De wetenschappelijke wereld College Onderzoeksmethoden 21 september 2006 Wolter Pieters waar m oet je zelf op letten? waar moet je zelf op letten? Wat is wetenschap? Wanneer is wetenschap ontstaan? De fundering van wetenschappelijke kennis wetenschap versus geloof ervaring versus dogma experimenteel versus teleologisch experimenteel versus wiskundig
De fundering van wetenschappelijke kennis Ervaring? Hoe kom je tot algemene kennis op basis van ervaring? Waarom is een vogelbekdier een zoogdier? Waarom is Pluto geen planeet? Als ik alleen witte zwanen vind, zijn dan alle zwanen wit? Inductieprobleem aan de orde gesteld door David Hume reactie: positivism e naakte feiten + inductie geeft geldige kennis op tijdstip 4.5 geeft de voltmeter 6.2 Volt aan alle wetenschappelijke kennis moet t ot dit soort uitspraken herleidbaar zijn context of discovery irrelevant Voorbeeld: HIV wat betekent de uitspraak: HIV is de oorzaak van AIDS? Falsificationisme Karl Popper inductie niet logisch geldig je kunt altijd een zwarte zwaan tegenkomen naakte feiten bestaan niet waarneming veronderstelt theorie deze plant is groen versus dit deeltje is een muon wetenschappelijke uitspraken zijn niet verifieerbaar maar falsifieerbaar Voorbeeld: HIV dus... als een HIV- seropositieve patiënt geen AIDS krijgt is de uitspraak HIV is de oorzaak van AIDS weerlegd?? waar moet je zelf op letten?
Wetenschap in de praktijk Peter H. Duesberg: HIV is not the cause of AIDS er zijn inderdaad zulke patiënten correlatie ontstaat door definitie van AIDS HIV alleen indirect waar te nemen oorzakelijk mechanisme niet bekend politieke en financiële motieven maar: cofactoren, uitzonderingen, im muniteit, wel aanwijzingen voor oorzakelijkheid, geld!?,... Duesberg kan ongelijk hebben... maar: wetenschap is mensenwerk! Wetenschap als mensenwerk paradigma s (Kuhn) peer review netwerken, black boxes (Latour) hoe bepaal je wie er gelijk heeft? realisme versus sociaal- constructivisme wetenschap is een sociaal proces je moet je onderzoek verantwoorden Voorbeeld: Darwin Peer review waar wordt naar gekeken? probleemstelling uitvoering conclusies anoniem of niet? voorbeelden conclusie: het blijft moeilijk... waar m oet je zelf op letten? Criteria voor probleemstelling PRDV (Peter R. De Vries) precisie relevantie doelmatigheid (functionaliteit) verankering in kennisgebied consistentie goed gecommuniceerd
Precisie (1) domein = universum algemeen universum speciaal universum onderzoekselementen Precisie (2) variabelen: eigenschappen van de onderzoekselem enten relaties: verbanden tussen de variabelen onafhankelijke en afhankelijke variabelen constanten theoretisch praktisch wetenschappelijk m aatschappelijk Relevantie Doelmatigheid (functionaliteit) Is het onderzoek beschrijvend, definiërend, verklarend, evaluerend, vergelijkend, ontwerpend,...? Past de opsplitsing in deelvragen en de voorgestelde methode bij deze functie? Verankering (1) Wetenschappelijke literatuur: publicatieniveau officieel boeken artikelen in wetenschappelijke tijdschriften conferentiebijdragen grijs proefschriften preprints Verankering (2) Referenties boek auteurs, titel, uitgever, plaats, jaar artikel auteurs, titel, tijdschrift, jaargang/ volume, pagina s, jaar grijs/ overig auteurs, titel, soort publicatie, instituut, jaar Kijk goed hoe anderen het doen Wees consequent
Verankering (3) Kennisgebied: stapsgewijze inperking informatiewetenschap informatiekunde bedrijfsinformatiekunde gebruiksaspecten van bedrijfsinformatiesystemen geen strikte hiërarchie familieverwantschappen Verankering (4) Uitleg wordt gegeven over: het kennisgebied de thematiek termen en concepten inhoudelijke keuzes en vooronderstellingen de achtergrond van deze keuzes en vooronderstellingen theorie leertaak Praktische informatie Theorie materiaal bibliotheekinstructie collegesheets Segers hoofdstuk 13 Segers onderzoeksvoorbeelden 1 en 2 Leertaak : Beoordelen van wetenschappelijke kwaliteit van probleemstelling Literatuur zoeken Procedure: Uitwerking op papier meenem en naar responsiecollege (dinsdag 26 september) Beoordelen van elkaars uitwerkingen