periode van 5 jaar liep het aantal toeristische kampeerovernachtingen in Limburg met zo n 4% terug; landelijk was dat -7%. Zoals hierboven vermeld wordt 17% van alle vakantieovernachtingen van Nederlanders in Limburg doorgebracht in hotels, pensions en bed & breakfastadressen. Deze sector ziet haar belang in het binnenlands toerisme al enkele jaren gestaag toenemen. In de periode 2003-2007 was er sprake van een continu toenemend aantal toeristische overnachtingen in hotels en pensions, al met al een groeicijfer van 44% in 5 jaar. Landelijk was de groei lager: +22%. De groep overige toeristische vakanties is goed voor 9% van alle overnachtingen. Binnen deze groep vallen de volgende accommodatievormen: woning van een particulier, groepsaccommodatie, appartementen, riviercruise, zeil- of motorboot, trekkershut et cetera. Het aantal toeristische overnachtingen in deze overige accommodaties heeft zich nagenoeg gestabiliseerd in de periode 2003-2007. Het gebruik van appartementen en woningen van een particulier is in die periode toegenomen. Vaste gasten, gasten met een eigen accommodatie in Limburg, spelen slechts een kleine rol van betekenis. Waar landelijk gezien een kwart van de overnachtingen wordt gerealiseerd door vaste gasten, is dit in Limburg slechts 8%. Overigens heeft Limburg natuurlijk volop accommodaties voor vaste gasten (zoals vaste standplaatsen op campings en vaste ligplaatsen in jachthavens), maar deze worden met name gebruikt door buitenlandse gasten. Bovenstaand beeld geldt voor geheel Limburg, natuurlijk kan het beeld per regio afwijken. Later in dit rapport wordt per sector ingegaan op het gastenprofiel en vakantiekenmerken. Bron: CVO 15
Bestedingen van Nederlandse vakantiegangers In 2007 werd in Limburg zo n 427 miljoen uitgegeven door Nederlandse vakantiegangers, zo n 12% meer dan in 2006. Onderstaand diagram toont de gemiddelde bestedingen per persoon per vakantiedag. Deze bestedingen zijn in de afgelopen 10 jaar steeds gegroeid, waarbij de bestedingen in Limburg steeds hoger waren dan gemiddeld in Nederland. De gemiddelde bestedingen per vakantiedag bedroegen in Limburg in 2007 32, in 2006 was dat nog 29. Dit is een groei van bijna 8%, gelijk aan de landelijke groei. 35 Ontwikkeling van gem. bestedingen per vakantiedag 30 25 20 15 10 5 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 NL gem. Limburg Bron: CVO In 2007 besteedde de gemiddelde vakantieganger in Limburg 32 per dag. Dit bedrag omvat alle uitgaven tijdens de vakantie, dus is inclusief de kosten van hun accommodatie, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens een vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. Let wel: het bedrag is per persoon, dus de kosten van bijvoorbeeld de accommodatie worden verdeeld over het reisgezelschap. Limburg heeft de hoogste gemiddelde bestedingen per persoon per dag in Nederland: 32. Dit hoge gemiddelde wordt deels verklaard door de accommodatiekeuze in Limburg. Het aandeel bungalowovernachtingen is nergens zo hoog als in Limburg en bij een verblijf in vakantiewoningen bedragen de gemiddelde bestedingen p.p.p.d. 30. Dit brengt het provinciale gemiddelde al op een hoog niveau. Daarnaast kent Limburg - vergeleken met de rest van Nederland - een hoog aandeel hotelovernachtingen. De gemiddelde bestedingen per dag tijdens een hotelverblijf bedragen 55, dit stuwt het Limburgse gemiddelde verder op. In andere provincies is het aandeel van toeristisch en vast kamperen groter dan in Limburg, dit zijn typen accommodaties waar de bestedingen lager zijn. Zeeland 22 Z-Holland 22 N-Holland 25 Utrecht 16 Brabant 21 Friesland 25 Flevoland 23 Gelderland 23 Limburg 32 Groningen 25 Drenthe 23 Overijssel 23 Bron: CVO N&M-Limburg Zuid-Limburg 2003 2004 2005 2006 2007 23 24 26 24 27 37 36 36 37 38 16
Nederlandse vakantiegangers in Limburg naar doelgroep Kijkend naar de ontwikkeling van het aantal vakanties in Limburg per doelgroep in de periode 2000-2007 valt op dat de gezinnen met kinderen ouder dan 6 jaar in belang zijn toegenomen. Ditzelfde geldt voor de tweepersoonshuishoudens ouder 35 jaar. De twintigers en dertigers (eenpersoonshuishoudens en tweepersoonshuishoudens) kwamen relatief minder vaak naar Limburg, evenals de gezinnen met jonge kinderen. 300 Ontwikkeling vakanties in Limburg per doelgroep 2000-2007 indexcijfers, 2000 = 100 250 200 150 100 50 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eenpersoons huishoudens (t/m 34 jaar) Eenpersoons huishoudens (35+ jaar) Gezinnen met kinderen (0-5 jaar) Gezinnen met kinderen (6-12 jaar) Gezinnen met kinderen (13-17 jaar) 2+ persoons huishoudens (t/m 34 jaar) 2+ persoons huishoudens (35+ jaar) Totaalgemiddelde Limburg 17
Binnenlandse vakanties in Limburg: per sector Vakantiewoningen Limburg heeft bijna 32.000 slaapplaatsen in toeristisch verhuurde vakantiewoningen, verspreid over 110 terreinen. Nergens in Nederland wordt tijdens binnenlandse vakanties zoveel overnacht in vakantiewoningen als in Limburg. De provincie heeft dan ook het grootste aanbod van vakantiewoningen in Nederland. Aantal vakanties in vakantiewoningen In 2007 werden 1.072.000 toeristische vakanties in Limburgse vakantiewoningen doorgebracht, 2% meer dan in het voorgaande jaar. De lange bungalowvakanties zijn gegroeid met 6% en de kortere bungalowvakanties zijn gedaald met 6%. Limburg doet het hiermee beter dan de landelijke trend, landelijk namen korte bungalowvakanties af met 7% en groeiden de lange bungalowvakanties met slechts 1%. aantal vakanties x 1.000 1200 1000 800 600 310 Toeristische bungalowvakanties in Limburg - naar vakantieduur - 346 355 411 390 kort (2-4 dagen) lang (5+ dagen) 400 200 523 727 614 647 682 0 2003 2004 2005 2006 2007 Bron: CVO Spreiding over het jaar Kijkend naar de spreiding van de toeristische bungalowvakanties over het jaar, valt op dat deze jaarrond worden ondernomen. Piekmomenten zijn er in mei (meivakantie, Hemelvaart), en december (feestdagen). Korte bungalowvakanties worden vooral ondernomen in het (vroege) voorjaar - maart t/m juni - en in de winter - december. Langere bungalowvakanties concentreren zich in de periode mei t/m augustus. 18
Gebruikte informatiebron en boekingsgedrag Nederlanders die een toeristische bungalowvakantie ondernemen in eigen land, zoeken in 52% van de gevallen vooraf informatie. Voor bungalowvakanties in Limburg is dat 55%. Bij het inwinnen van informatie speelt internet een belangrijke rol: 74% gebruikt internet. 11% van de vakanties in een Nederlandse vakantiewoning worden op de bonnefooi ondernomen, dus zonder boeking of reservering vooraf. In Limburg is het percentage bungalowvakanties op de bonnefooi lager: 10%. In alle overige gevallen wordt de vakantiewoning vooraf gereserveerd. 81% doet dat bij een boekingsinstantie, zoals de reserveringscentrale van een bungalowketen; 19% boekt rechtstreeks bij de accommodatie. Vakantiebestedingen In Limburg wordt tijdens toeristische vakanties in een vakantiewoning in totaal bijna 199 miljoen uitgegeven. Dit bedrag omvat alle bestedingen van Nederlanders tijdens hun toeristische bungalowvakantie in Limburg, dus inclusief de kosten van de vakantiewoning, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens de vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. De totale kosten van een bungalowvakantie kunnen worden omgerekend naar kosten per persoon per vakantiedag: gemiddeld is dat in Limburg 30. Dit is iets hoger dan het landelijk gemiddelde van 29. Persoonskenmerken Om een profiel te schetsen van de Nederlander die op vakantie gaat in de Limburgse vakantiewoningen, wordt in onderstaande tabel een aantal persoonskenmerken genoemd. HERKOMSTPROVINCIE Zuid-Holland (29%) Noord-Holland (16%) Brabant (15%) LEEFTIJD 65+ jr 9% 0-5 jr 10% 50-64 jr 17% 6-14 jr 16% 15-18 jr 3% 40-49 jr 16% 19-24 jr 7% 30-39 jr 16% 25-29 jr 6% Bron: CVO GEZINSSAMENSTELLING gezinnen met kinderen < 5 jaar (37%) 2-persoonshuishoudens > 35 jaar (28%) gezinnen met kinderen 6-12 jaar (20%) 19
Ondernomen activiteiten Tijdens een toeristisch verblijf in een Limburgse vakantiewoning worden de volgende activiteiten het meest ondernomen. 1. Uit eten gaan (in restaurant) 75% 2. Wandelingen maken 68% 3. Zwemmen 67% 4. Tochtjes met de auto 66% 5. Funshopping (winkelen voor plezier) 46% 6. Bezoek aan bezienswaardige gebouwen 21%. 7. Bezoek aan natuurreservaat, natuurgebied 19% 8. Uitgaan (café / discotheek) 16% 9. Tochtjes met de fiets 13% 10. Bezoek aan pretpark, attractiepark 10% Opvallend is het hoge aandeel gasten dat gaat zwemmen: het gemiddelde aandeel bij alle toeristen in Limburg is 43% tegen 67% bij bungalowgasten, waarschijnlijk te verklaren door zwemparadijzen op de bungalowparken. Ook wandelen en uit eten gaan worden door bungalowgasten meer ondernomen dan door de gemiddelde toerist in Limburg. Waardering voor de vakantie % toeristen dat de kwaliteit uitstekend of goed noemt Kwaliteit van de vakantiewoning 79% Kwaliteit van de dienstverlening 88% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Bron: CVO De waardering voor de kwaliteit van de vakantiewoningen in Limburg lager dat het landelijk gemiddelde (82%). Daartegenover is de dienstverlening in Limburg hoger dan het landelijk gemiddelde (84%) Regionaal Noord- & Midden-Limburg 75% van overnachtingen in vakantiewoningen Zuid-Limburg 25% van overnachtingen in vakantiewoningen 20
Toeristisch kamperen Het kampeerproduct is belangrijk voor Limburg; de provincie telt volgens het CBS 176 kampeerterreinen met ruim 13.346 toeristische standplaatsen. Binnen Nederland staat Limburg zevende op de ranglijst van het aanbod van toeristische kampeerplaatsen. Kijkend naar het aantal toeristische kampeerovernachtingen in de provincie, neemt Limburg de zesde positie op de binnenlandse kampeermarkt in. Aantal toeristische kampeervakanties In 2007 werden 248.000 toeristische kampeervakanties in Limburg doorgebracht, weer minder dan in het voorgaande jaar. Het aantal toeristische kampeervakanties in Limburg staat onder druk. Dit komt overeen met de landelijke trend, in heel Nederland loopt het aantal kampeervakanties terug. In Limburg is het aantal langere kampeervakanties (5 dagen of meer) min of meer stabiel. aantal vakanties x 1.000 300 250 200 101 Toeristische kampeervakanties in Limburg - naar vakantieduur - 87 76 70 89 150 kort (2-4 dagen) lang (5+ dagen) 100 177 193 174 183 159 50 0 2003 2004 2005 2006 2007 Bron: CVO Spreiding over het jaar Kijkend naar de spreiding van de toeristische kampeervakanties over het jaar, is het kampeerseizoen duidelijk zichtbaar: in de maanden oktober t/m maart wordt nauwelijks gekampeerd. Korte kampeervakanties worden vooral in het voor- en naseizoen ondernomen, met een grote piek in juni en een kleinere piek in september. Lange kampeervakanties concentreren zich in de periode april t/m augustus, waarbij ruim 62% van de vakanties plaatsvindt in juli en augustus. 21
Gebruikte informatiebron en boekingsgedrag Nederlanders die een toeristische kampeervakantie ondernemen in eigen land, zoeken in 38% van de gevallen vooraf informatie. Voor kampeervakanties in Limburg ligt dat ook op 38%. Bij het inwinnen van informatie speelt internet een belangrijke rol: 68% gebruikt internet. 30% van de toeristische kampeervakanties in Nederland worden op de bonnefooi ondernomen, dus zonder boeking of reservering vooraf. In Limburg is het percentage kampeervakanties op de bonnefooi iets hoger: 32%. In alle overige gevallen wordt de kampeerplaats vooraf gereserveerd. Vakantiebestedingen In Limburg wordt tijdens toeristische kampeervakanties in totaal ruim 45 miljoen uitgegeven. Dit bedrag omvat alle bestedingen van Nederlanders tijdens hun toeristische kampeervakantie in Limburg, dus inclusief de kosten van de camping, kosten van boodschappen, dagjes uit en alle andere activiteiten die tijdens de vakantie worden ondernomen. Helaas is de verdeling van de bestedingen over de verschillende kostenposten niet bekend. De kosten van een gezinsvakantie kunnen worden omgerekend naar kosten per persoon per vakantiedag: gemiddeld is dat in Limburg 21. Landelijk is het gemiddelde lager: 17. Persoonskenmerken Om een profiel te schetsen van de Nederlander die een toeristische kampeervakantie onderneemt in Limburg, wordt in onderstaande tabel een aantal persoonskenmerken genoemd. HERKOMSTPROVINCIE Brabant (21%) Zuid-Holland (19%) Noord-Holland (14%) LEEFTIJD 65+ jr 9% 0-5 jr 6% 50-64 jr 16% 6-14 jr 21% 40-49 jr 12% 15-18 jr 6% 30-39 jr 21% 19-24 jr 6% 25-29 jr 3% Bron: CVO GEZINSSAMENSTELLING 2-persoonshuishoudens > 35 jaar (41%) gezinnen met kinderen 6-12 jaar (19%) gezinnen met kinderen < 6 jaar (19%) 22