Lastpakken in de zorg Christien de Jong, psychotherapeut Els Beekman & Koos van der Knaap, acteurs christiendejong@hetnet.nl
Wat kan een goede patiënt? Zich verstandig aanpassen aan steeds weer veranderende omstandigheden die de ziekte en de behandeling met zich meebrengen. Adequaat contact maken met naasten en medische professionals
Thema s die door de ziekte worden geraakt Veilig onveilig Vertrouwen wantrouwen Autonoom afhankelijk Controle controleverlies Zelfrespect waardeloos voelen Assertief passief, verlegen
Niet iedereen kan een goede balans vinden
Hoe grijpt kanker in op de persoonlijkheid? (1) Neutraal Positief Negatief
Definitie persoonlijkheidsstoornis Duurzaam patroon van innerlijke ervaringen en gedrag, dat binnen de heersende cultuur afwijkt van de verwachtingen. Dit patroon wordt zichtbaar in hoe iemand denkt, voelt, omgaat met anderen en impulsen kan beheren Het patroon is star, uit zich op een breed terrein van persoonlijke en sociale relaties. Het veroorzaakt een significant mate van lijden en beperkingen in sociale en maatschappelijke situaties.
Ordening typen persoonlijkheidsstoornissen Cluster A: wereldvreemden Cluster B: lastige, dreigende lieden Cluster C: verlegenen
Hoe grijpt kanker in op de persoonlijkheid? (2) Persoonlijkheidsverandering t.g.v. ziekte en/of behandeling (Trekken van) persoonlijkheidsstoornis: T.g.v. stress van de ziekte en/of behandeling Premorbide
Hoe grijpt kanker in op de persoonlijkheid? (3) Ongeveer 10 % van patiënten met kanker heeft een persoonlijkheidsstoornis. Veel groter is het aantal mensen met bepaalde persoonlijkheidstrekken. Onder de stress van ziekte worden bepaalde persoonlijkheidstrekken uitvergroot.
Wat gaat er mis? Ze zijn tegen mij..! De schuld / verantwoordelijkheid bij de ander leggen Splitsen: idealiseren van de ene hulpverlener, verguizen van de andere Niet bewust van grensoverschrijdend gedrag
Window of tolerance Ogden & Minton, 2000 Vechten / vluchten: reactief /impulsief E M O T I E S Window of tolerance: emotioneel - cognitief functioneren mogelijk Bevriezen TIJD
Window of tolerance Ogden & Minton, 2000 E M O T I E S Adequaat cognitief-emotioneel functioneren: heftige emoties te verdragen verbondenheid blijven voelen met anderen (naasten, hulpverleners) (tenminste) neutraal of positief zelfbeeld TIJD
Onder druk van ziekte verstrakt en vernauwt ons window of tolerance en neigen we terug te vallen op basale hechtingspatronen
Window of tolerance bij Persoonlijkheidsproblematiek E M O T I E S TIJD
Veilige hechting (1) kind ouder Bij stress zoekt het kind vanuit een aangeboren behoefte geborgenheid bij de ouder..
Veilige hechting (2) kind ouder De ouder troost door de ervaringen van het kind woorden te geven, te ordenen en te legitimeren
Veilige hechting (3) kind ouder Het kind internaliseert het vermogen emotionele ervaringen woorden te geven en te ordenen..
Veilige hechting (4) kind ouder.. en springt weer van schoot om nieuwe uitdagingen aan te gaan
Onveilige hechting kind ouder
Stagnatiethema s Veilig onveilig Vertrouwen wantrouwen Autonoom afhankelijk Controle controleverlies Zelfrespect waardeloos voelen Assertief passief, verlegen
IJSBREKERS in de omgang met mensen met persoonlijkheidsproblemen
IJSBREKERS (1) Doel: Geen verandering, maar flexibiliteit in het gedrag aanbrengen Hoe overleven we als team deze patiënt? Maak er een project van.
IJSBREKERS (2) Laat je niet meeslepen in een tegenreactie Toon empathie voor de (onderliggende) angst: emotionele punctie en normaliseren Ziekte & behandeling zijn het probleem van de patiënt, laat de verantwoordelijkheid bij de patiënt Leg behandeling voor als een aanbod, waarvoor de patient kan kiezen. Dus niet u moet..! maar kan ik helpen om..? Leg de lat niet te hoog: voorkom falen / gevoelens van incompetentie bij patiënt én team
Nieuw in 2015: Workshop IJsbrekers in de omgang met mensen met persoonlijkheidsproblemen christiendejong@hetnet.nl