Meerjarenvisie Lentis Gids naar passende zorg Raad van Bestuur April 2013
1. Bouwstenen voor de Meerjarenvisie Lentis 1.1. Onze waarden en principes Binnen Lentis doen we alleen iets als de patiënt/cliënt er iets mee opschiet. Anders doen we het niet. Alles wat we doen is ondersteunend aan het herstel van de patiënt. Daarbij zijn welzijn en kwaliteit van leven leidend. Respect voor de mens en zijn verhaal staan niet ter discussie. Lentis is een ethische organisatie en maatschappelijke verantwoordelijkheid is onze drijfveer. Medewerkers en teams zijn zich bewust van wat de samenleving van hen vraagt. Onze besturing heeft een belangrijke rol verbinding te leggen met die samenleving. Zeggenschap krijgen gaat samen met verantwoordelijkheid nemen. Op deze manier biedt Lentis cliëntgerichte, veilige en betaalbare zorg. We staan in een open en bewuste verbinding met alle belanghebbenden. We voldoen aan de wensen van de samenleving ten aanzien van klantperspectief, effectiviteit, kwaliteit en veiligheid, met als basis een gezonde financiële bedrijfsvoering. Binnen Lentis denken en handelen we vanuit de volgende waarden: We hebben compassie voor de mens en zijn verhaal; We zijn dienstbaar aan onze cliënten, patiënten en bewoners; We zijn vakkundig en zijn trots op ons vakmanschap; We staan voor onze maatschappelijke verantwoordelijkheid door bij te dragen aan een goede toegang tot passende zorg. Onze leidende principes zijn: De patiënt heeft zo lang en zoveel mogelijk zelf de regie; De professional staat voor zijn vakmanschap en neemt daar verantwoordelijkheid voor; De besturing en ondersteuning van Lentis is er op gericht medewerkers te helpen betekenisvolle zorg te leveren, te verbinden en de buitenwereld binnen te halen. 1.2. Burger, patiënt en samenleving De toegang tot de zorg staat op het spel. De zorg dreigt onbetaalbaar te worden. Maar ook hebben we in de toekomst onvoldoende mensen om zorg te leveren. Daarom is het noodzakelijk de zorg te innoveren. De burger zal meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor zijn gezondheid. De zorg moet dan ook meer ingericht worden op ondersteuning van die burger. Dat vereist een verschuiving van de zorg gericht op zorg voor ziekte naar zorg gericht op gedrag en gezondheid. Lentis wil meebewegen in deze verschuiving naar gedrag en gezondheid en daarbij de burger ondersteunen. Lentis wil de zorg dichterbij de burger brengen door ontwikkeling van ehealth maar ook door het aanbieden van wijkgerichte zorg en kennis van de GGz en VVT in de 1 e lijn te verankeren. Om daarmee de toeloop op tweedelijns specialistische zorg te beperken. Basis voor die ondersteuning zal wel die specialistische expertise blijven, die we de afgelopen jaren hebben opgebouwd na de nieuwe positionering van Lentis. Dit betekent dat we een verbinding moeten creëren tussen die specialistische expertise en die wijkgerichte benadering. Die verbinding vormt de kracht van Lentis. Dat vereist naast het werken in grotere specialistische centra dat we participeren in kleinschaliger zorgverbanden in de wijk. Om dat te bereiken hebben teams meer mogelijkheden nodig om zelf keuzes te kunnen maken, ja te kunnen zeggen tegen specifieke vragen vanuit de wijk, maar wel te blijven voldoen aan de vraag vanuit de samenleving om kwalitatief goede, effectieve en veilige zorg te leveren. Die ruimere mogelijkheden om invulling te geven aan de vraag betreffen niet alleen aspecten van kwaliteit, effectiviteit en veiligheid, maar ook de klanttevredenheid, de bedrijfsmatige aspecten en de innovatie en ontwikkeling.
1.3 Waar zijn we De maatschappij weet niet wat de geestelijke gezondheidszorg doet en is de GGz en inmiddels ook de VVT gaan zien als kostenpost en niet als een investering met rendement voor een ieder. Daarom is het belangrijk om te laten zien en horen hoe Lentis van waarde wil zijn voor die veranderende samenleving. We willen in de wijk aanwezig zijn op de plaatsen waar burgers elkaar ontmoeten en daar investeren in gezondheid & gedrag. Daar horen ook alle virtuele zoekplaatsen bij waar we aanwezig zijn met ehealth oplossingen die sterk gericht zijn op de eigen kracht van burgers. Het betekent dat er meer van burgers wordt verwacht dat zij zelf de verantwoordelijkheid voor hun leefstijl en gedrag op zich nemen en ook zelf regie gaan voeren over de ondersteuning en zorg die zij daarbij nodig hebben. Met als belangrijkste doelen: psychische problemen voorkomen, vroegtijdig oplossen daar waar ze beginnen en wanneer er zorg nodig is deze aan te bieden met een goede kwaliteit, toegankelijkheid en doelmatigheid. 1.4 Wat doen we We ondersteunen de huisarts als regisseur en ondersteunen de bevolking met preventie De huisarts is zich aan het ontwikkelen van wachter bij de poort naar regisseur van gezondheid. De huisarts wordt hierbij ondersteund door een netwerk van partners. Door afstemming met het lokaal gezondheidsbeleid ( o.a. het verkleinen van gezondheidsverschillen) wordt de grens tussen gezondheidszorg en het sociale domein, doorlaatbaar. De nadruk voor Lentis zal meer komen te liggen op onze ondersteunings- en gidsfunctie vanuit GGz/VVT oogpunt. Op basis van een wijkgerichte focus brengen we speerpunten aan. Afhankelijk van de vraag en problematiek in de regio wordt de inhoud van het werk bepaald. Hiermee geven we vorm aan doelgerichte gezondheidsbevordering, preventie en een toegankelijke en deskundige basis-poort waarin mensen met psychische problematiek of problemen met het ouder worden zowel face to face als online
adequaat worden herkend, behandeld en zo nodig verwezen naar de generalistische, acute of specialistische GGz of VVT. Bij complexe problemen bieden we specialistische zorg Onze deskundigheid in de gespecialiseerde GGz, VVT en Top GGz zal de basis vormen voor de beweging die gemaakt gaat worden om de psychische gezondheid van de populatie te bevorderen. Gespecialiseerde GGz, VVT en Topzorg zullen een essentieel onderdeel blijven om die gezondheid te bevorderen en volgen de effecten van beweging naar voren en scheiden wonen en zorg. Ze krimpen waar passend en groeien waar nodig. Bij crisis zijn we er direct met onze acute zorg Onze acute zorgverlening voor als de nood echt aan de man is, zal een belangrijke pijler blijven bij de rol, die Lentis speelt t.a.v. burger, patiënt en samenleving. De drempel naar de acute zorg zal laag blijven en daar waar nodig zullen bestaande drempels nog verder weggenomen worden. Dit doen we door al ons handelen te richten op zorg voor de patiënt en zijn of haar naasten. De professional die iemand in acute psychische nood treft geven we maximaal de regie over de beschikbaarheid van crisishulp, zowel klinisch als ambulant. Dat betekent in de meeste gevallen dat de huisarts bepaalt, maar bij acute situaties in de openbare ruimte kan dat ook politie of GGD zijn. Portfoliokeuzes: Passende zorg E-health Preventie en zelfmanagement Huisartsen zorg Ondersteunings en Gids functie GGz en ouderen Generalistische Basis GGz en Thuiszorg Gespecialiseerde GGz en VVT Top zorg POH Consultatie signalering Figuur 2 Een portfolio waarin we regie delen en samenwerken vooraan in de keten Samenwerking met huisartsen en generalistische Basis GGz en Thuiszorg is essentieel om de beweging van zorg voor ziekte naar gedrag en gezondheid te maken. Lentis weet dat ze die beweging niet kan maken door alles zelf te doen. In de generalistische Basis GGz en de Thuiszorg zal zij zich begeven als het aantoonbare meerwaarde heeft voor burgers in de samenleving. Nadruk in de keten van zorg zal vooral komen te liggen bij Preventie en zelfmanagement, de
ondersteunings/gidsfunctie en de specialistische zorg (zie figuur 2). De regionale verankering en de grote ervaring in de specialistische GGz is daarbij onze basis en onze expertise. Juist door die regionale basis en onze specialistische expertise kunnen we onze gids- en ondersteuningsfunctie waarmaken. Door die expertise zijn we in staat om snel op te schakelen wanneer nodig, waardoor professionals in die gids- en ondersteuningsfunctie zich gesteund voelen door het ruime achterland. 1.5 Hoe organiseren we het Verbonden concern We zijn een organisatie waarin onderdelen zich verbonden weten met burgers en samenleving en de onderdelen samen staan voor het resultaat van Lentis. Vanuit deze verbondenheid wordt de beweging van zorg voor ziekte naar gedrag en gezondheid waar gemaakt. Zorggroepen Lentis Direct, Lentis Aanmeldservice en Acute Zorg vormen het gemeenschappelijke voorportaal van de zorggroepen en is vooraan in de keten aanwezig. Lentis Direct heeft geen eigen directie maar wordt aangestuurd door de zorggroepen. Zo wordt de specifieke expertise van die zorggroepen via Lentis Direct toegankelijk gemaakt en geborgd. Lentis heeft vier zorggroepen (figuur 3): één voor kinderen en jeugd en autisme (Jonx), één voor volwassenen (naamgeving volgt), één voor ouderen (Dignis) en één voor de forensische psychiatrie (Forint). Deze zorggroepen geven de specialistische GGz vorm. Een deel van Welnis gaat op in Lentis Direct. Het andere deel wordt geïntegreerd met Linis in de zorggroep voor volwassenen. Daarbij is de regionale verankering van Linis de basis. E-health Om onze zorg in de toekomst modern, dichtbij, duurzaam beschikbaar en betaalbaar te kunnen blijven bieden is innovatie nodig. De ontwikkeling en gebruikmaking van slimme technologie en e- Health hebben we in een concern breed programma ilentis ondergebracht.
Ondersteunende diensten De dienst Zorgondersteuning blijft grotendeels als zelfstandig onderdeel bestaan. De dienst Bedrijfsondersteuning wordt een bredere Ondersteunende dienst, waarin de onderdelen Vastgoed en Concern-HRM worden opgenomen samen met onderdelen van Finance&Control. Concernbureau Op concernniveau hebben we de activiteiten rondom bestuur en toezicht georganiseerd. Uitgangspunt is dat we als Lentis voldoen aan alle wettelijke kaders en richtlijnen en hierover verantwoording afleggen. Door onze positie beïnvloeden we waar nodig deze kaders. Hiervoor hebben we centraal een compact Concernbureau ter ondersteuning van bestuur/directieraad, verantwoording en borging. Bestuursstructuur De Raad van Bestuur is eindverantwoordelijk voor de realisatie van de doelstellingen van Lentis en staat aan het hoofd van de totale bestuursstructuur van Lentis. De Raad van Toezicht houdt toezicht op het functioneren van de Raad van Bestuur. De Raad van Bestuur en Raad van Toezicht werken op basis van de Zorgbrede Governancecode. Raad van Bestuur en directies vormen samen de directieraad. Bij de besturing wordt gestreefd naar een passende omvang en kwaliteit. 1.6 Hoe maken we het waar Lentis is een maatschappelijke onderneming met als doel het leveren van verantwoorde zorg, d.w.z. cliëntgerichte, veilige en betaalbare zorg. We willen een open en bewuste verbinding met alle belanghebbenden. Die belanghebbenden zijn: cliënten, patiënten en bewoners; familie en naasten; medewerkers; verwijzers/ketenpartners; zorginkopers/financiers (zorgverzekeraars en zorgkantoren, DJI, gemeenten); samenleving. In ons beleid borgen we de inbreng van onze belanghebbenden. Medewerkers hebben een directe rol en verantwoordelijkheid in de beleidsontwikkeling. Dat geldt voor het afdelingsbeleid, voor de zorggroep maar ook voor Lentis totaal. We gaan met Cliëntenraden, Familieraden, COR en OR s op zoek naar nieuwe vormen van medezeggenschap die leiden tot een meer directe vorm van vertegenwoordiging, waarbij ook informele vormen van medezeggenschap worden betrokken of onderzocht. Verantwoordelijkheid voor vakmanschap bij de vakman/vrouw De beweging van zorg voor ziekte naar gedrag en gezondheid heeft zijn parallelproces in de besturing van de organisatie. We gaan uit van de vakman die verantwoordelijkheid neemt voor zijn/haar vakmanschap en een besturing die de verbinding vormt tussen de veranderende samenleving en de vakman en de burger die een gezondheidsvraag heeft. Een Lentis vakman/vrouw staat in verbinding met burger en samenleving, onderzoekt, leert en vernieuwt en houdt daarmee het vakmanschap op peil. Hij/zij houdt zich aan protocollen en richtlijnen en werkt samen met zijn/haar team en partners om de beste zorg te verlenen (figuur 4). Ondersteuning dichtbij waar nodig De medewerker en het team hebben invloed op wat ze direct aan voorzieningen nodig hebben voor het uitoefenen van hun werk. Die voorzieningen worden dichtbij de medewerkers georganiseerd. Daarbij is er een voor medewerkers vast en bekend aanspreekpunt.
Ondersteuning gemeenschappelijk waar voordelig Daar waar het voordelig is organiseren zorggroepen de ondersteuning gemeenschappelijk in de Ondersteunende dienst. Bijvoorbeeld in geval van hogere kwaliteit tegen minder kosten of betere continuïteit. De directies van de zorggroepen zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de resultaten van de Ondersteunende dienst. Ze hebben belang bij het benutten van synergievoordelen. Onder deze conditie vervalt de gedwongen winkelnering. Lentis heeft een open en platte managementstructuur Om slagvaardig te zijn is het essentieel om sneller en directer te communiceren. Minder lagen, kortere lijnen en directere invloed van medewerkers zijn daarvoor vereist. Om dit te bereiken willen we Raad van Bestuur en directie en de overlegvormen die daarmee gepaard gaan in elkaar schuiven en een directieraad vormen. Een zelfde beweging hebben we voor ogen met management en teamleiders. Op deze wijze wordt meer rechtstreekse communicatie mogelijk. In sommige gevallen is vanwege de omvang en complexiteit tussen teamleiders en directies meer coördinatie nodig. Dit mag echter geen extra drempel in de communicatie veroorzaken. Team(leider)s en directies hebben directe verbinding met elkaar. Beleidsontwikkeling vindt plaats door de verschillende lagen van de organisatie heen door middel van een open beraad. Waar meten we het aan af We meten onze prestaties af aan 4 Kritische succesfactoren, afgekort KEBI: Klanttevredenheid; Effect, kwaliteit en veiligheid van zorg; Bedrijfsmatig werken; Innovatie.
Iedere medewerker/team heeft duidelijkheid over: zijn/haar rol en toegevoegde waarde; KEBI doelen; het huishoudboekje; zijn/haar eigen ruimte. We zijn een lerende organisatie waarin we ons continue verbeteren. Medewerkers zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van passende, effectieve en veilige zorg. Ze krijgen tijdig toegesneden informatie over hun prestaties. Die informatie benutten ze om hun eigen werkprocessen aan en bij te sturen, er van te leren, tot vernieuwing van zorg te komen en om zich tijdig te verantwoorden. Medewerkers besteden gemiddeld 80% van hun tijd aan reguliere (zorg)activiteiten. Voor reflectie, ontwikkeling en innovatie is gemiddeld 20% van de tijd beschikbaar. Teams komen op basis van hun vakmanschap zelf met initiatieven en voorstellen voor ontwikkeling en innovatie. Verantwoording Binnen Lentis doen we alleen iets als de patiënt/cliënt er iets mee opschiet. Anders doen we het niet. Daarover willen we ons periodiek verantwoorden aan de verschillende belanghebbenden. Medewerkers doen dat zelf naar hun cliënten/patiënten en bewoners en hun naasten. Teams en zorggroepen doen dat naar hun belanghebbenden. De Raad van Bestuur legt vanuit het concern per kwartaal verantwoording af aan de Raad van Toezicht en jaarlijks aan de maatschappij. 2. Leiderschap, rol volwassenheid en vertrouwen Een belangrijke voorwaarde voor het realiseren van de meerjarenvisie is rolvolwassenheid en vertrouwen. In een volwassen team heeft iedereen zijn eigen rol en kent iedereen de verantwoordelijkheden en bevoegdheden die passen bij die rol. De leidinggevende voegt toe wat het team nodig heeft om succesvol hun werk te kunnen doen. Daarnaast heeft de leidinggevende een belangrijke rol als het gaat om verbinding te maken: met de samenleving, met medewerkers onderling, met aanpalende afdelingen en met het strategische management. In een volwassen team vertrouwt men elkaar, is men open over wat goed gaat, maar ook over wat niet goed gaat en is men bereid van elkaar te leren. Essentieel is dat teamleden zich kwetsbaar durven op te stellen, zonder angst daarop te worden afgerekend. Alle leden zijn verantwoordelijk bij te dragen aan zo n professioneel klimaat. De leidinggevende is verantwoordelijk dat werkklimaat te borgen. 3. Nawoord De ontwikkelingen die ons voor ogen staan doen er toe. We willen de toegang tot betekenisvolle zorg zo duurzaam mogelijk maken. En we willen burgers helpen zelfredzaam te worden. Maar als er meer aan de hand is willen we er voor die burger zijn en wel dichtbij. Zodat drempels laag zijn en de zorg zo simpel en kortdurend als mogelijk kan zijn. En mocht er meer nodig zijn dan hebben we ons specialisme. Met de kwaliteit die nodig is, niet meer maar ook niet minder en bovenal betaalbaar. Daar staan we voor. Om dat te bereiken willen we onze medewerkers ruimte geven. Ruimte om hun vakmanschap te kunnen uitoefenen. Met professionele uitdaging en menselijke voldoening. Daarvoor nemen ze hun verantwoordelijkheid. Lentis willen we organiseren van onderaf, vanuit de zorg, zo simpel mogelijk. Alleen doen wat er toe doet. In het belang van onze cliënten, patiënten en bewoners. Die ontwikkelingen kosten tijd. Maar we gaan er voor, want we geloven er in. Raad van Bestuur