Beleidsnota 2007-2012
Beleidsnota 2007-2012 Duurzaam activeren & wonen
Inhoudstafel Woord vooraf 2 1. Maatschappelijke situering 4 2. Missie 7 3. Waarden 9 4. Algemeen maatschappelijke dienstverlening 11 4.1. Activering 11 4.2. Aanvullende steun 13 4.3. Wonen en energie 15 4.4. Decentrale dienstverlening 17 5. Ouderenbeleid 19 5.1. Vereenzaming 19 5.2. Aangepaste woonvormen 21 6. Transversaal beleid 23 6.1. Beleidsinformatie 23 6.2. Communicatie 25 6.3. Personeelsbeleid 27 6.4. Patrimonium 29 6.5. Huisvesting 30 6.6. Samenwerking stad Gent 31 Naschrift 32 Bijlage 1: Acties 33 Bijlage 2: Begrippen- en afkortingenlijst 45 Bijlage 3: Beleidsnota Jan Palfijn 54 Pagina 1
Woord vooraf Emancipatie is werken, vechten om toch greep te krijgen op alles wat rondom u beweegt. Het is vooruitgang bij onszelf. Als je thuis zit, bereik je niets. Af en toe scherm ik me af van de buitenwereld, zit ik thuis in mijn kot te bleiten. Dan vraag ik mijn dochter om naar de Lidl te gaan. Dan is er gelijk ne muur. Baf! 't Overvalt u iedere keer als ge vooruit wilt : Baf! Dat ge weer achteruitschiet in plaats van vooruit." De OCMW-raad heeft een prachtige opdracht: elke persoon een menswaardig bestaan verzekeren. Die opdracht vloeit voort uit het eerste artikel van de zogenaamde OCMWwet, de Organieke Wet van 8 juli 1976: Elke persoon heeft recht op maatschappelijke dienstverlening. Deze heeft tot doel eenieder in de mogelijkheid te stellen een leven te leiden dat beantwoordt aan de menselijke waardigheid. Er worden openbare centra voor maatschappelijk welzijn opgericht, die onder de door deze wet bepaalde voorwaarden, tot opdracht hebben deze dienstverlening te verzekeren. Deze opdracht is niet alleen nobel, maar bovendien zeer veelzijdig. Zo veelzijdig, dat we in deze beleidsnota onmogelijk kunnen ingaan op elke actie die het OCMW onderneemt om zijn opdracht te realiseren. Dat is overigens ook niet de bedoeling van een beleidsnota. Een beleidsbrief definieert een aantal nieuwe en meetbare strategische doelstellingen. De beleidsnota spitst zich daarom toe op de inhoudelijke speerpunten van enerzijds de algemene maatschappelijke dienstverlening en anderzijds van het ouderen- en thuiszorgbeleid, de twee operationele pijlers van het OCMW. Om die strategische doelen en alle andere acties zo effectief en efficiënt mogelijk te kunnen uitvoeren, zijn functionele strategische beleidsaanpassingen nodig. Die zijn gebundeld in het hoofdstuk transversaal beleid. Wat zijn voor de komende bestuursperiode onze inhoudelijke doelen? Ze zijn gemakkelijk samen te vatten onder twee kernwoorden: activering en wonen. Duurzaam activeren en wonen, dat is de essentie van deze beleidsnota. Pagina 2
Door de leefloontrekkers te activeren, willen we de uitstroom naar de reguliere tewerkstelling, sociale tewerkstellingsprojecten of sociale activeringsprogramma s met 50% verhogen. Door de senioren te activeren, willen we vooral de vereenzaming bekampen en hun participatie aan het maatschappelijk leven opdrijven. Wat wonen betreft, wensen we het aantal Sociale Verhuurkantoorwoningen eveneens met 50% uit te breiden. We willen de kwaliteit verhogen, het wonen betaalbaar houden en werk maken van energiezuinig wonen. Specifiek voor senioren willen we woonvormen stimuleren waarin dienst- en hulpverlening geïntegreerd zijn, aangepast aan de noden van de bewoner. Dat moet tot duurzaam wonen leiden. Voor het einde van deze legislatuur dient er één woonzorgzone gerealiseerd te zijn. Deze beleidsbrief richt zich tot lezers met voorkennis en is dus strak opgesteld. Om hem voor eenieder toegankelijk te maken is er een verklarende woordenlijst toegevoegd van de gebruikte afkortingen en begrippen. We hebben er aan gehecht een aantal getuigenissen op te nemen. Zij verwoorden, beter dan ik ooit zou kunnen neerschrijven, de noden en verantwoorden pertinent de aanzienlijke extra middelen die we de komende jaren zullen investeren in het welzijn van de Gentenaars. Geert Versnick voorzitter OCMW Pagina 3
1. Maatschappelijke situering "Mijn prioriteiten zijn: 3 pakken tabak, 3 pakken blauwe blaadjes, eten voor mijn fretjes. In het begin van de maand ga ik naar de bank om 25 stukken van 1 euro. Die gebruik ik voor onder andere het wassalon, broodjes en cola of koffie (in het wassalon), een boekske. Ik krijg 150 om de 14 dagen. Normaal heb ik 125 voor de eerste 14 dagen van de maand, maar ik vraag 25 bij voor het wassalon; daarna krijg ik 75. Ik ga een twee- à drietal keer per week naar de frituur. Dat is een vast ritueel en dat kost ook ongeveer 20. Geld uitgeven is bij mij eigenlijk al een ritueel op zijn eigen." Algemeen maatschappelijke dienstverlening De rol van het OCMW is de jongste jaren ingrijpend veranderd. Vroeger legde het zich vaak eenzijdig toe op financiële hulpverlening, maar intussen heeft het een integraal hulp- en zorgverleningsaanbod uitgebouwd. Het OCMW is uitgegroeid tot een eerstelijnsdienst met een doorverwijsfunctie voor alle burgers. Naast financiële hulp verleent het OCMW ook steeds vaker administratieve, psychosociale en juridische hulp. Die verruimde opdracht vloeide voort uit het maatschappelijke inzicht dat armoede veel meer is dan een gebrek aan financiële middelen. Armoede, zo weten we ondertussen, hangt samen met allerlei vormen van uitsluiting, op verschillende levensdomeinen. Om duurzame oplossingen aan te reiken, is daarom een aanpak op diverse fronten noodzakelijk. Ouderen- en thuiszorgbeleid Naast de dienst Algemeen Maatschappelijke Dienstverlening omvat het OCMW ook de dienst Ouderen- en Thuiszorgbeleid, die intussen tot een volwaardige pijler is uitgegroeid. Ook in die sector worden we geconfronteerd met ingrijpende maatschappelijke ontwikkelingen. Pagina 4
Bijna 1/3 van de Gentse bevolking is ouder dan 55 jaar. Bovendien neemt de levensverwachting toe, zodat het aantal 80-plussers tegen 2025 met 30% zal zijn toegenomen. Die verouderingstendens zet zich ook door bij de allochtone bevolkingsgroepen en zal leiden tot een gedifferentieerde zorgvraag. Momenteel ervaart 24% van de senioren ernstige beperkingen bij het uitvoeren van dagelijkse activiteiten en kan 13% op geen enkele hulp rekenen. Bijna 20% van de senioren geeft te kennen zich eenzaam te voelen. De mantelzorg neemt ook bij allochtone ouderen af, zodat de behoefte aan professionele zorg- en hulpverlening steeds sterker zal toenemen. De meeste senioren willen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen, maar momenteel beschikken we daarvoor over onvoldoende aangepaste woningen en betaalbare woonvormen ook al heeft het OCMW de voorbije jaren een waaier aan voorzieningen gerealiseerd. Samenwerking onontbeerlijk Indien we armoede, sociale uitsluiting en vergrijzing duurzaam en structureel willen aanpakken, moeten we op alle terreinen acties ondernemen. Daarvoor moeten we constructief samenwerken met de andere lokale welzijnsactoren, zowel uit de publieke als uit de particuliere sector. Een multi-aspectueel probleem als armoede kan het OCMW moeilijk op z n eentje aanpakken. Zeker in een grote stad als Gent met een complex welzijnslandschap waarin naast de lokale besturen meer dan 400 welzijnsorganisaties actief zijn zijn afstemming, samenwerking en netwerkvorming cruciaal. Het Ouderenbeleidsplan en het Lokaal Sociaal Beleidsplan laten zien wat die samenwerking kan opleveren. Nieuwe uitdagingen In zijn 30-jarig bestaan werd het OCMW voortdurend geconfronteerd met nieuwe uitdagingen. Denken we maar aan de vergrijzing, de groeiende groep alleenstaanden, de toename van het aantal asielzoekers en mensen zonder papieren, de stijgende consumptiedruk, de stijgende woon- en energiekosten, het toenemende aantal relatiebreuken, enz. Pagina 5
Dat heeft ertoe geleid dat steeds meer mensen bij het OCMW aankloppen. Ook de complexiteit van de hulpvragen neemt toe, zeker in centrumsteden waar uitsluitingen elkaar versterken. Bovendien worden mensen alsmaar mondiger. Terecht stellen ze hoge eisen aan de dienst- en hulpverlening. Ze verwachten een proactieve en kwaliteitsvolle hulpverlening, die hen helpt om hun sociale rechten te benutten, die hun hulpvragen kan verhelderen en ze met kennis van zaken kan beantwoorden. Werken aan kwaliteit Om op die nieuwe maatschappelijke evoluties te kunnen inspelen, is het OCMW uitgebreid en geprofessionaliseerd. Er zijn nieuwe diensten en alternatieve vormen van hulpverlening ontstaan. In de nieuwe methodieken zijn activering, empowerment, participatie en kwaliteit sleutelbegrippen. De vele vrijwilligers met hun belangeloze inzet ondersteunen in hoge mate de kwaliteitsvolle dienstverlening van het OCMW. Het OCMW heeft een eigen plaats in het lokale welzijnswerk. In de steeds complexer wordende samenleving blijft zijn opdracht dezelfde: een toegankelijke, laagdrempelige en kwaliteitsvolle hulp- en dienstverlening waarmaken, met prioritaire aandacht voor kwetsbare groepen. Pagina 6
2. Missie "Ik ben altijd zeer afhankelijk geweest van mannen waar ik ben bij geweest. Ik zei: Christa, je kan niet blijven afhankelijk zijn van Jan en alleman. Vroeger ging ik ganse dagen gaan werken en gaf mijn geld af. Bij het OCMW moest ik iedere maand tonen dat ik betaald had. Ik wist ook niet hoe ik geld moest bedelen. Ge moet gij beginnen rekenen. Dat is nog niet zo gemakkelijk hoor. Ik heb er veel uit geleerd. Ik heb het vertrouwen gekregen. Ik heb een duwtje in de rug gekregen. Ik heb de kans gekregen van mijn maatschappelijk assistent om alles goed te doen. Die ruggesteun van de maatschappelijk assistent werkt eigenlijk goed! Anders had ik het zelf niet gedaan. Ik heb vertrouwen in mijn eigen gevonden; dat ik niet afhankelijk moet zijn van een ander." De missie van het OCMW-Gent luidt als volgt: Het is onze missie om de sociale dienstverlening te verzekeren zodat alle inwoners van Gent een menswaardig leven kunnen leiden. We hebben hierbij prioritaire aandacht voor kwetsbare groepen. We willen deze groepen blijvend kansen geven in het streven naar zelfredzaamheid. Zelfredzaamheid als doel De missie is licht gewijzigd: de woorden in het streven naar zelfredzaamheid zijn eraan toegevoegd. Zo krijgt de hulpverlening ook een finaliteit. Zelfredzaamheid dient het uiteindelijke doel te zijn van elke interventie door het OCMW. Duurzaamheid vormt de kern van een degelijk sociaal beleid. We zijn er ons uiteraard van bewust dat het verouderingsproces de zelfredzaamheid doet dalen. Door senioren te blijven stimuleren, willen we hun zelfredzaamheid maximaal op peil houden. Pagina 7
Hetzelfde geldt voor activering. Het traject naar zelfredzaamheid in de vorm van duurzame activering is ook hier niet altijd gemakkelijk. De begeleiding van moeilijk bemiddelbare cliënten naar een vorm van werkgelegenheid verloopt trapsgewijs. Voor elke trap op de activeringsladder is een specifieke aanpak nodig, met instrumenten op maat van de cliënt. Duurzame oplossingen Armoede omvat veel meer dan een ontoereikend inkomen. Als we het recht op maatschappelijke integratie willen realiseren, moeten we veel meer doen dan een leefloon toekennen. Op zichzelf kan dat leefloon immers geen menswaardig bestaan waarborgen. Het beleid van het OCMW moet erop gericht zijn om op een duurzame wijze de obstakels weg te werken die een volwaardige maatschappelijke participatie in de weg staan. Daarom activeren we leefloontrekkers, investeren we in duurzame samenwerking, in jongeren, in woningen, enzovoort. We willen geen tijdelijke antwoorden op structurele fenomenen bieden, maar duurzame oplossingen. Pagina 8
3. Waarden De organisatiewaarden Om zijn missie te realiseren, hanteert het OCMW-Gent een constante gedragslijn die wordt gedragen door de hele organisatie. Deze gedragslijn moet elke dag weer worden waargemaakt en steunt op de volgende 4 kernwaarden : cliëntgerichtheid kwaliteit respect en rechtvaardigheid transparantie De kernwaarden van het OCMW-Gent bepalen het dagelijks doen en laten van zijn medewerk(st)ers t.o.v. cliënten, collega's, bezoekers en alle andere belanghebbenden. Ze vertalen zich in gewoonten, gedragingen en houdingen, die mede de herkenbaarheid en de cultuur van de organisatie bepalen. De kernwaarden en hun kenmerken zijn hierna opgenomen in de waardenmatrix van het OCMW-Gent". De waardenmatrix Cliëntgerichtheid Kwaliteit Interne cliënten Luisterbereidheid Betrokkenheid bij het OCMW als geheel Teamwerk over de grenzen van de eigen dienst heen Kwaliteitsvolle en aangename werkomgeving en werksfeer Kwaliteitsvolle menselijke relaties Kwaliteit van de besluitvorming door betrokkenheid bij uitvoering beleid Efficiëntie Externe cliënten Klantvriendelijk onthaal Persoonsgerichte dienstverlening, oog voor diversiteit Snelle, tastbare en persoonlijke oplossingen (iedere cliënt is uniek) Geïntegreerde en efficiënte aanpak, aandacht voor nazorg Onderbouwd en deskundig advies Dienstverlening op maat door de juiste persoon in de goede omgeving Pagina 9
Respect en rechtvaardigheid Transparantie Respect voor de individuele medewerk(st)er Waardering voor inzet en prestaties, objectieve evaluaties Responsabilisering en kans op zelfontplooiing Respect voor elkaars rol en verantwoordelijkheden Integriteit Openheid in communicatie Openheid in informatieverstrekking Duidelijkheid en verantwoording van genomen beslissingen Respect voor alle individuele klanten, zonder onderscheid van geslacht, huidskleur, afkomst, levensbeschouwing, taal, geaardheid, Objectieve behandeling van de dossiers Correcte en gelijkwaardige behandeling, ongeacht de aard van de gevraagde dienst Communicatie en informatie op maat, duidelijk voor iedere afzonderlijke cliënt Duidelijkheid en verantwoording van genomen beslissingen Laagdrempelige aanpak Pagina 10
4. Algemeen maatschappelijke dienstverlening 4.1. Activering Emancipatie speelt zich feitelijk af op twee vlakken. Enerzijds bij jezelf, je wordt sterker. Anderzijds moet je ook kansen hebben om te groeien. Daar kan het OCMW veel betekenen. Mensen in armoede moeten meer mondig worden. Dat is meestal niet zo, omdat ze vaak alleen staan in hun situatie. Onderwijs en werk blijven de hefbomen om de armoedespiraal te doorbreken. Een job is het meest efficiënte middel om in onze samenleving volwaardig mee te tellen en te participeren. Naast financiële zekerheid biedt een job ook sociale zekerheid, biedt het een zinvolle invulling aan de tijdsbesteding en biedt het kansen om broodnodige werkervaring op te doen. Het beschermt de cliënt tegen sociale uitsluiting, genereert meer sociale contacten en verhoogt de eigenwaarde. Motiverend activeren De sociaal-professionele activering zal verder worden ontwikkeld, in nauwe aansluiting op de behoeften van de doelgroep en de noden van de arbeidsmarkt. We activeren via oriëntering, opleiding, werkervaring, actieve bemiddeling en sociale economie. We wensen de werking van het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum te intensiveren. Daarmee willen we de doorstroom van leefloners naar de reguliere arbeidsmarkt, naar sociale tewerkstellingsprojecten of sociale activeringsprogramma s met 50% verhogen. In samenwerking met de Stad Gent en met andere actoren zal het OTC de activeringsmogelijkheden verder uitbouwen, op maat van de cursist en met intensieve aandacht voor nazorg. Mogelijkheden zijn: de werkstages en polyvalente basisopleidingen bijsturen, het aantal infomomenten uitbreiden, artikel 60-personeel en zwakke doelgroepen nog beter omkaderen, individuele begeleidingsplannen ontwikkelen en de methodiek competentieontwikkeling uitdiepen. Pagina 11
In het Geïndividualiseerd Project Maatschappelijke Integratie (GPMI, zie de wet op het Recht op Maatschappelijke Integratie) kan als voorwaarde worden opgelegd dat de hulpvrager op korte termijn taallessen, een beroepsopleiding of een andere opleiding volgt. Zo wordt de hulpverlening gekoppeld aan meer kansen op de arbeidsmarkt, aan sociale activering en aan zelfredzaamheid. We activeren dus op een motiverende manier, in een duidelijk kader van wederzijdse rechten en plichten, en we reageren snel en adequaat. Onvoldoende kennis van het Nederlands is een barrière voor wie wil starten met een opleiding of in een werkomgeving wil functioneren. Daarom nemen we maatregelen om het aanbod aan taalopleidingen te verhogen i.s.m. het Huis van het Nederlands. Cliënten met een goede technische scholing worden op de werkvloer begeleid door een taalcoach. We voorzien in een verhoging van het aantal taalbegeleiders. Emancipatorische projectwerking Een kwaliteitsvolle en duurzame baan: dat blijft het hoofddoel. We beseffen ten volle dat dit voor een deel van de cliënten geen haalbare kaart is. Door een kluwen van problemen (ontoereikende sociale bekwaamheden of intellectuele vaardigheden, fysieke beperkingen, psychische problemen) komen zij niet in aanmerking voor reguliere tewerkstelling, zeker nu de arbeidsmarkt steeds hogere eisen stelt op het vlak van kennis, vaardigheden en attitudes. Voor die doelgroep wordt het recht op maatschappelijke integratie verzekerd door het aanbod van de emancipatorische projectwerking. Daarin worden programma s opgezet die maatschappelijk zinvol zijn en die ons in staat stellen om de attitudes van de cliënten maximaal te versterken en hun competenties optimaal te benutten. Iedereen heeft immers competenties het is onze opdracht die te ontdekken en de cliënt zodanig te begeleiden dat hij erin slaagt ze zo nuttig mogelijk te ontplooien. Pagina 12
4.2. Aanvullende steun "Ik ga elke week naar de Lidl om 12 flessen Lidl- cola. Dat kost 4,18 euro voor 6 flessen van 2 liter. Verder koop ik ook nog toespijs, yoghurt, koeken, groenten en kattenvoer. Meestal koop ik elke week dezelfde dingen, tenzij mijn dochter erbij is: dan koop ik ook wel eens een aantal dingen die zij wil. Eénmaal per maand koop ik fruit. Ik ga naar de wassorama, dat kost mij ook 20 euro. Ik heb een wasmachine maar ik moet mijn budgetmeter van mijn leefgeld betalen. Ook medische kosten, bijvoorbeeld een bril voor mijn dochter, moet ik van mijn leefgeld betalen. Mijn bemiddelaar brengt dat in rekening. Ik heb 680 euro per maand voor mezelf en mijn twee kinderen." Wie in het dagelijkse leven voortdurend op drempels en uitsluitingsmechanismen stuit, kan niet menswaardig leven. Met aanvullende steun kunnen die hindernissen gedeeltelijk worden overwonnen en kunnen stappen worden gezet in een duurzaam proces van maatschappelijke participatie. Leefloon onvoldoende Het Jaarboek 2007 Armoede en sociale uitsluiting' bevestigt dat een leefloon onvoldoende is om een menswaardig bestaan te leiden. Ondanks de indexering blijft het leefloon immers onder de Europese armoedegrens, die is vastgelegd op 60% van het gemiddelde inkomen. In België is die armoedegrens ongeveer 820 euro voor een alleenstaande en 1700 euro voor een koppel met twee kinderen. Vanuit sociaaldemografisch oogpunt vormen de eenoudergezinnen met kinderen, meestal alleenstaande moeders, de meest kwetsbare groep. Bovendien groeit de kloof tussen rijk en arm, wat de duurzaamheid van de maatschappij ondermijnt. Aanvullende steun Artikel 1 van de OCMW-wet geeft het OCMW de opdracht om iedereen maatschappelijke dienstverlening te garanderen, zodat iedereen een menswaardig bestaan kan leiden. Pagina 13
Op basis van dit artikel kunnen OCMW s aanvullende steun geven om mensen in armoede financieel en/of materieel te steunen. Een interne werkgroep evalueert het huidige aanbod en start een studie om nieuwe en ruimere voorstellen te formuleren voor aanvullende financiële steun en bijzondere verzoeken. Dit kan ook gebeuren door armoedebestrijdingsorganisaties te ondersteunen die op een laagdrempelige en rechtstreekse wijze steun kunnen bieden aan personen die het OCMW niet of onvoldoende bereikt. Pagina 14
4.3. Wonen en energie Geduld meneer? Ik heb al gans mijn leven geduld. En weet je wat dat mij heeft opgeleverd? Niets. Ik zit ganse dagen tussen vier muren te wachten tot dat ik nieuws krijg. Maar ik krijg geen nieuws. Het enigste dat ik in mijn brievenbus krijg, zijn betalingen: een factuur van t water, één van den elektriek, een belasting van de provincie, één voor de vuilniszakken, een maandelijkse betaling voor mijn begrafeniskosten en de grootste factuur komt van de Staat. Als ik daar nog maandelijks mijn huishuur bij optel, dan schiet er ver niks meer over. Aan mijn leeftijd, meneer, dan krijg je geen goed nieuws meer. Alleen maar slecht nieuws. Daarom wil ik mij hier op die kermis eens goed laten gaan. Huishoudens moeten een steeds groter deel van hun inkomen aan woon- en energiekosten besteden. Vooral voor de laagste inkomens vormt dat een toenemend probleem. Bovendien telt Gent te weinig betaalbare woningen en Sociale Verhuurkantoor-woningen en is het aantal slechte woningen in Gent hoog. Een slechte woonsituatie mag niet worden onderschat: ze kan op de gezondheid van de bewoners wegen, tot minder goede onderwijsprestaties leiden en de relaties binnen het gezin verzuren. Het OCMW probeert dat te verhelpen door voor kwetsbare groepen een gericht woon- en energiebeleid te voeren. Dak- en thuislozen Ondanks alle acties die we onder meer samen met de Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW) en met behulp van sociaal begeleid wonen opzetten, blijft een harde kern van zorgvermijders moeilijk te bereiken. Met specifieke acties willen we de capaciteit van de nachtopvang in de CAW opdrijven en het aanbod van sociaal pensionwonen uitbreiden. Ook zullen we, via vindplaatsgerichte werking, begeleiding bieden aan zorgbehoevenden die zich niet spontaan aanmelden in de welzijnsbureaus. De dienst Wonen biedt waar mogelijk cliënten een kwaliteitsvolle woonbegeleiding aan. Pagina 15
Een intensievere opsporing en begeleiding van wanbetalers bij sociale huisvestingsmaatschappijen zal leiden tot een vermindering van het aantal uithuiszettingen wegens achterstallige huishuur. Via een integrale begeleiding wordt de herhuisvesting van daklozen via een prioritaire toewijs van een sociale woning bestendigd. Verhogen van het aanbod kwalitatieve en betaalbare woningen Het aanbieden van woningen via het Sociaal Verhuurkantoor is een succesvolle manier om te voorzien in kwalitatieve en betaalbare woningen voor kwetsbare groepen. Het aanbod overstijgt echter de vraag. Daarom wensen we het woningaanbod via het Sociaal Verhuurkantoor met 50% te verhogen. Hiertoe zullen sensibiliseringscampagnes gevoerd en eigenaars actief benaderd worden. Energie Kwetsbare groepen wil het OCMW als partner ondersteunen, niet alleen door financiële hulp te zoeken, maar ook door structurele oplossingen aan te reiken. Daarvoor zullen we samenwerken met de stad Gent, via de vzw REGent (Rationeel Energie- en watergebruik in Gent). Met de vzw REGent wil de Stad Gent haar inwoners helpen energie te besparen. De gemeentelijke vzw zal gratis energiescans uitvoeren en goedkope leningen verstrekken. Pagina 16
4.4. Decentrale dienstverlening "Het is een lang verhaal, maar ik ga het kort houden. Ik heb veel moeilijkheden gehad en ik ging dan maar eens naar het OCMW. Ik heb toen 3 keer voor de deur gestaan vooraleer ik durfde binnen te gaan. Ik ben steeds naar huis teruggekeerd. Op een gegeven moment moest ik wel binnen gaan want er kwam iemand achter mij en ik kon toen niet meer terug. In het begin had ik zin om op te geven. Maar naarmate de begeleiding duurde ging het verbeteren. In het begin was ik bang en ik liet mij doen. Ik was van niets op de hoogte." In het voorbije decennium heeft het OCMW in de verschillende buurten van Gent welzijnsbureaus opgericht. Met dat initiatief liepen we voorop in de huidige evolutie naar de sociale huizen. Decentraal in de wijken bieden de 8 welzijnsbureaus alle Gentse burgers een toegankelijke hulp- en dienstverlening aan. We verstrekken er informatie en begeleiding voor problemen op het vlak van financiën en schulden, huisvesting, werk, vrije tijd, recht, psychologische problemen of multiprobleem situaties. In de voorbije bestuursperiode peilden we bij de cliënten naar de behoeften, de tevredenheid en de geboekte vooruitgang. Versterken decentraal aanbod In nauwe samenwerking met de Stad Gent en met alle relevante welzijnsorganisaties blijven we in de welzijnsbureaus een toegankelijke hulp- en dienstverlening aanbieden, klantgericht en laagdrempelig. Daartoe bouwen we het decentrale aanbod van dienstverlening uit en dit op verschillende levensdomeinen. Om de hulpverlening beter af te stemmen op de leefwereld van de doelgroep stimuleren we de dialoog en de participatie. Interculturalisering Bij het versterken van het decentraal aanbod mag het intercultureel aspect niet uit het oog verloren worden. Zo zullen er o.a. vaste consultatiemomenten opgestart worden met interculturele bemiddelaars in de welzijnsbureaus. Pagina 17
Jongeren optimaal begeleiden We besteden extra aandacht aan kinderen en jongeren, om zo hun groeikansen te optimaliseren. Ongeveer 1/3 van de Gentse leefloners is jonger dan 25 jaar. Die jongeren begeleidt het OCMW vooral in de wijken, maar ook in de Dienst Jeugd en in het Opleidings- en Tewerkstellingscentrum. Die begeleiding willen we optimaliseren. Zo wordt onder meer de vakantiewerking professioneel uitgebouwd: ze krijgt extra en gekwalificeerd personeel, maar ook een vaste thuisbasis op het Henri Storyplein. Activiteiten stroomlijnen en communiceren Verschillende externe organisaties bieden op regelmatige basis acties aan voor OCMWcliënten zoals het gratis bijwonen van evenementen en optredens. Daarnaast krijgt het OCMW sinds 2003 subsidies om de deelname van cliënten aan sociaal-culturele en sportieve activiteiten te bevorderen. Die activiteiten worden goed onthaald. Momenteel bestaat er echter geen gestroomlijnd systeem om de cliënten over dergelijke evenementen te informeren. De organisatie is nu in handen van diverse diensten, die los van elkaar een eigen strategie ontwikkelen. Een herkenbaar aanspreekpunt voor externe organisaties is er niet. Door die activiteiten structureel te verankeren in de cel Communicatie willen we zorgen voor een gestructureerde organisatie en een uniforme communicatiestrategie. Pagina 18
5. Ouderenbeleid "Sinds mijn brugpensioen, ben ik dikwijls depressief, moe en ziek. Ik woon nogal afgelegen en heb nauwelijks contact met de buren." Het ouderenbeleid wordt verder uitgebouwd inspelend op de huidige maatschappelijk evoluties. Bijna 20% van de senioren kampt met ernstige eenzaamheidsgevoelens en bijna 40% heeft het gevoel in de maatschappij niet meer mee te tellen. In de aanpak van dat probleem spelen onze lokale dienstencentra (LDC) een sleutelrol. Ook nieuwe woonprojecten die steunen op onderlinge solidariteit en die intergenerationele contacten bevorderen, leveren een positieve bijdrage. Senioren hebben het recht hun leven een eigen invulling te geven. Het OCMW wil hen daarin maximaal ondersteunen. Hun zelfredzaamheid behouden en verstevigen, hun kansen op een zelfstandig leven vrijwaren en hen helpen om sociale contacten te onderhouden: dat moet een belangrijk beleidsaccent worden. Iedere Gentse senior moet kunnen kiezen uit een brede waaier van kwaliteitsvolle hedendaagse woonvormen die hem of haar de meest aangepaste zorg- en dienstverlening bieden. 5.1. Vereenzaming "Gelukkig was mijn poes Minouche er nog, want sociaal contact had ik nauwelijks. Mijn kinderen werken beiden en mijn vroegere relaties waren verwaterd. Omdat ik zoveel alleen zat, pushte mijn dochter mij om eens bij een lokaal dienstencentrum langs te gaan. Daar ben ik vandaag nog steeds blij om. Op maandag volg ik aquarellessen, op vrijdag maken we driedimensionale kaartjes en op woensdag werk ik als vrijwilliger op het secretariaat. Voor 2 euro brengt de vervoerdienst mij veilig op bestemming. En het allerbelangrijkste: met al die actieve mensen om me heen, voel ik mij weer jong." Pagina 19
Om het probleem van de vereenzaming aan te pakken, is een laagdrempelige klant- en buurtgerichte werking nodig. De rol van onze lokale dienstencentra mag niet worden onderschat. Als neutraal aanspreekpunt voor de hele buurt organiseren ze activiteiten, geven ze informatie en bieden ze dienstverlening aan. Dat stimuleert de bezoekers om actief te blijven en een sociaal netwerk uit te bouwen. Bijkomende lokale dienstencentra We willen meer mensen bereiken met de bestaande LDC en op het Gentse grondgebied bijkomende centra realiseren: in Sint-Amandsberg (locatie Wibier) en in Ledeberg (woonzorgzone). Daarnaast wordt in de lopende bestuursperiode onderzoek opgestart om bijkomende LDC te realiseren in Zwijnaarde, Drongen en Oostakker. Ook de 4 woon- en zorgcentra van het OCMW moeten worden opengesteld voor buurtbewoners en voor lokale initiatieven. Nieuwe bezoekers aantrekken De LDC moeten zich nog sterker inzetten om mensen aan te trekken en hun isolement te doorbreken. Daartoe wordt een actieplan opgemaakt en worden moderne marketingtechnieken aangeboord. Voor specifieke doelgroepen zoals allochtonen, sociaal alleenstaanden en andere kwetsbare groepen worden gerichte acties opgezet. Om nieuwe bezoekers aan te trekken, kunnen bestaande cliënten de rol van ambassadeur spelen. De LDC zullen daarom een nulmeting uitvoeren om het profiel van de bestaande bezoekers te schetsen, om in kaart te brengen aan welke activiteiten ze participeren, enz. Andere initiatieven We wensen het pilootproject transculturele mantelzorg uit te breiden naar alle lokale dienstencentra en de intergenerationele contacten te stimuleren. Door ICT en internetmogelijkheden in de woon- en zorgcentra verder uit te bouwen en het gebruik te stimuleren wordt de digitale kloof verder verkleind. Onderzoek moet uitwijzen of bij verkiezingen stembureaus ingericht kunnen worden in de rusthuizen i.p.v. in de plaatselijke scholen. Pagina 20
5.2. Aangepaste woonvormen Ik heb hier enorm veel vriendschap gevonden. Ik ben erg goed opgevangen door het personeel en iedereen is hier zeer vriendelijk en vooral heel gedienstig. Altijd vraagt men "Kunnen we nog iets doen, Catherine?" Thuis voelde ik me dikwijls eenzaam en hier heb ik altijd gezelschap; is het niet van personeel, dan is het wel van medebewoners. Mijn buurvrouw hier in het rustoord is iemand die ik vroeger goed kende en samen halen we veel herinneringen op. Het is maar goed ook, want van mijn familie krijg ik sowieso niet veel bezoek meer." Het OCMW beschikt over 4 woon- en zorgcentra. Zowel de structuur als de zorg- en dienstverlening voldoen aan de hedendaagse normen. Ze bieden een gedifferentieerde waaier aan van thuiszorgondersteunende diensten, zoals kortverblijf, nachtopvang, dagverzorging, enzovoort. Toch is dat aanbod nog te beperkt. Door het bestaande woonaanbod uit te breiden en alternatieve woonzorgvormen te creëren, proberen we in te spelen op de steeds sneller wijzigende zorgvragen. Woonzorgzone In een woonzorgzone worden de verschillende vormen van zorg- en dienstverlening in een afgebakend geografisch gebied op elkaar afgestemd. Doordat de zorg naar hen toe wordt gebracht, kunnen mensen zo lang mogelijk thuis wonen. Speciale woonvormen maken deel uit van het integrale woonzorgconcept. Woonzorgzones zijn wijken waar veiligheid, comfort, sociale betrokkenheid en toegankelijkheid prioritair zijn. Cruciaal daarvoor is het unieke loket, waar vragen en informatie worden gebundeld en vraag en aanbod op elkaar worden afgestemd. Een woonzorgzone wordt gerealiseerd in Ledeberg. Daarnaast wordt onderzocht in welke stadsdelen nog woonzorgzones ontwikkeld kunnen worden. Bij de realisatie van woonzorgzones worden alle spelers in het veld betrokken. Pagina 21