Adviezen voor de hantering van uw baby bij een voorkeurshouding Heeft uw baby een voorkeurshouding ontwikkeld? Dan geeft deze folder u tips om dit te verhelpen.
Wat is een voorkeurshouding? Tegenwoordig wordt aan ouders geadviseerd hun baby vanaf de geboorte op de rug te laten slapen, met het hoofd afwisselend naar links of rechts gedraaid. Echter meteen na de geboorte draaien baby s hun hoofd vaak naar dezelfde kant. Meestal gaat dit binnen enkele weken vanzelf over. Sommige baby s blijven hun hoofd naar één zijde gedraaid houden of houden hun hoofd stil in het midden. Dit wordt een voorkeurshouding genoemd. Hierdoor kan het achterhoofd, aan de kant waarop uw baby altijd ligt, platter worden. Zijn de eerste tekenen van een voorkeurshouding te zien? Dan is het belangrijk maatregelen te nemen om deze afplatting van het hoofd te voorkomen of te verminderen. De adviezen zijn erop gericht de baby zoveel en zo vaak mogelijk (zelf) met het hoofd naar de niet-voorkeurszijde te (laten) draaien, of wanneer de baby bijna niet spontaan draait, hem te stimuleren dit wel meer te gaan doen. Over het algemeen is het beter de baby in de eerste maanden, als hij wakker is en onder toezicht, minder op de rug te laten liggen. Vaker en langer in zij- en buikligging, uitsluitend onder toezicht, wordt daarom aangeraden. Algemene maatregelen Zorg dat uw baby zoveel mogelijk afwisselend naar beide kanten kijkt. Zo leert hij beide armen en benen evenveel te gebruiken. Trek de aandacht van uw baby vooral met uw gezicht en uw stem. In het begin kost het u en uw baby zeker tijd en energie en is het resultaat niet altijd direct zichtbaar. Toch is het belangrijk dat u doorzet, het zal uiteindelijk resultaat opleveren. Let op: Slapen moet uw baby altijd op de rug! Dit geldt voor slapen in bed, maar ook voor in de box of de kinderwagen. Slaapt uw baby op zijn buik of zij? Dan is het risico voor wiegendood hoger. (*)Waar in deze folder gesproken wordt over hij/hem/zijn, kan ook zij/haar gelezen worden. 2
In bed Ligt uw baby op de rug in bed? Probeer voordat de baby in slaap valt het hoofdje naar de nietvoorkeurszijde te lokken. Dit kunt u doen door: Uw stem of gezicht te gebruiken Kleurig- /lichtgevend speelgoed of een nachtlampje aan de nietvoorkeurskant (liefst ter hoogte van de schouder) of op navelhoogte te hangen. Hierdoor wordt de aandacht getrokken en gaat uw baby in de goede richting draaien. Leg uw baby zo neer dat het licht van de niet-voorkeurskant komt (bv. het raam, de deur). U moet hiervoor misschien het bedje omdraaien of andersom opmaken. Zorg ervoor dat de ruimte er aan de voorkeurskant zo saai en onaantrekkelijk mogelijk uitziet voor uw baby. Ook moet geluid en licht vanuit die zijde zoveel mogelijk ver meden worden. Soms lukt het lokken naar de andere zijde niet of draait uw baby het hoofdje in de slaap weer terug. Probeer zijn hoofd dan voorzichtig te draaien als hij goed slaapt. Sommige baby s worden daar wakker van. Baby s vinden het namelijk niet zo fijn wanneer je aan het hoofd komt en er mee gaat bewegen. Dan is er een andere manier: leg uw baby eerst op zijn zij naar de niet-voorkeurszijde; wacht even tot hij rustig is; draai dan voorzichtig zijn romp via het bekken, langzaam terug naar rugligging, terwijl het hoofd naar de niet-voorkeurszijde gedraaid blijft liggen. 3
Verzorgen Verzorg uw baby het liefst recht voor u, waarbij hij met zijn voeten naar u toe ligt, of zorg dat u aan de niet-voorkeurskant staat. Verzorg uw baby op een ruim oppervlak. Zo kunt u hem gemakkelijk draaien en rollen tijdens het verzorgen. Pak uw baby tijdens het verzorgen zo min mogelijk onder de oksels op om hem te verleggen. Rol hem liever tijdens het aan- en uitkleden op zijn zij en buik via het bekken, en weer terug. 4
Oppakken en dragen Ook wanneer u uw baby oppakt kunt u deze ook het beste zo min mogelijk onder zijn oksels pakken. Oppakken kan heel makkelijk in een vloeiende beweging. Zorg dat u aan de niet-voorkeurskant van uw baby staat. Leg uw handen met uw duim tussen de benen van uw baby en rol uw baby naar u toe. Wanneer uw baby op zijn zij ligt, kunt u uw andere hand onder zijn oksel leggen en hem rustig zijwaarts optillen, zodat hij rechtop komt. Tijdens het optillen draait u uw baby verder naar de niet-voorkeurszijde (u draait door in de dezelfde richting als waarmee u begon). De rug van uw baby is nu van zelf naar u toe gekeerd. U kunt hem vervolgens zo tegen u aan dragen en eventueel wat meer onderuit laten zakken. Om uw baby weer neer te leggen, kunt u deze beweging ook in tegenovergestelde richting uitvoeren. Dus van rechtop via zijligging weer op zijn rug. Probeer uw baby in een ronde houding te dragen. Zo vermindert u de spanning in de nek. Daardoor kan hij zijn hoofd beter zelf draaien. 5
Wanneer u uw baby op uw arm draagt, moeten zijn benen en heupen licht gebogen zijn en zijn armen naar voren liggen. Draag uw baby zo op uw arm dat hij spontaan naar de niet-voorkeurzijde gaat kijken. Dit kan verschillend zijn, afhankelijk van waar uw baby graag naar kijkt. U kunt uw baby ook in buikligging op uw arm dragen. Het hoofd ligt dan op uw onderarm en deze arm steunt onder de borst; uw andere arm gaat tussen de benen door en steunt onder de buik. Kiest u voor het dragen een draagsysteem? Dan moet u ervoor zorgen dat uw baby altijd rechtop gedragen wordt, met de buik naar u toe en dat de drager de bovenbenen ondersteunt van knie tot knie. Op deze manier neemt uw baby een goede, gebogen houding aan. Hierdoor is uw baby voldoende ondersteund en draagt u veilig. Voor advies hierover kunt u uw behandeld fysiotherapeut raadplegen. 6
Voeden Zorg dat uw baby tijdens het voeden in een licht ronde houding ligt. Het hoofd mag hierbij niet achterover liggen. Bij borstvoeding wordt de houding van uw baby vanzelf afgewisseld door het drinken aan de rechter- en linkerborst. Als er een sterke voorkeurshouding is kunt u op verschillende manieren aan leggen. Heeft uw baby een voorkeurshouding naar rechts? Dan legt u hem aan de linker borst aan zoals u dit gewend bent. Wilt u uw baby aan de rechter borst aanleggen? Dan legt u de beentjes van uw baby onder uw rechter oksel door (rugbyhouding). Heeft uw baby een voorkeurshouding naar links? Dan doet u dit precies andersom. Bij het voeden met de fles is het wenselijk de houding te wisselen. Probeer bij flesvoeding het hoofd in het midden te houden of iets naar de niet-voorkeurszijde gedraaid. Bij het voeden met de fles kunt u uw baby ook recht voor u op uw benen leggen. Hij kijkt u dan aan en houdt zijn hoofd in het midden. Zet uw voeten op een verhoging (bankje, stoel, salontafel), zodat uw baby iets meer rechtop komt te liggen. 7
Schoothoudingen en in een stoeltje Wanneer u uw baby op schoot heeft, zorgt dan dat hij met zijn hoofd naar de niet-voorkeurszijde moet draaien om interessante dingen te zien. Welke kant dit is kan per moment verschillen. U kunt er ook voor kiezen om uw baby, met zijn billen tegen uw buik en zijn benen omhoog, recht voor u op schoot te leggen, zodat uw kindje zijn hoofd in het midden houdt. U kunt dan prima met hem praten, zingen of spelletjes doen. Een autostoeltje/ maxicosi is minder geschikt om uw baby lang in te laten zitten en wordt het liefst alleen als vervoersmiddel gebruikt. Uw baby kan er niet vrij genoeg in bewegen en het hoofd ligt langdurig in dezelfde houding. Uw baby mag hooguit een paar keer per dag kortdurend in een wipstoeltje liggen, liefst niet langer dan een kwartier per keer. Zet het stoeltje dan wel in de ligstand en zorg dat uw baby zijn hoofdje naar de nietvoorkeurszijde moet draaien. 8
Spelen Rugligging Leg uw baby zo neer dat deze naar de niet-voorkeurszijde moet draaien om naar het licht, het raam, de spiegel, naar u of naar broertjes of zusjes te kijken. Waar uw baby in geïnteresseerd is kan per moment verschillen. Plaats of hang kleurig, geluid makend speelgoed aan de niet voorkeurskant, waardoor de aandacht wordt getrokken en uw baby in die richting gaat draaien. Zorg daarbij dat de ruimte er aan de voorkeurskant zo saai en onaantrekkelijk mogelijk uitziet voor uw baby. Ook moet geluid vanuit de voorkeurskant zoveel mogelijk vermeden worden. Buikligging Leg uw baby, als hij wakker is, meerdere keren per dag op de buik. U moet er dan wel bij aanwezig blijven! Doe dit bij voorkeur als hij nog niet moe is. Gaat het nog niet zo goed? Beperk het dan tot 1 of 2 minuten per keer. Doe dit wat vaker op een dag. U kunt uw baby ook op uw eigen buik leggen of op tafel en stimuleren om naar u te kijken. Eventueel kunt u met uw hand wat steun geven op de billen of een opgerolde handdoek onder de borst leggen. Hierdoor is het in het begin wat gemakkelijker om het hoofd op te tillen. Leg de baby als hij een paar maanden oud is eventueel met de armen naar voren, zodat hij op zijn onderarmen kan steunen en gemakkelijker het hoofd kan oprichten. Hierdoor kan uw baby ook naar beide kanten draaien. 9
Zijligging Legt u uw baby tijdens het spelen op zijn zij? Dan is het naar voren leggen van de beide armen meestal voldoende om doorrollen naar de buik te voorkomen. Een dun opgevouwen handdoek achter de rug is meestal voldoende om het terugrollen naar de rug te voorkomen. Ook kan een zogenaamd stabiliteitskussen of een rijst-rug-rol (vraag hiernaar bij uw fysiotherapeut) gebruikt worden om de baby op zijn zij te laten rondkijken en spelen. U moet er dan wel bij aanwezig blijven en dit kussen of de rol niet in bed gebruiken! Tot slot Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met uw behandelend kinderfysiotherapeut. Telefoonnummer Ziekenhuislocatie Scheper Kinderfysiotherapie 0591 69 11 89 10
De foto s in deze folder zijn gemaakt door fotograaf Carlot Westhoff en ons fotomodel was baby Lisa 11
12 TRIP089 211215