Wethouder van Onderwijs, Jeugdzaken en Sport S. Dekker Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Aan de Voorzitter van de Commissie Jeugd en Burgerschap Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk BOW/2008.499 - RIS 156697 Doorkiesnummer 070-353 3027 E-mailadres Aantal bijlagen Onderwerp voortgangsrapportage brede school ontwikkeling Datum 15 juli 2008 Geachte voorzitter, De gemeente Den Haag is intensief bezig met beleidsontwikkeling op het gebied van brede scholen, conform de nota: Ruimte voor de ontwikkeling van kinderen, Nieuw beleid voor de brede school in Den Haag. In het voorjaar van 2007 heb ik u geïnformeerd over de verschillende typen brede scholen in Den Haag. 1 We zijn nu een jaar verder met de ontwikkeling van het brede school beleid. In deze brief wil ik u informeren over de eerste resultaten. De verschillende soorten brede scholen in Den Haag De meest lichte vorm van brede school ontwikkeling in Den Haag is de brede school met het opvangprofiel. Dit lichte profiel is gericht op goede samenwerking tussen de school en de instellingen voor kinderopvang. Voor en na schooltijd worden kinderen opgevangen in een veilige en prettige omgeving. Ouders kunnen werk en zorgtaken beter combineren, omdat de opvang van de kinderen goed geregeld is. Het tweede type brede school in Den Haag is het zwaardere ontwikkelingsprofiel. Bij dit type gaat het om het vergroten van de kansen van kinderen en het verkleinen van achterstanden in het onderwijs. Er zijn in Den Haag groepen leerlingen die een extra steuntje in de rug nodig hebben om zich goed te kunnen ontwikkelen. Bijvoorbeeld omdat zij de Nederlandse taal minder goed beheersen. Voor deze kinderen is het ontwikkelingsprofiel bedoeld. Na schooltijd krijgen de kinderen verschillende soorten activiteiten aangeboden, variërend van extra taallessen die op een speelse wijze worden gegeven, een uitgebreid sportaanbod, tot verschillende soorten culturele activiteiten. 1 BOW/2007.362 RIS 146024. Inlichtingen bij Postadres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag Telefoon: 070-353 3027 Bezoekadres: Spui 70, Den Haag Fax: 070-353 6210 Internetadres: www.denhaag.nl
BOW/2008.499 2 De kinderen nemen op vrijwillige basis deel aan de activiteiten. De gemeente Den Haag subsidieert deze activiteiten. Het meest zware brede school profiel is het leerkansenprofiel (LKP). Het leerkansenprofiel is speciaal ontwikkeld voor basisscholen waar grote groepen leerlingen veel minder ontwikkelingskansen hebben. Deze kinderen hebben aantoonbare achterstanden in het onderwijs opgelopen. Kinderen op de brede scholen met het leerkansenprofiel zitten langer op school, omdat de schooldag voor deze leerlingen is verlengd. Dat doen we omdat onderzoeken hebben aangetoond dat verlenging van de leertijd een positief effect heeft op de schoolprestaties van kinderen. De extra onderwijstijd is verplicht voor alle leerlingen van de school. De gemeente Den Haag financiert de aanvullende lestijd. De zes uur extra lestijd per week wordt ingevuld met veel verschillende soorten onderwijsactiviteiten. Het stimuleren van de taalontwikkeling staat daarbij voorop. Bij alle drie de typen brede scholen werkt het onderwijs samen met verschillende organisaties uit de wijk, zoals de ondernemers in de kinderopvang en het welzijnswerk. Het opvangprofiel Vanaf augustus 2007 is, in het kader van de motie Van Aartsen-Bos, wettelijk geregeld dat alle basisscholen verplicht zijn tussen 7:30 uur en 18:30 uur opvang voor hun leerlingen aan te bieden. Scholen kunnen deze opvang zelf organiseren of een samenwerking met een kinderopvangorganisatie aangaan. Het gevolg van deze wettelijke verplichting is dat in feite alle Haagse basisscholen met ingang van 1 augustus 2007 vallen onder het opvangprofiel. De Haagse basisscholen hebben in meerderheid gekozen voor het zogenaamde makelaarsmodel. De scholen maken afspraken met de ondernemers in de kinderopvang over de opvang van de leerlingen. Maar de ouders blijven zelf verantwoordelijk voor de aanmelding en inschrijving van hun kind bij de instelling voor kinderopvang. De vraag onder ouders naar buitenschoolse opvang (BSO) is sterk toegenomen. Om aan de vraag te kunnen voldoen, zijn de ondernemers in de kinderopvang en de gemeente Den Haag samen gaan werken in een Gemeentelijke Taskforce BSO. Deze Taskforce heeft in februari 2008 een rapport gepresenteerd waarin oplossingsmogelijkheden staan genoemd om op korte termijn het aantal opvangplaatsen uit te kunnen breiden. 2 Het ontwikkelingsprofiel Ongeveer 60 basisscholen vallen onder het ontwikkelingsprofiel. Deze scholen verlengen op vrijwillige basis de schooldag voor de leerlingen. De activiteiten na schooltijd worden soms gegeven door de leraren, maar de meeste scholen maken tevens gebruik van het activiteitenaanbod speciaal ontwikkeld voor het ontwikkelingsprofiel. Het programma-aanbod ligt op het gebied van sport en spel, taal en lezen, techniek en ICT, cultuur (beeldende vorming, dans, drama, muziek), gezondheid en milieu. 2 Onlangs bent u uitgebreid geïnformeerd over de ontwikkelingen in de BSO. In mijn brief met kenmerk BOW/2008.279 RIS 155261 heb ik uitvoerig verslag gedaan van de werkzaamheden van de Taskforce.
BOW/2008.499 3 Verschillende organisaties, bijvoorbeeld het Koorenhuis, organisaties voor welzijnswerk en Sportsupport, bieden deze speciaal ontwikkelde activiteiten aan. De activiteiten worden gegeven door vakdocenten. De vakdocenten kunnen een speciale bijscholingscursus volgen. Het is de bedoeling dat de school en de organisaties met elkaar gaan samenwerken. De activiteiten in het kader van de verlengde schooldag (VSD) moeten aansluiten op het lesprogramma van de basisscholen. Het leerkansenprofiel In het schooljaar 2007-2008 zijn vier basisscholen gestart met de invoering van het leerkansenprofiel. Deze vier basisscholen zijn: Paul Krugerschool, Prinsehaghe, De Vuurvlinder en de Heilig Hartschool. Deze scholen zijn gevraagd om het leerkansenprofiel in te voeren, omdat grote groepen leerlingen van deze scholen kampen met grote onderwijsachterstanden. Voor veel leerlingen op deze scholen is Nederlands niet de moedertaal. Daarnaast hebben veel leerlingen en ouders ook op andere gebieden een achterstand. Het verlengen van de onderwijstijd heeft voor de scholen grote gevolgen. Er moet een lesprogramma worden ontwikkeld en er moeten vakdocenten of leerkrachten worden aangesteld om de extra lesuren te geven. Om de scholen hierbij te ondersteunen heeft de gemeente een extern bureau ingeschakeld. Het afgelopen jaar hebben de scholen veel tijd geïnvesteerd in de organisatie en uitvoering van het leerkansenprofiel. De activiteiten in het kader van het leerkansenprofiel zijn gericht op het vergroten van de beheersing van de Nederlandse taal, op het ontwikkelen van studievaardigheden, op het vergroten van de kennis van de wereld van de leerlingen en op het stimuleren en ontwikkelen van talenten van de kinderen. De vier betrokken scholen gaan volgend schooljaar 2008-2009 verder met het leerkansenprofiel en breiden in sommige gevallen het aantal groepen dat deelneemt uit. Uitbreiding van het leerkansenprofiel Volgend schooljaar kunnen de vier hierboven genoemde basisscholen de aandacht verleggen van het organisatorische niveau naar een meer inhoudelijk kwaliteitsniveau. Het ontwikkelen van één lesprogramma voor de school, waarbij het leerkansenprofiel integraal onderdeel is van het totale reken- en taalprogramma van de school, is daarbij een belangrijk aandachtspunt. In januari 2008 is door het Haags Centrum voor Onderwijsbegeleiding (HCO) een opleidingstraject gestart gericht op de deskundigheidsbevordering van de vakdocenten leerkansenprofiel. Tijdens deze opleiding is er speciaal aandacht voor het verder ontwikkelen van de taalverwerving tijdens de LKP activiteiten, het ontwikkelen van doorgaande leerlijnen in het aanbod en het versterken van het pedagogische en didactische handelen van de vakdocenten. In februari 2008 zijn zeven nieuwe scholen geselecteerd die in het schooljaar 2008-2009 starten met het leerkansenprofiel. De scholen zijn geselecteerd op de ruime aanwezigheid van kinderen met een onderwijsachterstand en staan in een krachtwijk. Daarnaast telde de ervaring van de scholen met andere onderwijsvernieuwende projecten, zoals bijvoorbeeld de verlengde schooldag. Helaas is één van de zeven geselecteerde scholen afgevallen. Reden hiervoor was onvoldoende draagvlag bij ouders. De zes geselecteerde scholen zijn: Savelbergschool, Buutplaats, Jan van Nassauschool, Jenaplanschool de Grote Beer, Startpunt (locatie Suze Robertsonstraat) en De Krullevaar.
BOW/2008.499 4 Deze scholen starten in de loop van het najaar 2008 met de invoering van het leerkansenprofiel. Onder begeleiding van de externe procesbegeleider zijn deze scholen inmiddels gestart met de voorbereiding van het leerkansenprofiel. De eerste opbrengsten van de brede scholen in Den Haag De looptijd van de pilot met het zware leerkansenprofiel is nog te kort om helder zicht te krijgen op de effecten van het leerkansenprofiel. Wel is tijdens de pilot de betrokkenheid en het enthousiasme van ouders en kinderen gemeten. Hieruit blijkt dat ouders blij zijn met de kansen die hun kinderen krijgen door de verlengde leertijd. Kinderen zijn bijzonder enthousiast over het activiteitenaanbod. De vier betrokken basisscholen gaan volgend jaar verder met het leerkansenprofiel. Eén van de knelpunten van het leerkansenprofiel is de afstemming met de buitenschoolse opvang. Door invoering van het leerkansenprofiel ontstaat op sommige plekken een leegloop uit de buitenschoolse opvang. Dit kan leiden tot exploitatieproblemen voor de ondernemers in de kinderopvang. Met de ondernemers in de kinderopvang, de schoolbesturen en de gemeente wordt gezocht naar oplossingen om het leerkansenprofiel en de buitenschoolse opvang op elkaar af te stemmen. Het streven is op korte termijn met oplossingen te komen. De scholen met het middelzware ontwikkelingsprofiel verschillen nogal van elkaar. Er zijn scholen waarbij de hele week een activiteitenprogramma voor kinderen en ouders wordt aangeboden en in de avonduren ook diverse wijkactiviteiten binnen de scholen plaatsvinden. Maar er zijn binnen dit profiel ook scholen met slechts enkele activiteiten gedurende het hele schooljaar. Het is niet eenvoudig om deze scholen met elkaar te vergelijken. Het komende schooljaar wil ik deze scholen beter in beeld gaan krijgen met behulp van monitoring. De activiteiten in het kader van de verlengde schooldag worden in het najaar geëvalueerd. In feite hebben met ingang van 1 augustus 2007 alle basisscholen het lichte opvangprofiel. Maar ook hier zijn er grote verschillen tussen scholen. Er zijn scholen die de leerlingen een compleet dagprogramma aanbieden. De kinderen kunnen voordat de school begint worden opgevangen, tussen de middag eten ze op school en na schooltijd kunnen ze gebruik maken van de buitenschoolse opvang. Er zijn ook scholen waarbij de opvangmogelijkheden beperkt blijven tot de buitenschoolse opvang. Deze verschillen ontstaan omdat niet op alle scholen ouders behoefte hebben aan dezelfde opvangmogelijkheden voor kinderen. Het komende jaar wil ik, in overleg met schoolbesturen, een pilot starten op verschillende scholen met een continurooster. De tijd tussen de middag wordt hierbij ingekort. De groepsleerkrachten en/of speciaal aangetrokken personeel kunnen tussen de middag met de kinderen lunchen. De kinderen zien minder verschillende personen op één dag, dat geeft structuur en rust. Ook de afstemming met de buitenschoolse opvang kan beter worden door het werken met een continurooster. Over de samenwerking tussen de buitenschoolse opvang en het onderwijs sluit ik binnenkort een convenant af met de schoolbesturen en de instellingen voor kinderopvang. Ik zal u hierover in het kader van de activiteiten van de Gemeentelijke Taskforce BSO separaat informeren.
BOW/2008.499 5 Monitoring In het nieuwe schooljaar zal ik door middel van monitoring de ontwikkelingen van de brede school in het algemeen, en het leerkansenprofiel in het bijzonder, gaan volgen. In de volgende voortgangsrapportage over de brede schoolontwikkeling hoop ik u verslag te kunnen doen over de eerste resultaten die deze monitoring gaat opleveren. Met vriendelijke groet, de wethouder van Onderwijs, Jeugdzaken en Sport, Sander Dekker